မဟာဗုဒ္ဓဝင်/အခန်း- ၁၄
**********
အခဏ်း–၁၄
ရသေ့ညီနောင် ရှင်တထောင်တို့ကို ချေချွတ်တော်မူခြင်းအကြောင်း
မြတ်စွာဘုရားသည် ဘဒ္ဒဝဂ္ဂီ မင်းသားသုံးကျိပ်တို့ကို အောက်မဂ် အောက်ဖိုလ် သုံးပါးတို့၌ တည်စေကာ ရဟန်းအဖြစ်ရောက်
၅၄၄
ချီးမြှောက် ချေချွတ်တော်မူပြီးသောအခါ ခရီးဒေသစာရီ အစဉ်သဖြင့် ကြွချီတော်မူလတ်သော် ဥရုဝေလတောအုပ်သို့ ရောက်တော်မူ၏။
ထိုအချိန်၌ ဥရုဝေလတောအုပ်ဝယ် (၁) ဥရုဝေလကဿပ (နောင်ကြီး)၊ (၂) နဒီကဿပ (ညီလတ်)၊ (၃) ဂယာကဿပ (ညီငယ်)ဟူသော ရသေ့ညီနောင် သုံးဦးတို့သည် နေထိုင်ဆဲ ရှိကြကုန်၏၊ ထိုသုံးဦးတို့တွင် ဥရုဝေလကဿပ ရသေ့သည် တပည့်ရသေ့ငါးရာတို့၏ ခေါင်းဆောင်ဦးစီး ဆရာကြီးဖြစ်၏။ နဒီကဿပ ရသေ့သည် တပည့်ရသေ့ သုံးရာတို့၏ ခေါင်းဆောင်ဦးစီး ဆရာကြီးဖြစ်၏၊ ဂယာကဿပ ရသေ့သည် တပည့်ရသေ့ပေါင်း နှစ်ရာတို့၏ ခေါင်းဆောင်ဦးစီး ဆရာကြီးဖြစ်၏။
ထိုအခါ မြတ်စွာဘုရားသည် ဥရုဝေလ ကဿပ ရသေ့၏ သင်္ခမ်းကျောင်းသို့ ကြွရောက်တော်မူပြီးလျှင် ဥရုဝေလကဿပ ရသေ့ကို “အို ကဿပ.. သင့်အား အကယ်၍ ဝန်မလေးခဲ့ပါမူ သင်၏ မီးတင်းကုပ်၌ ယနေ့တညဉ့်မျှ ငါဘုရား သီတင်းသုံး နေထိုင်လိုပါသည်”ဟု ခွင့်ပန်စကား မိန့်ကြားတော်မူလေ၏။ ဥရုဝေလကဿပ ရသေ့ကလည်း “အို ရဟန်းကြီး.. ကျွန်ုပ်အတွက်တာ ဝန်လေးမှုမရှိပါ။ (အထူး ပြောကြားလိုသည်ကတော့) ဤမီးတင်းကုပ်၌ ကြမ်းတမ်းလှ၍ တန်ခိုးကြီးမားလျက် ထက်မြက်လျင်မြန် ပြင်းထန်သည့် အဆိပ်ရှိသော နဂါးမင်းရှိပါသည်၊ ထိုနဂါးမင်းသည် သင်ရဟန်းကြီးကို မညှဉ်းပန်း မနှိပ်စက်စေချင်ပါ”ဟူ၍ ပြန်ကြား ပြောဆိုလတ်သောအခါ မြတ်စွာဘုရားက နှစ်ကြိမ်မြောက် ခွင့်ပန်စကား ရှေးနည်း အတူ ပြောကြားသောအခါ, သုံးကြိမ်မြောက် ခွင့်ပန်စကား ရှေးနည်းအတူ ပြောကြားသောအခါတို့မှာလည်း ဥရုဝေလကဿပ ရသေ့သည် ရှေးနည်းအတူပင် မိမိအဖို့ရာ ဝန်မလေးကြောင်း၊ သို့ရာတွင် ထိုမီးတင်းကုပ်ထဲမှာ တန်ခိုးပြင်းထန် လျင်မြန်ထက်မြက်သည့် အဆိပ်ရှိသော နဂါးမင်းရှိ၍ ထိုနဂါးမင်းက မြတ်စွာဘုရားကို မညှဉ်းပန်း မနှိပ်စက်စေလိုကြောင်း (= ညှဉ်းပန်းနှိပ်စက်မည်ကို စိုးရိမ်ကြောင်း) ပြန်ကြား
၅၄၅
ပြောဆိုသဖြင့် စတုတ္ထအကြိမ်မြောက်၌ မြတ်စွာဘုရားက “အို ကဿပ.. ထိုနဂါးမင်းသည် ငါဘုရားကို ညှဉ်းပန်းနှိပ်စက်မှု ဧကန်ပင် မပြုနိုင်ပါ၊ ငါတိုက်တွန်းလိုသည်မှာ သင်ကသာ ငါဘုရားကို မီးတင်းကုပ်၌ နေထိုင်ရန်အမှု ခွင့်ပြုပါလော့”ဟု မိန့်ဆိုတော်မူသောအခါ ဥရုဝေလကဿပ ရသေ့သည် “အို ရဟန်းကြီး.. အလိုရှိတိုင်း ချမ်းသာစွာ နေထိုင်တော်မူပါလော့”ဟု ခွင့်ပြုစကား ပြန်ကြား ပြောဆိုလေ၏။
ထိုသို့ ဥရုဝေလကဿပ ရသေ့က ခွင့်ပြုသောအခါ မြတ်စွာဘုရားသည် မီးတင်းကုပ်အတွင်းသို့ဝင်၍ မြက်ဖျာကလေးကိုခင်းကာ ကိုယ်ကို မတ်မတ်ထားလျက် ကမ္မဋ္ဌာန်းအာရုံသို့ရှေးရှု သတိကို ဖြစ်စေတော်မူ၍ ထက်ဝယ်ဖွဲ့ခွေ (= တင်ပလ္လင်ခွေ) ထိုင်နေတော်မူလေ၏။ နဂါးမင်းသည် မြတ်စွာဘုရားကိုယ်တော်မြတ် မီးတင်းကုပ်အတွင်း ဝင်လာသည်ကို မြင်လေလျှင် အလွန်ပင် စိတ်ဆိုးလှသဖြင့် (ဖွဲပြာအလား မြတ်စွာဘုရားကို မုန့်မုန့်ညက်ညက် ပျက်စီးရန် ရည်သန်၍) မြတ်စွာဘုရားရှိရာသို့ အခိုးတလူလူ လွှတ်လေ၏။
ထိုအခါ မြတ်စွာဘုရားသည် “ငါကား ဤနဂါး၏ အရေထူ အရေပါး အသား အကြော အရိုး ရိုးတွင်းခြင်ဆီများကို မထိပါး မနာကျင်စေမူ၍ ချင်း၏တန်ခိုးကို ငါဘုရား၏တန်ခိုးဖြင့် အုပ်မိုး ဖိလွှမ်း ကုန်ခန်းစေရမူ ကောင်းလေစွာ့”ဟု အကြံတော်ပြုပြီးလျှင် ထိုနဂါးမင်း၏ ကိုယ်ခန္ဓာ အစိတ်အပိုင်းများကို မထိပါး မနာကျင်စေရန် တန်ခိုးတော်ကိုပြုဖန်၍ ထိုနဂါးမင်းလွှတ်သောအခိုးထက် သာလွန်ပြင်းထန်သော အခိုးကို လွှတ်တော်မူ၏။ နဂါးမင်းသည် မိမိအမျက်ကို မအောင့်အည်းနိုင်ရကား မီးတောက်မီးလျှံများကို လွှတ်ပြန်လေ၏။ မြတ်စွာဘုရားသည်လည်း တေဇောကသိဏဈာန် (= တေဇောကသိုဏ်းကို အာရုံပြုသော ဈာန်)ကို ဝင်စား၍ ထို့ထက်ကြီးမား ပြင်းထန်သော မီးတောက်မီးလျှံများကို
၅၄၆
လွှတ်တော်မူလေ၏။ ဘုရားနှင့် နဂါး နှစ်ဦးသားတို့၏ ကြီးမားသော မီးတောက်မီးလျှံများကြောင့် မီးတင်းကုပ်တခုလုံး မီးဟုန်းဟုန်းတောက်လုမတတ် ရှိလေ၏။
ထိုအခါ ဥရုဝေလကဿပ ဆရာကြီး အမှူးရှိသော ရသေ့အပေါင်းတို့သည် မီးတင်းကုပ်ကို ချဉ်းကပ် ဝိုင်းအုံကြကုန်လျက် “အို အချင်းတို့.. အလွန်အမင်း အဆင်းလှပသော ရဟန်းကြီးကို နဂါးမင်းသည် ညှဉ်းပန်း နှိပ်စက်အပ်ပါပေတကား”ဟု စိုးရိမ်စကား ပြောကြားကြကုန်၏။ ထိုအခါ မြတ်စွာဘုရားသည် ထိုညဉ့်လွန်မြောက် မိုးသောက်လတ်သောအခါ နဂါးမင်း၏ ကိုယ်အင်္ဂါအစိတ်အပိုင်းတို့ကို မထိပါး မနာကျင်စေမူ၍ ကိုယ်တော်မြတ်၏တန်ခိုးဖြင့် နဂါးမင်း၏တန်ခိုးကို အုပ်မိုးဖိလွှမ်း ကုန်ခန်းစေပြီးလျှင် နဂါးမင်းကို သပိတ်၌ထည့်ကာ “အို ကဿပ.. ဤကား သင်ပြောကြားသော နဂါးပေတည်း၊ ထိုနဂါး၏တန်ခိုးကို ငါဘုရား၏တန်ခိုးဖြင့် အုပ်မိုးဖိလွှမ်း ကုန်ခန်းစေအပ်ပြီ”ဟု ပြောဆိုမိန့်ကြားတော်မူကာ ဥရုဝေလကဿပ ရသေ့ဆရာကြီးအား နဂါးကို ပြသတော်မူလေ၏။ ထိုအခါ ဥရုဂေလကဿပ ရသေ့ဆရာကြီးအား-
ရဟန်းကြီးသည် တန်ခိုးပြင်းထန် လျင်မြန်သော အဆိပ်ရှိသော နဂါးမင်း၏တန်ခိုးကို မိမိတန်ခိုးဖြင့် အုပ်မိုးဖိလွှမ်း ကုန်ခန်းစေနိုင်ရကား ကြီးမားသော တန်ခိုးအာနုဘော် ရှိပါပေ၏။ ထိုသို့ပင် တန်ခိုးအာနုဘော် ကြီးမားသော်လည်း ငါလိုတော့ အာသဝေါကုန်ခန်း ရဟန္တာကား မဟုတ်သေးချေ-
ဟူ၍ အကြံဖြစ်လေ၏။
ထိုအခါ ဥရုဝေလကဿပ ရသေ့ဆရာကြီးသည် မြတ်စွာဘုရား၏ ဤပဌမအကြိမ် နဂါးမင်းကို ဆုံးမသော တန်ခိုးပြာဋိဟာဖြင့်ပင် အလွန် ကြည်ညိုလှရကား မြတ်စွာဘုရားကို “အို ရဟန်းကြီး.. ဤအရပ်၌ပင် နေထိုင် သီတင်းသုံးတော်မူပါ၊ အကျွန်ုပ်သည်
၅၄၇
သင်ရဟန်းကြီးအား အမြဲမပြတ် ဆွမ်းဝတ်ဖြင့် ဆက်ကပ်လုပ်ကျွေးပါမည်”ဟု ဖိတ်မန်စကား လျှောက်ထား ပြောကြားလေ၏။
ရှေးဦးစွာ တန်ခိုးပြာဋိဟာပြခဏ်း ပြီး၏။
