ဓမ္မဒိန္နာထေရီအကြောင်း
(၅) ဓမ္မဒိန္နာထေရီအကြောင်း
(က) ထေရီမ၏ ရှေးဆုတောင်း
ဤဓမ္မဒိန္နာ ထေရီအလောင်း သူတော်ကောင်း အမျိုးသမီးသည် ပဒုမုတ္တရမြတ်စွာ လက်ထက်တော်အခါဝယ် ဟံသာဝတီ မင်းနေပြည်၌ ဆင်းရဲနွမ်းပါးသော အလုပ်သူမ အမျိုးသမီးဖြစ်၍ ရင့်ကျက်သော ပညာရှိသူ သီလစောင့်ထိန်းသူ ဖြစ်လျက် တနေ့သ၌ ပဒုမုတ္တရ မြတ်စွာဘုရား၏ အဂ္ဂသာဝက သုဇာတမထေရ်
၈၂
ဆွမ်းခံကြွဝင်တော်မူလာသည်ကို ရေခပ်သွားရင်း ဖူးတွေ့ရ၍ မထေရ်မြတ်အား မိမိစားသုံးရန် ယူဆောင်ခဲ့သည့် မုံ့ကို သဒ္ဓါကြည်ညိုစွာ သာဟတ္ထိကမြောက် ဆက်ကပ်လှူဒါန်းလေသည်။ မထေရ်မြတ်သည်လည်း ထိုအမျိုးသမီးကို ချီးမြှောက်တော်မူသောအားဖြင့် မုံ့ကို အလှူခံပြီးလျှင် ထိုနေရာ၌ပင် ထိုင်၍ ဘုဉ်းပေးသုံး ဆောင်တော်မူလေ၏။
ထိုသို့ မုံ့အလှူဒါန လှူဒါန်းရသော အရှင်သုဇာတ မထေရ်မြတ်ကား နိရောဓသမာပတ်မှ ထသစ်စဖြစ်လေသည်။ ထို့ကြောင့် ထိုကောင်းမှုကား မကြာမီပင် အကျိုးပေးနိုင်စွမ်း ရှိလေသည်။
အမျိုးသမီး အလုပ်သူမ (=ကျွန်မ)သည် ဤမျှ မုံ့လှူရရုံဖြင့်လည်း မရောင့်ရဲနိုင်ပဲ မိမိ၏ဆံပင်တို့ကို ရသမျှနှင့် ရောင်းချ၍ အရှင်သုဇာတ မထေရ်မြတ်အား အိမ်သို့ပင့်ဆောင်ကာ မွန်မြတ်သောဆွမ်း ဆက်ကပ်လှူဒါန်းလေ၏။ ထိုအကြောင်းကို ထိုအလုပ်သူမ (=ကျွန်မ)၏ အရှင်ဖြစ်သူ သူဌေးကြားသိရ၍ နှစ်သက်အားရမ်း ဝမ်းမြောက်ကာ မိမိ၏သားနှင့် ပေးထိမ်းမြား၍ ထိုကျွန်မကို ချွေးမပြုလေ၏။
ထိုသူဌေးချွေးမသည် တနေ့သ၌ ယောက္ခမမိန်းမသူဖြစ်သည့် သူဌေးကတော်ကြီးနှင့် အတူတကွ ပဒုမုတ္တရ မြတ်စွာဘုရားရှင်ထံတော်သို့ သွားရောက်ကြကာ ရှိခိုး တရားနာယူစဉ် ပဒုမုတ္တရ မြတ်စွာဘုရားရှင်က ဘိက္ခုနီ ထေရီတပါးကို “ဓမ္မကထိက = တရားဟောကောင်းသောအရာ”ဝယ် ဧတဒဂ်ရာထူး၌ ထားတော်မူသည်ကို တွေ့မြင်ရ၍ အားရဝမ်းသာ မြတ်စွာဘုရားအမှူးပြုသော သံဃာတော်အား ကြီးစွာသောအလှူဒါနကို ပေးလှူ၍ ထိုဧတဒဂ် ရာထူးဌာနန္တရကို ဆုတောင်းပတ္ထနာမှု ပြုလေသည်။ ပဒုမုတ္တရ မြတ်စွာဘုရားရှင်ကလည်း ဤအကျွန်ုပ်တို့၏ မြတ်စွာဘုရားရှင် လက်ထက်တော်ဝယ် ထိုဆုတောင်း ပြည့်ဝမည့်အကြောင်း ဗျာဒိတ်စကား မိန့်ကြားတော်မူလေသည်။
၈၃
ဘဏ္ဍာစိုး သူဌေးကတော်ဘဝ
ထိုသူဌေးချွေးမသည် အသက်ထက်ဆုံး ကုသိုလ်ကောင်းမှုကိုပြု၍ ထိုဘဝမှ စုတေလတ်သော် နတ်ပြည် လူ့ပြည်တို့၌ ကျင်လည်ကျက်စားလျက် ဤကမ္ဘာမှ လွန်ခဲ့သော (၉၂) ကိုးဆယ့်နှစ်ကမ္ဘာထက်ဝယ် ဖုဿမြတ်စွာဘုရားရှင် ပွင့်ထွန်းတော်မူရာ ကာလ၌ မြတ်စွာဘုရားနှင့် ဖတူ-မိကွဲဖြစ်သည့် မင်းသားသုံးဦး တို့၏ ဘဏ္ဍာစိုး သူဌေးကတော်ဖြစ်၍ သဒ္ဓါတရား ကြီးမားထက်သန်သူဖြစ်ကာ “တစ်ခုကိုပေးပါ”ဟု တောင်းဆိုအပ်လျှင် နှစ်ခုပင် ပေးခဲ့လေသည်။ (ထိုဘဏ္ဍာစိုး ဇနီးမောင်နှံတို့ အကြောင်းကို အောက် မဟာဗုဒ္ဓဝင် ဒုတိယတွဲ စာမျက်နှာ ၆၀၇-မှ စ၍ ကြည့်ရှုကုန်ရာ၏)။
ကိကီမင်းကြီး၏ သမီးတော်ဘဝ
