မဟာဗုဒ္ဓဝင်/အခန်း- ၂
အခဏ်း-၂
လယ်ထွန်မင်္ဂလာပြုခဏ်း
သုဒ္ဓေါဒနမင်းကြီး၏ လယ်ထွန်မင်္ဂလာနှင့် အလောင်းတော်အား နှစ်ကြိမ်မြောက် ရှိခိုးခြင်းအကြောင်း
တနေ့သ၌ သုဒ္ဓေါဒနမင်းကြီး၏ အခါရာသီအလိုက် နှစ်စဉ် ဆင်ယင်ကျင်းပမြဲဖြစ်သော လယ်ထွန်မင်္ဂလာ အခမ်းအနား သဘင်သည် ဖြစ်၏၊ ထိုနေ့၌ ကပိလဝတ် မင်းနေပြည် တပြည်လုံးကို နတ်ဗိမာန်ကဲ့သို့ တန်းဆာဆင်ကြကုန်၏။ အလုပ်သမားများမှအစ အလုံးစုံသော ပြည်သူတို့သည် အ၀တ်သစ် ဝတ်ဆင်ကြကာ
၁၂၂
နံ့သာပန်းမာလ် လိမ်းကျံပန်ဆင်ကြ၍ မင်း၏နန်းရင်ပြင်၌ စုဝေးကြကုန်၏။ လယ်ထွန်မင်္ဂလာသဘင် ဆင်ယင်ကျင်းပမည့် ဌာန၌လည်း ထွန်တုံးပေါင်းတထောင်ကို အသင့် ပြင်ဆင်ထားနှင့်ကြရကုန်၏။ ထိုတွန်တုံးပေါင်း တထောင်တို့တွင် ထွန်တုံးပေါင်း (၈၀၀) ရှစ်ရာတို့ကား မင်းကြီးနှင့်တကွ အမတ်တို့အတွက် ဖြစ်ကုန်၏၊ အမတ်တို့ စီးနင်းမောင်းနှင်ရမည့် ထွန်တုံး (၇၉၉) ခုနစ်ရာ့ကိုးဆယ့်ကိုးခုတို့ကို ထွန်သန် ထမ်းပိုး ဗွဲ့ကြိုး ထွန်ကိုင်ကြိုး ဝန်ဆောင်နွားလား နှင်တံတို့နှင့်တကွ ငွေတန်းဆာဖြင့် ခြယ်လယ်ထားကုန်၏။ သုဒ္ဓေါဒနမင်းကြီး စီးနင်းမောင်းနှင်ရမည့် မင်္ဂလာထွန်တော်ကိုကား နီမြန်းသောရွှေဖြင့် အလုံးစုံ တန်းဆာ ဆင်၍ ထားရပေ၏။
သုဒ္ဓေါဒနမင်းကြီးသည် များစွာသော မှူးမတ်သင်းပင်း ဝင်းကိုယ်ရံတော် ရွေဘော်အခြံအရံတို့ဖြင့် ကပိလ၀တ်နေပြည်တော်မှ ထွက်တော်မူလတ်သည်ရှိသော် သားတော် အလောင်းမင်းသားကိုလည်း ထိုလယ်ထွန်မင်္ဂလာသဘင် ဆင်ယင်ကျင်းပရာသို့ ဆောင်ယူတော်မူခဲ့၍ ထိုလယ်ထွန်မင်္ဂလာသဘင် ဆင်ယင်ရာနေရာ၏ အနီးအပါး၌ ထူးခြားလွန်ကဲစွာ မွေ့လျော်ဖွယ်ရာရှိသော တခဲနက် အရွက်ပြည့်သိပ် အရိပ်အေးမြ သည့် ဇမ္ဗုသပြေပင်အောက်၌ ကမ္ဗလာခင်းနှီး ပြတီးနေရာကို ကောင်းစွာခင်းကျင်းပြီးလျှင် ထိုနေရာထက်၌ သားတော်ကိုထားလျက် အထက်မှလည်း ရွှေကြယ် ငွေကြယ်တို့ဖြင့် စီခြယ်မွမ်းမံအပ်သည့် နီမြန်းသော ကမ္ဗလာဗိတာန် မျက်နှာကြက်ကို ဖွဲ့ယှက်တပ်ဆင်၍ တင်းထိမ်ကန့်လန့်ကာတို့ဖြင့် ထက်ဝန်းကျင် ဝန်းရံကာ လုံခြုံစွာ အစောင့်အနေတို့ကို ချထားပြီးသော် သုဒ္ဓေါဒနမင်းကြီးသည် လယ်ထွန်မင်္ဂလာ အခါတော်နေ့၌ ဆင်ယင်တော်မူမြဲဖြစ်သည့် မင်းသုံးမင်္ဂလာ အဆင်တန်းဆာတို့ကို ဆင်ယင်တော်မူ၍ မှူးမတ်အပေါင်း ခြံရံလျက် လယ်ထွန်မင်္ဂလာသဘင်ပွဲ ဆင်နွှဲကျင်းပရာ မင်္ဂလာလယ်တော်သို့ ကြွချီတော်မူလေ၏။
မင်္ဂလာလယ်တော်သို့ ရောက်လတ်သောအခါ သုဒ္ဓေါဒနမင်းကြီးသည် မိမိအလို့ငှါ စီရင်ထားအပ်သော ရွှေထွန်တော်ကို
၁၂၃
စီးနင်း မောင်းနှင်တော်မူ၏။ မင်္ဂလာ အခမ်းအနားဝင် မှူးမတ်ပေါင်း (၇၉၉) ခုနစ်ရာ့ကိုးဆယ့် ကိုးယောက် တို့သည်လည်း မိမိတို့ဆိုင်ရာ ငွေထွန်တို့ကို အသီးအသီး စီးနင်း မောင်းနှင်ကြကုန်၏။ ကျန်သော ထွန်တုံး (၂၀၀) နှစ်ရာတို့ကို လယ်တော်သားများ စီးနင်း မောင်းနှင်ကြကုန်၏။ ထိုလယ်တော်သား နှစ်ရာတို့သည် လူးလာခေါက်ပြန် အနှံ့အစပ် ထွန်ယက်ကြကုန်၏၊ သုဒ္ဓေါဒနမင်းကြီးသည်ကား လယ်တော် ဤဘက်မှသည် ထိုဘက်သို့ရောက်ရုံ (သို့မဟုတ်) လယ်တော် ထိုဘက်မှသည် ဤဘက်သို့ရောက်ရုံ တခေါက်သာလျှင် မင်္ဂလာအလို့ငှါ စီးနင်းမောင်းနှင် ထွန်ယက်တော်မူ၏။ ထိုမင်္ဂလာ လယ်ထွန် အခမ်းအနားကား အလွန်စည်ကား ကြီးကျယ်လှပေ၏။
ထို့ကြောင့် အလောင်းတော်မင်းသားကို ခြံရံစောင့်ရှောက် နေကြကုန်သော အထိန်းအယ အစောင့်အရှောက်တို့သည် “လယ်ထွန်မင်္ဂလာသဘင် ဆင်ယင်ကျင်းပသော မင်းကြီး၏ အသရေတော်ကို ကြည့်ရှုကုန်အံ့”ဟူ၍ တင်းထိပ်ကန့်လန့်ကာအတွင်းမှ အပြင်သို့ ထွက်သွားကြကုန်၏။
အလောင်းတော်မင်းသား အာနာပါနပဌမဈာန်ကို ရတော်မူခြင်း
ထိုအခိုက် အလောင်းတော်မင်းသားသည် ထိုမှဤမှ (ထိုထိုဤဤ) ရှုကြည့်တော်မူလတ်သော် ကိုယ်တော်မြတ်၏ အနီးအပါး၌ တစုံတယောက်သောသူကိုမျှ မမြင်ရ၍ နေရာမှ လျင်စွာထပြီးလျှင် ငြိမ်သက်တည်ကြည်စွာ တင်ပလ္လင်ဖွဲ့ခွေ နေတော်မူလျက် ထွက်လေ၀င်လေကို အာရုံပြု အောက်မေ့မှတ်သားသော အာနာပါနဿတိ ဘာဝနာကမ္မဋ္ဌာန်း စီးဖြန်း သိမ်းဆည်းတော်မူသဖြင့် ရူပါဝစရပမဈာန်ကို ရတော်မူလေ၏။ ။(ဤအရာ၌ အလောင်းတော်သူမြတ်မှာ ဘဝများစွာ ကမ္ဘာအဆက်ဆက်က ထိုအာနာပါနဿတိ ဘာဝနာကို လေ့လာတော်မူခြင်း အထုံအားကြီးလှသောကြောင့် ခဏတွင်းမှာပင် ရူပါဝစရ ပဌမဈာန်ကို ပေါက်ရောက် ရရှိတော်မူသည်ဟု ယုံမှားမရှိ မှတ်ယူရာ၏။)
၁၂၄
အပြင်သို့ ထွက်သွားကြသည့် အထိန်းတော်များသည် စားဖွယ် သောက်ဖွယ် ခဲဖွယ် လျက်ဖွယ်တို့အကြား လှည့်လည်သွားလာ နေကြသည်ဖြစ်ရကား အတန်ငယ် အချိန်ကြာမြင့်၍ သွားကုန်၏။ အလောင်းတော် မင်းသား စံနေတော်မူရာ သပြေပင်မှ ကြွင်းသမျှသော သစ်ပင်တို့၏ အရိပ်များသည် နဂိုရ်သဘောအတိုင်း နေရွေ့ရှားတိုင်းပင် ရွေ့ရှားပြောင်းလည်လျက် ရှိကုန်၏၊ မွန်းလွဲသောအခါ နေအရိပ် အရှေ့ဘက်သို့ ထိုးကြကုန်၏။ အလောင်းမင်းသား စံနေတော်မူရာ ဇမ္ဗုသပြေပင်၏ အရိပ်ကား နေမွန်းလွဲသော်လည်း မပြောင်းမလဲပဲ အလောင်းတော်မင်းသားကို ထားဦးစကာလကကဲ့သို့ပင် အဝန်းအဝိုင်းအနေအားဖြင့် ထူးခြားစွာ တည်၍နေပေ၏။
အထိန်းတော်တို့သည် “ဩ.. ငါတို့၏ အရှင့်သားတော်သည် တယောက်တည်းသာ စံနေတော်မူရစ်ပါတကား”ဟု စဉ်းစား သတိရကာ လျင်မြန်စွာ လာလတ်၍ တင်းထိမ်ကန့်လန့်ကာကို ဖွင့်လှပ်ပြီးလျှင် အတွင်းသို့ ဝင်ရောက်ကြကုန်သည်ရှိသော် အသရေရှိသော နေရာထက်၌ အလောင်းတော်မင်းသား တင်ပလ္လင်ဖွဲ့ခွေ ငြိမ်သက်စွာ စံနေတော်မူသည်ကို၎င်း, သပြေပင်အရိပ်၏ မရွေ့မရှား နဂိုရ်ပြကတေ့အားဖြင့် အဝန်းအဝိုင်းပြုလျက် တည်နေသော တန်ခိုးပြာဋိဟာကို၎င်း အံ့ဩဖွယ်ရာ မျက်ဝါးထင်ထင် တွေ့မြင်ကြရ၍ သုဒ္ဓေါဒနမင်းကြီးအထံသို့ လျင်မြန်စွာ သွားရောက်ကြပြီးလျှင် “အရှင်မင်းကြီး.. သားတော်မင်းသားသည် ဤသို့ဤပုံ အံ့ဩဖွယ်ရာ ငြိမ်သက်တည်ကြည်စွာ ထိုင်နေတော်မူပါသည်။ တပါးသောသစ်ပင်တို့၏ အရိပ်များ နေသွားအလိုက် ပြောင်းလဲကြသော်လည်း သားတော်မင်းသား စံနေရာ ဇမ္ဗုသပြေပင်ရိပ်ကား နေမွန်းလွဲသော်လည်း မပြောင်းမလဲ ဝန်းဝိုင်းလျက်သာ တည်နေပါသည်”ဟူ၍ မင်းကြီးအား လျှောက်ထားကြကုန်၏။
သုဒ္ဓေါဒနမင်းကြီးသည် ဆောလျင်စွာပင် ကြွလာတည့်၍ ကြည့်ရှုတော်မူလေသော် ထိုအံ့ဖွယ်ထူးခြား ပြာဋိဟာနှစ်ပါးကို မျက်ဝါးထင်ထင် ရှုမြင်တော်မူရ၍ “အို ချစ်သားမြတ်..