ထို့နောက် မြတ်စွာဘုရားသည် ဥရုဝေလကဿပ ရသေ့ဆရာကြီး၏ သင်္ခမ်းကျောင်းအနီး တခုသောတောအုပ်၌ နေထိုင်တော်မူ၏။ ထိုအခါ စတုမဟာရာဇ်နတ်မင်းကြီး လေးဦးတို့သည် ညဉ့်ဦးယံလွန်မြောက် သန်းခေါင်ယံအချိန်သို့ ရောက်လတ်သော် အလွန်နှစ်လိုဖွယ်သော အဆင်းရှိကြကုန်လျက် တောအုပ်ကြီး တခုလုံးကို ကိုယ်ရောင်ကိုယ်ဝါဖြင့် ထွန်းလင်းတောက်ပစေကြ၍ မြတ်စွာဘုရားထံမှောက်သို့ လာရောက် ချဉ်းကပ်ကြကာ မြတ်စွာဘုရားကို ရိုသေမြတ်နိုး ရှိခိုးကြပြီးလျှင် မီးပုံကြီးလေးပုံပမာ ထက်ဝန်းကျင် အရပ်လေးမျက်နှာ၌ ရပ်တည်ဆည်းကပ်လျက် နေကြကုန်၏။
ထိုအခါ ဥရုဝေလကဿပ ရသေ့ဆရာကြီးသည် ထိုညဉ့်လွန်မြောက် မိုးသောက်လတ်သောအခါ၌ မြတ်စွာဘုရား အထံတော်သို့ လာရောက်ပြီးလျှင် မြတ်စွာဘုရားကို “အို ရဟန်းကြီး.. ဆွမ်းစားချိန်တန်ပါပြီ၊ ဆွမ်းပြင်၍လည်း ပြီးပါပြီ၊ ဆွမ်းဘုဉ်းပေးရန် ကြွတော်မူပါလော့။ အို ရဟန်းကြီး.. ယမန်နေ့ ညဉ့်ဦးယံလွန်မြောက် သန်းခေါင်ယံအချိန်သို့ ရောက်သောအခါ အလွန် နှစ်လိုဖွယ်သော အဆင်းရှိကြကုန်လျက် တောအုပ်ကြီးတခုလုံးကို ကိုယ်ရောင်ကိုယ်ဝါဖြင့် ထွန်းလင်းတောက်ပစေကြ၍ သင်ရဟန်းကြီးထံမှောက်သို့ လာရောက်ချဉ်းကပ်ကြကာ သင်ရဟန်းကြီးကို ရိုသေမြတ်နိုး ရှိခိုးကြပြီးလျှင် မီးပုံကြီးလေးပုံပမာ ထက်ဝန်းကျင် အရပ်လေးမျက်နှာ၌ ရပ်တည်ဆည်းကပ်လာကြသော သူတို့ကား အဘယ်သူတို့ပါနည်း”ဟု မေးမြန်းလျှောက်ထားလေ၏။ ထိုအခါ မြတ်စွာဘုရားက “အို ကဿပ။. သင်မေးသော ထိုသူလေးဦးတို့ကား စတုမဟာရာဇ် နတ်မင်းကြီးလေးဦးတို့ ဖြစ်ကြသည်။ ငါဘုရားထံမှောက်သို့ တရားနာရန် လာရောက်ချဉ်းကပ်ကြခြင်း
၅၄၈
ဖြစ်သည်”ဟု ဥရုဝေလကဿပ ရသေ့ဆရာကြီးအား မိန့်ကြားတော်မူသောအခါ ဥရုဝေလကဿပ ရသေ့ဆရာကြီးအား-
ဤရဟန်းကြီးထံသို့ စတုမဟာရာဇ်နတ်မင်းကြီး လေးဦးတို့သော်မှ တရားနာရန် ချဉ်းကပ် လာရောက်ကြရကုန်၏၊ သို့ရကား ဤရဟန်းကြီးသည် ကြီးမားသော တန်ခိုးအာနုဘော် ရှိပါပေ၏၊ ထိုသို့ပင် တန်ခိုးအာနုဘော် ကြီးမားသော်လည်း ငါလိုတော့ အာသဝေါကုန်ခန်း ရဟန္တာကား မဟုတ်သေးချေ-
ဟူ၍ အကြံဖြစ်လေ၏။ ထိုအခါ မြတ်စွာဘုရားသည် ဥရုဝေလကဿပ ရသေ့ဆရာကြီး၏ စိတ်အကြံအစည်ကို သိသော်လည်း (မရင့်ကျက်သေးသဖြင့်) အောင့်အည်းသည်းခံတော်မူလျက် ဥရုဝေလကဿပ ရသေ့ဆရာကြီး လှူဒါန်းသော ဆွမ်းကို ဘုဉ်းပေး သုံးဆောင်တော်မူပြီးလျှင် ထိုတောအုပ်အတွင်းမှာပင် နေထိုင် သီတင်းသုံးတော်မူလေ၏။
နှစ်ကြိမ်မြောက် တန်ခိုးပြာဋိဟာပြခဏ်း ပြီး၏။
ထိုအခါ နတ်တို့သနင်း သိကြားမင်းသည် ညဉ့်ဦးယံလွန်မြောက် သန်းခေါင်ယံအချိန်သို့ ရောက်လတ်သော် အလွန် နှစ်လိုဖွယ်သော အဆင်းရှိလျက် တောအုပ်ကြီးတခုလုံးကို ကိုယ်ရောင်ကိုယ်ဝါဖြင့် ထွန်းလင်းတောက်ပစေ၍ မြတ်စွာဘုရား၏ ထံမှောက်သို့ လာရောက်ချဉ်းကပ်ကာ မြတ်စွာဘုရားကို ရိုသေမြတ်နိုး ရှိခိုးပြီးလျှင် ရှေးဖြစ်သော စတုမဟာရာဇ် နတ်မင်းကြီးတို့၏ အရောင်အဆင်းများထက် သာလွန်၍ နှစ်သက်ဖွယ်ရှိသည့်ပြင် အထူးပင် မွန်မြတ်လှသည်ဖြစ်၍ ကြီးမားတောက်ပစွာသော မီးတောက်မီးပုံကြီးပမာ သင့်လျောက်ပတ်ရာအရပ်၌ ရပ်တည် ဆည်းကပ်နေလေ၏။
ထိုအခါ ဥရုဝေလကဿပ ရသေ့ဆရာကြီးသည် ထိုညဉ့်လွန်မြောက် မိုးသောက်လတ်သောအခါ၌ မြတ်စွာဘုရား အထံတော်သို့
၅၄၉
လာရောက်ပြီးလျှင် မြတ်စွာဘုရားကို “အို ရဟန်းကြီး.. ဆွမ်းစားချိန်တန်ပါပြီ၊ ဆွမ်းပြင်၍လည်း ပြီးပါပြီ၊ ဆွမ်းဘုဉ်းပေးရန် ကြွတော်မူပါလော့။ အို ရဟန်းကြီး.. ယမန်နေ့ ညဉ့်ဦးယံလွန်မြောက် သန်းခေါင်ယံအချိန်သို့ ရောက်သောအခါ အလွန် နှစ်လိုဖွယ်သော အဆင်းရှိလျက် တောအုပ်ကြီးတခုလုံးကို ကိုယ်ရောင်ကိုယ်ဝါဖြင့် ထွန်းလင်းတောက်ပစေ၍ သင်ရဟန်းကြီးထံမှောက်သို့ လာရောက် ချဉ်းကပ်ကာ သင်ရဟန်းကြီးကို ရိုသေမြတ်နိုး ရှိခိုးပြီးလျှင် ရှေးဖြစ်သော စတုမဟာရာဇ် နတ်မင်းကြီးတို့၏ အရောင်အဆင်းများထက် သာလွန်၍ နှစ်သက်ဖွယ်ရှိသည့်ပြင် အထူးပင်မွန်မြတ်လှသည်ဖြစ်၍ ကြီးမားတောက်ပစွာသော မီးတောက်မီးပုံကြီးပမာ သင့်လျောက်ပတ်ရာ အရပ်၌ ရပ်တည် ဆည်းကပ်လာသောသူကား အဘယ်သူနည်း”ဟု မေးမြန်း လျှောက်ထားလေ၏။ ထိုအခါ မြတ်စွာဘုရားက “အို ကဿပ.. သင်မေးသော ထိုသူကား နတ်တို့သနင်း သိကြားမင်းဖြစ်ပေသည်၊ ငါဘုရားထံမှောက်သို့ တရားနာရန် လာရောက်ဆည်းကပ်ခြင်း ဖြစ်ပေသည်”ဟု ဥရုဝေလကဿပ ရသေ့ဆရာကြီးအား မိန့်ကြားတော်မူသောအခါ ဥရုဝေလကဿပ ရသေ့ဆရာကြီးအား-
ဤရဟန်းကြီးထံသို့ နတ်တို့သနင်း သိကြားမင်းသော်မှ တရားနာရန် ချဉ်းကပ် လာရောက်ရပေ၏၊ သို့ရကား ဤရဟန်းကြီးသည် ကြီးမားသော တန်ခိုးအာနုတော် ရှိပါပေ၏၊ ထိုသို့ပင် တန်ခိုးအာနုဘော် ကြီးမားသော်လည်း ငါလိုတော့ အာသဝေါကုန်ခန်း ရဟန္တာကား မဟုတ်သေးချေ-
ဟူ၍ အကြံဖြစ်လေ၏။ ထိုအခါ မြတ်စွာဘုရားသည် ဥရုဝေလကဿပ ရသေ့ဆရာကြီး၏ စိတ်အကြံအစည်ကို သိသော်လည်း (ထိုရသေ့ဆရာကြီး၏ ဣန္ဒြေ မရင့်ကျက်သေးသဖြင့်) ဣန္ဒြေရင့်ကျက်မည့်အချိန်ကိုသာ စောင့်မြှော်အောင့်အည်း သည်းခံတော်မူလျက် ဥရုဝေလကဿပ ရသေ့ဆရာကြီး လှူဒါန်းသော
၅၅၀
ဆွမ်းကို ဘုဉ်းပေး သုံးဆောင်တော်မူပြီးလျှင် ထိုတောအုပ်အတွင်းမှာပင် နေထိုင် သီတင်းသုံးတော်မူလေ၏။
သုံးကြိမ်မြောက် တန်ခိုးပြာဋိဟာပြခဏ်း ပြီး၏။
ထိုအခါ သဟမ္ပတိ ဗြဟ္မာမင်းသည် ညဉ့်ဦးယံလွန်မြောက် သန်းခေါင်ယံအချိန်သို့ရောက်လတ်သော် အလွန်နှစ်လိုဖွယ်သောအဆင်းရှိလျက် တောအုပ်ကြီးတခုလုံးကို ကိုယ်ရောင်ကိုယ်ဝါဖြင့် ထွန်းလင်းတောက်ပစေ၍ မြတ်စွာဘုရား၏ ထံမှောက်သို့ လာရောက်ချဉ်းကပ်ကာ မြတ်စွာဘုရားကို ရိုသေမြတ်နိုး ရှိခိုးပြီးလျှင် ရှေးဖြစ်သော စတုမဟာရာဇ် နတ်မင်းကြီးလေးဦးနှင့် သိကြားမင်းတို့၏ အရောင်အဆင်းများထက် သာလွန်၍ နှစ်သက်ဖွယ်ရှိသည့်ပြင် အထူးပင် မွန်မြတ်လှသည်ဖြစ်၍ ကြီးမားတောက်ပစွာသော မီးတောက်မီးပုံကြီးပမာ သင့်လျောက်ပတ်ရာအရပ်၌ ရပ်တည် ဆည်းကပ်နေလေ၏။
