ဧရကပတ္တနာဂရာဇဝတ္ထုဂါထာ
၁၄-ဗုဒ္ဓဝဂ်
၃-ဧရကပတ္တနာဂရာဇဝတ္ထုအဋ္ဌကထာဂါထာ
ကထံသု ဝိရဇော ဟောတိ, ကထံ ဗာလောတိ ဝုစ္စတိ။
ကိံ၊ အဘယ်တို့၏။ [“ဆန္နံ ဒွါရာနံ အဓိပ္ပတိ (ဆဒွါရာဓိပ္ပတီအဖွင့်) ”ကိုရှု၍ အဓိပတိ အယှဉ်ဝယ် ဆဋ္ဌီနံသက်ချေ။ သုအနက်မဲ့။] အဓိပတိ၊ အကြီးအကဲသည်။၂ ရာဇာ၊ မင်းသည်။ (ဟောတိ၊ ဖြစ်သနည်း?) ကိံ၊ အဘယ်သို့လျှင်။ ရာဇာ၊ မင်းသည်။ ရဇ္ဇိဿရော၊ တပ်မက်ခြင်းဟူသော အစိုးရရှိသူသည်။ (တပ်မက်ခြင်း၏ကျေးကျွန်သည်။)၂ (ဟောတိနည်း?) ကထံ၊ လျှင်။ ရာဇာ၊ သည်။ ဝိရဇော၊ ကင်းသောမြူရှိသည်။ ဟောတိ၊ နည်း။ ကထံ၊ လျှင်။ ဗာလောတိ၊ လူမိုက်ဟူ၍။ ဝုစ္စတိ၊ ဆိုအပ်သနည်း (ဋ္ဌ-၂၀၀)
၁။ အဓိပ္ပတီ။ ။ အဓီနာနံ+ပတိ အဓိပတိ၊ [အဓိ အာယတ္တအနက်၊-မဏိ၊၂၊၂၆၆၊ ၃၇၄၊ ပဋ္ဌာနဘာ-၂၃။] အဓိနာနံ+ပတိ အဓိပတိ၊ အဓိကော+ပတိ အဓိပတိ၊ [ရှေ့နည်း၌ “အဓိနပတိ”ဟု ဆိုလိုလျက် န-ကိုချေ၊-သင်္ဂြိုဟ်ဘာ-၅၆၁-၂။] “အဓိကော ဟုတွာ ပတတိ ပဝတ္တတီတိ အဓိပတိ၊ [အဓိ+ပတ+ဣ၊-ဂဠုန်ပျံ-၇၃။] ဆန်းကြောင့် ပဒွေဘော်, တိ၌ ဒီဃပြု၊ ပထမာ, ဒုတိယာ ယောဝိဘတ်၌ “အဓိပတိနော” အံဝိဘတ်၌ “အဓိပတိနံ” သ္မိံဝိဘတ်၌ “အဓိပတိယာ”ဟု အဂ္ဂိ ထက် ပိုလွန်၍ အကြွင်းမှာ အဂ္ဂိနှင့် တူ၏။ (နီတိ ပဒ-၂၄၄၊ နိဒီ-၁၀၃)
၂။ ရဇ္ဇိဿရော။ ။ ရဇ္ဇနံ ရဇ္ဇံ၊ [ရန္ဇ+ဏျ၊] ဤသတီတိ ဣဿရော၊ [ဤသ+သရ၊ ဤ ကို ရဿ, သဒွေဘော်လာ၊-ဓာန်-ဋီ-၇၃၅။] ဣသာယ ဣစ္ဆာယ သရတိ ပဝတ္တတီတိ ဣဿရော၊ [ဣသာ+သရ+အ၊-ဂဠုန်ပျံ-၇၃။] ရဇ္ဇံ+ဣဿရော ယဿာတိ ရဇ္ဇိဿရော။ [ရှေးအကြိမ်ရိုက် စာအုပ်၌ “ဣဿရော+အဿ အတ္ထီတိ ဣဿရော(အစိုးရရှိသူ-ကျေးကျွန်)၊ ရဇ္ဇဿ+ဣဿရော ရဇ္ဇိဿရော-တပ်မက်ခြင်း၏ ကျေးကျွန်”ဟူသော စကားကို အထက်ပါအတိုင်း ပြင်ပါ။]
အရဇ္ဇံ ဝိရဇော ဟောတိ, ရဇ္ဇံ ဗာလောတိ ဝုစ္စတိ။
ဆဒွါရာဓိပ္ပတိ၊ ၆-ပါးသောဒွါရတို့၏ အကြီးအကဲသည်။ ရာဇာ၊ သည်။ (ဟောတိ၊ ၏။) ရဇ္ဇမာနော၊ အာရုံတို့၌ တပ်မက်သူသည်။ ဝါ၊ အာရုံတို့၌ တပ်မက်လသော်။ ဝါ၊ တပ်မက်သောကြောင့်။ ရဇ္ဇိဿရော၊ သည်။ (ဟောတိ၊ ၏။) အရဇ္ဇံ၊ အာရုံတို့၌ မ တပ်မက်သူသည်။ ဝါ၊ သော်။ ဝါ၊ ကြောင့်။ ဝိရဇော၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ရဇ္ဇံ၊ တပ်မက် သူကို။ ဝါ၊ သော်။ ဝါ၊ ကြောင့်။ ဗာလောတိ၊ လူမိုက်ဟူ၍။ ဝုစ္စတိ၊ ဆိုအပ်၏။ (ဋ္ဌ-၂၀၁)