၁၂၅
သင်ချစ်သားမြတ်အား ခမည်းတော်၏ ဤယခုအကြိမ် ရှိခိုးခြင်းသည်ကား နှစ်ကြိမ်မြောက်သော ရှိခိုးခြင်းပါတည်း”ဟု နှုတ်မြွက်ပြောဆိုကာ သားတော်ကို နှစ်သက်မြတ်နိုး ရှိခိုးလေသတည်း။
သိကြားမင်းက ဝိသုကြုံနတ်သားကို စေလွှတ်၍ အလောင်းတော်မင်းသား၏အလို့ငှါ မင်္ဂလာရေကန်တော်ကို ဖန်ဆင်း၍ပေးစေခြင်း
ဤသို့လျှင် ဘုရားအလောင်းတော်မြတ် သိဒ္ဓတ္ထမင်းသားသည် ထူးခြားကောင်းမွန် အလွန်စင်ကြယ် တင့်တယ် မြားမြောက်လှစွာကုန်သော အထိန်းအချီ အစီအမံ ဝန်းခရံလျက် နတ်စံရိပ်ငြိမ် စည်းစိမ်ချမ်းသာ မင်္ဂလာအသရေတော်တို့ဖြင့် ချမ်းသာစွာ ကြီးပွါးခဲ့ရသည်ဖြစ်၍ ခုနစ်နှစ်သားအရွယ်တော်သို့ ရောက်လတ်သောအခါ တနေ့သ၌ ခမည်းတော် သုဒ္ဓေါဒနမင်းကြီးသည် မှူးမတ်တို့ကို “အချင်းတို့.. အသက်အရွယ် နုနယ်သော သူငယ်တို့သည် အဘယ်ကစားခြင်းမျိုးကို မြတ်နိုး နှစ်သက်ကြကုန်သနည်း”ဟု မေးတော်မူ၍ မှူးမတ်တို့က “အရှင်မင်းကြီး.. အသက်အရွယ် နုနယ်သော သူငယ်တို့သည် ရေကစားခြင်းမျိုးကို မြတ်နိုး နှစ်သက်ကြပါကုန်သည်”ဟု လျှောက်ထားကြသောအခါ သုဒ္ဓေါဒနမင်းကြီးသည် ရေကန်တူးသမားတို့ကို ဆင့်ခေါ် စည်းဝေးစေပြီးလျှင် မင်္ဂလာရေကန်တော်တူးရန် လျော်ကန်သင့်မြတ်သော အရပ်တို့ကို သတ်မှတ် ရွေးချယ်စေတော်မူ၏။
ထိုအခါ သိကြားမင်းသည် အလောင်းတော်မင်းသား ကစားတော်မူရန် မင်္ဂလာရေကန်အရပ် သတ်မှတ် ရွေးချယ်သည်ကို ကောင်းစွာဆင်ခြင် သိမြင်လတ်၍ “အလောင်းမင်းသားအား လူတို့တူးဖော်သည့် ရေကန်ကို သုံးဆောင်ခြင်းသည် အလျင်း မသင့်လျော်၊ နတ်တို့စီမံသည့် ရေကန်ကို သုံးဆောင်ခြင်းသည်သာ သင့်လျော်ပေ၏”ဟု ကြံစည်ပြီးလျှင် ဝိသုကြုံနတ်သားကို ခေါ်၍ “သွားပါချေ အမောင်ဝိသုကြုံ.. အလောင်းတော်မင်းသား ကစားတော်မူရန် မြေအရပ်၌ နတ်ရေကန်တို့ကို ဖန်ဆင်းချေ”ဟု ခိုင်းစေလတ်သည်တွင် ဝိသုကြုံနတ်သားက
၁၂၆
“အဘယ်သို့သော ရေကန်များ ဖြစ်စေတော်မူလိုသနည်း”ဟု မေးမြန်း၍ သိကြားမင်းက ပြန်ကြား ပြောဆိုလတ်သည်မှာ “အမောင်ဖန်ဆင်းရမည့် ရေကန်တို့သည် ရွှံ့ညွှန်ပယ်ရှား၍ ပတ္တမြား ပုလဲ သန္တာတို့ကို ဖြန့်ကြဲပြီးလျှင် ရတနာခုနစ်ပါးဖြင့်ပြီးသော တံတိုင်းဝန်းပတ် ရံအပ်သော ရေကန်တို့ ဖြစ်စေရမည်၊ ရေကန်သို့ သက်ဆင်းသည့် စောင်းတန်းလှေကားတို့သည်လည်း ရွှေပျဉ်ချပ် ငွေပျဉ်ချပ် ပတ္တမြားပျဉ်ချပ်တို့ဖြင့် ခင်းအပ်ကုန်သည်ဖြစ်၍ ပတ္တမြားလက်ကိုင်တန်း လက်ရုန်းတိုင်တို့၏ အထွတ်အထိပ်၌ သန္တာအစွပ် အထွတ်တပ်အပ်သည် ဖြစ်စေရမည်၊ ထိုနတ်ရေကန်အတွင်း၌ အလောင်းတော်မင်းသား ရေကစားတော်မူရန် ငွေ ပလ္လင်ခင်းအပ်သော ရွှေလှေ, ရွှေပလ္လင်ခင်းအပ်သော ငွေလှေ, သန္တာပလ္လင်ခင်းအပ်သော ပတ္တမြားလှေ, ပတ္တမြားပလ္လင်ခင်းအပ်သော သန္တာလှေ, ရွှေရေပက်ခွက်, ငွေရေပက်ခွက်, ပတ္တမြားရေပက်ခွက်, သန္တာရေပက်ခွက်တို့နှင့်တကွ ဖန်ဆင်းခဲ့ ရမည်။ ထိုရေကန်များသည် ကြာမျိုးငါးပါးတို့ဖြင့် ဖုံးလွှမ်းတင့်တယ်သော ရေကန်များ ဖြစ်စေရမည်”ဟူ၍ ညွှန်ကြားမိန့်ဆိုပေ၏။
ဝိသုကြုံနတ်သားသည်လည်း ကောင်းပါပြီဟု ဝန်ခံ၍ ထိုနေ့ညချင်း လူ့ပြည်သို့ဆင်းပြီးလျှင် သုဒ္ဓေါဒနမင်းကြီး ရာထား သတ်မှတ်အပ်သော မင်္ဂလာရေကန်အရပ်တို့၌ပင် သိကြားမင်း မှာကြားလိုက်သည့်အတိုင်း ရေကန်တို့ကို အပြည့်အစုံ ဖန်ဆင်းလေ၏။ ။(ဤ၌ ရွှံ့ညွှန်ကင်းသော ရေကန်အတွင်း၌ ကြာမျိုးငါးပါးတို့ အဘယ်သို့ ပေါက်ရောက် ပွင့်ဖူးကြသနည်းဟူ၍ မေးဖွယ်ရှိ၏။ အဖြေကား.. ဝိသုကြုံနတ်သားသည် ရွှံ့ညွန်ကင်းသည့် ထိုရေကန်တို့အတွင်း ထိုထိုအရပ်တို့၌ ရွှေလှေငယ်, ငွေလှေငယ်, ပတ္တမြားလှေငယ်, သန္တာလှေငယ်တို့ကို ဖန်ဆင်းပြီးလျှင် “ဤလှေငယ်တို့သည် ညွန်ကျဲညွန်ပြစ်တို့ဖြင့် ပြည့်သည် ဖြစ်စေကုန် သတည်း၊ ဤလှေငယ်တို့၌ ကြာမျိုးငါးပါးတို့လည်း ပွင့်ဖူးကြစေကုန်သတည်း”ဟူ၍ အဓိဋ္ဌာန်၏။ ဤသို့ ဝိသုကြုံနတ်သား ဖန်ဆင်းချက် အဓိဋ္ဌာန်ချက်အရ ကြာမျိုးငါးပါးတို့ ဖွင့်ကြ
၁၂၇
ဖူးကြကုန်၏) ။ ။ထိုကြာရုံတို့မှ ကြာဝတ်မှုံတို့သည် တိုက်ခတ် သွင်းဖြန့်အပ်သော လေပြေလေညှင်း လှိုင်းအိတို့၏ အရှိန်အားလျော်စွာ ရေမျက်နှာပြင်၌ လွှမ်းဖုံးရွေ့ရှား သွားလာလျက် ရှိကုန်၏။ အဆင်းငါးသွယ် ဇာတ်နွယ်ငါးပါး ပိတုန်းများတို့သည်လည်း တရုန်းရုန်းကွန့်မြူး၍ အထူးထူး ရင့်ရူလျက် ရှိကြကုန်၏။ ဤဆိုအပ်ပြီးသောအတိုင်း ဝိသုကြုံနတ်သားသည် သိကြားမင်း မှာထားချက်နှင့်အညီ မင်္ဂလာရေကန်တို့ကို ဖန်ဆင်းပြီးလျှင် နတ်ပြည်သို့ ပြန်လေ၏။
နံနက်မိုးသောက် ရောက်လတ်သောအခါ များစွာသော လူအပေါင်းသည် အလွန်ဆန်းပြား ခမ်းနားကြီးကျယ် အံ့ဩဖွယ် ကောင်းကုန်သော ထိုနတ်ရေကန်တို့ကို တအံ့တဩ တွေ့မြင်ကြရ၍ “ယောက်ျားမြတ်= အလောင်းတော်မင်းသားအတွက် သိကြားနတ်မင်းတို့ ဖန်ဆင်းအပ်သော ရေကန်တို့ ဧကန်ဖြစ်လိမ့်မည်”ဟု ရွှင်ကြည်ဝမ်းမြောက်စွာ သုဒ္ဓေါဒနမင်းကြီးထံသို့ သွားရောက်ကြ၍ ထိုအကြောင်းကို လျှောက်ထားကြကုန်၏။ သုဒ္ဓေါဒနမင်းကြီးသည်လည်း များစွာသော လူအပေါင်းခြံရံကာ ထိုအရပ်သို့ သွားရောက် ကြည့်ရှုလတ်သည်တွင် အလွန်ဆန်းပြား ခမ်းနားတင့်တယ် ကြီးကျယ် အံ့ဩဖွယ်ကောင်းသော ထိုရေကန်တို့ကို မြင်ရလေလျှင် “သားတော်၏ ဘုန်းတန်ခိုး အာနုဘော်ကြောင့် နတ်သိကြားတို့ ဤရေကန်တို့ကို ဖန်ဆင်းကြသည် ဖြစ်လိမ့်မည်”ဟု ဝမ်းမြောက်ဝမ်းသာ ဖြစ်တော်မူ၏။
အလောင်းတော်မင်းသား စံမြန်းရန် နန်းပြာသာဒ်သုံးဆောင် ဆောက်လုပ်စေခြင်း
ဘုရားအလောင်းတော်မြတ် သိဒ္ဓတ္ထမင်းသားသည် ဆိုအပ်ခဲ့ပြီးသည့် ကြာမျိုးငါးပါးတို့ဖြင့် ဖုံးလွှမ်းတင့်တယ်သော
၁၂၈
နတ်ရေကန်တို့၌ ရေကစားတော်မူခြင်း, ကာသိကတိုင်းဖြစ် အသစ်စက်စက် အလွန်သိမ်မွေ့နူးညံ့သော ဝတ်လဲတော်တို့ကို ဝတ်ရုံ ဆင်မြန်းတော်မူခြင်း, နတ်ထီးဖြူ လူထီးဖြူတို့ဖြင့် အပူအအေး မြူမှုန် ဆီးနှင်းပေါက်တို့ မကျရောက် မတွေ့ထိရအောင် အခါခပ်သိမ်း အဆောင်းအမိုးခံရခြင်း အစရှိသည့် အလွန်ကြီးကျယ်သော သုခချမ်းသာဖြင့် ကြီးပွါးတော်မူခဲ့ရ၍ အသက်တော် တဆယ့်ခြောက်နှစ်အရွယ်သို့ ရောက်တော်မူသောအခါ ခမည်းတော် သုဒ္ဓေါဒနမင်းကြီးသည် “ငါ၏သားတော် စံနေရန် ပြာသာဒ်တော်များကို ဆောက်လုပ်စေအံ့”ဟု အကြံရှိ၍ နေပြည်တော်အတွင်းရှိ ဗိသုကာလက်သမား ပန်းရန် ပန်းပု ပန်းချီအတတ်တို့၌ လိမ္မာကျွမ်းကျင် ထင်ရှားကြကုန်သော သူတို့ကို ဆင့်ခေါ် စည်းဝေးစေပြီးလျှင် မင်္ဂလာနက္ခတ် ကောင်းမြတ်သောအချိန့်၌ ပန်နက်တော်ချမှတ်ခြင်း အစရှိသော ပရိကံကိစ္စ အဝဝကို ပြီးပြေစေတော်မူ၍ သားတော်စံမြန်းရန် ဆောင်း,နွေ,မိုးဟု ဆိုအပ်ကုန်သော ဥတုသုံးပါးတို့နှင့် သင့်လျော်လျောက်ပတ်သည့် ရမ္မရွှေနန်းဆောင်, သုရမ္မရွှေနန်းဆောင်, သုဘရွှေနန်းဆောင်-ဟူသော နန်းမပြာသာဒ် သုံးဆောင်တို့ကို စီရင်ဆောက်လုပ်စေတော်မူ၏။
ထိုနန်းပြာသာဒ် သုံးဆောင်တို့သည် အလျား အနံ အမြင့်အားဖြင့် အတိုင်းအရှည် ပမာဏချင်း တူမျှကြကုန်၏၊ ဘုံအဆင့်အားဖြင့်သာလျှင် ထူးခြားကြကုန်၏။
(၁) ဆောင်းရာသီ၌ စံမြန်းတော်မူရန် ရမ္မနန်းပြာသာဒ်ဆောင်ကို ဆောက်လုပ် စီရင်အပ်၏။
၁၂၉
(၂) နွေရာသီ၌ စံမြန်းတော်မူရန် သုရမ္မနန်းပြာသာဒ်ဆောင်ကို ဆောက်လုပ် စီရင်အပ်၏။
(၃) မိုးရာသီ၌ စံမြန်းတော်မူရန် သုဘနန်းပြာသာဒ်ဆောင်ကို ဆောက်လုပ် စီရင်အပ်၏။
(၁) ရမ္မ (ဆောင်းရာသီ) စံနန်းတော်
