သုပ္ပိယာ ဥပါသိကာအကြောင်း
(၇) သုပ္ပိယာဥပါသိကာအကြောင်း
(က) သုပ္ပိယာ၏ ရှေးကောင်းမှု
ဤသုပ္ပိယာ ဥပါသိကာအလောင်း အမျိုးကောင်းသမီးသည် ပဒုမုတ္တရမြတ်စွာ လက်ထက်တော် အခါဝယ် ဟံသာဝတီ မင်းနေပြည်၌ အမျိုးကောင်းသမီးဖြစ်၍ နောက်အဖို့ဝယ် မြတ်စွာဘုရား၏ တရားတော်ကို နာယူစဉ် ပဒုမုတ္တရ မြတ်စွာဘုရားရှင်က ဥပါသိကာ တယောက်ကို “ဂိလာနုပဋ္ဌာကီ = သူနာရဟန်းကို
၃၃၈
ထူးချွန်စွာ ပြုစုသောအရာ”ဝယ် အသာဆုံး အမြတ်ဆုံး = ဧတဒဂ်ရာထူး၌ ထားတော်မူသည်ကို တွေ့မြင်ရ၍ အဓိကာရကောင်းမှု ကုသိုလ်ကိုပြုပြီးလျှင် ထိုရာထူး = ဌာနန္တရကို ဆုတောင်းပတ္ထနာမှု ပြုခဲ့လေသည်။
(ခ) နောက်ဆုံးဘဝ သုပ္ပိယာဥပါသိကာဖြစ်ခြင်း
ထိုအမျိုးကောင်းသမီးသည် ကမ္ဘာတသိန်းပတ်လုံး နတ်ပြည် လူ့ပြည်တို့၌ ကျင်လည် ကျက်စားခဲ့၍ ဤဘုရားမြတ်စွာ ပွင့်ထွန်းတော်မူရာ ကာလဝယ် ဗာရာဏသီပြည် အမျိုးကောင်းအိမ် = သူဌေးအိမ်၌ သူဌေးသမီး ဖြစ်လာလေသည်။ ထိုသတို့သမီး၏ အမည်ကို သုပ္ပိယာ-ဟူ၍ မှည့်ခေါ်ကြလေသည်၊ သုပ္ပိယာ သူဌေးသမီး အရွယ်ရောက်သောအခါ သုဒ္ဓိယမည်သော အမျိုးကောင်းသား = သူဌေးသားအိမ်သို့ လိုက်ပါ (အိမ့်ရှင်မ ဖြစ်ခဲ့)ရလေသည်။
နောက်အဖို့၀ယ် မြတ်စွာဘုရားရှင်သည် ရဟန်းအပေါင်း ခြံရံလျက် ဗာရာဏသီပြည်သို့ ကြွရောက်တော်မူကာ ဣသိပတန မိဂဒါဝုန် ကျောင်းတိုက်ကြီး၌ သီတင်းသုံး နေထိုင်တော်မူလေ၏။ သုပ္ပိယာ သူဌေးကတော်သည် မြတ်စွာဘုရားရှင်ကို ပဌမအကြိမ် ဖူးမြင်ရသော အခါ၌ပင်လျှင် တရားတော်ကို ကြားနာရ၍ သောတာပတ္တိဖိုလ်၌ တည်လေ၏ = သောတာပန်အရိယာ ဖြစ်လေ၏။
သုပ္ပိယာ၏ အံ့ဩလောက်သော ဒါနစေတနာ
တနေ့သ၌ သုပ္ပိယာ ဥပါသိကာသည် မိဂဒါဝုန် ကျောင်းတိုက်တော်သို့ သွားရောက်ကာ တရားနာပြီးလျှင် ကျောင်းစဉ်လှည့်လည်လတ်သော် ရဟန်းတပါး ဝမ်းလျှောဆေး စားထား၍ အားနွဲ့ကာ မမာမကျန်း ဖြစ်နေသည်ကို ဖူးတွေ့ရ၍ ထိုရဟန်းကို ရှိခိုး, အစေ့အစပ်စကား ပြောကြားပြီးလျှင် “အရှင်ဘုရား၏ ကျန်းမာရေးအတွက် အဘယ်အရာကိုရမှ သင့်ပါမည်နည်းဘုရား”ဟု မေးလျှောက်လေ၏။ ဂိလာနရဟန်းက “ဒါယိကာမကြီး.. သားမျိုးဟင်းရည် = စွတ်ပြုတ်ရည်ကို ရလျှင် သင့်လျော်ပါ၏”ဟု