ယောဂက္ခေမီ ကထံ ဟောတိ, တံ မေ အက္ခာဟိ ပုစ္ဆိတော။
ကေန၊ အဘယ်အရာသည်။ [ဿုကား အနက်မဲ့။] ဗာလော၊ ကို။ ဝုယှတိ၊ မျှော အပ်သနည်း? ပဏ္ဍိတော၊ ပညာရှိသည်။ ကထံ၊ အဘယ်အရာဖြင့်။ (ဩဃံ၊ ဩဃ ၄-ပါး ကို။) နုဒတိ၊ ပယ်ရှားသနည်း။ ကထံ၊ အဘယ်သို့လျှင်။ ယောဂက္ခေမီ၊ ယောဂ ၄-ပါးတို့ ဖြင့် ဘေးကုန်ခြင်းရှိသူသည်။ ဟောတိ၊ နည်း? တံ၊ ထိုအကြောင်းကို။ မေ၊ ကျွန်ုပ်သည်။ ပုစ္ဆိတော၊ မေးအပ်သော။ (တွံ၊ သည်။) မေ၊ အား။ အက္ခာဟိ၊ ဖြေကြားပါလော။ (ဋ္ဌ-၂၀၂)
သဗ္ဗယောဂဝိသံယုတ္တော, ယောဂက္ခေမီတိ ဝုစ္စတိ။
ဩဃေန၊ ဩဃလေးအင်, ရေအလျဉ်သည်။ ဗာလော၊ ကို။ ဝုယှတိ၊ မျှော အပ်၏။ ပဏ္ဍိတော၊ သည်။ ယောဂါ၊ သမ္မပ္ပဓာနဝီရိယဖြင့်။၁ (ဩဃံ၊ ကို။) နုဒတိ၊ ပယ် ရှား၏။ သဗ္ဗယောဂဝိသံယုတ္တော၊ အလုံးစုံသောယောဂတို့နှင့် မစပ်ယှဉ်သူကို။ ယောဂက္ခေမီ၊ ယောဂ၄-ပါးတို့ဖြင့် ဘေးကုန်ခြင်းရှိသူဟူ၍။ ဝုစ္စတိ၊ ဆိုအပ်၏။ (ဋ္ဌ-၂၀၃)
၁။ ယောဂါ။ ။ “သမ္မပ္ပဓာနသင်္ခါတေန ယောဂေန”ဟူသော အဖွင့်အရ ဒူရန္တိကစသော သုတ်၌ စသဒ္ဒါဖြင့် ကရိုဏ်းအနက်၌ ပဉ္စမီသက်(ဝဏ္ဏနာ-၂၁၃)၊ ဝိဗော၊၁၂၇၌ ကာရဏတ္ထေ စ၌ စသဒ္ဒါဖြင့်သက်၏၊ (တစ်နည်း) “နာအာ”ဟူသောယောဂဝိဘာဂဖြင့် နာဝိဘတ်ကို အာပြု (ဝိဗော၊၇၉)၊ “အဝဿံ ကာတုံ ယုဇ္ဇတိ ဥပပဇ္ဇတီတိ ယောဂေါ(နီတိဓာတု-၂၂၄)”ဟု ပြု။
ဧရကပတ္တနာဂရာဇဝတ္ထုပါဠိဂါထာ
ကိစ္ဆံ သဒ္ဓမ္မဿဝနံ, ကိစ္ဆော ဗုဒ္ဓါနမုပ္ပါဒေါ။
မနုဿပဋိလာဘော၊ လူ့အဖြစ်ကို ရခြင်းသည်။၁ ကိစ္ဆော၊ ခဲယဉ်း၏။ မစ္စာနံ၊ သတ္တဝါတို့၏။ ဇီဝိတံ၊ အသက်ရှင်ရခြင်းသည်။ ကိစ္ဆံ၊ ၏။ သဒ္ဓမ္မဿဝနံ၊ သူတော်ကောင်း တရားကို နာကြားရခြင်းသည်။ ကိစ္ဆံ၊ ၏။ ဗုဒ္ဓါနံ၊ ဘုရားရှင်တို့၏။ ဥပ္ပါဒေါ၊ ပွင့်တော်မူ ခြင်းသည်။ ကိစ္ဆော၊ ၏။ (ပါ-၁၈၂)
၁။ မနုဿပဋိလာဘော။ ။ မနုဿဿ+ဘာဝေါ မနုဿံ၊ [မနုဿ+တ္တ၊ လောပေါ(မောဂ်- ၄, ၁၂၃)သုတ်ဖြင့် တ္တပစ္စည်းကို ချေ၊] မနုဿဿ+ပဋိလာလော မနုဿပဋိလာဘော၊ (တစ်နည်း) “မနုဿတ္တပဋိလာဘော”ဟု ဆိုလိုလျက် တ္တကိုချေ၊ ဥပလက္ခဏနည်းဖြင့် “မနုဿပဋိလာဘော” ဟု ဟောတော်မူသည်၊ လူ့ဘဝကိုသာမက နတ်ဗြဟ္မာဘဝကိုလည်း ရခဲသည်သာ။(ဓမ္မဋီ)
ဧရကပတ္တနာဂရာဇဝတ္ထုဂါထာနိဿယပြီးပြီ။