ရမ္မမည်သော နန်းပြာသာဒ်ဆောင်ကား ဘုံကိုးဆင့်ရှိ၏။ ခန်းဖွင့် ဘုံဆင့်စသော အနေအထားတို့ကို နွေးသောဥတုကို ရယူနိုင်ရန်အတွက် ဘုံအဆင့်အထပ်တို့ကို နိမ့်နိမ့် တည်ဆောက်အပ်သည့်ပြင် ခြင်္သေ့ခံသော ပြုတင်းပေါက် လေသောက်တံခါး စသည်တို့ကိုလည်း အပြင်အပမှ ဆီးနှင်း လေညှင်းစသော အအေးဓာတ်တို့ မဝင်သာအောင် အလွန်စေ့စပ် လုံခြုံစွာ စီရင်အပ်ကုန်၏၊ ထိုနန်းပြာသာဒ်တော်၏ နံရံ, သည်တိုင်, ပျဉ်ချပ်, အမိုး စသည်တို့၌ ပန်းချီဆေးရေးရုပ်တို့ကို ရေးခြယ်ကြသော ပန်းချီဆရာတို့သည်လည်း ပန်းချီရုပ်ကို မြင်လျှင်ပင် အအေးဓာတ် ငြိမ်းပျောက်ရန် မီးတောက်မီးလျှံ အစရှိသော ပန်းချီရုပ်များကို ရေးသားကြရကုန်၏၊ သင့်ရာသင့်ရာ ထိုထိုနေရာတို့၌ နံ့သာဆိုင်း ပန်းဆိုင်း ပုလဲဆိုင်းတို့ကိုလည်း ပြိုင်းရရိုင်း တွဲရရွဲ တပ်ဆွဲစီရင်၍ ထားကုန်၏၊ ပြိုးပြိုးပြောင်ပြောင် လောင်ဘနန်းမျှ တောက်ပသော အရောင်ရှိကြသည့် ရွှေကြယ် ငွေကြယ် ပတ္တမြားကြယ်တို့ဖြင့် ခြယ်လှယ် မွမ်းမံအပ်၍ အလွန်နူးညံ့သိမ်မွေ့လျက် ပူနွေးသောအငွေ့ဥတုကို ပေးစွမ်းနိုင်သည့် သကလတ်ပိုးမှန် ဗိတာန်မျက်နှာကြက်ကို ယှက်အပ်သည့်ပြင် ရွှေဖြင့်ဝန်းရံ မွမ်းမံခြယ်လှယ်အပ်သည့် သကလတ်ကန့်လန့်ကာ ကြာခြည်လွှာတို့ကိုလည်း နေရာအားလျော်စွာ ဆီးကာဝန်းရံ၍ ထားကုန်၏၊ နူးညံ့ပျောင်းအိ၍ အထိအတွေ့ သိမ်မွေ့လှစွာသော သကလတ် ကမ္ဗလာအခင်းတို့ကိုလည်း ခင်းထားအပ်ကုန်၏။ ဟေမန္တဥတု ဆောင်းရတုအခိုက် ရာသီအလိုက် ဝတ်ဆင်ခြုံရုံတော်မူရန် ကမ္ဗလာသကလတ်
၁၃၀
၀တ်လဲတော်တို့ကိုလည်း အသင့် စီရင်ထားကြကုန်၏၊ ပူစပ်သော အရသာနှင့်ယှဉ်သည့် သိမ်မွေ့သော ခဲဘွယ်ဘောဇဉ် ရာသီစာ အာဟာရတို့ကိုလည်း ကောင်းစွာစီရင်လျက် ထားကုန်၏၊ လေသာပြူတင်းပေါက်တို့ကိုလည်း အနွေးဥတုကို ရယူစေရန်အတွက် နေ့အခါဖွင့်၍ ညဉ့်အခါ၌ ပိတ်ဆို့ထားရကုန်၏။
(၂) သုရမ္မ (နွေရာသီ) စံနန်းတော်
သုရမ္မမည်သော နန်းပြာသာဒ်ဆောင်ကား ဘုံ(အထပ်) ငါးဆင့်ရှိ၏၊ ခန်းဖွင့် ဘုံဆင့်စသော အနေအထားတို့ကို အေးသော အငွေ့ဥတုကို ရယူနိုင်ရန်အတွက် ဘုံအဆင့် (အထပ်)တို့ကို မြင့်စွာ ခန်းဖွင့် လေသာပြူတင်း စသည်တို့ကို ကျယ်ဝန်းစွာ စီရင်အပ်ကုန်၏။ တံခါးမ (= ဝင်တံခါး) လေသာပြူတင်းတို့ကို အပြင်မှ လေပြေလေညှင်း အအေးဓာတ်တို့ကို လိုသလောက် ရနိုင်ရန် အလွန်ကြီး မစေ့စပ်စေပဲ အချို့တံခါးရွက် တို့ကို နန်းပေါက်ဖောက်၍၎င်း အချို့တံခါးရွက်တို့ကို ဇာ (သံဇာ ရွှေဇာ ငွေဇာ) တပ်၍၎င်း စီရင်ကြကုန်၏။ ထိုနန်းပြာသာဒ်တော်၏ နံရံ, သည်တိုင်, အမိုး စသည်တို့၌ ပန်းချီဆေးရေးရုပ်တို့ကိုလည်း ပန်းချီရုပ်ကို မြင်လျှင်ပင် အပူအပန်း ပြေပျောက်ရန် ကြာညို ကြာပဒုမှာ ကြာပုဏ္ဍရိက်တို့ကို ရေးခြယ်ကြရကုန်၏၊ လေသာပြူတင်းပေါက် အနီးတို့၌ အိုးအသစ်စက်စက်တို့ကို တည်ထားပြီးလျှင် ရေအပြည့်ထည့်ကာ ကြာညို ကြာနီ ကြာဖြူ သတပတ်ကြာ အစရှိသော ရေပေါက်ပန်း သစ်ပင်မျိုးတို့ကို စိုက်ထိုးလျက် ထားကုန်၏။ ထိုထို သင့်လျော်ရာ နေရာတို့၌ မိုးဥတုတွင် မိုးရွာစဉ် ကာလကဲ့သို့ စိမ်းလန်းစိုပြေအောင် ထိုမှဤမှ ရေအယဉ်တို့ ဖြာ၍ထွက်အောင် ရေစက်ရေပန်း ယန္တရားတို့ကိုလည်း တပ်ဆင်၍ ထားကုန်၏။ ပြာသာဒ်၏အတွင်း ထိုထိုနေရာတို့၌ နံ့သာညွန် အပြည့်ထည့်ကာ ပန်းအိုး ရေစည်ပိုင်းတို့ကို တည်ထားပြီးလျှင် အဆင်းငါးပါးရှိသော ကြာပန်းတို့ကို စိုက်ပျိုး၍လည်း ထားကြကုန်၏။ ထို့ပြင် အလွန်နူးညံ့ သိမ်မွေ့လျက် အေးချမ်းသော အငွေ့ဥတုကို ပေးစွမ်းနိုင်သော
၁၃၁
ရထည်းမျိုးမှန် ဗိတာန်မျက်နှာကြက်တို့ကိုလည်း သင့်လျော်ရာ နေရာထက်၌ ဖွဲ့ယှက်တပ်ဆင်၍ ထားကုန်၏။ လှပဆန်းကြယ်စွာ ခြယ်လှယ်မွမ်းမံအပ်ကုန်သော ရွှေထရံအကာတို့နှင့် ပါးလွှာနူးညံ့သော တင်းထိမ်ကန့်လန့်ကာတို့ကို၎င်း, အေးမြသည့် အငွေ့ဥတုကို ဖြစ်စေနိုင်သည့် ဘွဲ့ဖြူအခင်းတို့ကို၎င်း ကာရံ ခင်းကျင်းအပ်ကုန်၏။ ဂိမ္မန္တဥတု နွေရတုအခိုက် ရာသီအလိုက် ဝတ်ဆင်ခြံရုံတော်မူရန် ပုဆိုးပစ္စူ ဘွဲ့ဖြူပါးလွှာ ဝတ်လဲဝတ်စုံ အခြုံအရုံတို့ကိုလည်း အရံသင့်စီရင်လျက် ထားကုန်၏၊ ချိုမြိန်အေးမြသော သီတဝီရိယဂုဏ်ရှိသည့် အစာအာဟာရတို့ကိုလည်း ကောင်းစွာ စီရင်လျက် ထားကုန်၏။
ပြာသာဒ်၏ အမိုးအပေါ်တို့၌ နတ်၌ဖြစ်သည့် တူရိယာငါးမျိုးအသံကို လွှမ်းမိုး လွန်သာအောင် သာယာငြိမ့်ညောင်း နာဖွယ်ကောင်းသည့် အသံထွက်ကုန်သော ရွှေချူဆည်းလည်း ကွန်ချာတို့ကိုလည်း ကောင်းစွာတပ်ဆင်၍ ထားကုန်၏။
ထို သုရမ္မပြာသာဒ်ဆောင်၌ အလွန် သိမ်မွေ့ သေးငယ်သော အပေါက်ရှိကုန်သော ရွှေပြားမျက်နှာကြက်တို့ကို ဖွဲ့ယှက်ဆွဲဆင်လျက် ထိုရွှေပြား မျက်နှာကြက်တို့၏ အထက်၌ ပြာသာဒ်၏ အရပ်လေးမျက်နှာရှိ (ဖော်ပြလတံ့သော) ရေကန်တို့မှ ကွန်ရက်ယန္တရား ရေငင်စက်များဖြင့် ရေကိုမောင်းနှင် တင်၍ပေးသောအခါ ထိုရေတို့သည် ရွှေပြားမျက်နှာကြက်တို့၏ သိမ်မွေ့သော အပေါက်တို့မှ မိုးရေပေါက်ပမာ မိုးရွာသွန်းသည့် အခါကဲ့သို့ ရေပေါက်တို့သည် ကျလာစီးဆင်းကုန်၏။
ရွှေပြား မျက်နှာကြက်တို့၏ အထက်၌ ခြောက်သွေ့သော ကျွဲရေပြားတို့ကို ဖြန့်လွှားအုပ်မိုး၍ ထားပြီးလျှင် ယန္တရားစက်တို့ဖြင့် ကျောက်စရစ်ခဲတို့ကို အမိုးပေါ်ရောက်အောင် တင်ပြီးလျှင် ထိုမှတဆင့် ကျွဲရေပြားတို့အပေါ်၌ ပစ်မြှောက်ကြရကုန်၏၊ ထို ကျောက်စရစ်ခဲတို့ ကျလာသောအသံတို့သည် မိုးဥတုအခါ မိုးထစ်ချုန်းသံနှင့် တူကုန်၏။
၁၃၂
အလောင်းတော် မင်းသားအတွက် တရာ့ရှစ်လုံးသော ရွှေအိုး ငွေအိုးတို့၌ နံ့သာရေ အပြည့်ထည့်ပြီးလျှင် ကြာညိုပန်း ဇာကွန်ရက်တို့ကိုပြု၍ အိပ်စက်ရာ နေရာတော်ကို ဝန်းရံ၍ ထားကုန်၏၊ အေးမြချမ်းကြည်သော ဥတုကို ရယူနိုင်စေရန် ရေလှောင်ကြေးဖျဉ်းအိုးကြီးတို့၌ နံ့သာညွန်ပျောင်း အပြည့်လောင်း၍ ကြာညို, ကြာနီ, ကြာဖြူတို့ကို စိုက်ပျိုး၍ ထိုထိုအရပ်၌ ထားကြကုန်၏။ ထိုကြာပင်တို့သည် နေရောင်ဖြင့် ပွင့်ကြကုန်၏။ အထူးထူးသော ပျားပိတုန်း အပေါင်းတို့သည် ပြာသာဒ်အတွင်းသို့ ဝင်ရောက်ကြကာ ထိုကြာပွင့်တို့၌ ဝတ်ရည်အရသာကို စုတ်ယူကြကာ လူးလာပျံသန်းလျက် ရှိကုန်၏၊ သို့ရကား အလောင်းတော်မင်းသား၏ နွေရာသီစံမြန်းရန် စီမံ ဆောက်လုပ်အပ်သော ထိုသုရမ္မ ပြသာဒ်ဆောင်သည် အလွန်မွှေးကြိုင် အမြဲတမ်းလှိုင်လျက် ရှိပေ၏။ ထို နွေရာသီစံနန်းတော်၏ တံခါးမ (= ဝင်တံခါး) လေသာနန်းတံခါးတို့ကို (အအေးဓာတ် ဥတုငွေ့ရစေရန်) နေ့အခါ၌ပိတ်၍ ညဉ့်အခါ၌ ဖွင့်၍ထားရကုန်၏။
ဤနွေရာသီစံနန်းတော်၌ပင် နောက်အခါ၌ အလောင်းတော်သူမြတ် စံနေတော်မူ၍ ရေကစားချိန် ကျရောက်သောအခါ ရှေးကဖော်ပြခဲ့ပြီးသော ကျွဲရေပြားပေါ်၌ ကျောက်စရစ်ခဲတို့ကို ပစ်လွှင့်၍ မိုးချုန်းသည့် အသံကဲ့သို့ ဖြစ်စေပြီးလျှင် ယန္တရား ရေစက်တို့ဖြင့် ရွှေမျက်နှာကြက်ပေါ်သို့ ရေတင်၍ ပေးကြသဖြင့် ရွှေမျက်နှာကြက် ဇာပေါက်တို့မှ တဖြောက်ဖြောက်ယိုကျသော ရေပေါက်တို့သည် မိုးရွာသွန်းသကဲ့သို့ ဖြစ်ကုန်၏၊ ထိုအခါ အလောင်းတော် သူမြတ်သည် ညိုသော အဝတ်အရုံတို့ကို ဝတ်ရုံတော်မူ၍ ညိုသော အဆင်တန်းဆာကို ဆင်မြန်းတော်မူပြီးလျှင် ညိုသော အဝတ်တန်းဆာ နံ့သာတို့ကို ဝတ်ရုံဆင်မြန်း လိမ်းကျံကြသည့် ရံရွေတော်ပေါင်း လေးသောင်းတို့ ခြံရံကာ နေ့အဖို့ ရေကစားတော်မူ၍ အေးမြသော ဥတုချမ်းသာကို ခံစားတော်မူပေ၏။
ထိုသုရမ္မ (နွေရာသီ) စံနန်းတော်၏ အရပ်လေးမျက်နှာတို့၌ ကြာမျိုးငါးပါးတို့ဖြင့် ဖုံးလွှမ်းသော အညစ်အကြေးကင်းပ၍
၁၃၃