ထိုအခါ ဥရုဝေလကဿပ ရသေ့ဆရာကြီးသည် ထိုညဉ့်လွန်မြောက် မိုးသောက်လတ်သောအခါ၌ မြတ်စွာဘုရား အထံတော်သို့ လာရောက်ပြီးလျှင် မြတ်စွာဘုရားကို “အို ရဟန်းကြီး.. ဆွမ်းစားချိန်တန်ပါပြီ၊ ဆွမ်းပြင်၍လည်း ပြီးပါပြီ၊ ဆွမ်းဘုဉ်းပေးရန် ကြွတော်မူပါလော့။ အို ရဟန်းကြီး.. ယမန်နေ့ ညဉ့်ဦးယံလွန်မြောက် သန်းခေါင်ယံအချိန်သို့ ရောက်သောအခါ အလွန် နှစ်လိုဖွယ်သော အဆင်းရှိလျက် တောအုပ်ကြီးတခုလုံးကို ကိုယ်ရောင်ကိုယ်ဝါဖြင့် ထွန်းလင်းတောက်ပစေ၍ သင်ရဟန်းကြီးထံမှောက်သို့ လာရောက်ချဉ်းကပ်ကာ သင်ရဟန်းကြီးကို ရိုသေမြတ်နိုး ရှိခိုးပြီးလျှင် ရှေးဖြစ်သော စတုမဟာရာဇ် နတ်မင်းကြီးလေးဦးနှင့် သိကြားမင်းတို့၏ အရောင်အဆင်းများထက် သာလွန်၍ နှစ်သက်ဖွယ်ရှိသည့်ပြင် အထူးပင် မွန်မြတ်လှသည်ဖြစ်၍ ကြီးမားတောက်ပစွာသော မီးတောက်မီးပုံကြီးပမာ သင့်လျောက်ပတ်ရာအရပ်၌ ရပ်တည် ဆည်းကပ်လာသောသူကား အဘယ်သူနည်း”ဟု မေးမြန်း လျှောက်ထားလေ၏။ ထိုအခါ မြတ်စွာဘုရားက
၅၅၁
“အို ကဿပ.. သင်မေးသော ထိုသူကား သဟမ္ပတိဗြဟ္မာမင်း ဖြစ်ပေသည်၊ ငါဘုရားထံမှောက်သို့ တရားနာရန် လာရောက်ဆည်းကပ်ခြင်း ဖြစ်ပေသည်”ဟု ဥရုဝေလကဿပ ရသေ့ဆရာကြီးအား မိန့်ကြားတော်မူသောအခါ ဥရုဝေလကဿပ ရသေ့ဆရာကြီးအား-
ဤရဟန်းကြီးထံသို့ သဟမ္ပတိ ဗြဟ္မာမင်းသော်မှ တရားနာရန် ချဉ်းကပ်လာရောက်ရပေ၏၊ သို့ရကား ဤရဟန်းကြီးသည် ကြီးမားသော တန်ခိုးအာနုဘော် ရှိပါပေ၏။ ထိုသို့ပင် တန်ခိုးအာနုဘော် ကြီးမားသော်လည်း ငါလိုတော့ အာသဝေါကုန်ခန်း ရဟန္တာကား မဟုတ်သေးချေ-
ဟူ၍ အကြံဖြစ်ပြန်လေ၏။ ထိုအခါ မြတ်စွာဘုရားသည် ဥရုဝေလကဿပ ရသေ့ကြီး၏ စိတ်အကြံအစည်ကို သိတော်မူပါသော်လည်း (ထိုရသေ့ဆရာကြီး၏ ဣန္ဒြေ မရင့်ကျက်သေးသဖြင့်) ဣန္ဒြေရင့်ကျက်မည့် အချိန်ကိုသာ စောင့်မြှော်အောင့်အည်း သည်းခံတော်မူလျက် ဥရုဝေလကဿပ ရသေ့ဆရာကြီး လှူဒါန်းသော ဆွမ်းကို ဘုဉ်းပေး သုံးဆောင်တော်မူပြီးလျှင် ထိုတောအုပ်အတွင်းမှာပင် နေထိုင် သီတင်းသုံးတော်မူလေ၏။
လေးကြိမ်မြောက် တန်ခိုးပြာဋိဟာပြခဏ်း ပြီး၏။
ဤသို့သောနည်းဖြင့် မြတ်စွာဘုရားသခင် ဥရုဝေလတောအုပ်၌ သီတင်းသုံး နေထိုင်တော်မူသောအခါ အင်္ဂတိုင်းသူတိုင်းသား မဂဓတိုင်းသူတိုင်းသား လူများအပေါင်းသည် လစဉ် လစဉ် ကြီးစွာသော အလှူပွဲကြီးသဘင် ဆင်ယင်ကျင်းပကာ ဥရုဝေလကဿပ ရသေ့ဆရာကြီးအား ပူဇော်လှူဒါန်းမြဲဖြစ်၍ ထိုပူဇော် လှူဒါန်းသည့် ပွဲကြီးသဘင်ရက် ရောက်လတ်၍ အလျင်တရက်ကပင် ကြိုတင်ပြီးလျှင် ဆွမ်းခဲဖွယ် ဘောဇဉ်ပွဲများကို ပြုပြင်စီရင်ရန် (နံနက်မိုးသောက်လျှင် ဥရုဝေလကဿပ ရသေ့ဆရာကြီးထံသို့)
၅၅၂
သွားရောက်ပူဇော်ကြရန် စီမံစိုင်းပြင်းလျက် ရှိလေ၏။ ထိုအခါ ဥရုဝေလကဿပ ရသေ့ဆရာကြီးအား-
“ယခုအခါ ငါ့အတွက် ပူဇော်ပွဲကြီးကား ဖြစ်လုဆဲ စီမံနေဆဲရှိ၏၊ (နံနက်မိုးသောက် ရောက်လတ်သောအခါ) အင်္ဂတိုင်းသူတိုင်းသား မဂဓတိုင်းသူတိုင်းသား လူများအားလုံးသည် များစွာသော ခဲဖွယ်ဘောဇဉ်ပွဲများကို ယူဆောင်ကြကာ ငါ၏သင်္ခမ်းကျောင်းသို့ လာကြပေလိမ့်မည်။ ထိုလူများ ရောက်လာညီမူကြသောအခါ ရဟန်းကြီးသည် (တန်ခိုးအာနုဘော် ကြီးမားသူ ဖြစ်သည့်အလျောက်) ထိုလူများ၏ အလယ်တွင် ကြီးကျယ်သော တန်ခိုးပြာဋိဟာကို ပြသခဲ့ပါလျှင် (လူအများက ရဟန်းကြီးအား လွန်စွာ ကြည်ညိုကြပေလိမ့်မည်၊ ထိုအခါ) ရဟန်းကြီးအား လာဘ်ပူဇော်သက္ကာရများ တနေ့တခြား တိုးပွါးပေတော့မည်။ ငါ့အတွက်ကား (ကြည်ညိုသဒ္ဓါတရား နည်းပါးသွားကြမည်ဖြစ်၍) လာဘ်ပူဇော်သက္ကာရများ တနေ့တခြား လျော့ပါး ဆုတ်ယုတ်၍ သွားပေလိမ့်မည်။ သို့ရကား ရဟန်းကြီးသည် အလိုက်သိစွာ နက်ဖြန်ခါ ဆွမ်းအတွက် ငါ့သင်္ခမ်းကျောင်းသို့ မလာရောက်ပါမူ ကောင်းလေစွာ့”
ဟူ၍ အကြံအစည်ဖြစ်လေ၏။
ထိုအခါ မြတ်စွာဘုရားသည် ဥရုဝေလကဿပ၏ စိတ်အကြံကို ကိုယ်တော်မြတ်၏ စေတောပရိယ အဘိညာဏ်စိတ်ဖြင့် ပိုင်းခြားထင်ထင် သိမြင်တော်မူ၍ ဥတ္တရကုရု မြောက်ကျွန်းသို့ ကြွတော်မူ၍ ထိုမြောက်ကျွန်းမှဆွမ်းကို ခံယူတော်မူပြီးလျှင် ဟိမဝန္တာ အနောတတ်အိုင်အနီး၌ ဆွမ်းဘုဉ်းပေးတော်မူ၍ ထိုအိုင်၏အနီး စန္ဒကူးတောအတွင်း၌ နေ့သန့် နေထိုင်တော်မူလေ၏။
၅၅၃
(မဟာဝံသကျမ်း အဆိုအားဖြင့်၊ ၊ညနေချမ်းအချိန်သို့ရောက်လျှင် နောင်သောအခါ သာသနာတော်၏ ထွန်းလင်းတောက်ပရာ ဖြစ်မည်ကို သိတော်မူ၍ လင်္ကာဒီပခေါ်ဆို သီဟိုဠ်ကျွန်းသို့ ကိုယ်တော်တပါးတည်း ကြွသွားတော်မူကာ နတ်ဘီလူးတို့ကို နှိပ်နင်း ဆုံးမတော်မူပြီးလျှင် သုမနနတ်မင်းအား အစဉ်သဖြင့် ကိုးကွယ်ပူဇော်ရစ်ရန် ဆံတော်ဓာတ် တလက်ဆုပ်မျှ ပေးအပ် ချီးမြှောက်တော်မူခဲ့လေသည်။)
ထို့နောင်မှ နောက်တနေ့ နေအရုဏ်မတက်မီပင် ဥရုဝေလတောအုပ်သို့ ပြန်လည် ကြွရောက်တော်မူကာ သီတင်းသုံး နေထိုင်မြဲ နေထိုင်တော်မူလေ၏။
နောက်တနေ့နံနက် ဆွမ်းစားချိန်သို့ ရောက်သောအခါ ဥရုဝေလကဿပ ရသေ့ဆရာကြီးသည် မြတ်စွာဘုရား ထံတော်မှောက်သို့ သွားရောက်ချဉ်းကပ်ပြီးလျှင် “အို ရဟန်းကြီး.. ဆွမ်းစားချိန်တန်ပါပြီ၊ ဆွမ်းပြင်၍လည်း ပြီးပါပြီ၊ ဆွမ်းဘုဉ်းပေးရန် ကြွတော်မူပါလော့။ အို ရဟန်းကြီး.. ယမန်နေ့က အဘယ့်ကြောင့် မလာသနည်း၊ အကျွန်ုပ်တို့မှာ သင်ရဟန်းကြီးကို 'အဘယ့်ကြောင့် ရဟန်းကြီး မလာပါလိမ့်နည်း'ဟု အမှတ်တရရ ရှိနေကြပါ၏၊ သင်ရဟန်းကြီးအတွက် ဆွမ်းခဲဖွယ်ဘောဇဉ်များကို ချန်ထားကြပါ၏”ဟူ၍ လောကွတ်ပျူငှာစကား ပြောကြားလေ၏။ ထိုအခါ မြတ်စွာဘုရားက-
အို ကဿပ.. ယမန်နေ့က သင်၏စိတ်အစဉ်မှာ “ယခုအခါ ငါ့အတွက် ပူဇော်ပွဲကြီးကား ဖြစ်လုဆဲ စီမံနေဆဲရှိ၏။ (နက်ဖြန်မိုးသောက် ရောက်လတ်သောအခါ) အင်္ဂတိုင်းသူတိုင်းသား, မဂဓတိုင်းသူတိုင်းသား လူများအားလုံးသည် များစွာသော ခဲဖွယ်ဘောဇဉ်ပွဲများကို ယူဆောင်ကြကာ ငါ၏သင်္ခမ်းကျောင်းသို့ လာကြပေလိမ့်မည်၊ ထိုလူများ ရောက်လာညီမူကြသောအခါ ရဟန်းကြီးသည် (တန်ခိုး အာနုဘော်ကြီးမားသူ ဖြစ်သည့်အလျောက်) ထိုလူများ၏အလယ်တွင် ကြီးကျယ်သော တန်ခိုးပြာဋိဟာကို ပြသခဲ့ပါလျှင်
၅၅၄
(လူအများက ရဟန်းကြီးအား များစွာ ကြည်ညိုကြပေလိမ့်မည်၊ ထိုအခါ) ရဟန်းကြီးအား လာဘ်ပူဇော်သက္ကာရများ တနေ့တခြား တိုးပွးပေတော့မည်၊ ငါ့အတွက်ကား (ကြည်ညိုသဒ္ဓါတရား နည်းပါးသွားကြမည်ဖြစ်၍) လာဘ်ပူဇော်သက္ကာရများ တနေ့တခြား လျော့ပါးဆုတ်ယုတ်၍ သွားပေလိမ့်မည်။ သို့ရကား ရဟန်းကြီးသည် (အလိုက်သိစွာ) နက်ဖြန်ခါ ဆွမ်းအတွက် ငါhသင်္ခမ်းကျောင်းသို့ မလာရောက်ပါမူ ကောင်းလေစွာ့”ဟု စိတ်အကြံအစည် ဖြစ်ခဲ့သည် မဟုတ်လော။
