မဟာဗုဒ္ဓဝင်/၆- ပါရမီတော်ခဏ်း (င) ဝီရိယပါရမီ
(င) ဝီရိယပါရမီ
အလောင်းတော်၏ ဝီရိယ
ဤဝီရိယပါရမီအရာ၌ ကေသရခြင်္သေ့မင်းကို ဥပမာပြဆိုထားရာ.. ကေသရခြင်္သေ့တို့၏ သဘောသည် မည်သည့်အခါမျှ ဝီရိယကို လျှော့သည်ဟူ၍ မရှိပဲ၊ အမြဲလျှင် အားထုတ်လေ့ရှိပေ၏။ ယုန်ငယ်ကလေးကို ဖမ်းယူသောအခါ သေးငယ်သော သတ္တဝါဖြစ်သည်ဟု ဝီရိယကိုလျှော့ကာ ပေါ့ပေါ့ဆဆ ဖမ်းယူသည်မဟုတ်၊ ဆင်ပြောင်ကြီးကို ဖမ်းယူသောအခါ၌လည်း “ဤဆင်ပြောင်သည် အကောင်အထည် ကြီးမားလှ၏၊ ငါအစွမ်းကုန် ကြိုးစားအားထုတ်၍ဖမ်းမှ သင့်လျော်မည်”ဟု လုံ့လဝီရိယကို ပိုမိုအားထုတ်ခြင်းမရှိ၊ ယုန်ငယ်ကို ဖမ်းသောအခါနှင့် ဆင်ပြောင်ကြီးကို ဖမ်းသောအခါ အားထုတ်ခြင်း လုံ့လဝီရိယသည် အညီအမျှသာဖြစ်၏။
ဝီရိယပါရမီကို ဖြည့်ကျင့်တော်မူသော အလောင်းတော်သည်လည်း ဤ ကေသရခြင်္သေ့မင်း၏ နည်းအတိုင်းပင် သာမန်ဖြစ်သော ရွက်ဆောင်ဖွယ်ကိစ္စတို့မှာ ဝီရိယကိုလျှော့ကာ ပေါ့ပေါ့လျော့လျော့ ရွက်ဆောင်ခြင်းလည်း မရှိစေရ၊ ကြီးကျယ်ခဲခက်သော အရေးကိစ္စကျမှ လွန်စွာ အစွမ်းကုန် ပိုမိုကြိုးစား အားထုတ်ခြင်းလည်း မရှိစေရ၊ မိမိ၏ ပကတိ စွမ်းနိုင်သမျှ လုံ့လဝီရိယအတိုင်းသာလျှင် သာမန်ဖြစ်သော ရွက်ဆောင်ဖွယ် ကိစ္စများမှာဖြစ်စေ ကြီးကျယ်ခဲခက်သော အရေးကိစ္စများမှာဖြစ်စေ အားထုတ်ရမည်ဟု ဆိုလိုသည်။
အလောင်းတော်ဘဝမှ ဝီရိယအထုံ
ဝီရိယပါရမီကို ဖြည့်ကျင့်တုန်း ဖြည့်ကျင့်ဆဲ ဖြစ်သည့် အလောင်းတော်ဘဝများမှာ ကြီးကြီးငယ်ငယ် ကိစ္စအသွယ်သွယ်တို့၌ တညီတည်း ဖြည့်ဆည်းပူးခဲ့သော ဝီရိယပါရမီတော်အဟုန်ကြောင့် ဘုရားဖြစ်ပြီးသောအခါ၌ပင် မြတ်စွာဘုရားသည် တဦးတယောက်သော သတ္တဝါကို တရားဟောတော်မူသောအခါ “သတ္တဝါတဦးတည်းသာ ဖြစ်သည်”ဟူ၍ လုံ့လဝီရိယကို လျှော့ချကာ ပေါ့ပေါ့လျော့လျော့ သာမညအသံဖြင့် တရားဟောသည် မဟုတ်။ ဓမ္မစကြာတရားပွဲကဲ့သို့ ပရိသတ် အလွန်များသော တရားပွဲတို့၌လည်း “အစွန်အဖျားကပါ ကြားနာရအောင်”ဟု အသံတော်ကို အထူး ကျယ်လောင်အောင် ဝီရိယစိုက်ထုတ်၍ ဟောတော်မူသည်လည်း မဟုတ်။ တဦးတည်းကို ဟောသောအခါနှင့် အများကို ဟောသောအခါတို့မှာ ညီမျှသောလုံ့လ ညီမျှသော အသံတော်တို့ဖြင့်သာ ဟောတော်မူသည်။
(ဘူ)
ထူးခြားချက်ကြီးကား.. မြတ်စွာဘုရားသခင် အစိန္တေယျ ဘုန်းတန်းခိုး အာနုဘော်ရှင်ဖြစ်၍ အလျှော့အတင်း အလျဉ်းမရှိပဲ ပကတိမှန်ကန်စွာ ဟောဆိုအပ်သော အသံတော်သည် တရားနာသူရှိသလောက် ပြန့်နှံ့၏၊ တရားနာသူ တယောက်ရှိလျှင် ထိုတယောက်သာ ကြားရ၏၊ (ပရိသတ်ပြင်ဖက်သို့ ထွက်သွားသော အသံဟူ၍ မရှိ။) တရားနာပရိသတ် များလျှင်လည်း ပရိသတ်များသည့်အတွက် ဝေးရာအရပ်က ပရိသတ်များ မကြားရဟူ၍ မရှိ၊ အနီးအပါးနေသော ပရိသတ်များ ကြားရသကဲ့သို့ပင် အဝေးကနေသော ပရိသတ်များလည်း ကောင်းစွာကြားရ၏။ (အရှင်သာရိပုတြာ မထေရ်မြတ်ကြီးသော်မှ သမစိတ္တသုတ္တန်ဒေသနာကို ဟောတော်မူသောအခါ ပရိသတ် အလွန်များသဖြင့် ပကတိအသံဖြင့် ပရိသတ်အားလုံးကြားအောင် မတတ်နိုင်ရကား ဣဒ္ဓိဝိဓအဘိညာဏ်ဖြင့် ပရိသတ်အားလုံးကြားအောင် စီမံ ဖန်ဆင်းတော်မူရသည်။ အဘိညာဏ်အသံချဲ့စက် တပ်ဆင်ရသည်။ မြတ်စွာဘုရားမှာကား ပကတိအသံဖြင့်ပင် ပရိသတ်အားလုံးကို ကြားစေနိုင်သည်။ အဘိညာဏ်ဖြင့် အထူးမစီမံ မဖန်ဆင်းရတော့ပြီ။) ဤကား မြတ်စွာဘုရား၏ ဘုန်းတန်ခိုးတော် အထူးတည်း။
မြတ်စွာဘုရား ဟူသမျှတို့သည် ပါရမီတော်ဖြည့်စဉ် အလောင်းတော်ဘဝတို့၌သာ ဝီရိယကို အားထုတ်တော်မူကြသည် မဟုတ်၊ ဘုရားဖြစ်တော်မူမည့် နောက်ဆုံးဘဝမှာလည်း ဘုရားဖြစ်ရန် အချိန်တန်လျှင် တောထွက်၍ အနည်းဆုံး ခုနှစ်ရက်မျှ ဒုက္ကရစရိယာခေါ်= ပြုကျင့်နိုင်ခဲသော အကျင့်ကို ကျင့်ကြံအားထုတ်မှု ဝီရိယ ပြုတော်မူကြရသည်သာဖြစ်၏။ ဤသို့ ဒုက္ကရစရိယာမှု ပြုလုပ် ကျင့်ကြံတော်မူပြီး၍ ဘုရားဖြစ်ချိန်နီးလတ်သော် မဟာဗောဓိပင်အရင်း၌ ကြဲခင်းအပ်သော “မြက်နေရာပေါ်တွင် ထိုင်တော်မူတော့မည့်အခါ.. ငါ၏ အပေါ်ရေသာ ကြွင်းလိုမူ ကြွင်းစေ၊ အကြောသာ ကြွင်းလိုမူ ကြွင်းစေ၊ အရိုးသာ ကြွင်းလိုမူ ကြွင်းစေ၊ အသွေးအသားအားလုံး ခန်းခြောက်မူ ခန်းခြောက်စေ၊ သဗ္ဗညုတဉာဏ်တော်ကို မရလျှင် ဤနေရာမှ ငါမထ..ဟူ၍ အင်္ဂါလေးပါးရှိသော ဝီရိယကို ဆောက်တည်တော်မူကာ မဟာဝဇိရဝိပဿနာ ဉာဏ်တော်ဖြင့် ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒ်ကို အဦးပြု၍ ရုပ်နာမ်ဓမ္မတို့၏ အနိစ္စ ဒုက္ခ အနတ္တ အခြင်းအရာကို ဆင်ခြင်သုံးသပ်တော်မူသဖြင့် ဘုရားအဖြစ်တိုင်မြောက် ရောက်တော်မူလေသည်။
အင်္ဂါလေးပါးရှိသော ဝီရိယဟူသည်ကား..