မြရတနာအသွင် ကြည်လင်စိမ်းလဲ့ အေးမြသန့်စင်သည့် ရေတို့ဖြင့်ပြည့်သော ရေကန်လေးလုံးတို့ကိုလည်း ဖန်တီးစီရင်၍ ထားကုန်၏၊ စံနန်းတော်၏ အရှေ့မျက်နှာ ရေကန်မှ ပျံတက်လာကြကုန်သော ဟင်္သာ ဝမ်းဘဲ စက္ကဝါက် အစရှိသည့် အဆင်းအရောင် အမျိုးမျိုးရှိကြသော ရေသား ရေငှက်အပေါင်းတို့သည် ငြိမ့်ညောင်းသံသာ တစာစာကျူးရင့်ကုန်လျက် စံနန်းတော်အထက် ကောင်းကင်ခရီးဖြင့် ပျံသန်း၍ စံနန်းတော်၏ အနောက်မျက်နှာ ရေကန်သို့ သက်ဆင်း နားပျော်ကြကုန်၏။ ထို့အတူ အနောက်မျက်နှာ ရေကန်မှသည် အရှေ့မျက်နှာ ရေကန်သို့၎င်း, မြောက်မျက်နှာ ရေကန်မှသည် တောင်မျက်နှာ ရေကန်သို့၎င်း, တောင်မျက်နှာ ရေကန်မှသည် မြောက်မျက်နှာ ရေကန်သို့၎င်း ပျံသန်း ကူးသွားကြကုန်ရကား ထိုနွေရာသီ စံနန်းတော်၌ နွေကာလပင် ဖြစ်လင့်ကစား မိုးရာသီကာလအတူ သာယာလှပေ၏။
(၃) သုဘ (မိုးရာသီ) စံနန်းတော်
သုဘမည်သော (မိုးရာသီ) စံနန်းပြာသာဒ်တော်ကား ဘုံ (အထပ်) ခုနစ်ဆင့်ရှိ၏၊ ခန်းဖွင့် ဘုံဆင့်စသော အနေအထားတို့ကို အပူအအေး ဥတုနှစ်မျိုးလုံး ရယူနိုင်ရန် မနိမ့်လွန်း မမြင့်လွန်း မကျယ်လွန်း မကျဉ်းလွန်းစေပဲ အလယ်အလတ် စီရင်အပ်ကုန်၏၊ တံခါးမ (= ဝင်တံခါး) လေသာနန်းပြူတင်းတို့မှာလည်း ဥတုနှစ်ပါးနှင့် သင့်တင့်ညီညွတ်အောင် အချို့ကို စေ့စေ့စပ်စပ် ပျဉ်ချပ်တံခါးရွက် တပ်၍၎င်း အချို့အချို့ကို နန်းပေါက်တံခါးရွက် ဇာပေါက်တံခါးရွက် တပ်၍၎င်း စီရင်အပ်ကုန်၏၊ ပန်းချီဆေးရေးရုပ်များကိုလည်း အချို့နေရာ၌ မီးတောက်မီးလျှံနှင့်စပ်သော ရုပ်ပုံ, အချို့နေရာ၌ ရေကန်ရေအိုင်နှင့်စပ်သော ရုပ်ပုံတို့ဖြင့် ရေးသား ပြုလုပ်အပ်ကုန်၏၊ အဝတ်အရုံ အခင်း အစရှိသည်တို့ကိုလည်း ဥတုနှစ်ပါးနှင့် လိုက်လျောညီညွတ်အောင် ရှေးစံနန်းတော် နှစ်ဆောင်၌ ပြအပ်ပြီးသည့် အဝတ်အရုံ အခင်း နှစ်မျိုးစုံ ရောယှက်၍ ပြုလုပ်စီရင်ထားကုန်၏။ အချို့သော တံခါးတို့ကို နေ့အခါဖွင့်၍ ညဉ့်အခါ ပိတ်၍ထားကြကုန်၏။ အချို့သောတံခါးတို့ကို
၁၃၄
နေ့အခါပိတ်၍ ညဉ့်အခါ ဖွင့်၍ထားကြကုန်၏။ (ဤမိုးရာသီ စံနန်းတော်၏ ပြည့်စုံတင့်တယ်ပုံတို့သည် ဆောင်းရာသီ စံနန်းတော် နွေရာသီစံနန်းတော်တို့၏ တင့်တယ်ပြည့်စုံပုံနှင့် တူကုန်၏။)
လေးတော်တင်ခဏ်း
အလောင်းတော်မင်းသား လေးအတတ်ကို ပြတော်မူခြင်း
ဤသို့ ခမည်းတော် သုဒ္ဓေါဒနမင်းတရားကြီးသည် သားတော် စံမြန်းရန်အလို့ငှါ မင်းဆက်တကာတို့ မစံရဘူးသေးသည့် ကြီးကျယ်ခမ်းနား ဆန်းပြား တင့်တယ်ကုန်သော စံနန်းတော် သုံးဆောင်တို့ကို ဆောက်လုပ် စီရင်စေတော်မူပြီးသောအခါ “ငါ၏ သားတော်သည် ဆယ့်ခြောက်နှစ်မြောက် အရွယ်သို့ ရောက်လေပြီ၊ သားတော်အား ထီးဖြူစိုက်ဆောက် မင်းအဖြစ်သို့ မြှောက်ပြီးလျှင် မင်းစည်းစိမ်အသရေ ခံစား၍နေသည်ကို ငါ ကြည့်ရှုပေတော့အံ့”ဟူ၍ ကြံစည်ပြီးလျှင် ဆွေတော်ရှစ်သောင်း သာကီဝင်မင်းအပေါင်းတို့ထံသို့ “သာကီဝင်မင်းအပေါင်းတို့.. ငါ၏သားတော်သည် ယခုအခါ အရွယ်တော်မြောက် တဆယ့်ခြောက်နှစ်သို့ ရောက်ခဲ့လေပြီ၊ ထို ငါ့သားတော်ကို မင်းအဖြစ်၌ တည်စေတော့အံ့၊ အလုံးစုံသော သာကီဝင်မင်းတို့သည် မိမိ မိမိ၏ နန်းအိမ်တို့၌ အရွယ်သို့ရောက်ပြီးသော သမီးကညာတို့ကို ငါ၏ စံနန်းတော်သို့အရောက် ပို့ဆောင် ဆက်သကြကုန်လော့”ဟူ၍ သဝဏ်လွှာ အသီးသီးကို ပေးပို့တော်မူလေ၏။
သာကီဝင်မင်းအပေါင်းတို့သည် သဝဏ်လွှာပါ သတင်းစကားကို ကြားသိကြသောအခါ “သိဒ္ဓတ္ထမင်းသားသည် ပညာမဖက် သက်သက်အားဖြင့် ကြည့်ကောင်းရှုသာ ရုပ်အဆင်းနှင့် ပြည့်စုံသူသာ ဖြစ်ချေသည်၊ အတတ်ပညာ တစုံတရာကိုမျှ မတတ်သဖြင့် သားမယားတို့အား ကျွေးမွေးထိန်းသိမ်းရန် တာဝန်ကို ကျေပြွန်ပြည့်စုံအောင် ရွက်ဆောင်နိုင်လိမ့်မည်မဟုတ်၊ သို့ရကား ငါတို့သည် သုဒ္ဓေါဒနမင်းကြီး တောင်းဆို သည့်အတိုင်း သမီးတော်များကို
၁၃၅
မပေးနိုင်ကုန်”ဟူ၍ ရှုတ်ချ ငြင်းဆန်သော စကားကို ပြန်ကြား ပြောဆိုလိုက်ကြကုန်၏။
သုဒ္ဓေါဒန မင်းတရားကြီးသည် သမီးကညာတို့၏အရှင် သာကီဝင်မင်းတို့ ပြန်ကြားသော ထိုစကားကို ကြားသိတော်မူလေလျှင် သားတော် အလောင်းမင်းသားထံသို့ သွား၍ ထိုအကြောင်းကို မိန့်ကြား ပြောဆိုသည်တွင် အလောင်းတော်မင်းသားက “ခမည်းတော်မင်းကြီး.. အကျွန်ုပ်မှာ အတတ်ပညာ သင်ကြားဖွယ်မလိုပါ၊ ယခုအခါ မဟာဆွေတော်မျိုးတော်တို့အား မည်သည့်အတတ်ကို ပြစေလိုပါသနည်း၊ မည်သည့်အတတ်ကို ပြသင့်ပါသနည်း”ဟု မေးမြန်း၍ “ချစ်သား.. ယခုအခါ မဟာဆွေတော်မျိုးတော်တို့အား ပိုလ်တထောင်တင် လေးအတတ်ကို ပြသင့်ပေ၏”ဟု ဆိုပေသော် “ခမည်းတော်မင်းကြီး.. သို့တပြီးကား ဤနေ့မှနောက် ခုနစ်ရက်မြောက်သောနေ့၌ လေးအတတ်ကို အကျွန်ုပ် ပြပါအံ့၊ လေးအတတ်ကို ပြသမည့် အကြောင်း ရွှေမြို့တော်အတွင်း၌ စည်လည်စေတော်မူပါလော့”ဟု လျှောက်သဖြင့် ခမည်းတော် မင်းတရားကြီးသည် ကပိလ၀တ် နေပြည်တော်အလုံး၌ အနှံ့အပြား ကြားသိကြအောင် စည်လည်စေတော်မူ၏။
၁၃၆
နိုင်သောလေးကို သဟဿထာမဓနု ဆိုသည် ဖြစ်တန်ရာ၏” ဟူ၍၎င်း ( သမန္တစက္ခုဒီပနီကျမ်း ပဌမအုပ် စာမျက်နှာ (၃၃)၌ အကျယ်လာသည်၊ အလိုရှိမူ ထိုကျမ်း၌ ကြည့်ရှုရာ၏။
တပိုလ်လျှင် လေးကျပ်သားရှိ၏၊ ပိုလ်တထောင်= ကျပ်လေးထောင်= ပိဿာလေးဆယ် အချိန်စီးသော အလေးသံခဲကို လေးညှို့= လေးကြိုး၏အလယ်၌ ဖွဲ့ချည်၍ လေးကိုင်းကို တုတ်လျှို၍ထမ်းသော် အလေး မြေမှကြွသည်နှင့် လေးညှို့= လေးကြိုးလည်း မြားပစ်ရာဌာနသို့ရောက်၍ တင်ပြီးဖြစ်လေ၏၊ ထိုလေးမျိုးကို ပိုလ်တထောင်တင်လေးဟု ခေါ်သည်ဟူသော အဆိုအမိန့်သည် အလယ်အလတ် ကျလှပေ၏။ ထို့ကြောင့် ဤကျမ်း၌ ထိုအတိုင်း ရေးသားခဲ့သည်။
လေးအရာ၌ လာရှိသော ဒဠှဓနု= သန်မာလှသည့် ဆရာကိုင်လေးကို ဖွင့်ဆိုသော သံယုတ်အဋ္ဌကထာ ဋီကာ စသည်တို့၏ အလိုအားဖြင့် “တဘာရ= ချိန်ဝန်တခုလျှင် ပိုလ်နှစ်ထောင်ရှိသည်၊ ထိုသည့် ပိုလ်နှစ်ထောင် (ကျပ်ချိန်ရှစ်ထောင်= ပိဿာချိန် ရှစ်ဆယ်) ချိန်ဝန်တခုစီးသော အလေးသံခဲ ကြေးခဲကို လေးညှို့ = လေးကြိုး၏အလယ်၌ ဖွဲ့ချည်၍ လေးကိုင်းကို တုတ်လျှို၍ထမ်းသော် အလေး မြေမှကြွသည်နှင့် လေးညှို့= လေးကြိုးသည် မြားအရှည်ပမာဏ မြားပစ်ရာဌာနသို့ ရောက်၍ တင်ပြီးဖြစ်လေ၏၊ ထိုလေးကို ဒဠှဓနု= သန်မာလှသည့် (ဆရာကိုင်) လေးခေါ်ကြောင်း” ဖွင့်ဆိုသဖြင့် ထိုအတိုင်းသော်လည်း မှတ်ယူရာ၏။
သရသဒ္ဒ၊ အက္ခဏနှင့်၊ ဝါလဝေဓိ၊ လေးထွေရှိသည်၊ သရိတပိုင်း၊ သက်တင်ကိုင်းနှင့်၊ ကွန့်လှိုင်းကိုးထွာ၊ ညှို့သန္တာတွင်၊ တဘာရရှည့်၊ ပိုလ်ထောင်ပြည့်တည့်၊ ရောင်ခြည့်အစုတ်၊ လှည့်ရစ်ဖြုတ်က၊ ရှစ်ဥဿဘ၊ သုန္ဓရနှင့်၊ သီတာ့တသွန်၊ သားသားကွန်၍၊ မြားမွန်ပတ်ဝုတ်၊ ပြာသာဒ်ထုတ်လျက်၊ တမုတ်ရစ်သိုင်း၊ တံတိုင်းရံကာ၊ တတန်လာသော်၊ တဠာကကန်၊ တုံ့ပြန်ဘီလာ၊ အစုံဖြာသည်၊ ပဒုံမာချပ်၊ မုံအာထပ်သို့၊ မဏ္ဍပ်တင့်ဆန်း၊ မြားမိုးပန်းနှင့်၊ စောင်းတန်းတန္တု၊ စီမံပြုသား၊ တခုအခံ၊ တခုပျံလျက်၊ နဘံနဘေ၊ အလျှံဝေမျှ၊ စံရွှေနိတုံ၊ ရန်မျိုးလုံသည်၊ ဓနုံဒဠှ၊ ဓနုဂ္ဂဟု၊ မုချဘွဲ့နှင်၊ ဆယ့်နှစ်အင်တည့်၊ သရဘင်ဇာတ်၊ တသွင်မှတ်လျက်၊ ဒွိသဟသ်ဆောင်၊ ပိုလ်နှစ်ထောင်ကို၊ ခေါင်ခေါင်ခိုင်ကျန်း၊ ပြိုင်မနှန်းလိမ့်။ (စန္ဒကိန္နရီပျို့၊ ပိုဒ်ရေ ၈၃-မှ)
၁၃၇
စည်လည်စေတော်မူပြီး၍ သားတော်အလောင်းမင်းသား လေးအတတ်ကို ပြဘို့ရန် နေရာနှင့်တကွ မှူးတော်မတ်တော် မောင်းမမိဿံ ခြွေရံသင်းပင်း မင်းမှုထမ်းများ စစ်သည်တော်များ မဟာဆွေတော် မျိုးတော်များ ကြည့်ရှုရန် နေရာ အခမ်းအနား စသည်တို့ကို ပြည့်စုံစွာ စီရင်ထားရှိ၍ ခုနစ်ရက်မြောက် အချိန်စေ့ရောက်သဖြင့် နေရာအသီးသီးတို့၌ မင်းနှင့်တကွ မှူးမတ်ပရိသတ် ဗိုလ်ပုံတို့ စုံညီစည်းဝေးမိသော အခါ အလောင်းတော်မြတ် သိဒ္ဓတ္ထမင်းသားသည် မင်းချင်းယောက်ျားတို့ ဆက်သအပ်သော ဗိုလ်ခြေတထောင် တင်ရ ချရသော လေး (တနည်း- ပိုလ်ဝန်အချိန် တထောင်၊ တနည်း- ပိုလ်ဝန်အချိန် နှစ်ထောင်ဖြင့် တင်ရသောလေး)ကို ရတနာပလ္လင်ထက်၌ ထက်ဝယ်ဖွဲ့ခွေ (တင်ပလ္လင်ခွေ) နေတော်မူရင်းကပင် လေးညှို့= လေးကြိုးကို ခြေမတချောင်းဖြင့် ရစ်ပတ်ဆွဲငင်၍ တင်တော်မူပြီးလျှင် လက်ဝဲလက်တော်ဖြင့် လေးကိုင်း= လေးပျဉ်းကို ကိုင်တော်မူ၍ လက်ျာလက်တော်ဖြင့် လေးညှို့= လေးကြိုးကို ဆွဲငင်ညှိသဖြင့် တဒင်ဒင် တဒိန်းဒိန်း မြည်ဟိန်းသောအသံသည် အလွန်လျှင် ပြင်းထန်လတ်ရကား ကပိလဝတ်ပြည်အလုံး ခြိမ့်အုန်းပဲ့တင်လျက် ကောင်းကင်သို့ ပျံတက်လွင့်မြောက်တော့မည်ကဲ့သို့ ရှိချေ၏။
