ဘဒ္ဒိယဘိက္ခုဝတ္ထုဂါထာ
၂၁-ပကိဏ္ဏကဝဂ်
၃-ဘဒ္ဒိယဘိက္ခုပါဠိဂါထာ
ဥန္နဠာနံ ပမတ္တာနံ, တေသံ ဝုဍ္ဎန္တိ အာသဝါ။
ယံ ကိစ္စံ၊ သီလလုံစေ, တောမှာနေ၍, ဆောင်လေဓုတင်, တရားခင်မှု, အကြင် ကိစ္စစုသည်။၂ (အတ္ထိ၊ ရှိ၏။ ယေဟိ၊ အကြင်ရဟန်းတို့သည်။ တံ ကိစ္စံ၊ သီလလုံစေ, တောမှာနေ၍, ဆောင်လေဓုတင်, တရားခင်မှု, ထိုကိစ္စစုကို။) အပဝိဒ္ဓံ၊ စွန့်ထားအပ်၏။ အကိစ္စံ ပန၊ အသုံးအဆောင်များစွာ, တန်ဆာဆင်မှု, မပြုသင့်လှ, အမှုကိစ္စကိုကား။ ကရီယတိ၊ ပြုလုပ်အပ်၏။ ဥန္နဠာနံ၊ ကျူရိုးအလား, ထောင်လွှားတက်ကြွ, မာန်မာန ရှိကုန်သော။၃ ပမတ္တာနံ၊ သတိကင်းပေါ့, မေ့လျော့ကုန်သော။ တေသံ၊ ထိုရဟန်းတို့၏။ ဝါ၊ မှာ။ အာသဝါ၊ အာသဝေါတရားတို့သည်။ ဝဍ္ဎန္တိ၊ တိုးပွားကုန်၏။ (ပါ-၂၉၂)
၂။ယံ ဟိ။ ။ “တတ္ထ ကာရဏမာဟ ]ယံ ဟိ ကိစ္စ’န္တိအာဒိနာ(ထေရ၊ဋ္ဌ၊၂၊၂၃၅)”ဟူသော အဖွင့်အလို ဟိကို ကာရဏအနက်ဟောယူ၍ “ဟိ (ယသ္မာ)-အကြင်ကြောင့်၊ ...ကရီယတိ-၏၊ (တသ္မာ-ထိုကြောင့်၊) ဥန္နဠာနံ-ကုန်သော၊..ဝဍ္ဎန္တိ”ဟု ပေး၊ အထက်၌ ဟိကို အနက်မဲ့ယူပေးသည်။
၃။ဥန္နဠာနံ။ ။ နဠတိ အသာရော နိဿာရော ဟုတွာ ဝေဠုဝံသတောပိ သလ္လဟုကော ဇာတောတိ နဠော(အပ၊ဋ္ဌ၊၂၊၁၂၅)၊ ဥဒကံ နယတိ ဧတေနာတိ နဠော၊ [နီ+အလ၊ လကို ဠပြု၊] အတ္တနော ဖလေန နဠတိ နာသေတီတိ နဠော(ဓာဒီ)၊ တုစ္ဆဘာဝေန နဠော ဝိယာတိ နဠော၊ မာနသင်္ခါတော ဥဂ္ဂတော နဠော ဧတေသန္တိ ဥန္နဠာ(ဥဒါန၊ဋ္ဌ၊၂၁၆၊ ဓမ္မဋီ)။
အကိစ္စံ တေ န သေဝန္တိ, ကိစ္စေ သာတစ္စကာရိနော၊
သတာနံ သမ္ပဇာနာနံ, အတ္ထံ ဂစ္ဆန္တိ အာသဝါ။
စ၊ သုက္ကပက္ခကား။ ယေသံ၊ အကြင်ရဟန်းတို့သည်။ နိစ္စံ၊ အမြဲ။ ကာယဂတာ၊ ထွက်သက်ဝင်သက်အပေါင်း၌ (အာရုံပြု၍) ဖြစ်သော။၁ သတိ၊ သတိကို။ သုသမာရဒ္ဓါ၊ ကောင်းစွာ အားထုတ်အပ်၏။ တေ၊ ထိုရဟန်းတို့သည်။ အကိစ္စံ၊ အသုံးအဆောင်များ စွာ, တန်ဆာဆင်မှု, မပြုသင့်လှ, အမှုကိစ္စကို။ န သေဝန္တိ၊ မမှီဝဲ မပြုလုပ်ကုန်။ ကိစ္စေ၊ သီလလုံစေ, တောမှာနေ၍, ဆောင်လေဓုတင်, တရားခင်မှု, ကိစ္စစု၌။ သာတစ္စကာရိနော၊ မပြတ်ပြုလေ့ရှိကုန်၏။ သတာနံ၊ ကုသိုလ်ကိစ္စ, အမှတ်ရကုန်သော။ ဝါ၊ အမှတ် သတိ, အမြဲရှိကုန်သော။ [သရန္တီတိ သတာ (ဝိ၊ဋ္ဌ၊၁၊၁၂၁)။ သတိ+ယေသံ အတ္ထိ, တေသု ဝါ ဝိဇ္ဇတီတိ သတာ (နိဒီ-၃၁၀)။] သမ္ပဇာနာနံ၊ သမ္ပဇညလေးပါးဖြင့် ကောင်းစွာ အပြားအား ဖြင့် သိကုန်သော။၂ (တေသံ၊ ထိုရဟန်းတို့၏။) အာသဝါ၊ တို့သည်။ အတ္ထံ၊ လုံးဝမကိန်း, ချုပ်ငြိမ်းခြင်းသို့။ ဂစ္ဆန္တိ၊ ရောက်ကုန်၏။ (ပါ-၂၉၃)
၁။ကာယဂတာ သတိ။ ။ ကေသာဒိဘေဒံ ရူပကာယံ ဂတာ, ကာယေ ဝါ ဂတာတိ ကာယဂတာ-ကိုယ်သို့ (အာရုံပြု၍)ရောက်သော၊ ဝါ-ကိုယ်၌ ဖြစ်သော(အံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၃၆၈)၊ အဿာသပဿာသကာယေ ဂတာ ပဝတ္တာတိ ကာယဂတာ-ထွက်သက်ဝင်သက်အပေါင်း၌ ဖြစ်သော (မ၊ဋီ၊၃၊၃၁၅)၊ ကာယဂတာ စ သာ သတိ စာတိ ကာယဂတသတီတိ ဝတ္တဗ္ဗေ ရဿံ အကတွာ ကာယဂတာသတီတိ ဝုတ္တာ(အံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၃၆၈)၊ ကမ္မဓာရယသညေ စဖြင့် ရှေ့ကာယဂတ၌ ပုမ္ဘော ငဲ့(ရဿပြု)၍ “ကာယဂတသတိ”ဟု ဆိုသင့်သော်လည်း ရှေ့ပုဒ်၌ ပုမ္ဘောမငဲ့ဲ(ရဿမပြု)ဘဲ “ကာယဂတာသတိ”ဟု ဆိုသည်-ဟူလို၊ ဤအဖွင့်အလို ကာယဂတာသတိသည် သမာသ်တည်း၊ ဝါကျဟုယူလျှင်ကား အထူးဆိုဖွယ်မရှိပါ။
၂။သမ္ပဇာနာနံ။ ။ သမ္ပဇာနန္တီတိ သမ္ပဇာနာ-ကောင်းစွာ အပြားတို့ဖြင့် သိသူတို့၊ ဝါအညီအမျှ အပြားတို့ဖြင့် သိသူတို့(ဝိ၊ဋ္ဌ၊၁၊၁၂၁၊ သာရတ္ထ၊၁၊၃၇၅၊ ဒီ၊ဋီ၊၂၊၁၄၃)၊ သမန္တတော ပကာရေဟိ ပကဋ္ဌံ ဝါ သဝိသေသံ ဇာနန္တီတိ သမ္ပဇာနာ-ထက်ဝန်းကျင် အပြားတို့ဖြင့် သိသူတို့၊ ဝါ-ထက်ဝန်းကျင် မတူထူးခြား ကွဲပြားအောင် သိသူတို့ (သာရတ္ထ၊၂၊၃၇၄၊ ဒီ၊ဋီ၊၂၊၃၀၆၊ သီဋီသစ်၊၂၊၈၁)။ [သံ+ပ+ဉာ+နာ+အ၊ (တစ်နည်း) သံ+ပ+ဉာ+နာ+မာန၊ နာကိုချေ, မာနဿ မဿ (မောဂ်-၅, ၁၆၂)သုတ်ဖြင့် မ-ကိုချေ(နိဒီ-၅၂၄)၊ ရူ-၃၉၉အလို မာနကို အာနပြု၊ (တစ်နည်း) သံ+ပ+ဉာ+နာ+ယု၊ နာကိုချေ၊-သီဘာ၊၃၊၃။]
ဘဒ္ဒိယဘိက္ခုဂါထာနိဿယပြီးပြီ။