ထိုဘဏ္ဍာစိုး သူဌေးကတော်သည် အသက်ထက်ဆုံး ကုသိုလ်ကောင်းမှုကိုပြု၍ နတ်ပြည် လူ့ပြည်တို့၌ ကျင်လည်ကျက်စားခဲ့ရာ ကဿပမြတ်စွာ လက်ထက်တော်အခါဝယ် ကိကီမင်းကြီး၏ ရှေးဖော်ပြရာပါ သမီးတော်ခုနစ်ယောက်တို့တွင် ခြောက်ယောက်မြောက် “သုဓမ္မာ”မည်သော သမီးဖြစ်၍ နှစ်ပေါင်း နှစ်သောင်းကြာ ကောမာရိဗြဟ္မစရိယအကျင့်ကို ကျင့်လျက် ရဟန်းသံဃာတော်အား သံဃအရာမ် ပရိဝုဏ်ကျောင်းတိုက်ကြီး ဆောက်လုပ်လှူဒါန်းခဲ့လေသည်။
(ခ) နောက်ဆုံးဘဝ ရဟန်းမ-ပြုခြင်း
ထိုမင်းသမီးသည် အသက်ထက်ဆုံး ကုသိုလ်ကောင်းမှုကို ပြု၍ ထိုဘဝမှ စုတေပြန်သော် တဖန် နတ်ပြည်၌ဖြစ်၍ ဘုရားနှစ်ဆူတို့၏အကြား မရေမတွက်နိုင်သော နှစ်ပရိစ္ဆေဒ ကာလပတ်လုံး နတ်ပြည် လူ့ပြည်တို့၌ ကျင်လည်ကျက်စားလျက် ဤအကျွန်ုပ်တို့၏ မြတ်စွာဘုရားရှင် ပွင့်ထွန်းတော်မူရာ ကာလဝယ် ရာဇဂြိုဟ်ပြည်၌ သူဌေးသမီးဖြစ်၍ အရွယ်သို့ ရောက်လတ်သော်
၈၄
ဝိသာခသူဌေးနှင့် မိဖတို့ စုံဖက်သဖြင့် ဝိသာခသူဌေးအိမ်သို့ ရောက်ရှိကာ ဓမ္မဒိန္နာ သူဌေးကတော်ဟူ၍ ထင်ရှားလေသည်။
လွန်ခဲ့သော (၉၂) ကိုးဆယ့်နှစ်ကမ္ဘာထက်က ဖုဿမြတ်စွာဘုရားရှင် လက်ထက်တော်အခါဝယ် သဒ္ဓါတရားကြီးမားလှသော ဘဏ္ဍာစိုး ဇနီးမောင်နှံတို့သည် ဤအကျွန်ုပ်တို့ မြတ်စွာဘုရားရှင် လက်ထက်တော်အခါ၌ ဝိသာခသူဌေးနှင့် ဓမ္မဒိန္နာ သူဌေးကတော်တို့ ဖြစ်လာကြလေသည်။ ဝိသာခသူဌေးကား မြတ်စွာဘုရားရှင် ပဌမဆုံးအကြိမ် (မဟာသက္ကရာဇ် ၁၀၃-ခုနှစ် ပြာသိုလပြည့်နေ့) ရာဇဂြိုဟ်ပြည်သို့ ရောက်တော်မူ၍ ဘုရားဖူးရန် တသိန်း နှစ်သောင်းသော ပရိသတ်နှင့် အတူတကွ လာရောက်သော ဗိမ္ဗိသာရမင်းတရားအား တရားဟောတော်မူသဖြင့် သောတာပတ္တိဖိုလ်သို့ ရောက်ကြသော တသိန်း တသောင်းသော ပုဂ္ဂိုလ်တို့အနက် တယောက်အပါအဝင် ဖြစ်လေသည်။ ဗိမ္ဗိသာရမင်းကြီးနှင့်လည်း အလွန်ရင်းနှီးသော မိတ်ဆွေ သူဌေး ဖြစ်လေသည်။
ဝိသာခသူဌေးသည် ပဌမအကြိမ် မြတ်စွာဘုရားကို ဖူးမြော်ရကတည်းကပင် သောတာပတ္တိဖိုလ်၌ တည်၍ တဖန် တနေ့သ၌ တရားနာပြန်သော် သကဒါဂါမိဖိုလ်သို့ ရောက်ဆိုက်လေသည်။ ထို့နောက် တနေ့သ၌ တရားနာပြန်ရာ အနာဂါမိဖိုလ်၌ တည်လေသည်။ ဝိသာခသူဌေးသည် အနာဂါမ်အရိယာ ဖြစ်ပြီးနောက် အိမ်သို့ ပြန်လာသည်ရှိသော် အခြားလွန်ခဲ့သောနေ့များ၌ ထိုမှဤမှ ကြည့်ရှုကာ ပြုံးလျက် ရွှင်လျက် အိမ်သို့ ပြန်လာလေ့ရှိသော်လည်း ထိုအနာဂါမ် အရိယာဖြစ်သော နေ့၌မူ ထိုသို့ မဟုတ်တော့ပဲ အလွန်ငြိမ်သက်သော ဣန္ဒြေ အလွန်ငြိမ်းအေးသော စိတ်ရှိလျက် ပြန်လာလေသည်။
ဓမ္မဒိန္နာ သူဌေးကတော်သည် ခြင်္သေ့ခံသော လေသာနန်းပြုတင်းကို ဖွင့်၍ လမ်းမဖက်သို့ မျှော်ကြည့်လတ်သော် ဝိသာခသူဌေး၏ ဣန္ဒြေကြီးစွာဖြင့် လာနေပုံ အခြင်းအရာကို မြင်ရလေလျှင် “ငါ၏ အရှင်သခင် ဝိသာခသူဌေး ဤကဲ့သို့ ဣန္ဒြေကြီးစွာဖြင့် လာနေခြင်းသည် အဘယ်သို့ အကြောင်းထူးရှိပါလိမ့်”ဟု
၈၅