အို ကဿပ.. ငါဘုရားသည် သင်၏စိတ်အကြံကို ငါဘုရား၏ စေတောပရိယ အဘိညာဏ်စိတ်ဖြင့် ပိုင်းခြားထင်ထင် အမှန်အတိုင်းသိမြင်၍ ယမန်နေ့နံနက်က ဥတ္တရကုရု မြောက်ကျွန်းသို့ သွားရောက်၍ ထိုမြောက်ကျွန်းမှ ဆွမ်းကို ခံယူခဲ့ပြီးလျှင် ဟိမဝန္တာ အနောတတ်အိုင်အနီး၌ ဆွမ်းဘုဉ်းပေး၍ ထိုအိုင်၏အနီး စန္ဒကူးတောအတွင်း၌ နေ့သန့် နေထိုင်ခဲ့လေသည်-
ဟူ၍ မိန့်ကြားတော်မူသောအခါ ဥရုဝေလကဿပ ရသေ့ဆရာကြီးအား-
ရဟန်းကြီးသည် မိမိ၏စိတ်ဖြင့် ငါ၏စိတ်အကြံကို သိမြင်နိုင်ပေ၏၊ သို့ရကား ရဟန်းကြီးသည် ကြီးမားသော တန်ခိုးအာနုဘော် ရှိပါပေ၏၊ ထိုသို့ပင် တန်ခိုးအာနုဘော် ကြီးမားသော်လည်း ငါလိုတော့ အာသဝေါကုန်ခန်း ရဟန္တာကား မဟုတ်သေးချေ-
ဟူ၍ အကြံဖြစ်ပြန်လေ၏။ ထိုအခါ မြတ်စွာဘုရားသည် ဥရုဝေလကဿပ ရသေ့ဆရာကြီး၏ စိတ်အကြံအစည်ကို သိတော်မူပါသော်လည်း ရှေးနည်းအတူ ဣန္ဒြေရင့်ကျက်မည့်အချိန်ကို စောင့်မျှော်တော်မူလျက် ဥရုဝေလကဿပ ရသေ့ဆရာကြီး
၅၅၅
လှူဒါန်းသောဆွမ်းကို ဘုဉ်းပေးသုံးဆောင်တော်မူပြီးလျှင် ထိုတောအုပ်အတွင်းမှာပင် သီတင်းသုံး နေထိုင်တော်မူလေ၏။
ငါးကြိမ်မြောက် တန်ခိုးပြာဋိဟာပြခဏ်း ပြီး၏။
ထို့နောက် တနေ့သ၌ မြတ်စွာဘုရားသည် သေနနိဂုံးသူ ပုဏ္ဏာ (= ပြည့်ဝ)အမည်ရှိသော သူဌေးကျွန်မ ကွယ်လွန်အနိစ္စရောက်ရှိရာ ပိုက်ဆံလျှော်မျှင်ဖြင့် ရက်လုပ်အပ်သော အဝတ်အထည်ဖြင့်ထုပ်လျက် သုသာန်၌ စွန့်ပစ်ထားသော ဥတုဇရုပ်အလောင်းမှ တတုမ္ဗ (= တပြည်သား)ခန့်ရှိသော ပိုးလောက်များကို အသာအယာ ဖယ်ရှားလျက် ထိုပိုက်ဆံလျှော်မျှင်အဝတ်ကို ပံသုကူသင်္ကန်းအဖြစ် ကောက်ယူတော်မူလေ၏။
ထိုအခါ မဟာပထဝီ ဤမြေကြီးသည် ကောင်းချီးပေးသောအနေဖြင့် မြည်ဟီးလျက် ပြင်းစွာတုန်လှုပ်၏၊ ကောင်းကင်အလုံးသည်လည်း ထစ်ချုန်းမြည်ဟီးလေ၏၊ နတ်ဗြဟ္မာအပေါင်းသည်လည်း ကောင်းချီးနုမော် သာဓုခေါ်ကြလေ၏။ မြတ်စွာဘုရားသည် ထိုပံသုကူအဝတ်ကို ကောက်ယူခဲ့ပြီးလျှင် ဥရုဝေလတောအုပ်အတွင်း နေတော်မူရင်းဌာနသို့ ပြန်ကြွတော်မူခဲ့၍ “ဤပံသုကူအဝတ်ကို ငါဘုရားသည် အဘယ်အရပ်၌ ဖွပ်လျှော်ရပါမည်နည်း”ဟု ကြံစည်တော်မူလတ်သည်တွင် သိကြားမင်းသည် မြတ်စွာဘုရား၏ စိတ်အကြံတော်ကို မိမိစိတ်ဖြင့် သိရှိကာ မိမိလက်ဖြင့် မြေကြီးကို သုံးသပ်ကာမျှမှာပင် လေးထောင့်ရေကန်ကို (သိကြားအာနုဘော်ဖြင့်) ဖြစ်စေ၍ မြတ်စွာဘုရားကို “ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရား .. ရှင်တော်ဘုရားသည် ဤရေကန့်၌ ပံသုကူအဝတ်ကို ဖွပ်လျှော်တော်မူပါလော့”ဟူ၍ လျှောက်ထား ပြောဆိုလေ၏။
ထိုအခါ မြတ်စွာဘုရားသည် သိကြားမင်းဖန်ဆင်းသော ရေကန်အတွင်း၌ ပံသုကူအဝတ်ကို ဖွပ်လျှော်တော်မူလေ၏။ ထိုအခါလည်း မဟာပထဝီ ဤမြေတုန်လှုပ်ခြင်း, ကောင်းကင်အလုံး
၅၅၆
ထစ်ချုန်းခြင်း, နတ်ဗြဟ္မာအပေါင်းတို့ ကောင်းချီးနုမော် သာဓုခေါ်ခြင်းတို့ ဖြစ်မြဲဖြစ်ကုန်၏။ မြတ်စွာဘုရားသည် ပံသုကူအဝတ်ကို ဖွပ်လျှော်တော်မူပြီးလျှင် “ငါသည် ဤပံသုကူအဝတ်ကို အဘယ်နေရာ၌ နယ်ရပါမည်နည်း”ဟု ကြံစည်တော်မူပြန်လျှင် သိကြားမင်းသည် ဘုရားရှင်၏ စိတ်အကြံတော်ကို မိမိစိတ်ဖြင့် သိရှိကာ “ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရား.. ဤကျောက်ဖျာ၌ ပံသုကူအဝတ်ကို နယ်တော်မူပါဘုရား”ဟု လျှောက်ထား၍ မိမိ၏တန်ခိုးဖြင့် ကျောက်ဖျာကြီးကို ဖန်ဆင်းကာ ရေကန်အနီး၌ ချထားလေ၏။
မြတ်စွာဘုရားသည် သိကြားဖန်ဆင်းသော ကျောက်ဖျာ၌ ပံသုကူအဝတ်ကို နယ်ပြီးပြန်လျှင် “ငါသည် ဤပံသုကူအဝတ်ကို အဘယ်အရပ်၌ ချိတ်ဆွဲကာ တန်းရ လှန်းရပါမည်နည်း”ဟု ကြံစည်တော်မူလတ်သည်တွင် ထိုသင်္ခမ်းကျောင်းအနီး ရေခံတက်ပင်စောင့် နတ်မင်းသည် မြတ်စွာဘုရား၏ စိတ်အကြံကို မိမိစိတ်ဖြင့် သိရှိကာ “ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရား.. ရှင်တော်ဘုရားသည် ဤရေခံတက်ပင်၌ ပံသုကူအဝတ်ကို ချိတ်ဆွဲကာ တန်းလှန်းတော်မူပါဘုရား”ဟု လျှောက်ထား၍ ရေခံတက်အကိုင်းကို ညွတ်ကိုင်းစေလေ၏။
ထိုအခါ မြတ်စွာဘုရားသည် ရေခံတက်ကိုင်း၌ ပံသုကူအဝတ်ကို တန်းလှန်းတော်မူပြီးလျှင် “ငါသည် ဤပံသုကူအဝတ်ကို အဘယ်အရပ်၌ ပြန့်အောင် ဖြန့်ရပါမည်နည်း”ဟု ကြံစည်တော်မူလတ်သည်တွင် သိကြားမင်းသည် မြတ်စွာဘုရား၏ စိတ်အကြံတော်ကို မိမိ၏စိတ်ဖြင့် သိရှိကာ “ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရား.. ရှင်တော်ဘုရားသည် ဤကျောက်ဖျာပေါ်၌ ပံသုကူအဝတ်ကို ပြေပြန့်အောင် ဖြေဖြန့်တော်မူပါဘုရား”ဟု လျှောက်ထား၍ ကြီးစွာသော ကျောက်ဖျာကို ချထားပြန်လေ၏။
နောက်တနေ့ နံနက်မိုးသောက် ရောက်သောအခါ ဥရုဝေလကဿပ ရသေ့ဆရာကြီးသည် မြတ်စွာဘုရား ထံတော်မှောက်သို့ လာရောက်ပြီးလျှင် “အိုရဟန်းကြီး.. ဆွမ်းစားချိန် တန်ပါပြီ၊
၅၅၇
ဆွမ်းပြင်၍လည်း ပြီးပါပြီ၊ ဆွမ်းဘုဉ်းပေးရန် ကြွတော်မူပါလော့။ ဘယ့်နှယ်လဲ ရဟန်းကြီး.. ရှေးတုန်းက ဤနေရာ၌ ဤလေးထောင့်ရေကန် မရှိခဲ့ပါ။ ယခုမူကား ဤနေရာ၌ ဤရေကန် ရှိ၍နေပါပကော။ ဤကျောက်ဖျာကြီး နှစ်ချပ်တို့ကို ရှေးတုန်းက (ကျွန်ုပ်တို့) မချထားအပ်ကုန်၊ ဤကျောက်ဖျာကြီး နှစ်ချပ် ကို အဘယ်သူလာ၍ ချထားအပ်ကုန်သနည်း။ ရှေးတုန်းက ဤရေခံတက်ကိုင်းသည် မညွတ်ကိုင်းပါပဲလျက် ထိုရေခံတက်ကိုင်းသည် ယခုအခါ အဘယ့်ကြောင့် ညွတ်ကိုင်း၍ နေပါသနည်း”ဟု လျှောက်ထား မေးမြန်းလေ၏။
ထိုအခါ မြတ်စွာဘုရားက ပံသုကူသင်္ကန်းကို ကောက်ယူတော်မူသည်မှစ၍ အလုံးစုံသော ဖြစ်ရပ်များကို အစဉ်အတိုင်း မိန့်ကြားတော်မူလေလျှင် ဥရုဝေလကဿပ ရသေ့ဆရာကြီးအား-
နတ်တို့သနင်း သိကြားမင်းသော်မှ ဤရဟန်းကြီး၏ ဝေယျာဝစ္စ အဝဝကို လာရောက်ပြုစုရချေပြီ၊ သို့ရကား ဤရဟန်းကြီးသည် ကြီးမားသော တန်ခိုးအာနုဘော် ရှိပါပေ၏၊ ထိုသို့ပင် တန်ခိုးအာနုဘော် ကြီးမားသော်လည်း ငါလိုတော့ အာသဝေါကုန်ခန်း ရဟန္တာကား မဟုတ်သေးချေ-
ဟူ၍ အကြံဖြစ်ပြန်လေ၏။ ထိုအခါ မြတ်စွာဘုရားသည် ဥရုဝေလကဿပ ရသေ့ဆရာကြီး၏ စိတ်အကြံအစည်ကို သိတော်မူပါသော်လည်း ရှေးနည်းအတူ ဣန္ဒြေရင့်ကျက်မည့်အချိန်ကို စောင့်မျှော်တော်မူလျက် ဥရုဝေလကဿပ ရသေ့ဆရာကြီး လှူဒါန်းသောဆွမ်းကို ဘုဉ်းပေးသုံးဆောင်တော်မူပြီးလျှင် ထိုတောအုပ် အတွင်းမှာပင် သီတင်းသုံး နေထိုင်တော်မူ၏။