ထိုအခါ “ဤအသံကား အဘယ်အသံနည်း”ဟု အချို့လူများ ပြောကြား မေးမြန်းကြသည်ကို “မိုးထစ်ချုန်းသော အသံတည်း”ဟု အချို့လူများက ဖြေကြား ပြောဆိုကြကုန်၏၊ ထိုအခါ
၁၃၈
အခြားလူများက “အမောင်တို့ မသိကြပါဘူး၊ ဤအသံကား မိုးထစ်ချုန်းသော အသံမဟုတ်၊ ရုပ်ဆင်းအင်္ဂါ တင့်တယ်စွာလျက် ကိုယ်မှာပြိုးပြက် အရောင်ထွက်သော သကျထွတ်ထား သိဒ္ဓတ္ထမင်းသား၏ ဗိုလ်ခြေတထောင်ငင် (တနည်း- ပိုလ်ချိန် နှစ်တောင်ငင်) လေးတော်ကိုတင်ပြီးလျှင် လေးကြိုး= လေးညှို့ကို ညှိခတ်သည့်အတွက် ပေါ်ထွက်လာသော အသံဖြစ်သည်”ဟု ဆိုကြကုန်၏။
သာကီဝင်မင်းအပေါင်း ရှစ်သောင်းကုန်သော မဟာဆွေတော် မျိုးတော်တို့သည် အလောင်းတော်မြတ် လေးညှို့= လေးကြိုးကို ညှိခတ်၍ပြလျှင်ပင် အလွန် အားရနှစ်သက်သော စိတ်နှလုံး ရှိကြလေကုန်၏။
မြားရေးငယ် ၁၂-ပါးကို ပြတော်မူခြင်း
အလောင်းတော်မြတ် ဗောဓိသတ်သည် ကပိလ၀တ်ပြည်တော်တွင် အလွန်လျှင် ကျော်စောကုန်သော အက္ခဏဝေဓိ, ဝါလဝေဓိ, သရဝေဓိ, သဒ္ဒဝေဓိ အမည်ရှိကြသော လေးဆရာကြီးတို့ကို ခေါ်စေ၍ မင်းရင်ပြင်၌ စည်းဝေးစေပြီးလတ်သော် ကိုယ်တော်မြတ်မူကား (စတ္တာလီသနိပါတ် သရဘင်္ဂဇာတ်တော်လာ အလောင်းတော်ဘ၀ ဇောတိပါလလုလင် ဖြစ်စဉ်တုန်းကကဲ့သို့ပင်) ပတ္တမြားပြောက်ဖြင့်ပြီးသော ချပ်မိန်ညို မျဉ်းတိုမျဉ်းရှည် စသည်တို့ကို ဝတ်၍ န၀ရတ်ကိုးသွယ် စီခြယ်အပ်သာ သင်းကျစ်မကိုဋ်ကို ဦးခေါင်းတော်၌စွပ်လျက် တခဲနက် ရတနာခုနစ်ပါးဖြင့်ပြီးသော ခါးကြိုးကိုပန်း၍ လခြမ်းသဏ္ဌာန်ရှိသော သားချိုလေးဝယ် သန္တာအသွေးရှိသော ညှို့ (ကြိုး)ဖြင့်ဖွဲ့လျက် မြအဆင်းရှိသော တောင့် (မြားပုံး မြားကျည်တောက်)ကို လွယ်ပြီးလျှင် မြေကြီးကိုခွဲ၍ထွက်သော နဂါးလုလင်ကဲ့သို့၎င်း, စစ်သဘင် ကျင်းပရာသို့ထွက်သော သိကြားမင်းကဲ့သို့၎င်း ပရိသတ်လေးပါးအလယ်၌ တင့်တယ်စွာ ရပ်တော်မူပြီးလျှင် ရှေးယခင် ဖော်ပြရာပါ လေးဆရာကြီး (၄)မျိုးတို့ကို လေးထောင့်ကန်ပမာ အထောင့်လေးမျက်နှာအရပ်က နေစေပြီးသော် မြားကမ်းသူ
၁၃၉
(= မြားပေးသူ)နှင့်တကွ သုံးသောင်း သုံးသောင်းစီသော မြားတို့ကို အသီးသီးအပ်၍ ကိုယ်တော်မြတ်မူကား ၀ဇီရစိန်စဉ်းသွားတပ်သော မြားကို စွဲကိုင်တော်မူကာ ထိုလေးဆရာကြီးတို့ကို တညီတညွတ်တည်း တပြိုင်နက်တည်း ငါ့ကို ပစ်ကြကုန်ဟု ဆိုတော်မူ၏။
(၁) လေးဆရာကြီးတို့က “အရှင့်သား.. အကျွန်ုပ်တို့ကား လျှပ်တပြက်တွင် အချက်များစွာ မှန်အောင်ပစ်နိုင်သော (= အက္ခဏဝေဓိ) လေးဆရာကြီးများ, ခါးရမ်းသီးစသော အမှတ်ဖြင့် သားမြီးမွေးမျှင်ကိုလျက် ထက်ဝက်ဗဟို ဖောက်ထွင်းအောင် ပစ်ခွင်း နိုင်သော (= ဝါလဝေဓိ) လေးဆရာကြီးများ, ရှေ့ပစ်လိုက်သောမြားကို နောက်မြားဖြင့် မှန်အောင်ပစ်နိုင်သော (= သရဝေဓိ) လေးဆရာကြီးများ, မျက်စိဖြင့် မကြည့်မရှုရပဲ အသံကိုနားထောင်၍ မှန်အောင်ပစ်နိုင်သော (= သဒ္ဒဝေဓိ) လေးဆရာကြီးများ ဖြစ်ကြပါသည်၊ အရှင့်သားကား အသက်နုနယ် ပျိုရွယ်သူ ဖြစ်ပါသည်၊ အကျွန်ုပ်တို့ မပစ်ရက်ပါကုန်”ဟူ၍ လျှောက်ဆိုကြကုန်၏။ အလောင်းတော်မင်းသားက “မစိုးရိမ်ကြကုန်လင့်၊ သင်တို့ မှန်အောင်ပစ်နိုင်ကြလျှင် ငါ့ကို ပစ်သာပစ်ကြကုန်”ဟု မိန့်တော်မူ၍ မင်းကွန်း၏အလယ် ကျယ်လှသော အပြင်ဝယ် ရွှေခြင်္သေ့ကဲ့သို့ မကြောက်မရွံ့ ရပ်တည်တော်မူ၏။ လေးဆရာကြီးတို့လည်း စွမ်းပကားရှိသမျှ အားထုတ်လျက် တပြိုင်နက်တည်းပင် လျှပ်တပြက်လျှင် အချက်ပေါင်း ရာထောင်ရှိမျှ ပစ်လွှတ်ကြလေသည်။ အလောင်းမင်းသားသည် လာလာ သမျှသော မြားတို့ကို ၀ရဇိန်စဉ်းသွားတပ်သော မြားတစင်းဖြင့်သာ ဆီးကာပုတ်ခတ်၍ ဟုတ်ဟုတ်ငြားငြား ကျချင်ရာသို့ ကစဉ်ကလျား မကျသွားစေပဲ မြားသွားအချင်းချင်း မြားမြီးအချင်းချင်း မြားတံအချင်းချင်း မြားရွက်အချင်းချင်း တစင်းကိုတစင်း မလွန်အောင်ကျစေ၍ သရဂဗ္ဘ=ခေါ် မြားတိုက်ခန်းကြီးဖြစ်အောင် ပြုတော်မူလေသည်။ လေးဆရာကြီးတို့၏ မြားအစင်းပေါင်း သုံးသောင်းစီ သုံးသောင်းစီတို့ကား ကုန်ခဲ့ လေကုန်ပြီ။ အလောင်းမင်းသားသည် ထိုဆရာကြီးများ၏ မြားကုန်ကြောင်း ကောင်းစွာ
၁၄၀
သိတော်မူ၍ မြားတိုက်ခန်းကြီးကို မပျက်စီးစေပဲ ခုန်လွှားတက်၍ အပြင်သို့ ထွက်တော်မူခဲ့လေသည်။
ဤသို့ မြားအလာကို ဆီးကာပယ်ရှားသော= (၁) သရပဋိဗာဟနခေါ် မြားရေးကို ပြတော်မူရာတွင် ထက်ဝန်းကျင် မြေပြင်ပြည့်မျှ ကြည့်ရှုနေကြသော မင်းညီမင်းသား ပုဏ္ဏားသူဌေးစသော ပရိသတ်တို့၏ ရင်ပပ်လက်တီး အံ့ချီးထောမနာသော အသံသည် မိုးယံအပြင် တော်ပဲ့တင်ဟည်းလျက် မြေကြီးတုန်လုမျှ ရှိလေသည်။
(ဤကား (၁) မိမိ၏ မြားတစင်းဖြင့် ရန်သူတို့ ပစ်အပ်သမျှများစွာ မြားအလာကို ဆီးကာပုတ်ချသော (= သရပဋိဗာဟန) မြားရေးတည်း။)
(၂) ထိုအခါ သုဒ္ဓေါဒန မင်းတရားကြီးက အလောင်းတော်မင်းသားကို “ချစ်သား.. ယခု ချစ်သားပြသော မြားအတတ်သည် အဘယ်အမည်ရှိသနည်း”ဟု မေးတော်မူသည်တွင် အလောင်းတော် မင်းသားက “ခမည်းတော်.. ဤယခု သားတော်ပြသော မြားအတတ်ကား မိမိ၏မြားဖြင့် ရန်သူ၏မြားအလာကို ဆီးကာဟန့်တားသော (= သရပဋိဗာဟန) မြားရေးအတတ်မည်ပါသည်”ဟု ဖြေကြားတော်မူသောအခါ ခမည်းတော် သုဒ္ဓေါဒနမင်းတရားကြီးက “ချစ်သား.. ချစ်သားမှတပါး ဤမြားရေးအတတ်ကို တတ်သိသူများ ရှိကုန်၏လော”ဟု မေးမြန်းတော်မူ၍ “ဇမ္ဗူဒိပ်ကျွန်းအလုံး၌ သားတော်ကိုထား၍ ဤမြားရေးအတတ်ကို တတ်သိသူ တပါးသောသူ မရှိပါခမည်းတော်”ဟူ၍ အလောင်းမင်းသား ပြန်ကြား လျှောက်ထားသဖြင့် ခမည်းတော် သုဒ္ဓေါဒနမင်းတရားကြီးက “ချစ်သား.. ဤမြားရေးမှတပါး အခြားသော မြားရေးကို ပြဦးလော့”ဟု မိန့်ဆိုလေသော် “ခမည်းတော်.. ဤလေးဆရာကြီး (၄)ဦးတို့သည် လေးထောင့်က ရပ်တည်၍ သားတော်တဦးတည်းကို မှန်အောင် မပစ်နိုင်ကြကုန်၊ သားတော်တမူကား လေးထောင့်က
၁၄၁
ရပ်တည်ကြသော ဤလေးဆရာကြီး (၄)ဦးလုံးတို့ကို မြားတစင်းတည်းဖြင့် မှန်အောင်ပစ်၍ ပြပေအံ့”ဟူ၍ အလောင်းတော်မင်းသားက ပြောကြားသောအခါ ထိုလေးဆရာကြီး (၄)ဦးတို့သည် မရပ်မတည်နိုင် အလွန်ပင် ကြောက်ရွံ့တုန်လှုပ်ကြကုန်၏။
ထို့နောက်မှ အလောင်းတော် မင်းသားသည် ထိုလေးသမား လေးဆရာကြီး (၄)ဦးတို့၏နေရာ ထောင့်လေးမျက်နှာအရပ်တို့၌ ငှက်ပျောပင် (၄)ပင်တို့ကို စီစိုက်ထားစေ၍ ၀ဇိရစိန်စဉ်းသွားတပ်သော မြား၏အမြီးဖျား၌ ပိုးနီကြိုးကို ချည်ပြီးလျှင် တခုသော ငှက်ပျောပင်ကို ချိန်ရွယ်၍ ပစ်လိုက်လေ၏၊ ပစ်လိုက်သော ထိုမြားသည် ချိန်ရွယ်ရင်း ပဌမငှက်ပျောပင်ကို ဖောက်ထွင်းပြီးလျှင် မရပ်နားသေးပဲ ထိုပဌမငှက်ပျောပင်မှသည် ဒုတိယငှက်ပျောပင်သို့ ဖောက်ထွင်း၍ ထိုမှသည် တတိယငှက်ပျောပင်ကို ဖောက်ထွင်းပြီး ထိုမှသည် စတုတ္ထငှက်ပျောပင်ကို ဖောက်ထွင်းပြီးမှ တဖန် ပဌမ ချိန်ရွယ်ရင်း ငှက်ပျောပင်ကို ဖောက်ထွင်းပြီးလျှင် အလောင်းမင်းသား၏ လက်တွင်း၌သာလျှင် တည်လာလေ၏။ ငှက်ပျောပင် လေးပင်တို့သည် ပိုးနီကြိုးဖြင့် ဖောက်ထွင်း သွယ်တန်း ဝန်းရံအပ်လျက် စက်ဝန်းသဏ္ဌာန် တည်ရှိကြလေကုန်၏။ လူများအပေါင်းသည် ပဲ့တင်ခြောင်းမျှ ကောင်းကြီးကြွေးကြော် ဟစ်အော်ကြကုန်၏။