(၁) အပေါ်ရေမျှ ကြွင်းကျန်ခြင်း တပါး၊
(၂) အကြောမျှ ကြွင်းကျန်ခြင်း တပါး၊
(၃) အရိုးမျှ ကြွင်းကျန်ခြင်း တပါး၊
(၄) အသား အသွေး အလုံးစုံ ခန်းခြောက်ခြင်း တပါး-
(ဘေ)
အားဖြင့် လေးပါးဖြစ်သတည်း။ (အစားအသောက် စားခြင်းစသည်ကို မပြုသဖြင့် အသားနှင့် အသွေးများ အားလုံး ခန်းခြောက်သွားစေကာမူ ခန်းခြောက်၍ မသွားတတ်သည့် အပေါ်ရေခွံ- အကြော- အရိုး ဤသုံးမျိုး ကြွင်းကျန်နေသေးသမျှ လုံ့လကို ငါမလျှော့-ဟု ဆိုလိုသည်။)
ဝီရိယတရားသည် ပညာကဲ့သို့ပင် စေတသိက်တရားတပါး ဖြစ်ပေသည်။ သို့သော် ပညာမှာ ရှေးကပြခဲ့သောအတိုင်း ကောင်းမြတ်သော တရားချည်းသာ ဖြစ်သည်။ ဝီရိယမှာကား ပကိဏ်းစေတသိက်မျိုးဖြစ်၍ ကုသိုလ်ဖက်မှာလည်း ရောနှောပါဝင်နိုင်သည်၊ အကုသိုလ်ဖက်မှာလည်း ရောနှောပါဝင်နိုင်သည်။ အဗျာကတခေါ် ဝိပါက် ကြိယာဖက်တို့မှာလည်း ရောနှောပါဝင် ယှဉ်နိုင်ပေသည်။ သို့ဖြစ်၍ ဝီရိယသည် ကောင်းမြတ်သော ကုသိုလ်တရားလည်း ဖြစ်နိုင်သည် ယုတ်ညံ့သော အကုသိုလ်တရားလည်း ဖြစ်နိုင်သည်၊ ကုသိုလ် အကုသိုလ်မှအလွတ် အဗျာကတတရားလည်း ဖြစ်နိုင်သည်။ ကောင်းမြတ်မှန်ကန်သော ဝီရိယကို သမ္မာဝါယာမဟု ခေါ်သည်။ ယုတ်ညံ့သော ဝီရိယကို မိစ္ဆာဝါယာမဟု ခေါ်သည်။ ဤ ဝီရိယပါရမီ အရာ၌ကား သမ္မာဝါယာမတရားကိုသာ ဆည်းပူးပွါးများ အားထုတ်ရမည်ဖြစ်သည်။ ထို သမ္မာဝါယာမဖြစ်သော ဝီရိယကိုသာ မပြည့်ဝ ပြည့်ဝအောင် ဆည်းပူးရမည်။
သမ္မပ္ပဓာန်ဝီရိယ
ထိုသမ္မာဝါယာမကို သမ္မပ္ပဓာနဟူ၍လည်း ခေါ်၏။ အဓိပ္ပါယ်မှာ အတူပင်ဖြစ်၏၊ ဤသမ္မပ္ပဓာနဝီရိယသည် လေးပါးအပြားရှိကြောင်းကို အဘိဓမ္မာ ဝိဘင်းပါဠိတော် သမ္မပ္ပဓာနဝိဘင်း၌ မြတ်စွာဘုရား ဟောတော်မူ၏။
သမ္မပ္ပဓာန်လေးပါး ဟူသော်ကား..
(၁) ယခုဘဝ မိမိသန္တာန်မှာ မဖြစ်ဘူးသေးသော (သို့မဟုတ်) တစုံတခုသောအခါ တစုံတခုသောအရပ် တစုံတခုသောအာရုံ၌ မိမိသန္တာန်မှာ ဖြစ်ဘူးသည်ဟု မမှတ်မိ သတိမရကုန်သော အကုသိုလ်တရားတို့ကို မည်သည့်အခါ မည်သည့်အရပ် မည်သည့်အာရုံမှာမှ မဖြစ်ရအောင် ကြိုးစားအားထုတ်ခြင်းလည်း တပါး၊
(၂) ယခုဘဝ မိမိသန္တာန်မှာ ဖြစ်ဘူးကုန်သော အကုသိုလ်တရားတို့ကို ပယ်ရှားနိုင်ရန် ကြိုးစားအားထုတ်ခြင်းလည်း တပါး၊
(ဤအရာ၌ ဖြစ်ဘူးပြီး (သို့မဟုတ်) ရှေးကဖြစ်၍ ပျက်သွားပြီးသော အတိတ်က အကုသိုလ်တရားတို့ကို ပယ်ရှားရန် အမှန်စင်စစ် မဖြစ်နိုင်၊ ရှေးကဖြစ်ဘူးသော အကုသိုလ်တရားတို့သည် ရှေးကပင်
(ဘဲ)
ချုပ်ခဲ့လေပြီ၊ ထင်ရှားမရှိတော့ချေ၊ မရှိသောအရာကို ပယ်၍မဖြစ်နိုင်။ သို့ဖြစ်၍ ရှေးကပြုခဲ့ဘူးသော အကုသိုလ်နှင့် အလားတူသည့် အကုသိုလ်အသစ်တို့ကို မဖြစ်ရန် အားထုတ်ခြင်းကိုပင် “ယခုဘဝ မိမိ သန္တာန်မှာ ဖြစ်ဘူးကုန်သော အကုသိုလ်တရားတို့ကို ပယ်ရှားရန် အားထုတ်ခြင်း”ဟူ၍ ခေါ်ဆိုရသည်။)
(၃) ယခုဘဝ မိမိသန္တာန်မှာ ရှေးက မဖြစ်ဘူးသေးကုန်သော (သို့မဟုတ်) တစုံတခုသောအခါ တစုံတခုသောအရပ် တစုံတခုသောအာရုံ၌ မိမိသန္တာန်မှာ ဖြစ်ဘူးသည်ဟု မမှတ်မိ သတိမရကုန်သော ကုသိုလ်တရားတို့ကို ဖြစ်ပွါးစေရန် ကြိုးစားအားထုတ်ခြင်းလည်း တပါး၊
(၄) ယခုဘဝ မိမိသန္တာန်မှာ ဖြစ်ဘူးကုန်သော (သို့မဟုတ်) ဖြစ်ပွါးနေဆဲ ဖြစ်ကုန်သော ကုသိုလ်တရားတို့ အစဉ်တည်တံ့ ပွားများစေရန် ကြိုးစား အားထုတ်ခြင်းလည်း တပါး။ (ဤ၌လည်း ဖြစ်ပြီးသော ကုသိုလ်နှင့် အလားတူ ကုသိုလ်တရားတို့ကို ထပ်ကာထပ်ကာဖြစ်အောင် အားထုတ်ခြင်းကို ဆိုလိုသည်။)
ဤသို့အားဖြင့် သမ္မပ္ပဓာန်ဝီရိယ လေးပါးရှိသည်ဟု သိမှတ်အပ်၏။
ဝီရိယဖြစ်ကြောင်း (၁၁) ပါး
သတိပဋ္ဌာနဝိဘင်းအဋ္ဌကထာ မဟာသတိပဋ္ဌာနသုတ် အဋ္ဌကထာ စသည်တို့၌ ဝီရိယဖြစ်ကြောင်း (၁၁)ပါးရှိကြောင်းကို ဖွင့်ပြတော်မူ၏။ (၁၁)ပါး ဟူသော်ကား..