ခြောက်ကြိမ်မြောက် တန်ခိုးပြာဋိဟာပြခဏ်း ပြီး၏။
ခုနစ်ကြိမ်မြောက် တန်ခိုးပြာဋိဟာ
နောက်တနေ့မိုးသောက် ရောက်သောအခါ ဥရုဝေလကဿပ ရသေ့ဆရာကြီးသည် မြတ်စွာဘုရား ထံတော်မှောက်သို့
၅၅၈
လာရောက်ပြီးလျှင် “အို ရဟန်းကြီး.. ဆွမ်းစားချိန် တန်ပါပြီ၊ ဆွမ်းပြင်၍လည်း ပြီးပါပြီ၊ ဆွမ်းဘုဉ်းပေးရန် ကြွတော်မူပါလော့”ဟူ၍ ဆွမ်းစား ပင့်လျှောက်လေသော် မြတ်စွာဘုရားသည် “အို ကဿပ.. သင်သည် သွားနှင့်လော့၊ ငါဘုရား နောက်က လိုက်လာခဲ့မည်”ဟု မိန့်ကြား၍ ဥရုဝေလကဿပ ရသေ့ဆရာကြီးကို လွှတ်လိုက်ပြီးလျှင် ဇမ္ဗူဒိပ်ကျွန်းဦးသပြေပင်သို့ ကြွသွား၍ ဇမ္ဗုသပြေသီးကို ယူဆောင်ကာ ဥရုဝေလကဿပ ရသေ့ဆရာကြီး၏ အလျင်လက်ဦး လာနှင့်၍ ဥရုဝေလကဿပ၏ မီးတင်းကုပ်၌ ထိုင်နေတော်မူနှင့်၏။
ဥရုဝေလကဿပ ရသေ့ဆရာကြီးသည် မိမိ၏နောက်မှလာ၍ မိမိ၏အလျင်လက်ဦး မီးတင်းကုပ်၌ လာနှင့်၍ ထိုင်နေလင့်သော မြတ်စွာဘုရားကို မြင်လေလျှင် “အို ရဟန်းကြီး.. ကျွန်ုပ်သည် သင်ရဟန်းကြီး၏ အလျင်လက်ဦး လာနှင့်ပါလျက် ကျွန်ုပ်၏နောက်မှလာသာ သင်က ကျွန်ုပ်၏ အလျင်လက်ဦး ရောက်နှင့်၍ မီးတင်းကုပ်၌ ထိုင်နေ၏၊ သင်ရဟန်းကြီးသည် အဘယ်လမ်းခရီးဖြင့် လာခဲ့ပါသနည်း”ဟု မြတ်စွာဘုရားကို မေးမြန်းလျှောက်ထားလေ၏။ ထိုအခါ မြတ်စွာဘုရားက “အို ကဿပ.. ငါသည် သင့်ကို သွားနှင့်လော့ဟု လွှတ်လိုက်ပြီးလျှင် ဇမ္ဗူဒိပ်ကျွန်းဦးသပြေပင်သို့ သွားရောက်၍ ဇမ္ဗုသပြေသီးကို ယူဆောင်ကာ သင်၏အလျင်လက်ဦး လာနှင့်၍ မီးတင်းကုပ်၌ ငါထိုင်နေနှင့်၏။ အို ကဿပ.. ဤဇမ္ဗုသပြေသီးသည် အဆင်း အနံ့ အရသာနှင့် ပြည့်စုံလှ၏၊ သင်စားလိုမူ စားလော့”ဟု မိန့်ကြားတော်မူလတ်သော် ဥရုဝေလကဿပ ရသေ့ဆရာကြီးသည် “အို ရဟန်းကြီး.. တော်ပါပြီ၊ သင်ရဟန်းကြီးသာလျှင် ထိုဇမ္ဗုသပြေသီး ကို ထိုက်တန်သူ ဖြစ်ပါသည်။ သင်ရဟန်းကြီးသာလျှင် ထိုဇမ္ဗုသပြေသီးကို စားသုံးပါလော့”ဟု မြတ်စွာဘုရားအား လျှောက်ထားပြီးလျှင် ထိုဥရုဝေလကဿပ ရသေ့ဆရာကြီးအား-
ဤရဟန်းကြီးသည် ငါ့ကို ရှေးဦးစွာ သွားနှင့်ရန် လွှတ်လိုက်ပြီးလျှင် ဇမ္ဗူဒိပ်ကျွန်းဦး သပြေပင်သို့သွား၍
၅၅၉
ဇမ္ဗုသပြေသီးကို ယူဆောင်ကာ ငါ၏အလျင်လက်ဦး လာနှင့်၍ မီးတင်းကုပ်၌ ထိုင်နေလင့်၏။ သို့ရကား ဤရဟန်းကြီးသည် ကြီးမားသော တန်ခိုးအာနုဘော် ရှိပါပေ၏၊ ထိုသို့ပင် တန်ခိုးအာနုဘော် ကြီးမားသော်လည်း ငါလိုတော့ အာသဝေါကုန်ခန်း ရဟန္တာကား မဟုတ်သေးချေ-
ဟူ၍ အကြံဖြစ်ပြန်လေ၏။ ထိုအခါ မြတ်စွာဘုရားသည် ဥရုဝေလကဿပ ရသေ့ဆရာကြီး၏ စိတ်အကြံအစည်ကို သိတော်မူပါသော်လည်း ရှေးနည်းအတူ ဣန္ဒြေရင့်ကျက်မည့်အချိန်ကို စောင့်မျှော်တော်မူလျက် ဥရုဝေလကဿပ ရသေ့ဆရာကြီး လှူဒါန်းသောဆွမ်းကို ဘုဉ်းပေးသုံးဆောင်တော်မူပြီးလျှင် ထိုတောအုပ်အတွင်းမှာပင် သီတင်းသုံး နေထိုင်တော်မူ၏။
ရှစ်ကြိမ်, ကိုးကြိမ်, ဆယ်ကြိမ်, ဆယ့်တကြိမ်မြောက် တန်ခိုးပြာဋိဟာ
နောက်တနေ့မိုးသောက် ရောက်သောအခါ ဥရုဝေလကဿပ ရသေ့ဆရာကြီးသည် မြတ်စွာဘုရား ထံတော်မှောက်သို့ လာရောက်ပြီးလျှင် “အို ရဟန်းကြီး.. ဆွမ်းစားချိန်တန်ပြီ၊ ဆွမ်းပြင်၍လည်း ပြီးပါပြီး ဆွမ်းဘုဉ်းပေးရန် ကြွတော်မူပါလော့”ဟူ၍ ဆွမ်းစားပင့်လျှောက်လေသော် မြတ်စွာဘုရားသည် “အို ကဿပ.. သင်သည် သွားနှင့်လော့၊ ငါဘုရား နောက်က လိုက်လာခဲ့မည်”ဟု မိန့်ကြား၍ ဥရုဝေလကဿပ ရသေ့ဆရာကြီးကို လွှတ်လိုက်ပြီးလျှင်-
(က) ဇမ္ဗူဒိပ်ကျွန်းဦး သပြေပင်၏အနီးရှိ သရက်ပင်သို့ ကြွသွား၍ သရက်သီးကို ယူဆောင်ကာ (ပေယျာလ)၊
(ခ) ဇမ္ဗူဒိပ်ကျွန်းဦး သပြေပင်၏အနီးရှိ ရှိရှားပင်သို့ ကြွသွား၍ ရှိရှားသီးကို ယူဆောင်ကာ (ပေယျာလ)၊
၅၆၀
(ဂ) ဇမ္ဗူဒိပ်ကျွန်းဦး သပြေပင်၏အနီးရှိ ဖန်ခါးပင်သို့ ကြွသွား၍ ဖန်ခါးသီးကို ယူဆောင်ကာ (ပေယျာလ)၊
(ဃ) တာဝတိံသာနတ်ပြည်သို့ ကြွသွား၍ ပင်လယ်ကသစ်ပွင့်ကို ယူဆောင်ကာ ဥရုဝေလကဿပ ရသေ့ဆရာကြီး၏ အလျင်လက်ဦး လာနှင့်၍ ဥရုဝေလကဿပ၏ မီးတင်းကုပ်၌ ထိုင်နေတော်မူနှင့်၏။
ဥရုဝေလကဿပ ရသေ့ဆရာကြီးသည် မိမိ၏နောက်မှလာ၍ မိမိ၏အလျင်လက်ဦး မီးတင်းကုပ်၌ လာနှင့်ရောက်နှင့်၍ ထိုင်နေလင့်သော မြတ်စွာဘုရားကို မြင်လေလျှင် “အို ရဟန်းကြီး.. ကျွန်ုပ်သည် သင်ရဟန်းကြီး၏ အလျင်လက်ဦး လာနှင့်ပါလျက် ကျွန်ုပ်၏နောက်မှလာသော သင်ရဟန်းကြီးက ကျွန်ုပ်၏အလျင် လက်ဦး ရောက်နှင့်၍ မီးတင်းကုပ်၌ ထိုင်နေ၏။ သင်ရဟန်းကြီးသည် အဘယ်လမ်းခရီးဖြင့် လာခဲ့ပါ သနည်း”ဟု မြတ်စွာဘုရားကို မေးမြန်း လျှောက်ထားလေ၏။ ထိုအခါ မြတ်စွာဘုရားက “အို ကဿပ.. ငါသည် သင့်ကို သွားနှင့်လော့ဟု လွှတ်လိုက်ပြီးလျှင် တာဝတိံသာနတ်ပြည်သို့ သွားရောက်၍ ပင်လယ်ကသစ်ပွင့်ကို ယူဆောင်ကာ သင်၏အလျင်လက်ဦး လာနှင့်၍ မီးတင်းကုပ်၌ ငါထိုင်နေနှင့်၏။ အို ကဿပ.. ဤပင်လယ်ကသစ်ပွင့်သည် အဆင်း အနံ့နှင့် ပြည့်စုံလှ၏။ သင်အလိုရှိလျှင် ယူလော့”ဟု မိန့်ကြားတော်မူလတ်သော် ဥရုဝေလကဿပ ရသေ့ဆရာကြီးသည် “အို ရဟန်းကြီး.. တော်ပါပြီ၊ သင်ရဟန်းကြီးသာလျှင် ထိုပင်လယ်ကသစ်ပွင့်ကို ထိုက်တန်သူ ဖြစ်ပါသည်။ သင်ရဟန်းကြီးသာလျှင် ထိုပင်လယ်ကသစ်ပွင့်ကို ယူပါလော့”ဟု မြတ်စွာဘုရားအား လျှောက်ထားပြီးလျှင် ထိုဥရုဝေလကဿပ ရသေ့ဆရာကြီးအား-
ဤရဟန်းကြီးသည် ငါ့ကို ရှေးဦးစွာ သွားနှင့်ရန် လွှတ်လိုက်ပြီးလျှင် တာဝတိံသာနတ်ပြည်သို့ ကြွသွား၍ ပင်လယ်ကသစ်ပွင့်ကို ယူဆောင်ကာ ငါ၏အလျင်လက်ဦး
၅၆၁
လာနှင့်၍ မီးတင်းကုပ်၌ ထိုင်နေလင့်၏။ သို့ရကား ဤရဟန်းကြီးသည် ကြီးမားသော တန်ခိုးအာနုဘော် ရှိပါပေ၏။ ထိုသို့ပင် တန်ခိုးအာနုဘော် ကြီးမားသော်လည်း ငါလိုတော့ အာသဝေါကုန်ခန်း ရဟန္တာကား မဟုတ်သေးချေ-
ဟူ၍ အကြံဖြစ်ပြန်လေ၏။
ဆယ့်နှစ်ကြိမ်မြောက် တန်ခိုးပြာဋိဟာစသည်
(၁၂) ထိုအခါ၌ ရသေ့ငါးရာတို့သည် မီးပူဇော် လုပ်ကျွေးလိုကုန်သည်ဖြစ်၍ ထင်းတုံးများကို ခွဲကြပါသော်လည်း ကွဲအောင် မခွဲနိုင်ပဲ ရှိကြကုန်၏။ ထိုအခါ ရသေ့ငါးရာတို့အား “ငါတို့တတွေ ထင်းတုံးများကို ကွဲအောင် မခွဲနိုင်ခြင်းသည် ဧကန္တပင် ရဟန်းကြီး၏ တန်ခိုးအာနုဘော် ဖြစ်ပေမည်”ဟု စိတ်အကြံအစည် ဖြစ်လေ၏။