ကြံစည်အောက်မေ့ကာ သူဌေးကို ကြိုဆိုမှု ပြုလိုရကား အိမ်လှေကားဦး (=လှေကားရင်း)၌ ရပ်လျက် ဆွဲကိုင်စေရန် မိမိလက်ကို ဆန့်တန်းပေးလိုက်လေသည်။ ဝိသာခသူဌေးသည် အခြားလွန်ခဲ့သောနေ့များ၌ ဓမ္မဒိန္နာ သူဌေးကတော်၏လက်ကို ဆွဲကိုင်၍ အိမ်ပေါ်သို့ တက်ရောက်နေကျ ဖြစ်သော်လည်း ထိုနေ့၌မူ မိမိလက်ကို ကွေး၍ပင် ထားလိုက်လေ၏။ သူဌေးကတော်သည် “နံနက်စာ စားသောအခါ၌ သိရပေလိမ့်မည်”ဟု ကြံစည် အောက်မေ့ကာ စိတ်ကို ဖြေလိုက်လေ၏။ ဝိသာခသူဌေးသည် ရှေးအခါက ဓမ္မဒိန္နာ သူဌေးကတော်နှင့် အတူတကွ စားနေကျ ဖြစ်သော်လည်း ထိုနေ့၌မူ သူဌေးကတော်ကို မခေါ်ငင် မပန်ကြားတော့ပဲ ကမ္မဋ္ဌာန်းအားထုတ်သော ရဟန်းတော်တပါးကဲ့သို့ ဣန္ဒြေကြီးစွာဖြင့် တယောက်တည်းသာ စားလေ၏။ သူဌေးကတော်သည် “ညနေချမ်းကာလ၌ သိရပေလိမ့်မည်”ဟု ကြံစည် အောက်မေ့ကာ စိတ်ကို ဖြေသိပ်လေ၏။
ဝိသာခသူဌေးသည် ထိုနေ့အဖို့ရာ ညချမ်းကာလ ရောက်လတ်သော် ကြက်သရေတိုက်ခန်းသို့ မဝင်ပဲ အခြားအခန်းတခုကို သုတ်သင်ရှင်းစေကာ ကပ္ပိယခဋင် ညောင်စောင်းတခုကို ခင်းစေ၍ တယောက်တည်းသာ အိပ်စက်လေ၏။ ဓမ္မဒိန္နာ သူဌေးကတော်သည် ထိုအခါကျမှ “ဤသူဌေးအဖို့ရာ အပြင်အပ၌ တောင့်တချစ်ခင်မှုပင် ရှိလေသလော၊ သို့မဟုတ် တစုံတယောက် စိတ်ဝမ်းကွဲအောင် ပြုလုပ်သူကပင် စိတ်ဝမ်းကွဲအောင် ပြုလုပ်အပ်လေသလော၊ သို့မဟုတ် ငါ၏ အပြစ်တစုံတရာပင် ရှိလေသလော”ဟု တွေးတောမိကာ လွန်စွာ့လွန်စွာ စိတ်နှလုံးမချမ်းသာပဲ တရက်နှစ်ရက်နေပြီးသောအခါ၌ “ဤမျှလောက်ဆိုလျှင် သိနိုင်လောက်ပြီ”ဟု ကြံစည် ဆင်ခြင်ကာ ဝိသာခသူဌေးအား ပြုစုမှုယုရန် သွားရောက်၍ ရှိခိုးလျက် ရပ်တည်နေလေ၏။ ထိုအခါ ဝိသာခသူဌေးနှင့် ဓမ္မဒိန္နာ သူဌေးကတော်တို့ အပြန်အလှန် မေးကြ, ဖြေကြသည်မှာ-
၈၆
(သူဌေး)
ဓမ္မဒိန္နာ.. အခါမဟုတ်ပဲ အဘယ့်ကြောင့် ရှင်မ လာရောက်သနည်း။
(သူဌေးကတော်)
ဟုတ်ပါသည် အရှင့်သား.. ကျွန်တော်မသည် အခါမဟုတ်ပဲ လာရောက်မိပါသည်။ အရှင့်သားသည် ယခုအခါ ရှေးကလို မဟုတ်တော့ပါ။ အသို့နည်း (=ဘယ့်နှယ်လဲ) အရှင့်သား၏ အဖို့ရာ ကျွန်တော်မမှ အပြင်အပ၌ တောင့်တချစ်ခင်မှုပင် ရှိလေသလော။
(သူဌေး)
မရှိပါဘူး ဓမ္မဒိန္နာ..။
(သူဌေးကတော်)
သို့မဟုတ်လျှင် အခြားတစုံတယောက် စိတ်ဝမ်းကွဲအောင် ပြုလုပ်သူ ရှိသလော။
(သူဌေး)
ဤသို့ စိတ်ဝမ်းကွဲအောင် ပြုလုပ်သူလည်း မရှိပါ။
(သူဌေးကတော်)
ထိုသို့ဖြစ်လျှင် တစုံတရာ ကျွန်တော်မ၏ အပြစ်ပင် ရှိပါသလော။
(သူဌေး)
သင်၏အပြစ်လည်း မရှိပါ ဓမ္မဒိန္နာ..။
(သူဌေးကတော်)
ထိုသို့ဖြစ်လျှင် အဘယ့်ကြောင့် အရှင့်သားတို့သည် ကျွန်တော်မနှင့် ပင်ကိုယ်ပကတိ ဇနီးမောင်နှံသဘောဖြင့် နှုတ်ခွန်းဆက်စကား, တုန့်ပြန်စကားကိုပင် မပြောကြားကြပါသနည်း။
ထိုသို့ တိုက်ရိုက် မေးမြန်းသောအခါ ဝိသာခသူဌေးသည် “ဤငါသိရသော လောကုတ္တရာ တရားမည်သည် အလွန်ဝန်လေး အလေးပြုအပ်သည့် တရားဖြစ်၍ အရပ်စကား အရပ်အကြောင်းများလို ထင်ရှားပြထိုက်သည့် တရားမဟုတ်ချေ။ လျှို့ဝှက်ထားသင့်သော တရားဖြစ်ချေ၏၊ သို့သော်လည်း အကယ်၍ မဖြေကြားလျှင် ဤဓမ္မဒိန္နာ သူဌေးကတော်သည် နှလုံးပေါက်ကွဲကာ ဤနေရာမှာပင် သေလေရာ၏”ဟု ဆင်ခြင်စဉ်းစားမိ၍-