(၁) အပါယဘယပစ္စဝေက္ခဏတာ= အပါယ်ဘေးကို စဉ်းစားဆင်ခြင်ခြင်း။
ငါသည် ဝီရိယကိုလျှော့ ပေါ့ပေါ့ဆဆနေလျှင် သေသည့်နောက် အပါယ်ဘုံသို့ ကျရောက်ချင် ကျရောက် သွားလိမ့်မည်၊ အပါယ်လေးဘုံအနက် ငရဲသို့ကျပြန်လျှင် ကြောက်ဖွယ်ကောင်းသော နှိပ်စက်ညှဉ်းဆဲခြင်း အမျိုးမျိုးတို့ဖြင့် ကြီးစွာသော ဒုက္ခကို ခံစားနေရသောအခါ၌၎င်း၊ တိရစ္ဆာန်ဘဝသို့ ရောက်သွား၍ ကွန်ပိုက်စသည်တို့ဖြင့် ဖမ်းဆီးကာ လူများပြုလုပ်သမျှ ခံနေရသောအခါ၌၎င်း၊ ပြိတ္တာဘဝသို့ရောက်၍ နှစ်ပေါင်းများစွာ ဘုရားတဆူနှင့် တဆူအကြား ရှည်လျားစွာသော ကာလပတ်လုံး ငတ်မွတ်ခြင်းစသော ဒုက္ခတို့ကို ခံစားနေရသော အခါ၌၎င်း၊ အသူရကာယ်ဘုံသို့ရောက်၍ အတောင်ခြောက်ဆယ် အတောင်ရှစ်ဆယ် ပမာဏရှိ အရိုးအရေမျှသာဖြစ်သော ခန္ဓာကိုယ်ကြီးဖြင့် လေတိုက် နေပူစသော ဆင်းရဲဒုက္ခတို့ကို ခံနေရသော အခါ၌၎င်း ပြဆိုခဲ့ပြီးသည့် သမ္မပ္ပဓာန်လေးပါး
(ဘော)
တရားကောင်းတို့ကို အားထုတ်နိုင်ခွင့် မရှိပြီ၊ ယခုဘဝမှာသာလျှင် အားထုတ်နိုင်ခွင့် ရှိသည်”ဟူ၍ ဆင်ခြင်သောသူမှာ ဝီရိယတရား ဖြစ်ပွါးနိုင်သည်ဟု ဆိုလိုသည်။
(၂) အာနိသံသဒဿာဝိတာ= ဝီရိယ၏ အကျိုးအာနိသင်ကို ရှုမြင်လေ့ရှိခြင်း။
“ပျင်းရိနေသောသူသည် သံသရာဝဋ်မှ ကျွတ်လွတ်ကာ လောကုတ္တရာ မဂ်ဖိုလ်တရားတို့ကို မည်သည့်နည်းဖြင့်မျှ မရနိုင်၊ လုံ့လဝီရိယ စိုက်ထုတ်လေ့ရှိသော သူသည်သာလျှင် ထိုလောကုတ္တရာ မဂ်ဖိုလ်တရားတို့ကို ရနိုင်သည်။ သို့ဖြစ်၍ ဝီရိယတရားသည် ရခဲလှစွာသော လောကုတ္တရာ မဂ်ဖိုလ်တရားတို့ကို ရရှိခြင်းအကျိုး ရှိသည်”ဟူ၍ ဝီရိယ၏ အကျိုးအာနိသင်ကို ရှုမြင်ဆင်ခြင်လေ့ရှိမှသာ ဝီရိယတရား ဖြစ်ပွါးနိုင်သည်ဟု ဆိုလိုသည်။
(၃) ဂမနဝီထိပစ္စဝေက္ခဏတာ= သွားရာလမ်းကြောင်းကို ကောင်းစွာ ဆင်ခြင်ခြင်း။
အလုံးစုံသော ဘုရား ပစ္စေကဗုဒ္ဓါ အရိယာသာဝက အရှင်မြတ်တို့သည် ဝီရိယတည်းဟူသော လမ်းကြောင်းဖြင့်သာ ဘုရားအဖြစ် ပစ္စေကဗုဒ္ဓါအဖြစ် အရိယာသာဝကအဖြစ်သို့ ရောက်တော်မူကြကုန်၏။ သို့ဖြစ်၍ ဝီရိယသည် ဘုရား ပစ္စေကဗုဒ္ဓါ အရိယာသာဝက အရှင်မြတ်တို့သွားရာ ဖြောင့်မတ်သော လမ်းကြောင်းကြီးဖြစ်သည်။ ဤလမ်းကြောင်းကို ပျင်းရိသူတို့ မလိုက်ပါနိုင်၊ လုံလဝီရိယ ကောင်းသူတို့သာ လိုက်ပါနိုင်၏”ဟူ၍ ဆင်ခြင်သောသူမှာ ဝီရိယတရား ဖြစ်ပွါးနိုင်သည်ဟု ဆိုလိုသည်။
(၄) ပိဏ္ဍပါတာပစာယနတာ= ဒါယကာတို့ လှူဒါန်းသည့်ဆွမ်းကို ရိုသေခြင်း။
ဤအချက်မှာ ရဟန်းတို့နှင့်သာ အထူးသက်ဆိုင်၏၊ ရဟန်းတို့မှာ ဒါယကာတို့က မွန်မြတ်သောဆွမ်းကို လှူလိုက်သောအခါ “ဤဆွမ်းဒါယကာများသည် သင်၏ ဆွေမျိုးဉာတိများ မဟုတ်ကြ၊ သင့်ကိုမှီ၍ အသက်မွေးလိုသောကြောင့် ဤဆွမ်းကို လှူကြသည်လည်း မဟုတ်ကြ၊ စင်စစ်မှာ ကောင်းမှု၏အကျိုး ကြီးမြတ်သည်ကိုသာ လိုလား၍ လှူဒါန်းကြကုန်၏၊ မြတ်စွာဘုရားကလည်း ဒါယကာတို့ လှူသောဆွမ်းကို ပေါ့ပေါ့စား၍ ပေါ့ပေါ့နေထိုင်ရန် ခွင့်ပြုတော်မူသည်မဟုတ်၊ ရဟန်းတရားကို အားထုတ်ကာ သံသရာဝဋ်မှ လွတ်မြောက်ကြရန် ရည်သန်၍သာ ခွင့်ပြုတော်မူခြင်းဖြစ်သည် ဤသို့သောဆွမ်းကို ပျင်းပျင်းရိရိ လုံ့လဝီရိယ မရှိသောသူသည် စားခြင်းငှါ မထိုက်၊ လုံ့လဝီရိယကို
(ဘော်)
ကြိုးစားအားထုတ်သောသူသာ စားခြင်းငှါ ထိုက်သည်”ဟူ၍ မိမိရသောဆွမ်းကို တရိုတသေ အလေးပြုသောသူမှာ ဝီရိယတရား ဖြစ်ပွါးနိုင်သည်ဟု ဆိုလိုသည်။
(၅) ဒါယဇ္ဇမဟတ္တပစ္စဝေက္ခဏတာ= ခံယူရမည့်အမွေ၏ မြင့်မြတ်ပုံကို ဆင်ခြင်ခြင်း။