ထိုအကြောင်းကို ဥရုဝေလကဿပရသေ့ဆရာကြီးက မြတ်စွာဘုရားအား လျှောက်ထား ပြောကြားလေလျှင် မြတ်စွာဘုရားသည် “အို ကဿပ.. ထင်းတုံးများကို ခွဲအပ်ပြီးသား ဖြစ်စေလိုသလော”ဟု မေးမြန်းလေ၏။ ဥရုဝေလကဿပ ရသေ့ဆရာကြီးက “အို ရဟန်းကြီး.. ထင်းတုံးများကို ခွဲအပ်ပြီးသား ဖြစ်စေလိုပါကုန်၏”ဟု ပြန်ကြားပြောဆိုလေသည်။ ထိုအခါ မြတ်စွာဘုရား၏ တန်ခိုးအာနုဘော်ကြောင့် ထင်းတုံးငါးရာတို့သည် အံ့ဩဖွယ်ရာ တပြိုင်နက်တည်းပင် တဖြန်းဖြန်းကွဲ၍ သွားကုန်၏။ ထိုအခါ ဥရုဝေလကဿပ ရသေ့ဆရာကြီးအား-
ဤရဟန်းကြီးသည် တပည့်များ အနည်းနည်းဖြင့် ခွဲ၍မရနိုင်သော ထင်းတုံးများကိုသော်မှ တပြိုင်နက်တည်းကွဲအောင် ခွဲနိုင်ပေ၏၊ သို့ရကား ဤရဟန်းကြီးသည် ကြီးမားသော တန်ခိုးအာနုဘော် ရှိပါပေ၏၊ ထိုသို့ပင် တန်ခိုးအာနုဘော် ကြီးမားသော်လည်း ငါလိုတော့ အာသဝေါကုန်ခန်း ရဟန္တာကား မဟုတ်သေးချေ-
ဟူ၍ အကြံဖြစ်ပြန်လေ၏။
၅၆၂
(၁၃) ထိုအခါ ရသေ့ငါးရာတို့သည် မီးပူဇော် လုပ်ကျွေးလိုကုန်သည်ဖြစ်၍ မီးမွှေးကြသော်လည်း မီးတောက်အောင် မမွှေးနိုင်ပဲ ရှိကြကုန်၏။ ထိုအခါ ရသေ့ငါးရာတို့အား “ငါတို့တတွေ မီးတောက်အောင် မီးမမွှေးနိုင်ကြခြင်းသည် ဧကန္တပင် ရဟန်းကြီး၏ တန်ခိုးအာနုဘော် ဖြစ်ပေမည်”ဟု စိတ်အကြံအစည် ဖြစ်လေ၏။
ထိုအကြောင်းကို ဥရုဝေလကဿပရသေ့ဆရာကြီးက မြတ်စွာဘုရားအား လျှောက်ထား ပြောကြားလေလျှင် မြတ်စွာဘုရားသည် “အို ကဿပ.. မီးများကို တောက်ကြစေလိုသလော”ဟု မေးမြန်းလေ၏။ ဥရုဝေလကဿပ ရသေ့ဆရာကြီးက “အို ရဟန်းကြီး.. မီးများကို တောက်စေလိုပါကုန်၏”ဟု ပြန်ကြားပြောဆို လေသည်။ ထိုအခါ မြတ်စွာဘုရား၏ တန်ခိုးအာနုဘော်ကြောင့် အံ့ဩဖွယ်ရာ မီးပုံကြီး (မီးတောက်ကြီး) ငါးရာတို့ တပြိုင်နက်တည်းပင် တဟုန်းဟုန်း တောက်လေကုန်၏။ ထိုအခါ ဥရုဝေလကဿပ ရသေ့ဆရာကြီးအား-
ဤရဟန်းကြီးသည် ငါ့တပည့်များ အနည်းနည်းဖြင့် တောက်လောင်အောင် မမွေးနိုင်ကြသည့် မီးပုံကြီး (မီးတောက်ကြီး) ငါးရာတို့ကို တပြိုင်နက်တည်းပင် တဟုန်းဟုန်း တောက်လောင်စေအပ်ကုန်၏၊ သို့ရကား ဤရဟန်းကြီးသည် ကြီးမားသော တန်ခိုးအာနုဘော် ရှိပါပေ၏၊ ထိုသို့ပင် တန်ခိုးအာနုဘော် ကြီးမားသော်လည်း ငါလိုတော့ အာသဝေါကုန်ခန်း ရဟန္တာကား မဟုတ်သေးချေ-
ဟူ၍ အကြံဖြစ်ပြန်လေ၏။
(၁၄) ထိုအခါ ရသေ့ငါးရာတို့သည် မီးပူဇော်မှု ပြုကြပြီးလတ်သော် ထိုမီးတောက် မီးလျှံများကို ငြိမ်းစေခြင်းငှါ (= ငြှိမ်းသတ်ခြင်းငှါ) မတတ်နိုင်ပဲ ရှိကြကုန်၏။ ထိုအခါ ရသေ့ငါးရာတို့အား “ငါတို့တတွေ မီးတောက်မီးလျှံများကို
၅၆၃
မငြှိမ်းမသတ်နိုင်ခြင်းမှာ ဧကန္တပင် ရဟန်းကြီး၏ တန်ခိုးအာနုဘော် ဖြစ်ပေမည်”ဟု စိတ်အကြံအစည် ဖြစ်လေ၏။
ထိုအကြောင်းကို ဥရုဝေလကဿပရသေ့ဆရာကြီးက မြတ်စွာဘုရားအား လျှောက်ထား ပြောကြားလေလျှင် မြတ်စွာဘုရားသည် “အို ကဿပ.. မီးတောက်များကို ငြိမ်းစေလိုသလော”ဟု မေးမြန်းလေ၏။ ဥရုဝေလကဿပ ရသေ့ဆရာကြီးက “အို ရဟန်းကြီး.. မီးတောက်များကို ငြိမ်းစေလိုပါကုန်၏”ဟု ပြန်ကြား ပြောဆိုလေသည်။ ထိုအခါ မြတ်စွာဘုရား၏ တန်ခိုးအာနုဘော်ကြောင့် မီးတောက် (= မီးပုံကြီး) ငါးရာတို့သည် အံ့ဩဖွယ်ရာ တပြိုင်နက်တည်းပင် ငြိမ်းစဲ၍ သွားကုန်၏။ ထိုအခါ ဥရုဝေလကဿပ ရသေ့ဆရာကြီးအား-
ဤရဟန်းကြီးသည် တပည့်များ ဘယ်နည်းနှင့်မှ မငြိမ်းသတ်နိုင်သော မီးတောက်မီးပုံကြီး ငါးရာတို့ကို တပြိုင်နက်တည်း ငြိမ်းစေနိုင်၏၊ သို့ရကား ဤရဟန်းကြီးသည် ကြီးမားသော တန်ခိုးအာနုဘော် ရှိပါပေ၏၊ ထိုသို့ပင် တန်ခိုးအာနုဘော် ကြီးမားသော်လည်း ငါလိုတော့ အာသဝေါကုန်ခန်း ရဟန္တာကား မဟုတ်သေးချေ-
ဟူ၍ အကြံဖြစ်ပြန်လေ၏။
(၁၅) ထိုအခါ ရသေ့ငါးရာတို့သည် ဆောင်းရာသီအတွင်း နှင်းလည်း အလွန်ကျ အေးလည်း အလွန်အေးလှသည့် (အန္တရဋ္ဌကခေါ်သော) ညဉ့်များ၌ နေရဉ္ဇရာမြစ်အတွင်း သက်ဆင်းကြ၍ “တကြိမ် ရေမှပေါ်လျှင် မကောင်းမှုမှ စင်ကြယ်နိုင်၏”ဟု မိစ္ဆာအယူဝါဒ ရှိကြသော အချို့ရသေ့တို့သည် (ရှေးဦးစွာ တကိုယ်လုံး ရေထဲ၌ ငုပ်ကြပြီးလျှင်) တကြိမ် ရေမှပေါ်လျှင်ပင် ကမ်းပေါ်သို့ တက်ကြကုန်၏၊ (ထိုအယူဝါဒရှိသူများက များလှ၏၊ ထိုသူတို့ကား မငုပ်ပဲ မပေါ်နိုင်၍သာ ငုပ်ကြခြင်းဖြစ်သည်)။ “တကြိမ် ရေငုပ်လျှင် မကောင်းမှုမှ စင်ကြယ်နိုင်၏”ဟု မိစ္ဆာအယူဝါဒ ရှိကြသော အချို့ရသေ့တို့သည် ဦးခေါင်းပါ ရေ၌ တကြိမ်ငုပ်၍
၅၆၄
ပေါ်လျှင်ပင် ကမ်းပေါ်သို့ တက်ကြကုန်၏၊ (ထိုအယူဝါဒရှိသူ များကား အနည်းအပါးသာ)။ “အကြိမ်ကြိမ်ပေါ်ခြင်း အကြိမ်ကြိမ် ငုပ်ခြင်းတို့ကိုပြု၍ ရေချိုးလျှင် မကောင်းမှုမှ စင်ကြယ်နိုင်၏”ဟု မိစ္ဆာအယူဝါဒရှိကြသော အချို့ရသေ့တို့သည် အခါမပြတ် အကြိမ်ကြိမ် ငုပ်တုံပေါ်တုံ ရေချိုးခြင်းအမှု ပြုကြကုန်၏၊ (ထိုအယူဝါဒရှိသူတို့သည်လည်း များလှ၏)။ ထိုအခါ မြတ်စွာဘုရားသည် မီးအိုးကင်း ငါးရာတို့ကို ဖန်ဆင်းတော်မူ၏၊ ယင်းမီးအိုးကင်း ငါးရာတို့၌ ရသေ့တို့သည် ရေငုပ်ပြီး၍ တက်လာလျှင် မီးလှုံကြကုန်၏။
ထိုအခါ ထိုရသေ့ ငါးရာတို့အား “ဤမီးအိုးကင်း ငါးရာတို့ကို ဖန်ဆင်း၍ထားခြင်းမှာ ဧကန္တပင် ရဟန်းကြီး၏ တန်ခိုးအာနုဘော် ဖြစ်ပေမည်”ဟု စိတ်အကြံအစည် ဖြစ်လေ၏။ ထိုအခါ ဥရုဝေလကဿပ ရသေ့ဆရာကြီးအား-
“ဤရဟန်းကြီးသည် ဤမျှများပြား ငါးရာအတိုင်းအရှည်ရှိသော မီးအိုးကင်းတို့ကို ဖန်ဆင်းနိုင်ပေ၏။ သို့ရကား ဤရဟန်းကြီးသည် ကြီးမားသော တန်ခိုးအာနုဘော် ရှိပါပေ၏၊ ထိုသို့ပင် တန်ခိုးအာနုဘော် ကြီးမားသော်လည်း ငါလိုတော့ အာသဝေါကုန်ခန်း ရဟန္တာကား မဟုတ်သေး-
ဟူ၍ အကြံဖြစ်ပြန်လေ၏။
အန္တရဋ္ဌက စိစစ်ချက်
အန္တရဋ္ဌက ဟူသည်မှာ “အကြား၌ရှစ်ခုသော (= အကြား၌ဖြစ်သော ရှစ်ခုအပိုင်းအခြားရှိသော) ရက်”ဟူ၍ အဓိပ္ပါယ်ရသည်။ ယင်းအန္တရဋ္ဌကပုဒ်ကို သက္ကတကျမ်းလာ အဋ္ဌကာပုဒ်နှင့် နှိုင်းယှဉ်သုံးသပ်လျှင် ဤဆိုလတံ့သာအတိုင်း အနက်အဓိပ္ပါယ် ရရှိလာလေသည်။
၅၆၅
“အဋ္ဌကာ ဆိုသည်မှာ (၁) ကွယ်လွန်သူ မိဖ ဘိုး ဘေး စသည်တို့အား ရည်ညွှန်း၍ ကျွေးမွေးပူဇော်မှုနှင့် (၂) ယင်းသို့ ကျွေးမွေးပူဇော်ရာနေ့”ဟူ၍ ဝါစပ္ပတိ (၁၊၅၁၆)နှင့် ကပ္ပဒုမ (၁၊၁၄၈)တို့၌ ဖွင့်ဆိုသည်။