၈၇
“ဓမ္မဒိန္နာ.. ငါသည် မြတ်စွာဘုရား၏ တရားဒေသနာကို ကြားနာရသောကြောင့် လောကုတ္တရာ(ခေါ်သော) တရားကို ရရှိသိမြင်ခဲ့လေပြီ၊ ထိုသို့ လောကုတ္တရာတရားကို ရရှိသိမြင်သောသူ၏ အဖို့ရာ ဤသို့သဘောရှိသည့် လောကီအပြုအမူများသည် လားလားမျှ မသင့်တော့ချေ။ သင် အကယ်၍ အလိုရှိ (=သဘောတူညီ)ပါမူ သင့်ဖက်က ပါရှိလာသော ကုဋေလေးဆယ်, ငါ့ဖက်က ပါရှိလာသော ကုဋေလေးဆယ် = နှစ်ရပ်ပေါင်း ကုဋေရှစ်ဆယ်သော ဥစ္စာများ ဤအိမ်မှာ ရှိပေသည်။ ဤကုဋေရှစ်ဆယ်သော ဥစ္စာ၌ သင်သည် စိုးပိုင်သူဖြစ်ကာ ငါ၏ အမိအရာ၌ဖြစ်စေ, အမကြီးအရာ၌ဖြစ်စေ တည်နေပါလော့၊ သင်ပေးအပ်သည့် ထမင်းအစာမျှဖြင့်ပင် ငါသည် မျှတ၍ နေပါမည်။ အကယ်၍ ဤသို့ မပြုလုပ်လိုလျှင်လည်း ဤစည်းစိမ်ဥစ္စာတို့ကို ယူဆောင်ကာ မိဘအိမ်သို့ သင် ပြန်သွားပါလေ။ အကယ်၍ သင့်အဖို့ရာ အပြင်အပ၌ တောင့်တမှု မရှိဘူးပ-ဆိုလျှင် ငါသည် သင့်ကို နှမငယ်အရာ၌သော်၎င်း, သမီးအရာ၌သော်၎င်း ထား၍ ကျွေးမွေးစောင့်ရှောက်ပါမည်”-
ဟု ပွင့်လင်းကျယ်ပြန့်စွာ ပြောကြားလေ၏။ ဓမ္မဒိန္နာ သူဌေးကတော်သည် ထိုစကားကို ကြားသိရလျှင် “သာမန် ယောက်ျားတယောက်သည် ဤသို့ ပြောဆိုနိုင်သောဟူ၍ မရှိဖြစ်ချေသည်။ ဧကန်ပင် ဤအရှင့်သားသည် လောကုတ္တရာတရားကို ပိုင်းခြားထိုးထွင်း သိမြင်အပ်လေပြီ၊ အထူးအားဖြင့် ငါသိလိုသည်မှာ ထိုလောကုတ္တရာတရားကို ယောက်ျားများသာ ထိုးထွင်းသိထိုက်သလော၊ သို့မဟုတ် မာတုဂါမ မင်းမိန်းမများလည်း ထိုးထွင်းသိမြင်ခြင်းငှါ စွမ်းနိုင်သလော”ဟု ကြံစည်ပြီးလျှင် ဝိသာခသူဌေးကို “အရှင့်သား.. အသို့နည်း = ဘယ့်နှယ်လဲ ဤလောကုတ္တရာ တရားကို ယောက်ျားများသာ ရထိုက်ပါသလော၊
၈၈
မာတုဂါမ မင်းမိန်းမများလည်း ရနိုင်ပါသလော”ဟု တိုက်ရိုက်ပင် မေးမြန်းလေ၏။
ထိုအခါ ဝိသာခသူဌေးက “ဘယ့်နှယ်ပြောပါလိမ့် ဓမ္မဒိန္နာ.. ဓမ္မာနုဓမ္မပဋိပတ်ကို ကျင့်ကြံကြိုးကုတ် အားထုတ်ကြသော သူတိုင်းပင် ဤလောကုတ္တရာ တရားအမွေကို ရယူနိုင်ကြကုန်၏။ မဂ်ဖိုလ်၏ ဥပနိဿယည်း ရှေးကုသိုလ်ပစ္စည်း ရှိသူတိုင်းပင် ဤလောကုတ္တရာတရားကို ရယူနိုင်ကြကုန်၏”ဟု ဖြေကြားပြောဆိုလေလျှင် ဓမ္မဒိန္နာ သူဌေးကတော်သည် “အရှင့်သား.. ထိုသို့ဖြစ်လျှင် ကျွန်တော်မအား ရှင်ရဟန်းမ-ပြုလုပ်ရန် ခွင့်ပြုတော်မူကြပါကုန်လော့”ဟု ခွင့်ပန်စကား ပြောကြားလေ၏။ ထိုအခါ ဝိသာခသူဌေးသည် “ကောင်းပြီ ရှင်မ.. ငါသည်လည်း သင့်ကို ဤလောကုတ္တရာ တရားလမ်းခရီး၌ပင် ယှဉ်စေလို (=တိုက်တွန်းလို)ပါ၏။ သို့သော်လည်း ရှင်မ၏ စိတ်အလိုကို မသိသည့်အတွက် မပြောကြား မတိုက်တွန်းခဲ့မိချေ”ဟု ပြောဆိုပြီးလျှင် ထိုခဏမှာပင် ဗိမ္ဗိသာရမင်းကြီးအထံသို့ သွားရောက်၍ ရှိခိုးကာ ရပ်တည်နေလေ၏။