ထိုအခါ ခမည်းတော် သုဒ္ဓေါဒနမင်းတရားကြီးက အလောင်းတော်မင်းသားကို “ချစ်သား.. ယခု ချစ်သားပြသော မြားအတတ်သည် အဘယ်အမည်ရှိသနည်း”ဟု မေးတော်မူသည်တွင် အလောင်းတော် မင်းသားက “ခမည်းတော်.. ဤယခု သားတော်ပြသော မြားအတတ်ကား တကြိမ်တည်း ပစ်သောမြားဖြင့် ရည်မှန်း ရာရာကို စက်ဝန်းအသွင် မှန်စေပြီးမှ လက်တွင်းသို့ မြားပြန်လာသော (= စက္ကဝေဓိ) မြားရေးအတတ် မည်ပါသည်ဟု ကြားတော်မူလေသည်။
၁၄၂
(ဤကား (၂) တကြိမ်တည်းပစ်သော မြားဖြင့် ရည်မှန်းရာရာကို စက်ဝန်းအသွင် မှန်စေပြီးမှ မိမိလက်တွင်းသို့ မြားပြန်လာသော (= စက္ကဝေဓိမည်သော) မြားရေးတည်း။)
ထိုမှတဖန် ခမည်းတော် သုဒ္ဓေါဒနမင်းတရားကြီးက “ချစ်သား.. ဤမှတပါးသော မြားရေးအတတ်တို့ကိုလည်း ပြဦးလော့”ဟု ဆိုသဖြင့် အလောင်းတော် မင်းသားသည်-
(၃) နွယ်တန်းသကဲ့သို့ မြားတန်းမပြတ်အောင် ပစ်ခြင်းတည်းဟူသော (= သရလဋ္ဌိ) မြားရေးအတတ်ကို၎င်း,
(၄) ကြိုးအစဉ်ကဲ့သို့ ပစ်ခြင်းတည်းဟူသော(= သရရဇ္ဇု) မြားရေးအတတ်ကို၎င်း,
(၅) မြားတို့ကို ပြာသာဒ်သဏ္ဌာန်ထင်အောင် ပစ်ခြင်းတည်းဟူသော (= သရပါသာဒ) မြားရေးအတတ်ကို၎င်း,
(၆) မြားတို့ကို စောင်းတန်းဆင့်အောင် (= စောင်းတန်းသဏ္ဌာန်ထင်အောင်) ပစ်ခြင်း တည်းဟူသော (= သရသောပါန) မြားရေးအတတ်ကို၎င်း,
(၇) မြားတို့ကို မဏ္ဍပ် အုပ်သကဲ့သို့ (= မဏ္ဍပ်အသွင်)ပေါ်အောင် ပစ်ခြင်း တည်းဟူသော (= သရမဏ္ဍပ) မြားရေးအတတ်ကို၎င်း,
(၈) မြားတို့ကို တံတိုင်းဝိုင်းအောင် (= တံတိုင်းသဏ္ဌာန် ထင်အောင်) ပစ်ခြင်းတည်းဟူသော (= သရပါကာရ) မြားရေးအတတ်ကို၎င်း,
(၉) မြားတို့ကို လေးထောင့်ရေကန်သဏ္ဌာန် ထင်အောင် ပစ်ခြင်းတည်းဟူသော (= သရပေါက္ခရဏီ) မြားရေးအတတ်ကို၎င်း,
၁၄၃
(၁၀) ပဒုမာ ကြာပွင့်ချပ်ကဲ့သို့ မြားထပ် အဆိုင်ဆိုင်တက်အောင် ပစ်ခြင်းတည်းဟူသော (= သရပဒုမ) မြားရေးအတတ်ကို၎င်း,
(၁၁) ရှေ့ပစ်လိုက်သော မြားကို နောက်မြားဖြင့် မှန်အောင် ပစ်ခြင်းတည်းဟူသော (= သရဝေဓိ) မြားရေး အတတ်ကို၎င်း,
(၁၂) မြားမိုးရွာစေခြင်း (= မိုးရွာသည်နှင့် တူအောင်) မြားတို့ကို ပစ်၍ပြခြင်း တည်းဟူသော (= သရ၀ဿ) မြားရေးအတတ်ကို၎င်း- တမျိုးပြီးတမျိုး ဆင့်ကာဆက်ကာ ပြတော်မူ၏။ ဤကား မြားရေးငယ်အတတ်(၁၂)ရပ်တို့တည်း။
မြားရေးကြီး (၄)ပါးတို့ကို ပြတော်မူခြင်း
ထိုမှတပါးလည်း အလောင်းတော် မင်းသားသည် ခမည်းတော် သုဒ္ဓေါဒနမင်းတရားကြီး အမှူးပြုသော ပရိသတ်ဗိုလ်ပုံတို့အား-
(၁) လျှပ်တပြက်တွင် အချက်ပေါင်းများစွာ မချွတ်မယွင်း မှန်အောင်ပစ်ခြင်း တည်းဟူသော (= အက္ခဏဝေဓိ) မြားရေးကြီး အတတ်ကို၎င်း၊ (၂) ခါးရမ်းသီးစသော အမှတ်ဖြင့် သားမြီးမွေးမျှင်ကိုလျက် ထက်ဝက်ဗဟို ဖောက်ထွင်းအောင် ပစ်ခွင်းခြင်း တည်းဟူသော (= ဝါလဝေဓိ) မြားရေးကြီး အတတ်ကို၎င်း၊ (၃) ရှေ့ပစ်လိုက်သော မြားအဆက်ဆက်ကို နောက်ပစ်လိုက်သော မြားအဆက်ဆက်ဖြင့် ချက်တိုင်းမှန်အောင် ပစ်ခွင်းခြင်း တည်းဟူသော(= သရဝေဓိ) မြားရေးကြီး အတတ်ကို၎င်း၊ (၄) မျက်စိဖြင့် မကြည့်မရှုရပဲ အသံကို နားထောင်၍ မှန်အောင်ပစ်ခွင်းခြင်း တည်းဟူသော(= သဒ္ဒဝေဓိ) မြားရေးကြီးအတတ်ကို၎င်း- ဤဆိုအပ်ပြီးသည့် မြားရေးကြီးအတတ် (၄)မျိုးတို့ကိုလည်း ပြသတော်မူပေ၏။
၁၄၄
ထုထယ်ကြီးခုနစ်မျိုးကို ထုတ်ချင်းထွင်းအောင် ပစ်ခွင်းပြတော်မူခြင်း
ဤတွင်မျှ မကသေး၊ အလောင်းတော် မင်းသားသည် ခမည်းတော် သုဒ္ဓေါဒနမင်းတရားကြီး အမှူးပြုသော ပရိသတ်ဗိုလ်ပုံတို့အား ခုနစ်ပါးသော ထုထယ်ကြီးတို့ကို ထုတ်ချင်းထွင်းအောင် ပစ်ခွင်း၍ပြခြင်း တည်းဟူသော (= သတ္တမဟာကာယပဒါလနမည်သော) မြားအတတ်တို့ကိုလည်း ပြတော်မူ၏။
ထုထယ်ကြီး ခုနစ်မျိုးတို့ ဟူသည်ကား.. (၁) စမ္မကာယ = သားရေထုထယ်၊ (၂) ဒါရုကာယ = သစ်တုံးထုထယ်၊ (၃) လောဟကာယ = ကြေးပြားထုထယ်၊ (၄) အယောကာယ = သံပြားထုထယ်၊ (၅) ဝါလိကကာယ = သဲထုထယ်၊ (၆) ဥဒကကာယ = ရေထုထယ်၊ (၇) ဖလကကာယ == ပျဉ်ချပ်ထုထယ်- ဤခုနစ်မျိုးတို့တည်း။ ထိုထုထယ် ခုနစ်ပါးတို့အနက်-
(၁) သားရေထုထယ်ကို ဖောက်ထွင်းအောင် ပစ်နိုင်သော အခြား လေးသမားများသည် ကျွဲရေချုပ် တချပ်လောက်ကိုသာ ထုတ်ချင်းထွင်းအောင် အလွန်ဆုံး ပစ်ခွင်းနိုင်ကြသော်လည်း အလောင်းတော် မင်းသားက ကျွဲရေချပ် အထပ်တရာကိုသော်လည်း ထုတ်ချင်းထွင်းအောင် ပစ်ခွင်းပြတော်မူ၏။
(၂-၇) အခြား တပါးသော လေးဆရာများသည် လက်ရှစ်သစ်ထူသော ရေသဖန်းပျဉ်ချပ်, လက်လေးသစ် ထူသော ပိတောက်သားပျဉ်ချပ် တချပ်မျှလောက်ကိုသာ ထုတ်ချင်းထွင်းအောင် ပစ်ခွင်းနိုင်ကြသော်လည်း အလောင်းတော် မင်းသားသည်ကား ထိုပျဉ်ချပ်မျိုး အထပ်တရာကိုသော်လည်း ထုတ်ချင်းထွင်းအောင် ပစ်ခွင်းပြတော်မူ၏။ ထို့အတူ အခြားတပါးသော လေးဆရာများသည် လက်နှစ်သစ်ထူသော ကြေးနီပြား, လက်တသစ်ထူသော သံပြားတို့ကိုသာ ထုတ်ချင်းထွင်းအောင် ပစ်ခွင်းပြနိုင်သော်လည်း အလောင်းတော် မင်းသားသည်ကား
၁၄၅
ထိုသို့သော ကြေးနီပြား သံပြား အထပ်များစွာတို့ကို ထုတ်ချင်းထွင်းအောင် ပစ်ခွင်းပြတော်မူ၏။ အခြားတပါးသော လေးဆရာများသည် သဲလှည်း ပျဉ်လှည်း ကောက်ရိုးလှည်း တစီးလောက်၏ ရှေ့မှပစ်၍ နောက်သို့ မြားကို ထွက်စေနိုင်, နောက်မှပစ်၍ ရှေ့သို့ မြားကို ထွက်စေနိုင်ကြသော်လည်း အလောင်းတော် မင်းသားသည်ကား ထိုသဲလှည်းများစွာ ပျဉ်လှည်းများစွာ ကောက်ရိုးလှည်းများစွာတို့၏ ရှေ့မှပစ်၍ နောက်သို့ မြားကို ထွက်စေတော်မူ၏၊ နောက်မှပစ်၍ ရှေ့သို့လည်း မြားကို ထွက်စေတော်မူ၏။ အခြားတပါး သော လေးဆရာများသည် ရေ၌ လေးဥသဘခန့် ကုန်း၌ ရှစ်ဥသဘခန့်တိုင်ရုံသာ မြားကို ပစ်နိုင်ကြသော်လည်း အလောင်းတော် မင်းသားသည် ရေ၌၎င်း ကုန်း၌၎င်း ထို့ထက်လွန်သာ ဥသဘများစွာ (အလိုတော် ရှိလတ်သော် ယူဇနာများစွာ) မြားကို ပစ်၍ပြတော်မူ၏။ ။(ဒုကနိပါတ် အသဒိသဇာတ်မှ ထုတ်ဆောင်သည်။)
(ဤကား သတ္တမဟာကာယပဒါလနခေါ်သည့် ထုထယ်ကြီး ခုနစ်မျိုးတို့ကို တိုးလျှိုပေါက် ထုတ်ချင်းထွင်းအောင် ပစ်ခွင်းပြတော်မူခြင်းတည်း။)
အလွန်အံ့ဩဖွယ်ကောင်းသော ဘုရားအလောင်း အသဒိသမင်းသား၏ လေးအတတ်
အလောင်းတော် သိဒ္ဓတ္ထမင်းသားသည် ဤယခု နောက်ဆုံး ပစ္ဆိမဘဝကို မဆိုထားပါဘိ၊ နုတော်မူစဉ် ပါရမီတော်တို့ကို ဖြည့်စဉ်ကာလ အသဒိသမင်းသားဖြစ်သော အခါကလည်း အလွန် အံ့ဩဖွယ်ကောင်းသော လေးအတတ်ကို ပြတော်မူခဲ့ပေ၏။ ထိုအကြောင်းကို ဤ၌ အလျဉ်းသင့်သဖြင့် အကျဉ်းမျှ ပြဆိုဦးအံ့။
ဘုရားအလောင်းတော်သည် ပါရမီဖြည့်စဉ်ကာလ တခုသောဘဝဝယ် ဗာရာဏသီပြည် ဗြဟ္မဒတ်မင်းကြီး၏ သားတော်အကြီး အသဒိသမင်းသားဖြစ်၍ အရွယ်တော်
၁၄၆
ဆယ့်ခြောက်နှစ် ရောက်သောအခါ တက္ကသိုလ်ပြည် ဒိသာပါမောက္ခဆရာကြီးအထံ၌ ဗေဒင်သုံးပုံနှင့်တကွ တဆယ့်ရှစ်ရပ်သော အတတ်တို့ကို ကမ်းဆုံးခတ် တတ်မြောက်တော်မူသည့်ပြင် အထူးသဖြင့် လေးအတတ်၌ သူမတူတန်အောင် သင်ကြား တတ်မြောက်တော်မူ၍ ဗာရာဏသီသို့ ပြန်ရောက်လျှင် ခမည်းတော် ဗြဟ္မဒတ်မင်းကြီး နတ်ရွာစံခါနီး၌ သားအကြီး အလောင်းတော် အသဒိသမင်းသားကို မင်းမြှောက်ရစ်ကြရန် မှာကြားသွားသော်လည်း အလောင်းတော် အသဒိသမင်းသား ကား မင်းအဖြစ်ကို လက်မခံချေ။ သို့ဖြစ်၍ ညီတော် ဗြဟ္မဒတ်မင်းသားကို မှူးမတ်တို့က မင်းမြှောက်ကြကုန်၏။ အလောင်းတော် အသဒိသမင်းသားကား နေမြဲတိုင်း ပကတိသာ နေပါသည်ကို မင်း၏ခြေရင်း ဝပ်စင်းခစား ကုန်းချောသမားတို့က “အသဒိသမင်းသားသည် ထီးနန်းစည်းစိမ်ကို ချိန်ရွယ် တောင့်တနေသည်”ဟု ပြည့်ရှင်မင်းထံ အလောင်းတော်နှင့် သွေးကွဲစေရန် ကုန်းတိုက်စကား ပြောကြားကြသည်ကို ယုံကြည်ရကား ညီတော် မင်းတရားသည် နောင်တော် အသဒိသမင်းသားကို ဖမ်းဆီးရန် အမိန့်တော်ပြန်လေသည်။