ယင်း ကျွေးမွေးပူဇော်မှု အစီအရင်နှင့် ကျွေးမွေးပူဇော်ရာနေ့ သတ်မှတ်သော ဝါဒအများရှိသည်တွင် ကျွေးမွေးပူဇော်ရာနေ့ သတ်မှတ်သော ဝါဒအချို့မှာ ဤဆိုလတံ့သောအတိုင်း ဖြစ်သည်။
(၁) “တဒပိ ဖုဿမာဃဖဂ္ဂုဏာနံ ကဏှပက္ခသတ္တမျာဒီသု ကတ္တဗ္ဗံ = ထို (နေ့သုံးပါးအပေါင်းဖြင့် ပြီးစေအပ်သော ကွယ်လွန်သူ မိဖ ဘိုးဘေး စသည်တို့အား ရည်ညွှန်း၍ ကျွေးမွေးပူဇော်မှု အထူး)ကိုလည်း ပြာသို တပို့တွဲ တပေါင်းလတို့၏ လဆုတ်ပက္ခ ခုနစ်ရက်မြောက်နေ့ စသည်တို့၌ ပြုအပ်၏”ဟူ၍ ဝါစပ္ပတိ (၁၊၅၁၆)၌ အသွလာယန ဂေဟသုတ်အဆိုကို ဖော်ပြသည်။
(၂) “အဋ္ဌကာ (ထီ) ဖုဿမာဃဖဂ္ဂုဏာနံ ကဏှပက္ခာဋ္ဌမီ = အဋ္ဌကာဆိုသည်မှာ (ဣတ္ထိလိင်) ပြာသို တပို့တွဲ တပေါင်းလတို့၏ လဆုတ်ပက္ခ ရှစ်ရက်မြောက်နေ့”ဟူ၍ သက္ကတ သဒ္ဒကောတ္ထုဘအဘိဓာန် (၁၀၀)၌ ဆိုသည်။
စကားချပ်
ပြာသို တပို့တွဲ၊ စိုရွှဲငွေနှင်း၊ သုတ်လေညှင်းနှင့်၊ ယင်း နှစ်လကြား(၁)၊ တပါးထိုမြို့၊ တပို့တပေါင်း၊ ရှေးနှောင်းအညီ၊ လေးရက်စီမှတ် (၂)၊ အန္တရဌ်ဟု၊ ပညတ်နာမ၊ ကြားရှစ်ည၌၊ တောက်ပလင်းဟုန်၊ တက်အရုဏ်ဝယ်၊ ခိုက်တုန်လွန်ကဲ၊ ဧစမြဲတည်း-ဟူ၍ မဃဒေဝလင်္ကာသစ် ပိုဒ်ရေ (၂၈၀) ၌ စပ်ဆိုထားချက်မှာ ဖော်ပြရာပါ ဝါဒနှစ်ရပ်ကို မှီငြမ်းပြုလေသလောဟု စဉ်းစားဆင်ခြင်ရန် ရှိသည်။
၅၆၆
(၃) “အတြာယံ ဘေဒေါ.. ဟေမန္တသိသိရာနံ စတုန္နမပရပက္ခာနမဋ္ဌမီသွဋ္ဌကာ ဧကဿံ ဝါ = ဤ၌ ဤဆိုလတံ့သည်ကား အထူးတည်း.. ဟေမန္တနှင့် သိသိရရတု (= ဆောင်းဥတုလေးလ)တို့၏ လေးခုကုန်သော လဆုတ်ပက္ခတို့၏ ရှစ်ရက်မြောက် နေ့တို့၌သော်၎င်း, တခုသော လဆုတ်ပက္ခ၏ ရှစ်ရက်မြောက် နေ့၌သော်၎င်း အဋ္ဌကာ (= ကွယ်လွန်သူ မိဖ ဘိုးဘေး စသည်တို့အား ရည်ညွှန်း၍ ကျွေးပူဇော်မှု)ကို ပြုအပ်၏”ဟူ၍ ဝါစပ္ပတိ (၁၊၅၁၇)၌ အသွလာယနသုတ်အဆိုကို ဖော်ပြထားသည်။
(၄) “အဋ္ဌကာဆိုသည်မှာ လပြည့်ပြီးနောက် ရှစ်ရက်မြောက်နေ့ (အထူးအားဖြင့် ဟေမန္တနှင့် သိသိရဟူသော ဆောင်းလေးလအတွင်း၌ မိဖ ဘိုးဘေး စသည်တို့အား (ဝါ) ကွယ်လွန်သူတို့အား ပူဇော်ရာ ထိုလပြည့်ပြီးနောက် ရှစ်ရက်မြောက်နေ့)”ဟူ၍ ဝီလျံ၏ သက္ကတ အင်္ဂလိပ်အဘိဓာန် (၁၁၇)၌ ဖော်ပြကြောင်း သိရှိရလေသည်။
အမှတ်(၃)(၄)တို့ဖြင့် ပြအပ်သော ဝါဒနှစ်ခုတို့အရ “တန်ဆောင်မုန်းလဆုတ် ရှစ်ရက်နှင့် နတ်တော်လဆုတ် ရှစ်ရက်အားဖြင့် ဟေမန္တရတု၌ အဋ္ဌကာရက် နှစ်ခု, ပြာသိုလဆုတ် ရှစ်ရက်နှင့် တပို့တွဲလဆုတ် ရှစ်ရက်အားဖြင့် သိသိရရတု၌ အဋ္ဌကာရက် နှစ်ခု = ဤသို့အားဖြင့် ရတုနှစ်ပါး (= ဆောင်းဥတုလေးလ)တို့၌ အဋ္ဌကာရက်ပေါင်း လေးမျိုးရှိကြောင်း သိသာထင်ရှားသည်။
ဤနည်းအတူပင် သာသနိကကျမ်းတို့၌ လာရှိသော အန္တရဋ္ဌက ရက်သည်လည်း ဆောင်းဥတု လေးလအတွင်း၌ လေးမျိုးပင် ရှိသင့်ရာသည်၊ သို့ရာတွင် အဋ္ဌကထာ ဋီကာတို့၌-
၅၆၇
“အန္တရဋ္ဌကဆိုသည်မှာ တပို့တွဲလ၏ အဆုံးလေးရက်နှင့် တပေါင်းလ၏ အစလေးရက် ဤသို့အားဖြင့် နှစ်လတို့၏အကြား ရှစ်ရက်”–
ဟူ၍ တညီတည်း ဖွင့်ဆိုတော်မူကြသည်။
ထိုဖွင့်ဆိုချက်တို့တွင် အချို့မှာ မုချ (= တိုက်ရိုက်)အဖွင့်မျိုးဖြစ်၍ အချို့မှာ ဥပစာ ပရိယာယ် (= တင်စားသွယ်ဝိုက်သော) အဖွင့်မျိုး ဖြစ်လေသလောဟု စဉ်းစား ဆင်ခြင် သုံးသပ်ရန်ရှိသည်။
အထူးအားဖြင့် ဤရသေ့ညီနောင် ရှင်တထောင် ချေချွတ်ခဏ်းနှင့် စပ်ဆိုင်သော အန္တရဋ္ဌကအဖွင့် (သာရတ္ထ၊ ၃၊ ၂၀၇)ကား သာ၍ပင် ဥပစာ ပရိယာယ် အဖွင့်မျိုးလောဟု စဉ်းစား ဆင်ခြင် သုံးသပ်ရန်ရှိသည်၊ ယင်းအဖွင့်မျိုးတွင်လည်း ဥပလက္ခဏနည်း, နိဒဿနနည်း, အန္တဒီပကနည်းအားဖြင့် သိစေသော အဖွင့်မျိုးလေလောဟု မှန်းဆရန် ရှိလေသည်။
မှန်၏.. သာရတ္ထဒီပနီဋီကာ ဆရာတော်ကြီးသည် (မြတ်စွာဘုရားသခင် ပြာသိုလပြည့်နေ့ ရာဇဂြိုဟ်ပြည်သို့ ကြွရောက်တော်မူကြောင်း ဖွင့်ပြသော) ဇာ-ဋ္ဌ၊ ၁၊ ၁၀၀-နှင့် ဗုဒ္ဓဝံသ-ဋ္ဌ၊ ၅-စကားရပ်တို့ကို၎င်း, (တပို့တွဲလပြည့်နေ့၌ အရှင်သာရိပုတ္တရာ ရဟန္တာဖြစ်ကြောင်း ဖွင့်ပြသော) မ-ဋ္ဌ၊ ၃၊ ၁၄၅-၆- စကားရပ်တို့ကို၎င်း သိမြင်တော်မူပြီးပင် ဖြစ်ပါလျက် ဤရသေ့ညီနောင် ရှင်တထောင် ချေချွတ်ခဏ်းနှင့်ဆိုင်ရာ အန္တရဋ္ဌကရက်အရ “တပို့တွဲလနှင့် တပေါင်းလတို့၏အကြား ရှစ်ရက်”ကို ဖွင့်ပြတော်မူခြင်းသည် ဖော်ပြရာပါ နည်းသုံးမျိုးဖြင့် သိစေသော အဖွင့်မျိုးလေလောဟု သာလွန်၍ပင် စဉ်းစားမှန်းဆရန် ရှိပေသည်။
ဤ(စဉ်းစားမှန်းဆချက်)အတိုင်းဖွင့်ပြတော်မူခဲ့သော် “ဟေမန္တဥတု၏ အတွင်းဖြစ်သော တပို့တွဲလ၏ အဆုံးလေးရက်နှင့် တပေါင်းလ၏ အစလေးရက် ဤသို့အားဖြင့် နှစ်လတို့၏အကြား
၅၆၈
ရှစ်ရက်”တည်းဟူသော အစိတ်စကား, အထင်ကိုဆိုသော စကား, အဆုံးကိုပြသော စကားရပ်ဖြင့် အပေါင်းဖြစ်သော အစ အလယ်ဖြစ်သော (ဆောင်းလေးလအတွင်း၌ ရှိစကောင်း ရစကောင်းသည့်) အခြားအန္တရဋ္ဌက ရက်(ညဉ့်) သုံးမျိုးကိုလည်း ရယူအပ်သောကြောင့် ထိုစကားရပ်ဖြင့်ပင်-
(၁) တန်ဆောင်မုန်းလ၏ အဆုံးနှင့် နတ်တော်လ၏ အစ ရှေ့နောက် လေးရက်စီ အကြား ရှစ်ည, (၂) နတ်တော်လ၏ အဆုံးနှင့် ပြာသိုလ၏ အစ ရှေ့နောက် လေးရက်စီ အကြားရှစ်ည, (၃) ပြာသိုလ၏ အဆုံးနှင့် တပို့တွဲလ၏အစ ရှေ့နောက် လေးရက်စီ အကြားရှစ်ည, (၄) တပို့တွဲလ၏အဆုံးနှင့် တပေါင်းလ၏အစ ရှေ့နောက် လေးရက်စီ အကြားရှစ်ည–
ဤအလုံးစုံသော အန္တရဋ္ဌက ရက်(ညဉ့်) လေးမျိုးတို့ကိုပင် ရအပ်လေတော့သည်။
ထိုအန္တရဋ္ဌက လေးမျိုးတို့တွင် “ယခု ဥရုဝေလ တောအုပ်အတွင်း၌ သီတင်းသုံး နေထိုင်တော်မူစဉ် ရသေ့ညီနောင် ရှင်တထောင်တို့ကို ချေချွတ်ခဏ်းနှင့် စပ်ဆိုင်သော အန္တရဋ္ဌကအရ မည်သည့်အန္တရဋ္ဌက ဖြစ်သင့်သည်”ဟု စိစစ် ဝေဘန်သည်ရှိသော်-
မ-ဋ္ဌ၊ ၃၊ ၁၄၆-၌ “တပို့တွဲလပြည့်နေ့တွင် အရှင်သာရိပုတ္တရာမထေရ် ရဟန္တာဖြစ်ကြောင်း” ဖွင့်ပြသောကြောင့် တပို့တွဲလ၏အဆုံးနှင့် တပေါင်းလ၏အစ (၄)အမှတ်ပြ အန္တရဋ္ဌက မဖြစ်နိုင်။
တဖန် ဇာ-ဋ္ဌ၊ ၁၊ ၁၀၀-နှင့် ဗုဒ္ဓဝံသ-ဋ္ဌ၊ ၅-တို့၌ “မြတ်စွာဘုရားသည် ပြာသိုလပြည့်နေ့၌ ရာဇဂြိုဟ်ပြည်သို့ ကြွရောက်တော်မူကြောင်း” ဖွင့်ဆိုထားသောကြောင့် ပြာသိုလ၏ အဆုံးနှင့် တပို့တွဲလ၏ အစ (၃)အမှတ်ပြ အန္တရဋ္ဌကလည်း မဖြစ်နိုင်။
၅၆၉