ဗိမ္ဗိသာရမင်းကြီးက “သူဌေး.. အဘယ့်ကြောင့် အခါမဟုတ်ပဲ လာရောက်သနည်း”ဟု မေးလေလျှင် ဝိသာခသူဌေးသည် “မြတ်သောမင်းကြီး.. ဓမ္မဒိန္နာ သူဌေးကတော်သည် ရှင်ရဟန်းမ ပြုတော့မည်ဟု ပြောဆိုပါသည်”ဟု လျှောက်ထားလေ၏။ မင်းကြီးက “ဓမ္မဒိန္နာ သူဌေးကတော်အတွက် အဘယ်ဝတ္ထုကို ရသင့်သနည်း = ရလိုသနည်း”ဟု မေးလေလျှင် ဝိသာခသူဌေးသည် “အခြားတစုံတရာဝတ္ထုကို ရလိုမှုမရှိပါ၊ အရှင်မင်းကြီး.. ရွှေထမ်းစင်ကိုလည်း ရသင့်ပါ၏ = ရလိုပါ၏၊ မြို့တော်ကိုလည်း သုတ်သင် ရှင်းလင်းစေခြင်းငှါ ရလိုပါ၏”ဟု လျှောက်ထားလေ၏။ မင်းကြီးသည် ဝိသာခသူဌေး လျှောက်ထားသည့်အတိုင်း ရွှေထမ်းစင်ကိုပေး၍ မြို့တော်ကို သုတ်သင်ရှင်းစေလေ၏။
၈၉
ခမ်းနားစွာ ဘိက္ခုနီမ ပြုပေးခြင်း
ဝိသာခသူဌေးသည် ဓမ္မဒိန္နာသူဌေးကတော်ကို နံ့သာရေဖြင့် ရေချိုးစေ၍ အဆင်တန်းဆာစုံတို့ဖြင့် တန်ဆာဆင်စေပြီးလျှင် ရွှေထမ်းစင်ထက်၌ တက်ရောက် ထိုင်နေစေလျက် ဆွေမျိုးအပေါင်းကို ဝန်းရံလိုက်ပါစေပြီးနောက် မြို့တော်ကို နံ့သာဖြင့် ထုံလှိုင်အောင် ပြုသည့်အလား များစွာသော နံ့သာ,ပန်းမာလ် စသည် တို့ဖြင့် ပူဇော်မှုပြုလုပ်ကာ ဘိက္ခုနီမများ နေထိုင်ရာ ကျောင်းတိုက်သို့ သွားရောက်၍ “အရှင်မကြီးတို့ဘုရား.. အကျွန်ုပ်၏ကြင်ဖော် ဓမ္မဒိန္နာ သူဌေးကတော်ကို ရှင်ရဟန်းမ ပြုပေးတော်မူကြပါဘုရား”ဟု လျှောက်ထားပြောဆိုလေ၏။ ဘိက္ခုနီမတို့က (အပြစ်ရှိ၍ ထိုသို့လျှောက်ထားသည်ဟု ထင်မှတ်ကြကာ) “ဒါယကာသူဌေး.. တခါနှစ်ခါ မှားမိသောအပြစ်များကို သည်းခံသင့်ပါသည်”ဟု ပြောဆိုကြလေလျှင် ဝိသာခသူဌေးသည် “အရှင်မကြီးတို့ဘုရား.. ဓမ္မဒိန္နာ သူဌေးကတော်မှာ တစိုးတစိ အပြစ်မရှိပါ။ ဓမ္မဒိန္နာသည် သဒ္ဓါကြည်ညိုသဖြင့် ရှင်ရဟန်းမ-ပြုလိုသူ ဖြစ်ပါသည်”ဟု လျှောက်ထားလေ၏။ ထိုအခါ ဝိနည်းအရာ လိမ္မာကျွမ်းကျင်သော ထေရီတပါးသည် ဓမ္မဒိန္နာ သူဌေးကတော်အား တစပဉ္စကကမ္မဋ္ဌာန်းကို ဟောကြားပြီးလျှင် ဆံတို့ကို ပယ်ချရိတ်ဖြတ်၍ ရှင်ရဟန်းမ ပြုပေးလေ၏။ ဝိသာခသူဌေးသည်လည်း ဓမ္မဒိန္နာထေရီကို “အရှင်မဘုရား.. သာသနာတော်၌ မွေ့လျော်စွာ နေတော်မူပါ၊ မြတ်စွာဘုရားသည် တရားတော်ကို စ, လယ်, အဆုံး = သုံးပါးအစုံ ကောင်းခြင်းဂုဏ်နှင့် ပြည့်စုံထင်ရှား ဟောကြားအပ်ပါပြီ”ဟု လျှောက်ထား၍ ရှိခိုးပြီးလျှင် အိမ်သို့တဖန် ဖဲသွားလေ၏။
ဓမ္မဒိန္နာထေရီမ၏ အဖို့ရာ ရဟန်းမ-ပြုသောနေ့မှ စ၍ များစွာသော လာဘ်ပူဇော်သက္ကာရ ဖြစ်ရှိရရှိလေသည်။ ထေရီသည် ထိုသို့ လာဘ်ပူဇော်သက္ကာရ များလှသောကြောင့်ပင် ရဟန်းတရား အားထုတ်ခွင့်ကို မရနိုင်ပဲရှိလေသည်။
၉၀
(ဤတိုင်အောင်သော စကားစုကား မဇ္ဈိမနိကာယ် မူလပဏ္ဏာသအဋ္ဌကထာ စူဠဝေဒလ္လသုတ်အဖွင့်မှ ဖြစ်သည်)။