မြတ်စွာဘုရားထံမှ သာဝကတို့ ခံယူရမည့် အမွေအနှစ်သည် သဒ္ဓါ၊ သီလ၊ သုတ၊ စာဂ၊ ပညာ၊ ဟိရီ၊ ဩတ္တပ္ပတည်းဟူသော သူတော်ကောင်းဥစ္စာ ခုနစ်ပါးတို့ဖြစ်၏၊ ထိုသူတော်ကောင်းဥစ္စာ ခုနစ်ပါးတည်းဟူသော မြတ်စွာဘုရား၏ အမွေအနှစ်ကို ပျင်းရိသောသူသည် မခံယူနိုင်၊ လောက၌ သားဆိုး သမီးဆိုးများကို မိဖတို့က ငါတို့၏ သားသမီးမဟုတ်ဟူ၍ သားသမီးအဖြစ်မှ စွန့်ပစ်ထားသဖြင့် မိဖတို့ ကွယ်လွန်သောအခါ အမွေကို မရသကဲ့သို့ ပျင်းရိသောသူသည်လည်း ဤသူတော်ကောင်းဥစ္စာ ခုနစ်ဖြာတည်းဟူသော မြတ်စွာဘုရား၏ အမွေအနှစ်ကို မရနိုင်၊ လုံ့လဝီရိယ ရှိသောသူသာလျှင် ရနိုင်၏ဟူ၍ ခံယူရမည့် အမွေ၏ မြင့်မြတ်ပုံကို ဆင်ခြင်သောသူမှာသာ ဝီရိယတရား ဖြစ်ပွါးနိုင်သည်ဟု ဆိုလိုသည်။
(၆) သတ္ထုမဟတ္တပစ္စဝေက္ခဏတာ= ဆရာဖြစ်သော မြတ်စွာဘုရား၏ မြင့်မြတ်တော်မူပုံကို ဆင်ခြင်ခြင်း။
“ငါ၏ဆရာ မြတ်စွာဘုရားသည် မြတ်တော်မူလှ၏။ ပဋိသန္ဓေ နေတော်မူသောအခါ တောထွက်တော်မူသောအခါ ဘုရားဖြစ်တော်မူသောအခါ ဓမ္မစကြာတရားဦး ဟောတော်မူသောအခါ သာဝတ္ထိပြည်၌ တိတ္ထိများကို နှိမ်နင်းရာ ရေမီးအစုံအစုံ တန်းခိုးပြာဋိဟာကို ပြတော်မူသောအခါ တာဝတိံသာနတ်ပြည်မှ သင်္ကဿပြည်သို့ ကြွဆင်းတော်မူသောအခါ အာယုသင်္ခါရ လွှတ်တော်မူသောအခါ ပရိနိဗ္ဗာန် စံတော်မူသောအခါတို့၌ လောကဓာတ် စကြဝဠာပေါင်း တိုက်တသောင်း တုန်လှုပ်ရ၏။ သင်သည် ဤမျှလောက် မြင့်မြတ်တော်မူသော မြတ်စွာဘုရား၏ သားတော်စင်စစ် သမီးတော်စင်စစ် ဖြစ်ပါလျက် သာသနာနှင့်ဆိုင်ရာ သူတော်ကောင်းတရားကို အားမထုတ်ပဲ ပျင်းပျင်းရိရိ ပေါ့ပေါ့တန်တန် နေခြင်းငှါ ထိုက်တန်အံ့လော”ဟူ၍ နှလုံးသွင်း ဆင်ခြင်သော သူမှာသာ ဝီရိယတရား ဖြစ်ပွါးနိုင်သည်ဟု ဆိုလိုသည်။
(၇) ဇာတိမဟတ္တပစ္စဝေက္ခဏတာ= မိမိ၏ မျိုးရိုးမြင့်မြတ်ပုံကို ဆင်ခြင်ခြင်း။
“ငါ၏ မျိုးရိုးသည် ယုတ်ညံ့သည်မဟုတ်၊ ဇာတ်ရောယှက်မှုမှ လွတ်ကင်း သန့်ရှင်းလှစွာသော မဟာသမ္မတမင်းမှ ဆင်းသက်ကာ ဩက္ကာကမင်း၏
(ဘံ)
အနွယ်တော်ဖြစ်သော သုဒ္ဓေါဒနမင်းကြီး မဟာမာယာဒေဝီတို့၏မြေး ရာဟုလာ၏ညီထွေး အသင်ဖြစ်သည်။ ရာဟုလာသည် မြတ်စွာဘုရား၏ ရွှေရင်တော်နှစ် သားတော်စစ်ဖြစ်၍ ငါသည်လည်း သာကီဝင်မင်းသား ဘုရာ့သားတော်ဟူသော အမည်ကို ခံယူလျက်ရှိသည်၊ ရာဟုလာနှင့် ငါသည် ညီအစ်ကိုပင်ဖြစ်သည်။ ဤမျှလောက် အမျိုးအနွယ် မြင့်မြတ်သောသူသည် ပေါ့ပေါ့လျော့လျော့ နေခြင်းငှါမထိုက်၊ ကောင်းမြတ်သောတရားကို အားထုတ်သင့်လှသည်”ဟု ဆင်ခြင်သောသူမှာ ဝီရိယတရား ဖြစ်ပွါးနိုင်သည်ဟု ဆိုလိုသည်။
(၈) သဗြဟ္မစာရိမဟတ္တပစ္စဝေက္ခဏတာ= သီတင်းသုံးဖော်တို့၏ မြင့်မြတ်ပုံကို ဆင်ခြင်ခြင်း။
“သင်၏ သီတင်းသုံးဖော် ဖြစ်တော်မူကြသည့် အရှင်သာရိပုတြာ အရှင်မဟာမောဂ္ဂလာန်တို့သည်၎င်း ရှစ်ကျိပ်သော မဟာသာဝကကြီးတို့သည်၎င်း ကောင်းမြတ်သောတရားကို အားထုတ်တော်မူကြ၍ လောကုတ္တရာ မဂ်ဖိုလ်တရားကို ထိုးထွင်း သိမြင်တော်မူကြလေကုန်ပြီ၊ သင်သည် ထိုသီတင်းသုံးဖော် အရှင်မြတ်တို့၏ ကျင့်စဉ်လမ်းသို့ လိုက်သင့်ပေ၏”ဟု၍ သီတင်းသုံးဖော်တို့၏ မြင့်မြတ်ပုံကို ဆင်ခြင်သောသူမှာ ဝီရိယတရား ဖြစ်ပွါးနိုင်သည်ဟု ဆိုလိုသည်။
(၉) ကုသီတပုဂ္ဂလပရိဝဇ္ဇနတာ= ပျင်းရိသော ပုဂ္ဂိုလ်တို့ကို ဝေးစွာ ရှောင်ကြဉ်ခြင်း။
ဝမ်းပြည့်အောင် စားထားသော စပါးကြီးမြွေကဲ့သို့ ကိုယ်ဖြင့် ပြုလုပ်ဖွယ် စိတ်ဖြင့် ပြုလုပ်ဖွယ် ဟူသမျှတို့ကို စွန့်လွှတ်ကာ တလူးလူး တလွင့်လွင့် အိပ်ခြင်းဖြင့် ပျင်းရိစွာနေသောသူတို့ကို ရှောင်ကြဉ်သောသူမှာ ဝီရိယတရား ဖြစ်ပွါးနိုင်သည်ဟု ဆိုလိုသည်။
(၁၀) အာရဒ္ဓဝီရိယပုဂ္ဂလသေဝနတာ= လုံ့လဝီရိယ အားထုတ်ခြင်းရှိသော ပုဂ္ဂိုလ်ကို မှီဝဲခြင်း။
လုံ့လဝီရိယ အားထုတ်ခြင်း ရှိသည်ဖြစ်၍ အလုပ်ထဲမှာသာ ကိုယ်စိတ်နှစ်ပါးကို စေလွှတ်ထားသော ပုဂ္ဂိုလ်တို့ကို မှီဝဲရသောသူမှာ ဝီရိယတရား ဖြစ်ပါနိုင်သည်ဟု ဆိုလိုသည်။