ထိုအခါ ဘုရားအလောင်း အသဒိသမင်းသား၏ အကျိုးလိုလားသော မင်းချင်းယောက်ျား တယောက်က ထိုအကြောင်းကို ဘုရားအလောင်းအား လျှောက်ထားသဖြင့် ဘုရားအလောင်းသည် စိတ်နာကာ ဗာရာဏသီပြည်မှ ထွက်ပြီးလျှင် အခြားတိုင်းတပါးသို့ သွားရောက်၍ “လေးဆရာတယောက် လာရောက်ပြီးလျှင် မင်းနန်းတော်တံခါး၌ ခစားခွင့်ရရန် ရပ်တည်နေကြောင်း” ပြည့်ရှင်မင်းအား ကြားလျှောက်စေ၏၊ မင်းကခေါ်ယူ၍ လခ နှစ်စာအရေး မေးမြန်းသည်တွင် တနှစ်လျှင် ကျပ်တသိန်း လခနှစ်စာဖြင့် အမှုထမ်းရန် သဘောတူညီကြ၍ ထိုအခါမှစပြီးလျှင်
၁၄၇
အလောင်းတော် အသဒိသမင်းသားသည် လေးသမားတယောက်အနေဖြင့် ပြည့်ရှင်မင်းကြီးထံ ခစားနေတော်မူ၏။ ထိုသို့ အလောင်းတော် လေးသမားအသစ်အား တနှစ်လျှင် ကျပ်တသိန်း လခနှစ်စာ ပေးသည်ကို ရှေးရှိရင်းစွဲ လေးသမားဟောင်းတို့က မနာလိုရှုံ့မဲ့၍ ကဲ့ရဲ့ကြကုန်၏။
တနေ့သ၌ ပြည့်ရှင်မင်းသည် ဥယျာဉ်တော်ရှိ မင်္ဂလာကျောက်ဖျာ၏အနီး သရက်ပင်ကြီး၏ ထိပ်စွန်အခေါင်အဖျား၌ သရက်သီးခိုင် တခိုင်ကို မြင်တော်မူ၍ “ဤသရက်ခိုင်ကို တက်၍ မဆွတ်ယူနိုင်”ဟု ဆင်ခြင်တော်မူပြီးလျှင် လေးသမားဟောင်းကြီးတို့ကို ခေါ်စေ၍ “ဤသရက်ခိုင်ကို မြားဖြင့်ဖြတ်ကာ ပစ်ချနိုင်ကြ မည်လော”ဟု မေးမြန်းသောအခါ လေးသမားဟောင်းများက “အရှင်မင်းကြီး.. ထိုသို့ပစ်ချရန် အကျွန်ုပ်တို့အဖို့ ဝန်မလေးပါ။ သို့ရာတွင် အရှင်မင်းကြီးသည် အကျွန်ုပ်တို့၏အလုပ်ကို အကြိမ်များစွာ မြင်ဘူးလှပါပြီ၊ ယခုမှ ရောက်သစ်စ လေးဆရာကား အကျွန်ုပ်တို့ထက် လခနှစ်စာ များစွာတို့ကို ရသူဖြစ်ပါသည်။ ထို လေးဆရာသစ်ကို ပစ်ချစေတော်မူပါ”ဟု တညီတညွတ်တည်း လျှောက်ဆိုကြကုန်၏။
ပြည့်ရှင်မင်းကြီးသည် အလောင်းတော် အသဒိသမင်းသားကို ခေါ်စေ၍ “ချစ်သား.. ထိုသရက်ခိုင်ကို မြားဖြင့် ပစ်ချနိုင်ပါမည်လော”ဟု မေးလတ်သော် အလောင်းတော် မင်းသားက “အရှင်မင်းကြီးတို့ ယခုလျောင်းစက်သော နေရာကို ရပါမူ ပစ်ချနိုင်ပါ၏”ဟု ဆိုတော်မူ၏။ (ပြည့်ရှင်မင်းကြီး လျောင်းစက်နေသော နေရာနှင့် သရက်ခိုင်၏ အညှာသည် အထက်အောက် တည့်၍နေသောကြောင့် ထိုနေရာကို တောင်းခြင်းဖြစ်သည်။) ပြည့်ရှင်မင်းကြီးသည်လည်း လျောင်းစက်ရာ နေရာကို
၁၄၈
ဖယ်ရှား၍ အလောင်းတော် မင်းသားအား ထိုနေရာမှပစ်ရန် အခွင့်ပေးလေသည်။ အလောင်းတော် မင်းသားကား အခြား လေးသမားများကဲ့သို့ လေးကို တကိုင်ကိုင် လှည့်လည်နေသူမဟုတ်၊ အဝတ်တွင်း၌သာ လေးကိုဖွဲ့၍ လှည့်လည်သူ ဖြစ်ရကား တင်းထိမ် ကန့်လန့်ကာကို ဝန်းရံကာစေပြီးလျှင် ထိုအတွင်းသို့ဝင်၍ အပေါ်ရံ ဝတ်လဲတော်အဖြူကို ချွတ်၍ နီမြန်းသော အဝတ်တထည်ကို ဝတ်ဆင်ပြီးလျှင် အောက်ပိုး (ခါးတောင်း)ကြိုက်ပြီးမှ အဝတ်နီတထည်ကို ရင်၌ တင်းကြပ်စွာ ဖွဲ့ချည်၍ အိတ်အတွင်းမှ သန်လျက်တော်ကို ထုတ်ယူကာ လက်ဝဲဘက်၌ လွယ်၌ ရွှေသင်တိုင်းကို သိုင်းဖွဲ့ဝတ်ဆင်ကာ မြားကျည်တောက်ကို ကျောက်ကုန်း၌ လွယ်ပြီးလျှင် သူ့အဆစ်နှင့် သူ့အစပ် ဖွဲ့ယှဉ်အပ်သော ဆိတ်ချိုလေးကြီးကို စွဲကိုင်၍ သန္တာအသွေး နီတွေးသော လေးညှို့ (=လေးကြိုး)ကို တင်ပြီးလျှင် ရတနာသင်းကျပ်တော်ကို ဦးခေါင်း၌ ဆောင်းစွပ်၍ အလွန် ထက်လှစွာသော မြားကို လက်သည်းတော်တို့ဖြင့် စက်ဝန်းတရထည် လည်စေပြီးလျှင် မြေကြီးကို ဖောက်ခွဲထွက်လာသော နဂါးလုလင်ပမာ တင်းထိမ်ကန့်လန့်ကာကို နှစ်ဖြာခွဲလျက် ထွက်တော်မူပြီးလျှင် မြားပစ်ရာဌာနသို့ ကြွသွားတော်မူကာ “အရှင်မင်းကြီး.. ထိုသရက်ခိုင်ကို အထက်သို့ တက်သောမြားဖြင့် ကျအောင်ပစ်ရမည်လော၊ သို့မဟုတ် အောက်သို့ သက်ဆင်းလာသော မြားဖြင့် ကျအောင် ပစ်ရပါမည်လော”ဟု မေးမြန်း သည်တွင် ပြည့်ရှင်မင်းကြီးက “ချစ်သား.. ငါသည် အထက်သို့ တက်သောမြားဖြင့် ကျစေသော လေးသမားများစွာကို မြင်ဘူးလှပါပြီ၊ အောက်သို့ သက်ဆင်းလာသော မြားဖြင့် ကျစေသော လေးသမား (= ကျအောင်ပစ်နိုင်သော လေးသမား)တို့ကို ငါကား မမြင်အပ်ဘူးကုန်၊ သင်ချစ်သားသည် အောက်သို့ သက်ဆင်းလာသော မြားဖြင့် ကျစေလော့ = ကျအောင် ပစ်လေလော့”ဟု ဆိုပေ၏။
၁၄၉
အလောင်းတော် မင်းသားက “မြတ်သောမင်းကြီး.. ဤယခု အကျွန်ုပ် ပဌမပစ်မည့် မြားသည် စတုမဟာရာဇ် နတ်ပြည်တိုင်မြောက် အဝေးသို့ တက်ရောက်ပါလိမ့်မည်။ ထိုစတုမဟာရာဇ် နတ်ပြည်မှ မြားပြန်ကျလာသည်တိုင်အောင် အရှင်မင်းကြီးတို့သည် သည်းခံ စောင့်ဆိုင်းသင့်ပါသည်”ဟု ပြောဆိုလတ်သည်တွင် ပြည့်ရှင်မင်းကြီးလည်း “ကောင်းပြီ”ဟု ဝန်ခံတော်မူ၏။
ထို့နောက် တဖန် အလောင်းတော် မင်းသားသည် ပြည့်ရှင်မင်းကြီးကို “မြတ်သောမင်းကြီး.. ဤယခု အကျွန်ုပ် ပဌမပစ်လိုက်မည့် မြားသည် တက်သွားလတ်သည်ရှိသော် သရက်ခိုင်အညှာကို ထက်ဝက် (တခြမ်း)တိုင်အောင် ဖြတ်၍ တက်သွားပါလိမ့်မည်။ ဤမြားသည် ကောင်းကင်မှတဖန် ပြန်၍ သက်ဆင်းလာသည် ရှိသော် ဆံခြည်ဖျားမှ တိမ်းစောင်းချွတ်လွဲခြင်း မရှိပဲ ကျန်သော သရက်သီးခိုင် အညှာထက်ဝက်ကို တိတိမတ်မတ် ဖြတ်ပြီးလျှင် သရက်သီးခိုင်ကို ယူဆောင်၍ ကျလာပါလိမ့်မည်။ မြတ်သောမင်းကြီး.. ကြည့်တော်မူလော့”ဟု ရဲရဲတောက်စကား မိန့်ကြားတော်မူပြီးလျှင် အဟုန်ကို ဖြစ်စေလျက် မြားကို ပစ်လွှတ်တော်မူလိုက်လေ၏။
ထိုများသည် (အလောင်းတော် ပြောဆိုသည့်အတိုင်း) သရက်ခိုင်အညှာကို ထက်ဝက် (တခြမ်း)တိုင်အောင် ဖြတ်၍ တက်သွားလေ၏။ ဘုရားအလောင်းသည် “ယခုအခါ ထိုမြားသည် စတုမဟာရာဇ် နတ်ပြည်သို့တိုင်မြောက် ရောက်လောက်ပြီ”ဟု သိ၍ ထိုပဌမပစ်လိုက်သော မြားထက် အဟုန်ပြင်းထန် လျင်မြန်သော ဒုတိယမြားတစင်းကို တဖန် ပစ်လွှတ်လိုက်ပြန်၏။ ထိုဒုတိယမြားသည် အထက်သို့ တက်လေ၍ ပဌမမြား၏ မြားလွှာ (= မြားရွက်)၌ ရိုက်ခတ်၍ ထိုပဌမမြားကို အောက်သို့ လည်ကျစေပြီးလျှင်
၁၅၀
မိမိကား တာဝတိံသာနတ်ပြည်သို့တိုင်အောင် တက်လေ၏။ ထိုဒုတိယမြားကို တာဝတိံသာနတ်တို့ ဖမ်းယူကြလေသည်။
ပြန်နစ် သက်ဆင်းလာသော ပဌမမြား၏ ပြင်းထန်သော လေတို့ကို ဖြတ်တောက် သက်ဆင်းလာသော အသံသည် မိုးကြိုးသံပမာ လွန်စွာမြည်ဟည်း မြေကြီးတုန်မတတ် ရှိလတ်ပေ၏။ လူများအပေါင်းက “ဤအသံ ဘာသံနည်း”ဟု ပြောဆိုလတ်သော် အလောင်းတော် မင်းသားက “ဤအသံကား ပြန်လည်သက်ဆင်းလာသော ပဌမမြား၏ အသံဖြစ်သည်”ဟု ပြောဆိုပြီးလျှင် မိမိ မိမိ၏ ကိုယ်ပေါ်၌ မြားကျလာ မည်ကို တွေးကာ ကြောက်သွေးဝင်နေသော လူအပေါင်းကို “မကြောက်ကြပါလင့်”ဟု သက်သာအောင် ပြောကြား၍ “ထိုမြားကို မြေသို့ ကျခွင့်မပေး၊ မည်သူ့ကိုမျှ မထိခိုက်စေမူ၍ ကျွန်ုပ်ပင် ဖမ်းယူပါအံ့”ဟု နှစ်သိမ့်စေတော်မူ၏။
ထိုမြားသည် သက်ဆင်းလတ်သည်ရှိသော် ဆံခြည်ဖျားမျှ တိမ်းစောင်းချွတ်လွဲခြင်း မရှိပဲ လူအများတို့ ကြည့်နေစဉ်ပင် ယခင် တက်သွားစဉ်က ထက်ဝက် ဖြတ်ထားခဲ့ပြီးသော သရက်သီးခိုင်အညှာတံ၏ ကျန်သောထက်ဝက်ကို တိတိမတ်မတ် ထိုးဖြတ်ကာ ထိုသရက်သီးခိုင်နှင့်တကွ မြေသို့ကျလာ၏။ အလောင်းတော် အသဒိသမင်းသားသည် သရက်သီးခိုင်ကို၎င်း မြားကို၎င်း မြေသို့ ကျခွင့်မပေးပဲ ကောင်းကင်မှာပင် ခံလင့်လျက် လက်တဖက်ဖြင့် သရက်သီးခိုင်ကို လက်တဖက်ဖြင့် မြားကို ဖမ်းယူတော်မူ၏။
မင်းနှင့်တကွသော လူများအပေါင်းသည် ထိုသို့ထူးကဲ အံ့ဖွယ်သရဲကို မြင်ကြရ၍ “ငါတို့သည် ဤသို့ သဘောရှိသော အံ့ဩဖွယ်ကို ရှေးက မမြင်အပ်စဘူး”ဟု
၁၅၁
အလောင်းတော်ကို ချီးမွမ်းကြ၏၊ ကောင်းခြီးကြွေးကြော်ကြ လက်ပန်းပေါက်ခတ်ကြ (= လက်ခမောင်း တဖြောင်ဖြောင်ခတ်ကြ) လက်ချောင်းတို့ကို ခါကြလေ၏။ အထောင်မကသော ဦးရစ်ခေါင်းပေါင်း ကြဲမြှောက်ခြင်းကို ဖြစ်စေကြ၏။ မင်း၏ပရိသတ်များ အားရဝမ်းသာလှသဖြင့် အလောင်းတော်အား ဆုလာဘ်အဖြစ် ပေးအပ်သော ဥစ္စာသည် တကုဋေရှိပေ၏။ ပြည့်ရှင်မင်းကြီးသည်လည်း ထိုအသဒိသမင်းသား အလောင်းတော် လေးသမားအား မိုးကြီးသည်းထန်စွာ ရွာသွန်းသည့်ပမာ များစွာသော ဥစ္စာ များစွာသော အခြံအရံကို ပေးကမ်းလေ၏။