ဓမ္မဒိန္နာထေရီသည် ရဟန်းမ ပြုပြီးလတ်သော် “ဤဝိသာခသူဌေးသည် အိမ်အလယ်၌ တည်နေစဉ်ပင် သံသရာဝဋ်ဒုက္ခဆုံးအောင် ပြုတုံသေး၏၊ ရှင်ရဟန်းမ-အဖြစ်ကို ရသောအချိန်မှစ၍ ငါသည်လည်း သံသရာ ဝဋ်ဒုက္ခဆုံးအောင် ကျင့်ဆောင်ကြိုးကုတ် အားထုတ်မှ သင့်တော့မည်”ဟု ကြံစည်ဆင်ခြင်မိကာ ဆရာ, ဥပဇ္ဈာယ်ဖြစ်သော ထေရီမကြီးတို့ထံသို့ သွားရောက်၍ “အရှင်မကြီးတို့ဘုရား.. တပည့်တော်မ၏အဖို့ရာ အာရုံငါးပါး ရောပြွမ်းရှုပ်ထွေးသော နေရာဌာန၌ စိတ်သည် မပျော်ပိုက်ပါ။ ရွာငယ်တောကျောင်းတခုသို့ သွားလိုသည်”ဟု လျှောက်ထားလေ၏။ ထေရီမကြီးတို့သည် အမျိုးကြီးမှ တောထွက်ကာ ရဟန်းမ-ပြုသူ ဖြစ်ခြင်းကြောင့် ထိုဓမ္မဒိန္နာထေရီမ၏ စိတ် (တောကျောင်းနေလိုသော စိတ်)ကို မတားနိုင်ကုန်ရကား ဓမ္မဒိန္နာထေရီမကို ခေါ်ဆောင်ကြကာ ရွာငယ်ကျောင်းတခုသို့ သွားကြလေကုန်၏။
ဓမ္မဒိန္နာထေရီသည် ရှေးလွန်လေပြီးသော ဘဝများက သင်္ခါရတရားတို့ကို ဉာဏ်ပညာဖြင့် ကြိတ်ချေ (သုံးသပ်)ခဲ့ဘူးသူ ဖြစ်သောကြောင့် မကြာမြင့်မီပင်လျှင် ရဟန်းတရား ပွါးများကြိုးကုတ် အားထုတ်သဖြင့် ပဋိသမ္ဘိဒါဉာဏ် လေးပါးတို့နှင့်တကွ အရဟတ္တဖိုလ်သို့ ဆိုက်ရောက်လေ၏ = ပဋိသမ္ဘိဒါပတ္တရဟန္တာ ဖြစ်လေ၏။ ထို့နောက် ဓမ္မဒိန္နာထေရီသည် “ငါ၏ ရဟန်းကိစ္စကား အထွတ်အထိပ်သို့ ရောက်ခဲ့လေပြီ၊ ဤတောအရပ်၌နေ၍ အဘယ်အမှု ပြုတုံအံ့နည်း = ပြုဖွယ်မရှိ၊ ရာဇဂြိုဟ်ပြည်သို့သာလျှင် ငါပြန်ပေအံ့၊ ထိုရာဇဂြိုဟ်ပြည်၌ ငါ့ကိုအမှီပြု၍ များစွာသော ဆွေမျိုးအပေါင်းသည် ကောင်းမှုတို့ကို ပြုကြရပေလိမ့်မည်”ဟု ကြံစည်ဆင်ခြင်မိကာ ဆရာ,ဥပဇ္ဈာယ် ထေရီမကြီးတို့ကို ပင့်ခေါ်ခဲ့၍ ရာဇဂြိုဟ်ပြည်သို့သာလျှင် တဖန် ပြန်၍လာလေ၏။
၉၁
ဝိသာခသူဌေး ပြဿနာမေးခြင်း
ဝိသာခသူဌေးသည် “ဓမ္မဒိန္နာထေရီမ ရာဇဂြိုဟ်ပြည်သို့ ပြန်လာသတဲ့”ဟူသော သတင်းစကားကို ကြားသိရ၍ “ဓမ္မဒိန္နာသည် ရဟန်းမ-ပြုပြီးလျှင် မကြာမီပင် ဇနပုဒ်= တိုက်နယ်သို့ သွားခဲ့လေပြီ၊ သွားပြီးလျှင်လည်း မကြာမီပင် ပြန်လာလေပြီ၊ အဘယ်သို့ ဖြစ်မှာပါလိမ့်၊ ကိုယ်တိုင်သွားရောက်၍ သိအောင် စုံစမ်းဦးအံ့”ဟု ကြံစည်၍ ညနေချမ်းအခါ၌ ဓမ္မဒိန္နာထေရီအထံသို့ သွားရောက်ရှိခိုးကာ အပြစ်လွတ်ရာအရပ်၌ ထိုင်နေပြီးသော် “အရှင်မ.. သာသနာတော်၌ မွေ့လျော်၏လော, မမွေ့လျော်ဘူးလော”ဟု ဤသို့မေးခြင်းသည် ပညာရှိတို့အလုပ် မဟုတ်ချေ။ ဥပါဒါနက္ခန္ဓာငါးပါးတို့ကို ကပ်ကာဆောင်၍ ပြဿနာကို မေးလျှောက်ပေအံ့၊ အမေးပုစ္ဆာ ပြဿနာကို ဖြေဆိုခြင်း (ဖြေဆိုပုံ)ဖြင့်ပင် ထိုဓမ္မဒိန္နာ၏ သာသနာ၌ မွေ့လျော်ခြင်း, မမွေ့လျော်ခြင်းကို ငါသိအောင် စုံစမ်းပေအံ့”ဟု ကြံစည်ဆင်ခြင်ပြီးလျှင် ခန္ဓာငါးပါးအစရှိသော အစွမ်းအားဖြင့် ပြဿနာတို့ကို မေးမြန်းလေသည်။ (ဤ၌ ဝိသာခသူဌေး၏ မေးပုံ, ဓမ္မဒိန္နာထေရီ၏ ဖြေပုံ အလုံးစုံအကျယ်ကို ပိဋကတ်တော် မြန်မာပြန် မူလပဏ္ဏာသ၊ ၅-စူဠယမကဝဂ်၊ ၄-စူဠဝေဒလ္လသုတ်၊ စာမျက်နှာ ၃၈၅-မှ စ၍ ကြည့်ရှု မှတ်ယူကုန်ရာ၏)။
ဓမ္မဒိန္နာ ရဟန္တာထေရီသည် သန်လျက်ဖြင့် ကြာရိုးကို ဖြတ်သကဲ့သို့ မေးတိုင်းမေးတိုင်းသော ပြဿနာစုကို မဆုတ်မဆိုင်း မြင်းလျင်စိုင်းသကဲ့သို့ ဟုတ်တိုင်းမှန်ရာ ဖြေဆိုလေ၏။ ဝိသာခသူဌေးသည် ဓမ္မဒိန္နာထေရီ၏ ဉာဏ်ထက်မြက်ခြင်းကို သိရှိ၍ မိမိရအပ် သိအပ်ပြီးသော အရာဝယ် အစဉ်အတိုင်း အောက်မဂ်သုံးပါးတို့၌ မေးသင့်သမျှ ခြင်းရာဥဿုံ ကုန်အောင်စုံအောင် မေးပြီးလျှင် နာယူသင်ကြား မှတ်သားဘူးသောအားဖြင့် (=ကိုယ်တိုင် ရသည် သိသည် မဟုတ်ပဲ) အရဟတ္တမဂ်၌လည်း ပြဿနာကို မေးမြန်းပြန်လေသည်။ ဓမ္မဒိန္နာထေရီသည်လည်း ဝိသာခသူဌေး၏ အဖို့ရာ အနာဂါမိဖိုလ်တိုင်အောင်သာ မေးဖို့ရန်