၃၃၉
မိန့်ဆိုလေလျှင် သုပ္ပိယာဥပါသိကာသည် “ရှိပါစေ အရှင် ဘုရား..၊ တပည့်တော်မသည် ပို့လိုက်ပါမည်”ဟု လျှောက်ထား ရှိခိုးကာ မြို့တွင်းသို့ ပြန်လာ၍ နောက်တနေ့ဝယ် အလိုလိုဖြစ်သော အသား = ပံသုကူအသား ရယူရန် အိမ်စေကျွန်မကို ဈေးသို့ လွှတ်လိုက်လေ၏။ အိမ်စေကျွန်မသည် တမြို့လုံး၌ပင် ပံသုကူ အသား (=မိမိပယောဂမပါပဲ အလိုလိုဖြစ်ပေါ်သော အသား)ကို ရှာမရ၍ မရသည့်အကြောင်းကို သုပ္ပိယာ ဥပါသိကာအား ပြန်ကြားပြောဆိုလေ၏။
သုပ္ပိယာဥပါသိကာ သူဌေးကတော်သည် “ငါကား အရှင်မြတ်၏ အတွက်တာ သားမျိုးဟင်းရည် = စွတ်ပြုတ်ရည်ကို ပို့လိုက်ပါမည်ဟု လျှောက်ထားခဲ့ပြီးမှ အကယ်၍ ပံသုကူအသားကို မရသဖြင့် မပို့သပဲ နေချေလျှင် အရှင်မြတ်သည် အခြားမှလည်း သားမျိုးဟင်းရည် = စွတ်ပြုတ်ရည်ကို မရသည်ဖြစ်၍ ငြိုငြင် ပင်ပန်းတော်မူရှာလိမ့်မည်၊ တစုံတခု (=ရသည့်နည်း)ကိုပြု၍ ပို့စေမှ သင့်တော်မည်”ဟု ကြံစည်အောက်မေ့ကာ အိပ်ခန်းတွင်းသို့ ဝင်သွား၍ မိမိ၏ ပေါင်သားကို ဖြတ်ပြီးလျှင် အိမ်စေကျွန်မအား “အမိ.. ဤအသားကို ယူသွားပြီးလျှင် ဟင်းမျိုးရည်ဆိုင်ရာ အဆောက်အဦ (=ငြုတ်, ကြက်သွန်, ဇီယာ, ကရဝေး-စသည်)တို့နှင့် ရောစပ်၍ သားမျိုးဟင်းရည် = စွတ်ပြုတ်ရည် ပြုလုပ်ပြီးလျှင် ကျောင်းတိုက်သို့ ယူဆောင်သွား၍ ဂိလာနရဟန်းတော် အရှင်အား လှူဒါန်းလိုက်ပါလေ၊ အကယ်၍များ ထိုဂိလာန အရှင်မြတ်က ငါ့ကို မေးတော်မူခဲ့လျှင် နေမကောင်းဘူးဟူ၍ ပြောဆို လျှောက်ထားပါလော့”ဟု ပြောဆိုကာ ပေးအပ်လိုက်လေ၏။ ကျွန်မသည် သုပ္ပိယာဥပါသိကာ သူဌေးကတော် ပြောသည့်အတိုင်း ပြုလုပ်ဆက်ကပ်လေ၏။