(ဘား)
(၁၁) တဒဓိမုတ္တတာ= ဣရိယာပုထ် လေးပါးလုံး၌ပင် ဝီရိယ၌ ညွတ်ကိုင်းသောစိတ် ရှိနေခြင်း။
လျောင်း- ထိုင်- ရပ်- သွား ဣရိယာပုထ် လေးပါးတို့၌ပင် ဝီရိယအားထုတ်ဖို့ရန်သာ ညွတ်ကိုင်းသော စိတ်ရှိသူမှာ ဝီရိယတရား ဖြစ်ပွါးနိုင်သည်ဟု ဆိုလိုသည်။ ဤသည်ကား ဝီရိယဖြစ်ကြောင်း ၁၁-ပါးတို့တည်း။
ပါယ်ဘေးဆင်ခြင်၊
မြင်သည်အကျိုး၊
လမ်းရိုးလိုက်ရာ၊
ပိဏ္ဍာပစယ၊
ဒါယဇ္ဇဟု၊
သတ္ထုမြတ်ဘိ၊
ဇာတိမဟတ္တ၊
သဗြဟ္မစာရီ၊
မမှီ လူပျင်း၊
မှီတင်းအာရဒ္ဓ၊
ဓိမုတ္တဟု၊ လုံ့လပွါးကြောင်း ဆယ့်တစ်တည်း။ (ဆရာတော်ဦးဗုဓ်)
**********
ဝီရိယ၏ အခြေခံအကြောင်းရင်း
ဝီရိယ၏ အခြေခံအကြောင်းရင်းမှာ ထိတ်လန့်ကြောက်ရွံ့ခြင်း= သံဝေဂတရားပင် ဖြစ်၏။ ထိုသံဝေဂသည်..
(၁) စိတ္တုတြာသသံဝေဂ၊
(၂) ဩတ္တပ္ပသံဝေဂ၊
(၃) ဉာဏသံဝေဂ-
အားဖြင့် သုံးပါး အပြားရှိ၏။ ထိုသုံးပါးတို့တွင်-
(မ)
(၁) ဆင်ဘေး ကျားဘေး ဒါးဘေး လှံဘေး စသည်တို့ကြောင့် စိတ်၏ တုန်လှုပ် ကြောက်ရွံ့ခြင်းသည် စိတ္ထုတြာသသံဝေဂ မည်၏။ တရားကိုယ်အားဖြင့် ဒေါသစေတသိက်ပင် ဖြစ်၏။ (အားနည်းသော ဒေါသကြောင့် ကြောက်ရွံ့ခြင်းဖြစ်သည်။ အားကြီးသော ဒေါသကြောင့် ခက်ထန်ခြင်းဖြစ်သည်။)
(၂) မကောင်းမှုကို ပြုလုပ်ရန် ကြောက်ရွံ့တုန်လှုပ်ခြင်းသည် ဩတ္တပ္ပသံဝေဂ မည်၏။ ဤဩတ္တပ္ပသံဝေဂ တရားကား အပြစ်ကင်းသည့် သောဘဏ စေတသိက်တရားတခု ဖြစ်သည်။
(၃) အကျိုးအကြောင်းတို့ကို ကောင်းစွာဆင်ခြင်ကာ မြော်မြင်ကြောက်ရွံ့ခြင်းသည် ဉာဏသံဝေဂ မည်၏။ သူတော်ကောင်းများ သံသရာဝဋ်ကို ကြောက်ရွံ့ခြင်းမျိုးပင် ဖြစ်၏။ ကျမ်းဂန်တို့၌ ဤဉာဏသံဝေဂအရကို ဩတ္တပ္ပနှင့် တကွသော ဉာဏ်ဖြစ်သည်ဟူ၍လည်း ပြဆိုကြ၏။
အလုံးစုံသော သင်္ခါရတရားတို့၌ ထိတ်လန့်သော အခြင်းအရာဖြင့်ဖြစ်သော ဩတ္တပ္ပနှင့် တကွသော ရဟန္တာအရှင်မြတ်တို့၏ ဉာဏ်ပညာသည် “ဓမ္မသံဝေဂ”မည်၏ဟူ၍ ကျမ်းဂန်တို့၌ ပြဆိုအပ်သော ဓမ္မသံဝေဂကိုပါထည့်လျှင် သံဝေဂလေးပါး ဖြစ်သင့်၏။
ဝီရိယ၏ အခြေခံ အကြောင်းရင်းဖြစ်သော သံဝေဂမှာ ဉာဏသံဝေဂသာ ဖြစ်သင့်၏။ မှန်၏.. ဉာဏ်ပညာဖြင့် သံသရာဒုက္ခဘေးကို မျှော်တွေးဆင်ခြင် သိမြင် ကြောက်ရွံ့ခဲ့ပါလျှင် ထိုသံသရာဒုက္ခဘေးမှ လွတ်မြောက်ကြောင်း တရားတို့ကို ကောင်းစွာ အားထုတ်မည်ဖြစ်၏။ သိမြင်ကြောက်ရွံ့ခြင်း မရှိခဲ့ပါလျှင် အားထုတ်မည် မဟုတ်ချေ။ ကြီးကျယ်လေးနက်သော ကျင့်စဉ်တရား လမ်းကောင်းကြီးများမှာသာ မဟုတ်သေး၊ သာမည လောကအကြောင်းတို့၌လည်း “နောင် အချိန်အရွယ်ရောက်သောအခါ ပညာမတတ်လျှင် ငါဆင်းရဲလိမ့်မည်”ဟူ၍ ဆင်းရဲမည့်ဘေးကို မျှော်တွေးကြောက်ရွံ့သည့်= ဉာဏသံဝေဂရှိသော ကျောင်းသားသည်ပင် ပညာကို ကြိုးစားအားထုတ် သင်ကြား၏၊ မြော်တွေးကြောက်ရွံ့မှု= ဉာဏသံဝေဂမရှိသော ကျောင်းသားသည် ပညာကို ကြိုးစား၍ မသင်ချေ။ ထို့အတူပင်လျှင် အလုပ်အကိုင်သမားများမှာလည်း စား-ဝတ်-နေရေးတို့ ကြပ်တည်းနေမည်ကို ဆင်ခြင်ကြောက်ရွံ့သော အလုပ်သမား သည် အလုပ်ကို ကြိုးစားအားထုတ် လုပ်ကိုင်၏၊ ဆင်ခြင်ကြောက်ရွံ့မှုမရှိ နေမိနေရာ ငေးမောနေတတ်သောသူကား အလုပ်ကို ကြိုးစား၍ မလုပ်ချေ။ ဤအကြောင်းအရာစုကို ထောက်ထား၍ မြော်မြင်ကြောက်ရွံ့ တုန်လှုပ်ခြင်း= ဉာဏသံဝေဂရှိမှသာလျှင် ဝီရိယဖြစ်နိုင်ကြောင်း ကောင်းစွာ သိမှတ်အပ်၏။
(မာ)
ဤသို့ “ဝီရိယ၏ အခြေခံအကြောင်းရင်းမှာ ဉာဏသံဝေဂသာ ဖြစ်သင့်သည်”ဟု ပြဆိုရခြင်းမှာ အလောင်းတော်များ ဆည်းပူးအပ်သည့် မြတ်သော ဝီရိယပါရမီအတွက်သာ ဖြစ်သည်။ ဝီရိယသည် ရှေးက ပြဆိုခဲ့သည့်အတိုင်း ကောင်းသောအမှုကို အားထုတ်ခြင်း ဝီရိယလည်း ရှိ၏၊ မကောင်းသောအမူကို အားထုတ်ခြင်း ဝီရိယလည်း ရှိ၏။ ဤမကောင်းမှုဆိုင်ရာ ဝီရိယမှာလည်း တုန်လှုပ်ခြင်း သံဝေဂလျှင် အကြောင်းရင်း ဖြစ်၏။ သို့ရာတွင် ဉာဏသံဝေဂနှင့်ကား မသက်ဆိုင်ချေ၊ မကောင်းမှုအရာ ဖြစ်သောကြောင့် စိတ္တုတြာသ သံဝေဂနှင့်သာ သက်ဆိုင်၏။