၉၂
အရာဖြစ်သည်ကို သိရှိ၍ “ယခုအခါ ဝိသာခသူဌေးသည် မိမိ၏ မေးသင့်သော အရာနယ်ပယ်ကို လွန်၍ ပြေးသွားလေပြီ”ဟု ဆင်ခြင်သိရှိ၍ ဝိသာခသူဌေးကို တန့်ရပ်စေလို နစ်စေလိုရကား-
“အရှင်မ.. ငြိမ်းအေးမှု = နိဗ္ဗာန်၏ ပြိုင်ဖက်ကား အဘယ်ပါနည်း”-
ဟူ၍ ဝိသာခသူဌေးက မေးအပ်လေလျှင်-
“ဒါယကာဝိသာခ.. သင်သည် ပြဿနာကို လွန်၍သွားပြီ (=မေးသင့်သည်ထက် ပိုလွန်၍ သင်မေးမိလေပြီ-ဟု ဆိုလိုသည်)၊ သင်သည် ပြဿနာတို့၏ အဆုံးအပိုင်းအခြားကို ယူရန် မစွမ်းနိုင် (=နိဗ္ဗာန်တရားကား ပြိုင်ဖက်မရှိသောတရား ဖြစ်သည်။ ယင်းသို့ ပြိုင်ဖက်မရှိသော နိဗ္ဗာန်၏ ပြိုင်ဖက်ကား အဘယ်ပါနည်း-ဟု မေးသော သင်သည် ပြဿနာ၏ အပိုင်းအခြား ပမာဏကို မယူစွမ်းနိုင်ဟု ဆိုလိုသည်)။ မှန်ပါသည် ဒါယကာဝိသာခ.. သုံးပါးသိက္ခာ သာသနာ တည်းဟူသော မြတ်သောအကျင့်သည် နိဗ္ဗာန်သို့ သက်ဝင်၏၊ နိဗ္ဗာန်လျှင် လားရာရှိ၏။ နိဗ္ဗာန်လျှင် အဆုံးရှိ၏။ ဒါယကာဝိသာခ.. အလိုရှိခဲ့မှု (=မကျေနပ်သေး၍ ထပ်မေးလိုလျှင်) သင်သည် မြတ်စွာဘုရားသို့ ချဉ်းကပ်၍ ထိုအနက်အဓိပ္ပါယ် အကြောင်းအရာကို မေးလျှောက်လော့၊ သင့်အား မြတ်စွာဘုရား ဟောကြားတော်မူသည့်အတိုင်း ထိုအနက်အဓိပ္ပါယ် အကြောင်းအရာကို မှတ်လော့”—
ဟု ပြတ်ပြတ်သားသား မိန့်ကြား ပြောဆိုလိုက်လေသည်။
ထိုအခါ ဝိသာခသူဌေးသည် မြတ်စွာဘုရားရှင် အထံတော်သို့ သွားရောက်၍ မိမိက မေးပုံ, ဓမ္မဒိန္နာထေရီမက ဖြေပုံ အလုံးစုံကို မြတ်စွာဘုရားအား လျှောက်ထားလေ၏။ မြတ်စွာဘုရားရှင်သည် ဝိသာခသူဌေး လျှောက်ထားသည့်စကားကို ကြားသိတော်မူရလေလျှင် “ငါ့သမီးတော် ဓမ္မဒိန္နာထေရီ၏ သန္တာန်မှာ အတိတ်,
၉၃
အနာဂတ်, ပစ္စုပ္ပန် ခန္ဓာတရားတို့၌ တပ်မက်မှု = တဏှာလောဘ မရှိတော့ချေ”ဟု မိန့်တော်မူ၍ ဓမ္မပဒကျမ်းဝယ်-
ယဿ ပုရေ စ ပစ္ဆာ စ၊ မဇ္ဈေ စ နတ္ထိ ကိဉ္စနံ။
အကိဉ္စနံ အနာဒါနံ၊ တမဟံ ဗြူမိ ဗြာဟ္မဏံ။
ဂဟပတိ = ဒါယကာ ဝိသာခသူဌေး..။ ယဿ = အမှတ်မထင် အကြင်သူ၏ (သန္တာန်၌)။ ပုရေ စ = ရှေးကဖြစ်ငြား အတိတ်ခန္ဓာတရားတို့၌၎င်း။ ပစ္ဆာ စ = နောင်ဖြစ်ပေါ်လာမည့် အနာဂတ်ခန္ဓာ တရားတို့၌၎င်း။ မဇ္ဈေ စ = အတိတ်နှင့် အနာဂတ် နှစ်သွယ်တို့၏ အလယ်ခေါ်ငြား ပစ္စုပ္ပန်ခန္ဓာတရားတို့၌၎င်း။ ကိဉ္စနံ = ငါ့ ဥစ္စာဟု တဏှာအစွဲ ခေါ်မြဲမူလ ကြောင့်ကြတရားသည်။ နတ္ထိ = တစိုးတစိ မရှိချေ။ အကိဉ္စနံ = ရာဂ- စသည် ထိုဤများလှ ကြောင့်ကြဘိခြင်း အလျှင်းမရှိသော။ အနာဒါနံ = တစုံတခုသော တရားကိုမျှ စွဲယူခြင်း အလျှင်းမရှိသော။ တံ တာဒိသံ = ထိုသို့ရှုအပ် ပုဂ္ဂိုလ်မြတ်ကို။ အဟံ = လူသုံးပါးတို့ဆရာ ငါဘုရားသည်။ ဗြာဟ္မဏံ = ဗာဟိတပါပ အနွတ္ထကြောင့် ဗြာဟ္မဏခေါ်ဆို ပုဂ္ဂိုလ်သူမြတ်ဟူ၍။ ဗြူမိ = ပရမတ္ထ သဘာဝအား ဟောကြားပေ၏” -