မြတ်စွာဘုရားသည် ထိုအကြောင်းကို သိတော်မူ၍ နောက်တနေ့ ဆွမ်းခံချိန်၌ ရဟန်းအပေါင်း ခြံရံအပ်လျက် သုပ္ပိယာဥပါသိကာ၏ အိမ်သို့ ကြွတော်မူလေ၏၊ (သုပ္ပိယဒါယကာ ပင့်လျှောက်ချက်အရ ကြွတော်မူခြင်းဖြစ်သည်)၊ မြတ်စွာဘုရားသည်
၃၄၀
ခင်းထားပြီးသော နေရာ၌ ထိုင်နေတော်မူပြီးလျှင် သုပ္ပိယဒါယကာနှင့် အပြန်အလှန် မေးမြန်းပြောဆိုတော်မူသည်မှာ-
(ဗုဒ္ဓ)
သုပ္ပိယာဥပါသိကာမ အဘယ်မှာနည်း။
(သုပ္ပိယ)
မမာမကျန်းဖြစ်နေပါသည် မြတ်စွာဘုရား..။
(ဗုဒ္ဓ)
ထိုသို့ပင် မမာမကျန်းသော်လည်း လာပါစေလော့။
(သုပ္ပိယ)
မလာနိုင်ပါ မြတ်စွာဘုရား..။
(ဗုဒ္ဓ)
ထိုသို့ မလာနိုင်လျှင် ပွေ့ချီ၍သော်လည်း ခေါ်ဆောင်ခဲ့ကြလော့။
ထိုအခါ သုပ္ပိယဥပါသကာသည် သုပ္ပိယာဥပါသိကာကို ပွေ့ချီ၍ ဆောင်ယူခဲ့လေ၏၊ သုပ္ပိယာ ဥပါသိကာ ၏အဖို့ရာ မြတ်စွာဘုရားရှင်ကို ဖူးမြင်လိုက်ရသည်နှင့် တပြိုင်နက်ပင် ထိုမျှကြီးစွာသော အနာသည် အသားနုတက်ကာ ပကတိအရေ, အမွေးတို့ ဖြစ်လေ၏။ ထိုအခါ ဇနီးမောင်နှံ နှစ်ယောက်လုံးတို့ပင် “အချင်းတို့.. မြတ်စွာဘုရား၏ တန်ခိုးအာနုဘော် ကြီးမြတ်သည်၏အဖြစ် (=ကြီးမြတ်ခြင်း)သည် အံ့ဖွယ်ရှိစွာ့တကား, မဖြစ်စဘူး အထူးဖြစ်စွာ့တကား၊ မြတ်စွာဘုရားကို ဖူးမြင်လိုက်ရသည်နှင့် တပြိုင်နက်ပင် ထိုမျှကြီးစွာသော အနာသည် အသားနုတက်ကာ ပကတိ အရေ, အမွေးတို့ ဖြစ်တုံဘိ၏”ဟု ပြောဆိုကြကာ ရွှင်လန်း နှစ်သက် တက်ကြွသော စိတ်ရှိကြလျက် ဘုရားအမှူးရှိသော သံဃာတော်ကို မွန်မြတ်သော ဆွမ်းခဲဖွယ် ဘောဇဉ်တို့ဖြင့် ပြုစုဆက်ကပ် လုပ်ကျွေးကြလေ၏။
မြတ်စွာဘုရားသည် ဆွမ်းဘုဉ်းပေးပြီးလတ်သော် သုပ္ပိယဥပါသကာ, သုပ္ပိယာ ဥပါသိကာတို့အား တရားဟောတော်မူပြီး၍ ကျောင်းတော်သို့ ပြန်ကြွတော်မူကာ ရဟန်းသံဃာကို စည်းဝေးစေတော်မူ၍ ထို အစည်းအဝေး၌ မေးမြန်း မိန့်ဆိုတော်မူသည်မှာ-
၃၄၁
(ဗုဒ္ဓ)
ရဟန်းတို့.. အဘယ်သူသည် သုပ္ပိယာဥပါသိကာမကို အသားတောင်းသနည်း။
(ထိုရဟန်း)
မြတ်စွာဘုရား.. တပည့်တော်သည် သုပ္ပိယာဥပါသိကာမကို အသားတောင်းမိပါသည်။