မိမိ၌ သုံးစွဲရန် ဥစ္စာပြတ်လပ်လျှင် ယောနိသောမနသိကာရ= သင့်မြတ်သော နှလုံးသွင်း မရှိသူဖြစ်က သူတပါးပစ္စည်းကို ခိုးယူရန် အားထုတ်တော့၏၊ ဤကား မကောင်းသော စိတ္တုတြာသသံဝေဂကြောင့် မကောင်းသောဝီရိယ ဖြစ်လာပုံတည်း၊ ယောနိသောမနသိကာရ မရှိသူမှာ မိမိသို့ကျရောက်မည့် အန္တရာယ်တို့ကို ကာကွယ်ရန်အတွက် မကောင်းယုတ်မာသော အလုပ်တို့ကို အားထုတ်တော့မည် ဖြစ်၏။ ယောနိသောမနသိကာရ ရှိသူမှာကား မကောင်းယုတ်မာသော အလုပ်တို့ကို အားမထုတ်ပဲ အပြစ်ကင်းသော အလုပ်စုကိုသာ အားထုတ်မည်ဖြစ်၏။
ဤသို့လျှင် တုန်လှုပ်ခြင်း= သံဝေဂကြောင့် အားထုတ်ခြင်း.. ဝီရိယဖြစ်သည်ဆိုရာ အပြစ်ကင်းသော အားထုတ်ခြင်း၊ အပြစ်ရှိသော အားထုတ်ခြင်း နှစ်မျိုးကွဲပြားရေးမှာကား ယောနိသောမနသိကာရ ရှိခြင်း မရှိခြင်းလျှင် အရင်းခံအကြောင်း ဖြစ်ပြန်၏။
ဝီရိယပါရမီ အရာမှာကား.. မကောင်းသော အားထုတ်ခြင်းများကို မယူအပ်၊ ကောင်းသော အားထုတ်ခြင်းနှင့် အပြစ်မရှိသော အားထုတ်ခြင်းတို့ကိုသာ ယူအပ်၏။ ပြဆိုခဲ့ပြီးသည့် သမ္မပ္ပဓာန်တရားတို့ကို ထောက်လျှင် ကုသိုလ်ပွါးကြောင်း ကောင်းသောဝီရိယကိုသာ ယူရမည်ကဲ့သို့ ရှိသော်လည်း ကုသိုလ်တရား ပွါးကြောင်း မဟုတ်စေကာမူ မကောင်းသော အားထုတ်ခြင်း (သို့မဟုတ်) မကောင်းမှုကို ပွါးစေတတ်သည့် အားထုတ်ခြင်းမျိုး မဟုတ်လျှင် ဝီရိယပါရမီ၌ ထည့်သွင်း ယူသင့်ပေ၏။ ထောက်ထားဖွယ်ကား..
ဝီရိယပါရမီကို အလွန်အကဲ ဖြည့်ဆည်းပူးသည်ဟု အဋ္ဌကထာကျမ်းဂန်တို့၌ ပြဆိုအပ်သော မဟာဇနကဇာတ်တော်တွင် အလောင်းတော် ဇနကမင်းသားသည် ခုနစ်ရက်တိုင်တိုင် သမုဒြာရေအပြင်၌ လက်ပစ်ကူးခြင်းအလုပ်ကို အားထုတ်၍ ကူးယူတော်မူသည်။ ဤသို့ အားထုတ်ခြင်းကိုပင် လွန်လွန်ကဲကဲ ဝီရိယပါရမီကို ဆည်းပူးတော်မူခြင်းဟူ၍ ကျမ်းဂန်တို့၌ ပြဆို၏။ ထိုဇနကမင်းသား၏
(မိ)
ကြိုးကြိုးစားစား ရေကူးခြင်းသည် ကုသိုလ်တရား ပွါးများစေရန် ရည်သန်၍ ကူးခြင်းမဟုတ်၊ ဒါန သီလ ဘာဝနာကိစ္စတို့လည်း မဟုတ်ပေ၊ ကုသိုလ်တရား အထူး မဖြစ်ပွါးစေနိုင်သကဲ့သို့ပင် လောဘ- ဒေါသ- မောဟစသော အကုသိုလ်တရားတို့ကိုလည်း ဖြစ်ပွါးစေနိုင်သော ကိစ္စမဟုတ်။ အကုသိုလ်တရား မဖြစ်ပွါးလျှင် အပြစ်ကင်းသော ကိစ္စဖြစ်သည်ဟု မှတ်ယူအပ်၏၊ ဇနကမင်းသား၏ အားထုတ်ခြင်း ဝီရိယမှာ အကုသိုလ်လွတ်ရှင်း အပြစ်ကင်းသော ဝီရိယမျိုးဖြစ်၍ ဝီရိယပါရမီသာ ဖြစ်ပေ၏။
အလောင်းတော် မဟာဇနကမင်းသား၏ ရေကူးခြင်းဝီရိယမှာ အဓိကအားဖြင့် ဒါန- သီလ- ဘာဝနာ အလုပ်ကိစ္စကြီးများ မဟုတ်သော်လည်း အားထုတ်ရာ၌ စိတ်နှလုံးထားတော်မူပုံမှာ ရှေးအလောင်းတော်ကြီးတို့၏ နှလုံးထားခြင်းနှင့် တူညီသောကြောင့် မြတ်သော ဝီရိယဟူ၍သာ မှတ်ယူအပ်၏။ မှန်၏.. မဟာဇနကမင်းသား စီးနင်းသော သင်္ဘောပျက်စီးမည် ရှိသောအခါ အခြားသင်္ဘောသား ခုနစ်ရာတို့သည် ကြံရာမရ သေကြတော့မည့်ဘေးကို ကြောက်ရွံ့ကာ ငိုကြွေးပူပန်၍သာ နေကြကုန်၏။ လွတ်မြောက်ရန်အရေး စိုးစဉ်းမျှ အားထုတ်ခြင်း မရှိကြပေ၊ မဟာဇနကမင်းသားကမူကား လောက၌ ဘေးအန္တရာယ်တွေ့ကြုံလျှင် ကြောက်ရွံ့ငိုကြွေး၍ နေခြင်းသည် ပညာရှိယောက်ျားတို့၏ အလုပ်မဟုတ်၊ ပညာရှိ ယောက်ျားကောင်း တို့မည်သည် တွေကြုံသည့်ဘေးအန္တရာယ်ကို ကာကွယ်နိုင်ရန် ကြိုးစားရမည်သာဖြစ်၏။ ငါသည် ပညာရှိ ယောက်ျားကောင်း တယောက်ပီပီ ရေဘေးကလွတ်မြောက်အောင် ကြိုးစားကူးခတ်မည်ဟူသော ရည်ရွယ်ချက်ဖြင့် အနည်းငယ်မျှ သေရမည့်ဘေးကို မျှော်တွေးကြောက်ရွံ့ ထိတ်လန့်ခြင်းမရှိပဲ ရဲတင်းစွာ ကူးခတ်တော်မူသည်။ ဤသို့ စိတ်ထား မြင့်မြတ်လှသောကြောင့် အလောင်းတော်၏ ရေကူးခြင်းကိုလည်း မြတ်သော ရေကူးမှုဟူ၍ ခေါ်ရသည်၊ ဝီရိယတော်မှာလည်း မြတ်သော ဝီရိယတော်သာ ဖြစ်၏။