ဟူသော ဤတရားဂါထာကို ဟောကြားတော်မူလေ၏။ (ဒေသနာနိဂုံး ဆုံးလတ်သောအခါ များစွာသောသူတို့သည် သောတာပတ္တိဖိုလ်- စသည်တို့သို့ ဆိုက်ရောက်ကြလေကုန်၏။ ။ဓမ္မပဒ ဋ္ဌ ၂၊ မျက်နှာ ၄၅၂-မှ)။
ထို့နောင်မှ မြတ်စွာဘုရားရှင်သည် ဓမ္မဒိန္နာထေရီအား သာဓုကောင်းကြီး ပေးတော်မူပြီးလျှင် ဝိသာခသူဌေးကို “ဒါယကာဝိသာခ.. ဓမ္မဒိန္နာရဟန်းမသည် ပညာရှိ၏။ ဒါယကာဝိသာခ.. ဓမ္မဒိန္နာရဟန်းမသည် များမြတ်သော ပညာရှိ၏။ ဒါယကာဝိသာခ.. ငါဘုရားကို အကယ်၍ ထိုအနက်သဘောကို သင်မေးမြန်းလျှင် ငါဘုရားသည်လည်း ထိုအနက်သဘောကို
၉၄
ဓမ္မဒိန္နာရဟန်းမ ဖြေကြားသကဲ့သို့ပင် ဖြေကြားရာ၏။ ထိုပြဿနာ၏ အနက်သည် ဤအနက်ပင်တည်း။ ဤသို့ ဓမ္မဒိန္နာရဟန်းမ ဖြေကြားသည့်အတိုင်းပင် ထိုအနက်သဘောကို သင် မှတ်ယူလေလော့”ဟု မိန့်တော်မူ၏။ (ဤအကြောင်းအရာ အဋ္ဌုပ္ပတ်ကား ဓမ္မဒိန္နာထေရီမအဖို့ “ဓမ္မကထိက = တရားဟောကောင်းသောအရာ တရားဟောမှု၌ လိမ္မာသော အရာဝယ်” အသာဆုံး အမြတ်ဆုံး = ဧတဒဂ်ဘွဲ့ထူး ရရှိရန် ဖြစ်ပေါ်ခဲ့လေသည်)။
(ဤ၌။ ။မြတ်စွာဘုရားရှင်က ဆိုအပ်ပြီးသည့်အတိုင်း ထောက်ခံ မိန့်ဆိုတော်မူချက်ဖြင့်ပင် ထိုစူဠဝေဒလ္လသုတ္တန် တခုလုံးသည် တပည့်သာဝကဟောသည့် = သာဝကဘာသိတသုတ္တန် မဟုတ်တော့ပဲ မြတ်စွာဘုရား ဟောကြားအပ်သည့် = ဇိနဘာသိတသုတ္တန် ဖြစ်လေတော့၏။ ဥပမာအားဖြင့် မင်းမှုထမ်းတို့ ရေးသားအပ်သော သဝဏ်လွှာသည် မင်းတံဆိပ် မခတ်နှိပ်သေးသမျှ မင်း၏သဝဏ်လွှာ မမည်သေးပဲ မင်းတံဆိပ် ခတ်နှိပ်ပြီးကာမျှမှာပင် မင်း၏သဝဏ်လွှာ မည်လေတော့သကဲ့သို့ ထို့အတူ “ငါဘုရားသည်လည်း ထိုအနက်သဘောကို ဓမ္မဒိန္နာရဟန်းမ ဖြေကြားသကဲ့သို့ပင် ဖြေကြားရာ၏”ဟူသော ဤမြတ်စွာဘုရား၏ နှုတ်တော်ကျူးညိတ် တံဆိပ်ခတ်အပ်လေသောကြောင့် ဤစူဠဝေဒလ္လသုတ္တန် တခုလုံးသည် မြတ်စွာဘုရား ဟောကြားအပ်သည့် ဇိနဘာသိတသုတ္တန် ဖြစ်လေတော့၏-ဟု အထူးကို မှတ်ယူရာ၏။ တပါးသော သုတ္တန်တို့၌လည်း ဤနည်းအတူတည်း)။
(ဂ) ဧတဒဂ်ဘွဲ့ထူး ရရှိခြင်း
နောက်တချိန်ဝယ် မြတ်စွာဘုရားသည် သာဝတ္ထိပြည်မွန် ဇေတဝန်ရွှေကျောင်း၌ ကိန်းအောင်းမွေ့လျော် နေတော်မူစဉ် အစဉ်အတိုင်း ဘိက္ခုနီမတို့ကို ဧတဒဂ်ရာထူး ဌာနန္တရ၌ ထားတော်မူလတ်သည်ရှိသော် ဤစူဠဝေဒလ္လသုတ္တန်ကိုပင် အကြောင်းရင်း အဋ္ဌုပ္ပတ် ပြုတော်မူ၍ ဓမ္မဒိန္နာထေရီကို ဤသာသနာတော်၌-
“ဧတဒဂ္ဂံ ဘိက္ခဝေ မမ သာဝိကာနံ ဘိက္ခုနီနံ ဓမ္မကထိကာနံ ယဒိဒံ ဓမ္မဒိန္နာ = ရဟန်းတို့.. တရားဟော ကောင်းကြ = တရားဟောခြင်း၌ လိမ္မာကြသည့် ငါဘုရား၏
၉၅
တပည့်မသာဝိကာ ဘိက္ခုနီမတို့တွင် ဓမ္မဒိန္နာဘိက္ခုနီသည် အသာဆုံး အမြတ်ဆုံး ဖြစ်ပေ၏”–
ဟု ချီးကျူး မိန့်မြွက်တော်မူကာ “ဓမ္မကထိက = တရားဟောကောင်းသော အရာဝယ် အသာဆုံး အမြတ်ဆုံး = ဧတဒဂ်ရာထူး၌ ထားတော်မူလေ၏။
ဤကား ဓမ္မဒိန္နာထေရီ အကြောင်းတည်း။
**********