(ဗုဒ္ဓ)
ရဟန်း.. ပို့ဆောင်အပ်သလော။
(ထိုရဟန်း)
ပို့ဆောင်အပ်ပါသည် မြတ်စွာဘုရား။
(ဗုဒ္ဓ)
ရဟန်း.. သင်သည် သုံးဆောင်သလော။
(ထိုရဟန်း)
တပည့်တော်သည် သုံးဆောင်မိပါသည်မြတ်စွာဘုရား..။
(ဗုဒ္ဓ)
ရဟန်း.. သင်သည် (မည်သည့်အသားဟု) စုံစမ်း မေးမြန်းမိ၏လော။
(ထိုရဟန်း)
မစုံစမ်း မမေးမြန်းမိပါ မြတ်စွာဘုရား..။
ထိုအခါ မြတ်စွာဘုရားသည် ထိုရဟန်းကို များစွာသော အကြောင်းတို့ဖြင့် ကဲ့ရဲ့ ရှုတ်ချတော်မူပြီးလျှင်-
“ရဟန်းတို့.. သဒ္ဓါတရားရှိ၍ ကြည်ညိုသော လူတို့သည် မိမိ၏ အသားတို့ကိုသော်လည်း စွန့်လှူကုန်၏။ ရဟန်းတို့.. လူသားကို မစားအပ် = မစားကောင်း၊ စားသောရဟန်းအား ထုလ္လစ္စဉ်းအာပတ် သင့်စေ။ ရဟန်းတို့.. မစုံစမ်း မမေးမြန်းပဲ အသားကို မစားအပ် = မစားကောင်း၊ စားသောရဟန်းအား ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်စေ”—
ဟု သိက္ခာပုဒ်ကို ပညတ်တော်မူလေ၏။ (အကြောင်းအရာ အကျယ်ကို ပိဋကတ်တော်မြန်မာပြန် ဝိနည်းမဟာဝဂ်ပါဠိတော် မျက်နှာ ၃၁၁-မှစ၍ ကြည့်ရှု မှတ်ယူကုန်ရာ၏)။ ဤသို့လျှင် ဤသုပ္ပိယာဥပါသိကာ၏ ဧတဒဂ်ရကြောင်း အကြောင်းဝတ္ထုကား ဖြစ်ပေါ်ခဲ့လေသည်။
၃၄၂
(ဂ) ဧတဒဂ်ဘွဲ့ထူး ရရှိခြင်း
နောက်အဖို့ဝယ် မြတ်စွာဘုရားသည် ဇေတဝန် ကျောင်းတိုက်၌ နေတော်မူစဉ် ဥပါသိကာတို့ကို ဧတဒဂ်ရာထူး = ဌာနန္တရတို့၌ ထားတော်မူသည်ရှိသော် ဤသုပ္ပိယာ ဥပါသိကာကို-
“ဧတဒဂ္ဂံ ဘိက္ခဝေ မမ သာဝိကာနံ ဥပါသိကာနံ ဂိလုနုပဋ္ဌာကီနံ ယဒိဒံ သုပ္ပိယာ ဥပါသိကာ = ရဟန်းတို့.. သူနာကို လုပ်ကျွေး ပြုစုတတ်ကုန်သော ငါဘုရား၏ တပည့်မ = သာဝိကာ ဥပါသိကာတို့တွင် သုပ္ပိယာ ဥပါသိကာသည် အသာဆုံး အမြတ်ဆုံး ဖြစ်ပေ၏”-
ဟု ချီးကျူး မိန့်မြွက်တော်မူကာ “ဂိလာနုပဋ္ဌာကီအရာ”ဝယ် အသာဆုံး အမြတ်ဆုံး = ဧတဒဂ်ရာထူး၌ ထားတော်မူလေ၏။
ဤကား သုပ္ပိယာဥပါသိကာ အကြောင်းတည်း။
**********