အလောင်းတော်များသည် ဖြစ်လေရာဘဝတို့၌ တွေ့ကြုံလာသေ၁ အရေးကိစ္စတို့ကို မည်သည့်နည်းနှင့်မျှ နောက်မဆုတ်ပဲ ရဲရဲဝံ့ဝံ့ ရွက်ဆောင် အားထုတ်တော်မူကြ၏။ လူ့ဘဝကို မဆိုထားဘိ၊ (ပါဌဇာတ် ဧကကနိပါတ် ၃-ကုရု၀ဂ်) ၉-ကဏှဇာတ်၌ ဘုရားအလောင်းတော်သည် ကဏှမည်သော နွားလားဥသဘငယ် ဖြစ်စဉ်အခါ မိမိအား မွေးမြူထားသည့် အမယ်အိုကို ကျေးဇူးဆပ်လိုသည့်အတွက် ရွှံ့ဗွက်ကြီးအတွင်း ပါရှိရင်းနွားများ မရုန်းနိုင်သော ကုန်လှည်းပေါင်း ငါးရာတို့ကို တစီးပြီးတစီး မနေမနား အားထုတ်ဆွဲတင်ခဲ့လေသည်။
(မီ)
ဤသို့လျှင် အလောင်းတော်များ၏ ဝီရိယပါရမီသည် တိရစ္ဆာန်ဘဝမှာပင် ယုတ်လျော့ခြင်း မရှိသဖြင့် လူဖြစ်သောအခါ မည်သည့်အရာကိုမဆို မိမိ၏ ပါရှိရင်း ဝီရိယဓာတ်ခံကို စွန့်လွှတ်တော်မမှုကြ။ ကုသမင်းဘဝ ထီးနန်းကိုပစ်ခွါ၍ ဒုက္ခအမျိုးမျိုးခံကာ ပဘာဝတီနှင့် မနီးနီးအောင် ကြံဆောင် အားထုတ်တော်မူခြင်းမှာလည်း အရှုံးမပေးလို အညံ့မခံလိုသော ဝီရိယဓာတ် အရင်းခံကြောင့် ကိလေသာရူးသကဲ့သို့ ဖြစ်တော်မူရသည်ကို သတိပြုရာ၏။
မဟောသဓာဘဝ
မဟောသဓာဇာတ်ကိုလည်း ပညာပါရမီကို ဖြည့်ဆည်းပူးသောအားဖြင့် ကျမ်းဂန်တို့၌ ပြဆို၏၊ ထိုဘဝ၌ အလောင်းတော်သည် ဝီရိယပါရမီကိုလည်း အထူး ဆည်းပူးတော်မူရ၏။ မဟောသဓာဇာတ်တော် တခုလုံးကို ခြုံ၍ကြည့်လျှင် အရာရာမျိုးကို အကျိုးအကြောင်း အမှန်အကန်သိမြင်ခြင်း ပညာပါရမီကို ရှေ့သွားပြုကာ သိမြင်သည့်အတိုင်း နေရာတကျဖြစ်အောင် မနေမနား ကြိုးစား အားထုတ်တော်မူပုံများကို ဉာဏ်မျက်စိ၌ ကောင်းစွာမြင်ရ၏။ ထိုဇာတ်တော်လာ မဟောသဓာ၏ အားထုတ်မှုများမှာ ဒါန- သီလ- ဘာဝနာမှုများမဟုတ်ပဲ လူအများ ချမ်းသာစေရန် ပြုလုပ် အားထုတ်ခြင်းဖြစ်၍ ထိုအားထုတ်ခြင်းကို ဝီရိယပါရမီဟူ၍ ခေါ်ဆိုမှတ်ယူအပ်၏။ မေးဖွယ်ရှိပြန်သည်ကား..
မဟောသဓာ၏ ဝီရိယ
“မဟောသဓာသည် အခြားသူတို့ကို မချမ်းမသာဖြစ်အောင်လည်း အားထုတ်သည် မဟုတ်လော၊ ပုံစံပြရသော်.. မိထိလာမြို့တော်ကို စူဠနီဗြဟ္မဒတ်မင်း၏ တဆယ့်ရှစ်ခေါဘဏီတပ်ကြီးဖြင့် ဝန်းဝိုင်းထားသောအခါ မဟောသဓာသည် စူဠနီဗြဟ္မဒတ်မင်း၏ဆရာ ကေဝဋ်ပုဏ္ဏားကြီးနှင့် ပညာစစ်ထိုးဖို့ရန် စီမံပြီးလျှင် ကုသမင်းလက်ထက်က ဆင်းသက်လာသော ပတ္တမြားရတနာကြီးဖြင့် ဖြားယောင်းကာ ပုဏ္ဏားကြီး၏ ခါးတောင်းကျိုက်ကို ဆွဲကိုင်၍ ပစ်လွှင့်လိုက်သဖြင့် စူဠနီဗြဟ္မဒတ်မင်း၏ စစ်တပ်ကြီး ဖရိုဖရဲ ပြေးသွားရသည်တွင် စူဠနီဗြဟ္မဒတ်မင်းကို ပရိတ်သတ်နှင့်တကွ မချမ်းမသာဖြစ်စေသည် မဟုတ်လော၊ ဤသို့သောအလုပ်ကို အားထုတ်သော မဟောသဓာသည် သူတဖက်သားဆင်းရဲအောင် အားထုတ်သူဖြစ်၍ ကဲ့ရဲ့ထိုက်သောသူသာ ဖြစ်သည် မဟုတ်လော”ဟူ၍ မေးဖွယ်ရှိ၏။
အဖြေကား.. ဥပမာအားဖြင့် ဖားကို မြွေကိုက်နေရာ ချောက်လှန့်၍ မပစ်ကောင်း၊ ချောက်လှန့်ပစ်ပါလျှင် ဖားမှာ ချမ်းသာသော်လည်း မြွေမှာ ငတ်မွတ်ခြင်းဒုက္ခ ခံရတော့မည့်အတွက် အပြစ်မကင်းဟူ၍ မှတ်ထင်နေတတ်ကြ၏။
(မု)
မြတ်စွာဘုရားကမူကား စေတနာကိုသာ အရင်းခံထား၍ ဟောကြားတော်မူ၏။ ချောက်လှန့်သူသည် မြွေကို ငတ်မွတ်စေလိုသည့် စေတနာအရင်းခံ ထားရှိပါက အပြစ်ရှိမည်ဖြစ်သော်လည်း မြွေ၏ငတ်မွတ်ရေးကို အာရုံမပြု နှလုံးမသွင်းပဲ ဖားချမ်းသာရန်ကိုသာ ရည်သန်စေတနာ ထားရှိပါမူ အပြစ်တစုံတရာ မရှိနိုင်သကဲ့သို့၊ ဤအတူ မဟောသဓာပြုလုပ်သည့် ဤကိစ္စမှာ စူဠနီဗြဟ္မဒတ်မင်းတို့ မချမ်းမသာ ဖြစ်သွား သော်လည်း ထိုသူတို့ မချမ်းမသာ ဖြစ်သွားစေရန် ဆိုးသွမ်းသောစေတနာ မဟောသဓာမှာ မရှိ၊ မိထိလာ ပြည်သူပြည်သားတို့ အသက်ဘေးမှ ကင်းဝေးလွတ်မြောက်ရန် ရည်သန်အားထုတ်ခြင်းဖြစ်၍ မဟောသဓာကို အပြစ်တစုံတရာ မဆိုထိုက်ပေ။