(ဤကား အလွန်အံ့ဩဖွယ်ကောင်းသော ဘုရားအလောင်းတော် အသဒိသမင်းသား၏ လေးအတတ် အကြောင်းတည်း။)ဤသို့အားဖြင့် ဘုရားအလောင်းတော်သည် အသဒိသမင်းသား ဖြစ်စဉ်အခါကလည်း ထူးကဲဆန်းကြယ် အံ့ဩဖွယ်ကောင်းသော လေးအတတ်ကို ပြသတော်မူခဲ့ဘူးပေ၏။ ဤယခု နောက်ဆုံး ပစ္ဆိမဘဝ သိဒ္ဓတ္ထမင်းသားအဖြစ်၌လည်း ဖော်ပြရာပါ မြားရေးငယ် ၁၂-ပါး, မြားရေးကြီး ၄-ပါး, ထုထယ်ကြီးများကို ထုတ်ချင်းပေါက် ဖောက်ထွင်း ပစ်ခွင်းခြင်း ၇-ပါး- ဤလေးမြား အတတ်များကို ပြသတော်မူသည့်ပြင် ထိုလေးမြားအတတ်မှ တပါး လောက၌ မင်းညီမင်းသားတို့ တတ်အပ်ရာ အလုံးစုံသော အတတ်မျိုးတို့ကိုလည်း ထိုအစည်းအဝေး၌ ပြသတော်မူပေ၏။ ထိုသို့ ပြသတော်မူသောအခါ ရှစ်သောင်းသော မဟာဆွေတော် မျိုးတော်တို့သည် အလောင်းတော်မင်းသား၏ အပေါ်၌ “ယောက်ျားတို့ပညာရပ် တတ်မှ တတ်ပါ့မည်လား”ဟူသော ယုံမှားသံသယ ကင်းရှင်းကြလေကုန်၏။
၁၅၂
နန်းတက်တော်မူခဏ်း
ဘုရားအလောင်းတော် သိဒ္ဓတ္ထမင်းသား သာကီဝင်မင်းသမီးအပေါင်း လေးသောင်းခြံရံလျက် ထီးနန်းစိုးစံတော်မူခြင်း
ဤသို့အားဖြင့် ဘုရားအလောင်းတော်သည် မဟာဆွေတော် မျိုးတော်တို့၏ ယုံမှားစိတ်ဝင် အထင်သေးနုပ် ရှုတ်ချကဲ့ရဲ့ခြင်းကို ကင်းရှင်း ပပျောက်စေရန် မည်သူတို့နှင့်မျှ မဆက်ဆံ အလွန်ဆန်းကြယ် အံ့ဖွယ်သရဲ မြင်ရခဲလှစွာသော လေးအတတ် စသည်တို့ကို ပြသတော်မူသောအခါ မဟာဆွေတော်မျိုးတော် အပေါင်းတို့သည် ရှိဟောင်းဖြစ်သော ယုံမှားသံသယ ကင်းစင်ကြကုန်သည်သာမက “သကျသာကီဝင် ရာဇဝင်ရှေးခေတ်က မဖြစ်စဘူး အထူးအံ့ဖွယ် ဆန်းကြယ်စွာကုန်သော ဤအတတ်စွမ်းအင်တို့ကို ရှုမြင်ကြရပေသည်တကား”ဟု အားပါးတရ ဝမ်းမြောက်ကြသဖြင့် ရွှင်ပျရယ်မော သောသောရုတ်ရုတ် အုတ်အုတ်ကျက်ကျက် သူ့ထက်ငါ ချီးမွမ်းကြလျက် အလောင်းတော် မင်းသား၏ ထူးခြားကဲလွန် သူမတန်သော စွမ်းရည်အတတ် အရပ်ရပ်ဂုဏ်အင်တို့ကို အလွန်လျှင် နှစ်သက်ကုန်ကြရကား အလောင်းတော်မြတ် သိဒ္ဓတ္ထမင်းသား၏ အလို့ငှါ မိမိတို့၌ရှိကြသော သာကီဝင် မင်းသမီးကညာတို့ကို တင့်တယ်စွာ တန်းဆာဆင်ယင်ကြပြီးလျှင် အလောင်းတော် မင်းသားထံသို့ ပို့ဆောင် အပ်နှင်းစေကြကုန်၏။ ယင်းသို့ ပို့ဆောင်ကြသော မျိုးနွယ်သန့်စွာ ကလျာကြန်အင် သာကီဝင် မင်းသမီးကညာ အပေါင်းတို့သည်ကား လေးသောင်းအရေအတွက် ရှိကုန်၏။
ယသောဓရာမိဖုရား၏ ရုပ်ဆင်းကြန်အင်
ထိုလေးသောင်းကုန်သော သာကီဝင် မင်းသမီးအပေါင်း မောင်းမနန်းသူတို့၏ စူဠာသျှောင်ကျင် ထိပ်ခေါင်တင် အထွတ်အဖျား အဂ္ဂမဟေသီ မိဖုရားကြီးကား “ဘဒ္ဒကစ္စာနာ” ငယ်မည်သာသော ယသောဓရာဒေဝီ ဖြစ်သတည်း။
၁၅၃
ထိုယသောဓရာ ဒေဝီသည်ကား ရှေး၌ ပြဆိုခဲ့ပြီးသော ဖွားဘက်တော် ခုနစ်ဦးတို့တွင် တဦးအပါအဝင် ဖြစ်ပေ၏၊ ဒေဝဒဟပြည် ဘိုးတော်အဉ္ဇနမင်းကြီး၏သား သုပ္ပဗုဒ္ဓသာကီဝင်မင်းနှင့် သုဒ္ဓေါဒနမင်းကြီး၏ နှမတော် အမိတ္တာမင်းသမီးတို့ စုံဖက်ရာတွင် ဖွားမြင်သောမင်းသမီး ဖြစ်ပေ၏၊ ထိုယသောဓရာ မင်းသမီး သည်ကား မြားမြောက်တင့်တယ် စင်ကြယ်ကောင်းမွန်သော အခြံအရံ အကျော်အစော ဂုဏ်ကျေးဇူးတို့ကို အထူးဆောင်ပေသောကြောင့် “ယသောဓရာ”ဟူသော အမည်ကို ရပေသည်။ (ယသော = များမြတ်သောအခြံအရံ ကျော်စောခြင်း ဂုဏ်သတင်းကို + ဓရာ = ဆောင်တတ်သော မင်းသမီးဟု ဆိုလိုသည်။)
ဗိမ္ဗာရွှေသားကို သွန်းထု၍ ထားသကဲ့သို့ ရွှေသားရွှေကိုယ် ရွှေနဂိုရ်စတိ ပကတိပြီးသည့်အသွင် အမြဲပင် ရှုမငြီးဖွယ်ရာ တင့်တယ်စွာသော ရွှေအဆင်းလည်း ရှိပေ၏။ မနောဘူမည်သော မာရ်နတ်မင်း၏ ရှုခင်းသာစုံ အာရုံပျော်ပါး ကစားမြူးရွှင်ရာ ကီဠာမဏ္ဍလင် နတ်သဘင်ဘုံအရပ်၌ စိုက်ဆောက်၍ ထားအပ်သော အောင်လံတံခွန်ကဲ့သို့ တင့်မွန်သောအချိုးအစား ထူးခြားကြော့ရှင်း စံလွတ်ကင်းအောင် ထင်လင်းစံပယ် အလွန်လျှင် တင့်တယ်သော ကိုယ်လုံးကိုယ်ဟန် ရှိပေ၏။ ဒေဝစ္ဆရာ ကညာနတ်သမီးတို့၏ ကိုယ်အရောင်ကဲ့သို့ တောက်ပြောင်ဝေဖြာသော ကိုယ်ရောင်ဖြင့် မိုက်မှောင်၍နေသော အဆောင်တော်တိုက်ခန်း အလုံးကို လွှမ်းဖုံး ထွန်းလင်းနိုင်၏။ (၁) အရေ၏ ကောင်း ခြင်း = ဆဝိကလျာဏ၊ (၂) အသား၏ကောင်းခြင်း = မံသကလျာဏ၊ (၃) အကြော၏ ကောင်းခြင်း = နှာရုကလျာဏ၊ (၄) အရိုး၏ကောင်းခြင်း = အဋ္ဌိကလျာဏ၊ (တနည်း) ဒန္တကလျာဏ၊ (၅) ဆံပင်၏ကောင်းခြင်း = ကေသကလျာဏအားဖြင့် ခွဲခြားရေတွက်အပ်ကုန်သော.. တနည်းမူ ရိုး-ရေ-ဆံ-သား အရွယ်အားဖြင့် ငါးပါးရေတွက်အပ်ကုန်သော မိန်းမမြတ်တို့၏ လက္ခဏာ ကလျာပဉ္စင် ကြန်အင်ကောင်းခြင်းတို့နှင့်လည်း ပြည့်စုံပေ၏၊ အကြိမ်တရာဖတ်အပ်သော ဝမ်းဂွမ်း၏ အတွေ့ပမာ
၁၅၄
ချမ်းသာကောင်းမွန် အလွန်သာယာအပ်သည့် သုခသမ္ဖဿ အတွေ့ဓာတ်နှင့်လည်း ပြည့်စုံပေ၏။ မည်းလွန်းခြင်း, ဖြူလွန်းခြင်း, ဆူလွန်း (ဝလွန်း)ခြင်း, ကြုံလွန်း (ပိန်လွန်း)ခြင်း, နိမ့်လွန်းခြင်း, မြင့်လွန်းခြင်းဟူသော အပြစ်ခြောက်မျိုးတို့မှ ကင်းလွတ်စင်၍ ရှုချင်ဖွယ်ရာ တင့်တယ်စွာသော ထိုကိုယ်ကာယမှ စန္ဒကူးသရက္ခန်ရနံ့ သင်းပျံ့ကြူကြိုင် အမြဲတမ်းလှိုင်ပေ၏။ သန္တာအဆင်း ခြင်းခြင်းတျာတျာ ပြကတေ့ နီမြန်းသော ခံတွင်းမှလည်း သင်းသင်းဖြာအောင် ကြာညိုရနံ့ အမြဲတမ်း လှိုင်ပျံ့၍နေပေ၏၊ ဘဒ္ဒကစ္စနာ ယသောဓရာဒေဝီသည် လေးကျွန်းသနင်း စက္ကဝတ်မင်းတို့ သိမ်းပိုက် သုံးဆောင်ခြင်းငှါ ထိုက်တန်စွာသော မိန်းမမြတ်ရတနာ ဖြစ်ပေ၏။
ဤယခု ပြဆိုခဲ့ပြီးသည်ကား ဥပလက္ခဏ (= မှတ်နိုင်လောက်ရုံ)ကို ဖော်ပြသည့်နည်းအားဖြင့် ရေးသားပြဆိုချက် ဖြစ်ပေ၏၊ စင်စစ်သော်ကား ဤယသောဓရာဒေဝီသည် လူမက နတ်မမှီ ပါရမီအဓိပတိ ရှေးကုသိုလ်အားလုံးတို့ နောက်ဆုံးပိတ် အလုအယက် အကျိုးပေးသဖြင့် မိန်းမမြတ်တကာတို့ထက် ကြန်အင်္ဂါအပေါင်း အကောင်းမြတ်ဆုံးလက္ခဏာ လွန်စွာအံ့အဲ ရှုကြည့်၍ မရောင့်ရဲနိုင်အောင် ထူးကဲသော အဆင်းဂုဏ်တို့နှင့် ပြည့်စုံသော မိန်းမမြတ်ရတနာ ဖြစ်ပေသတည်း။
ထီးနန်းအပ်နှင်းကြခြင်း
ခမည်းတော် သုဒ္ဓေါဒနမင်းကြီး အမှူးပြုသော ကပိလဝတ်ပြည် သာကီဝင မင်းအပေါင်း ရှစ်သောင်းသော မဟာဆွေတော် မျိုးတော်တို့သည် ကြီးမြတ် ခမ်းနားလှစွာသော ညီလာသဘင်ကို ဆင်ယင် စည်းဝေးကြပြီးသော် ဘုရားအလောင်းတော်မြတ် သိဒ္ဓတ္ထမင်းသားအား ထီးဖြူတော်ကို စိုက်ထောင် ဆောင်းမိုးစေလျက် ရာဇအဘိသိက်ရေချမ်း သွန်းဖြန်းကြကုန်၍ မင်းအဖြစ်ကို ဆောင်နှင်းကြပြီးလျှင် ဥကင်တော်မြတ် ပြာသာဒ်ရွှေနန်း သိမ်းမြန်းတက်စံသော မင်းခမ်းသဘင်ကို အပြီးတိုင် ဆင်ယင် ကျင်းပကြကုန်၏။
၁၅၅
သာကီဝင်မင်းအပေါင်းတို့ ပို့ဆက်အပ်သော မောင်းမကညာပေါင်း လေးသောင်းတို့တွင် တသောင်းသော မောင်းမကညာတို့သည် ယသောဓရာဒေဝီထံ၌ အမြဲဝန်းရံ အတူစံကြသည့် အခြံအရံတို့ ဖြစ်ကုန်၏၊ သုံးသောင်းကုန်သော မောင်းမကညာတို့သည်ကား နန်းမ ပြာသာဒ်သုံးဆောင်တို့၌ တသောင်းစီ တသောင်းစီ အမြဲခစား နေထိုင်ကြကုန်၏။
ဘုရားအလောင်းတော်မြတ် သိဒ္ဓတ္ထမင်းသားသည် နတ်ကညာတို့ ဝန်းကာပတ်ခြံ ရံအပ်သော နတ်လုလင်ပျိုကဲ့သို့၎င်း, သိကြားနတ်မင်းကဲ့သို့၎င်း သာကိယဇာတ် မြတ်သောကညာတို့ ၀န်းကာပတ်ခြံ ရံအပ်သည်ဖြစ်၍ ယောက်ျားမပါ မိန်းမတို့သာ တီးမှုတ်အပ်ကုန်သော တူရိယာတို့ဖြင့် အလွန် သာယာဖွယ်သော အဖျော်အဖြေကို ခံယူတော်မူလျက် တင့်တယ် စံပယ်တော်မူကာ စက္ကဝတ်စည်းစိမ်တမျှ ကြီးကျယ် ခမ်းနားလှသော မင်းစည်းစိမ်ကို သုံးဆောင် ခံစားတော်မူ၍ ဥတုသုံးပါး အလှည့်အလည်အားဖြင့် ခမ်းနား တင့်တယ်လှစွာကုန်သော ရမ္မ, သုဘ, သုရမ္မ စံနန်းတော် ပြာသာဒ်သုံးဆောင်တို့၌ ချမ်းသာစွာ စံနေတော်မူ သတည်း။
**********