တနည်းလည်း.. မိလိန္ဒမင်းကြီးက အရှင်နာဂသိန် မထေရ်ကို “အရှင်ဘုရား.. မြတ်စွာဘုရားသည် ဒေဝဒတ်ကို ရဟန်းပြုပေးလိုက်လျှင် နောက်အခါ သံဃာကို သင်းခွဲလိမ့်မည်ဟု သိတော်မူသည် မဟုတ်ပါလော၊ သိပါလျက် အဘယ့်ကြောင့် ရဟန်းပြုပေးပါသနည်း၊ ရဟန်းပြုမပေးလျှင် သံဃာကိုသင်းခွဲ၍ မဖြစ်နိုင်သည် မဟုတ်ပါလော”ဟူ၍ မေးလျှောက်ရာ အရှင်နာဂသိန်မထေရ်က “မင်းကြီး.. ဒေဝဒတ်သည် နောက်အခါ သံဃာကို သင်းခွဲလိမ့်မည်ဟု မြတ်စွာဘုရား မြင်တော်မူ၏၊ မြင်တော်မူသော်လည်း အကယ်၍ ရဟန်းပြုမပေးက သံဃဘေဒက= သံဃာကို သင်းခွဲသောကံထက် ဆိုးဝါးကြမ်းကြုတ်သည့် နိယတမိစ္ဆာဒိဋ္ဌိစသော မကောင်းမှုတို့ကို ပြုလိမ့်မည် ဧကန်ဖြစ်၏။ သံဃဘေဒကကံသည် အပါယ်သို့ ကျစေမည်ဖြစ်သော်လည်း ကာလအပိုင်းအခြား ရှိသေး၏။ ရဟန်းပြုမပေးလျှင် နိယတမိစ္ဆာဒိဋ္ဌိစသော မကောင်းမှုတို့ကိုပြု၍ ကာလအပိုင်းအခြားမရှိ ငရဲဒုက္ခခံရမည်ကို သိမြင်တော်မူသောကြောင့် “ငါဘုရား၏ သာသနာ၌ ရဟန်းပြုလျှင် ဒေဝဒတ်ခံရမည့် ဒုက္ခသည် အပိုင်းအခြား ရှိလိမ့်မည်ဟု သနားတော်မူသောကြောင့် ကြီးလေးသောဒုက္ခ ပေါ့အောင်ပြုသည့်အနေ မြတ်စွာဘုရားက ဒေဝဒတ်ကို ရဟန်းပြုပေးပေသည်” စသည်ဖြင့် ဥပမာအမျိုးမျိုး ဖော်ပြဖြေဆိုတော်မူသည်။ (မိလိန္ဒပဉှာ၊ ၄-မေဏ္ဍကဝဂ်၊ ၃-ဒေဝဒတ္တပဗ္ဗဇ္ဖပဉှာ) မျက်နှာ ၁၁၃ မှ။)
ထို့အတူပင် မဟောသဓာသည် အကယ်၍ စူဠနီဗြဟ္မဒတ်မင်း၏ စစ်တပ်ကြီးကို လန့်ကြောက်အောင် မပြုလုပ်လျှင် မိထိလာပြည်အလုံး ပြုတ်ပြုတ်ပြုန်း ပျက်စီးချေမည်၊ လန့်ကြောက် ထွက်ပြေးအောင် ပြုလုပ်လိုက်ပါလျှင် မိထိလာပြည်လည်း မပျက်စီး၊ စူဠနီဗြဟ္မဒတ်မင်း၏ နိုင်ငံလည်း အထူးနစ်နာဖွယ် မရှိ၊ ဤသို့အားဖြင့် နှစ်ဦးနှစ်ဖက်ပင် ချမ်းသာစေလိုသည့်အတွက် စောင့်ရှောက် အားထုတ်ခြင်းသာဖြစ်၍ မဟောသဓာ၌ တစုံတရာ အပြစ်တင်ရန် မရှိချေ။
(မူ)
ဝီရိယ၏ ဂုဏ်သတ္တိများ
ဤဝီရိယတရားသည်.. (၁) ထိုထိုကိစ္စတို့၌ ရှေ့ဆောင်ဦးစီး အကြီးအမှူးအဖြစ်ဖြင့် ဖြစ်သောအခါ ဝီရိယာဓိပတိဟူ၍ အဓိပတိလေးပါးတို့တွင် တပါးအဖြစ် ပါဝင်၏။
(၂) ဖြစ်ဖော်ယှဉ်ဖက် တရားတို့ကို အစိုးရသော ဣန္ဒြေ (၂၂)ပါးတို့တွင် ဝီရိယိန္ဒြေဟူ၍ တပါးအဖြစ်ဖြင့် ပါဝင်၏။ သို့ရာတွင် လောကီ ကုသိုလ်စိတ်တို့နှင့်ယှဉ်သော ဝီရိယိန္ဒြေကိုသာ ဝီရိယပါရမီအရ ကောက်ယူအပ်၏။ ဗောဓိပက္ခိယတရားအပါအဝင် ဣန္ဒြေငါးပါးမှာလည်း ပညိန္ဒြေမှာကဲ့သို့ပင် လောကီဝိသုဒ္ဓိတို့၌ပါသော ဝီရိယိန္ဒြေကိုသာ ဝီရိယပါရမီထဲသို့ ထည့်သွင်း ရေတွက်အပ်၏။ ထို့အတူ လောကီဝိသုဒ္ဓိတို့၌ပါသော သမ္မပ္ပဓာန်ဝီရိယကို ဝီရိယပါရမီ၌ ထည့်သွင်း ရေတွက်အပ်၏။
(၃) ထို့အတူ သမ္မယုတ် (ယှဉ်ဖက်)တရားတို့၏ အင်အားဖြစ်သော ဗိုလ်ငါးပါးတို့တွင် “ဝီရိယဗိုလ်ဟူ၍၎င်း ဣဒ္ဓိပါဒ်လေးပါးတို့တွင် ဝီရိယိဒ္ဓိပါဒ်ဟူ၍၎င်း ဗောဇ္ဈင်ခုနှစ်ပါးတို့တွင် ဝီရိယသမ္ဗောဇ္ဈင်ဟူ၍၎င်း၊ မဂ္ဂင်ရှစ်ပါးတို့တွင် သမ္မာဝါယာမမဂ္ဂင်ဟူ၍၎င်း ဝီရိယဆိုင်ရာ ဗိုလ် ဣဒ္ဓိပါဒ် ဗောဇ္ဈင် မဂ္ဂင်တို့ ပါရှိရာ အလောင်းတော်ကြီးများ လောကီဝိသုဒ္ဓိတရားတို့ကို အားထုတ်စဉ်အခါ မဟာကုသိုလ်စိတ်နှင့် ယှဉ်တွဲ၍ဖြစ်သော ဝီရိယဗိုလ် ဝီရိယိဒ္ဓိပါဒ် ဝီရိယသမ္ဗောဇ္ဈင် သမ္မာဝါယာမမဂ္ဂင်ထိုက်သော ဝီရိယကို ဤဝီရိယပါရမီတွင် အပါအဝင် ဖြစ်၏ဟူ၍ ယုံမှားမရှိ မှတ်ယူအပ်၏။
ဝီရိယပါရမီခဏ်း ပြီး၏။
**********