ထိုသို့ဖြစ်လျှင် မည်သည့်အန္တရဋ္ဌက ဖြစ်နိုင်သနည်း၊ လေးနက်စွာ ဆင်ခြင်သုံးသပ်လျှင်-
ဇာ-ဋ္ဌ၊ ၁၊ ၁၀၀-၌၎င်း, ဗုဒ္ဓဝံသ-ဋ္ဌ ၊၅-၌၎င်း “မြတ်စွာဘုရားသည် ဘုရားဖြစ်ပြီးနောက် ဗာရာဏသီပြည် မိဂဒါဝုန်တော ပဌမဝါဆို၍ ဝါကျွတ်လတ်သော် ဥရုဝေလတောအုပ်သို့ ကြွတော်မူကာ ထိုတော၌ သုံးလပတ်လုံး သီတင်းသုံး နေထိုင်တော်မူလျက် ရသေ့ညီနောင်သုံးဦး ခေါင်းဆောင်သော ရှင်တထောင်တို့ကို ဆုံးမချေချွတ်တော်မူကြောင်း ဖွင့်ဆိုထားသောကြောင့် ယင်းသို့ သီတင်းသုံး နေထိုင်တော်မူရာ သုံးလတာ ကာလအတွင်း၌ ရသင့်သော (၁) အမှတ်ပြ တန်ဆောင်မုန်းလ၏ အဆုံးနှင့် နတ်တော်လ၏ အစ အန္တရဋ္ဌက (၂)အမှတ်ပြ နတ်တော်လ၏ အဆုံးနှင့် ပြာသိုလ၏ အစ အန္တရဋ္ဌက = ဤအန္တရဋ္ဌက နှစ်မျိုးတို့အနက် တမျိုးမျိုးသာ ဖြစ်နိုင်ခွင့်ရှိသည်။
ထိုနှစ်မျိုးတို့တွင်လည်း (၂)အမှတ်ပြ နတ်တော်လ၏ အဆုံးနှင့် ပြာသိုလ၏ အစ ရှေ့နောက်လေးရက်စီ အကြား ရှစ်ည-တည်းဟူသော ဒုတိယမြောက် အန္တရဋ္ဌကသည်သာ ဤအရာ၌ သာလွန်၍ ဖြစ်နိုင်ခွင့်ရှိသည်။
ဤသို့ ရသေ့ညီနောင် ရှင်တထောင်တို့ကို ချေချွတ်ခဏ်း၌လာသော အန္တရဋ္ဌကအရ “နတ်တော်လ၏ အဆုံးနှင့် ပြာသိုလ၏ အစ ရှေ့နောက် လေးရက်စီ အကြား ရှစ်ညဖြစ်သည်”ဟူ၍ ဆုံးဖြတ်နှစ်သက် လက်ခံယုံကြည်မှသာလျှင် ဇာ-ဋ္ဌ၊ ၁၊ ၁၀၀ နှင့် ဗုဒ္ဓဝံသ-ဋ္ဌ၊ ၅-တို့၌လာသော “မြတ်စွာဘုရား၏ သီတင်းကျွတ်မှ တပေါင်းလအထိ ခရီးစဉ်” ဒီဃနခသုတ် ပါဠိတော် (မ၊ ၃၊ ၁၆၈)နှင့် ၎င်းအဋ္ဌကထာ (မ-ဋ္ဌ၊ ၃၊ ၁၄၆)တို့၌လာသော “အရှင်သာရိပုတ္တရာ ရဟန္တာဖြစ်တော်မူရာနေ့” ဝိနည်းမဟာဝဂ္ဂ (ဝိ၊ ၃၊ ၄၁) ပါဠိတော်နှင့် ၎င်းအဖွင့် သာရတ္ထဋီကာ (သာရတ္ထ၊ ၃၊ ၂၀၇)၌လာသော
၅၇၀
“အန္တရဋ္ဌကရက်”တို့သည် ဆန့်ကျင်ဖွယ်မထင် တညီတညွတ်တည်း ဖြစ်ကုန်ရာသည်။
ဤကား အန္တရဋ္ဌက စိစစ်ချက်တည်း။
(၁၆) ထိုအခါ တနေ့သ၌ မြတ်စွာဘုရား သီတင်းသုံးတော်မူရာ ဥရုဝေလတောအုပ်ဝယ် အခါမဲ့မိုးကြီးသည် သည်းထန်စွာ ရွာသွန်းလေ၏။ ကြီးစွာသော ရေအယဉ်သည်လည်း တသွင်သွင် စီးကျလျက် ရှိပေ၏။ မြတ်စွာဘုရား သီတင်းသုံးနေတော်မူရာ အရပ်မှာလည်း နိမ့်ဝှမ်းသော အရပ်ဖြစ်၍ ရေလွှမ်းမိုးခံရမည့် အရပ်ပင် ဖြစ်၏။ ထိုအခါ မြတ်စွာဘုရားအား “ငါသည် ထက်ဝန်းကျင်မှ စီးကျလာသော ရေအယဉ်ကို ဖယ်ရှားပြီးလျှင် (ပတ်ဝန်းကျင် ရေဝန်းရေဝိုင်း၏အလယ်) မြူတထောင်းထောင်းထသော မြေပြင်၌ လူးလာတုံ့ခေါက် စင်္ကြံလျှောက်၍ နေရမူ ကောင်းလေစွာ့”ဟု အကြံတော်ရှိကာ ထိုသို့ ကြံစည်တော်မူတိုင်းပင် ထက်ဝန်းကျင်မှ စီးကျလာသော ရေအယဉ်ကို ဖယ်ရှားပြီးလျှင် ပတ်ဝန်းကျင် ရေဝန်းရေဝိုင်း၏အလယ် မြုတထောင်း ထောင်းထသော မြေအပြင်၌ လူးလာတုံ့ခေါက် စင်္ကြံလျှောက်၍ နေတော်မူ၏။
ထိုအခါ ဥရုဝေလကဿပ ရသေ့ဆရာကြီးသည် “ရဟန်းကြီးကို ရေမတိုက် မမျောပါစေလင့်”ဟု အကြံပြုကာ ရသေ့များစွာတို့နှင့်တကွ ရေအပြင်တွင် လှေဖြင့် မြတ်စွာဘုရား သီတင်းသုံးတော်မူရာအရပ်သို့ လှော်ခတ်၍ သွားလေသော် ထက်ဝန်းကျင်မှ စီးကျလာသော ရေအယဉ်ကို ဖယ်ရှား၍ ပတ်ဝန်းကျင် ရေဝန်းရေပိုင်း၏အလယ် မြူတထောင်းထောင်းထသော မြေအပြင်၌ လူးလာတုံ့ခေါက် စင်္ကြံလျှောက်၍ နေတော်မူသော မြတ်စွာဘုရားကို အံ့ဩဖွယ်ရာ တွေ့မြင်လေ၏။ ထိုသို့ တွေ့မြင်လေလျှင် မယုံကြည်ရဲဖြစ်ကာ “အို ရဟန်းကြီး.. ရေဝန်းရေပိုင်း၏အလယ် မြူတထောင်းထောင်းထသော မြေအပြင်၌ လူးလာတုံ့ခေါက် စင်္ကြံလျှောက်၍ နေသောသူကား အသင်ရဟန်းကြီးပင်
၅၇၁
ဖြစ်လေသလော”ဟု မေးမြန်းသည်တွင် မြတ်စွာဘုရားသည်လည်း “အို ကဿပ.. အိမ်း ငါဟုတ်သည်”ဟု မိန့်ဆိုတော်မူကာ ရသေ့တို့ ကြည့်နေစဉ်ပင် ကောင်းကင်သို့ ပျံတက်၍ ၎င်းတို့၏လှေထက်၌ သက်ကြွ ရပ်တည်တော်မူလေ၏။ ထိုအခါ ဥရုဝေလကဿပ ရသေ့ဆရာကြီးအား-
ဤရဟန်းကြီးကို အဟုန်သည်းစွာ စီးဆင်းလာသော ချောင်းရေအယဉ်သော်မှလည်း မတိုက်မျောနိုင်ချေ၊ သို့ရကား ဤရဟန်းကြီးသည် ကြီးမားသော တန်ခိုးအာနုဘော် ရှိပါပေ၏၊ ထိုသို့ပင် တန်ခိုးအာနုဘော် ကြီးမားသော်လည်း ငါလိုတော့ အာသဝေါကုန်ခန်း ရဟန္တာကား မဟုတ်သေးချေ-
ဟူ၍ အကြံဖြစ်ပြန်လေ၏။
ဥရုဝေလကဿပဆရာကြီး တပည့်ငါးရာနှင့်တကွ ရဟန်းပြုခြင်း
မြတ်စွာဘုရားသည် ရှေးရှေးနေ့ရက်တို့က ထိုရသေ့တို့၏ ဣန္ဒြေ မရင့်ကျက်သေးသဖြင့် ရင့်ကျက်ချိန်ကိုသာ စောင့်မျှော်ငံ့လင့်တော်မူ၍ ထိုရသေ့တို့၏ အထင်သေးမှုကို အောင့်အည်းသည်းခံ၍ လာခဲ့ရာ သုံးလနီးပါးမျှ အချိန်ကြာခဲ့လေသည်။ ယခုမူ ထိုရသေ့တို့၏ ဣန္ဒြေရင့်ကျက်ပြီဖြစ်၍ ပွင့်ပွင့်လင်းလင်း ရှင်းရှင်းကြီး မိန့်ကြားတော်မူကာ ချေချွတ်ဆုံးမတော်မူပေတော့မည်။
ထိုသို့ ရေမလွှမ်းမိုးအောင် တန်ခိုးပြာဋိဟာ ပြတော်မူပါသော်လည်း ဥရုဝေလကဿပ ရသေ့ဆရာကြီးမှာ ရှေးနည်းအတူပင် မိမိကသာ အာသဝေါကုန်ခန်း ရဟန္တာဖြစ်၍ မြတ်စွာဘုရားကိုမူ အာသဝေါကုန်ခန်း ရဟန္တာမဟုတ်သေးဟူ၍ ကြံစည်စဉ်းစား အမှားကိုသာ တွေးတောသောအခါ မြတ်စွာဘုရား၏ စိတ်သန္တာန်တော်၌-
၅၇၂
“(ဤအတိုင်းသာ လျစ်လျူရှုထားက) ဤမဂ်ဖိုလ်မနီး အချည်းနှီးသော ယောက်ျား (= ဥရုဝေလကဿပ)အား “ဤရဟန်းကြီးသည် တန်ခိုးအာနုဘော်ကား ကြီးမားပေ၏။ သို့စေကာ ငါလိုတော့ အာသဝေါကုန်ခန်း ရဟန္တာမဟုတ်သေး”ဟူ၍သာ ကြာမြင့်စွာ အကြံမှား အစည်မှား ဖြစ်ပွါးနေပေလိမ့်မည်၊ ငါဘုရားသည် ယခုအခါ ဤဥရုဝေလကဿပ ရသေ့ကို ထိတ်လန့်သံဝေဂ ရစေရပါမူကား ကောင်းလေစွာ့”
ဟူ၍ စိတ်အကြံတော် ဖြစ်ပေါ်လာပြီးလျှင် ဥရုဝေလကဿပ ရသေ့ဆရာကြီးကို-
“အို ကဿပ.. သင်သည် (၁) အာသဝေါကုန်ခန်း ရဟန္တာလည်း မဟုတ်ချေ၊ (၂) အရဟတ္တမဂ်သို့ ရောက်ဆိုက်သူလည်း မဟုတ်ချေ၊ (၃) (ထိုသို့ ရောက်ဆိုက်ရန်ကို မဆိုထားဘိ) သင့်မှာ အရဟတ္တမဂ် အရဟတ္တဖိုလ်သို့ ရောက်ဖို့ရန် အကျင့်မှန်လည်း အဏုမြူမျှပင် မရှိသေးချေ”-
ဟူ၍ စကားသုံးခွန်းဖြင့် ပွင့်ပွင့်လင်းလင်း ရှင်းရှင်းကြီး မိန့်ကြားတော်မူလိုက်ရာ ဥရုဝေလကဿပ ရသေ့ဆရာကြီးသည် သံဝေဂ ကြီးစွာရလျက် မြတ်စွာဘုရား၏ ခြေတော်အစုံတို့၌ ဦးခေါင်းဖြင့် တုံ့ဝပ်ပွတ်တိုက်ပြီးလျှင် မြတ်စွာဘုရားကို “ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရား.. အကျွန်ုပ်သည် ရှင်တော်ဘုရား အထံတော်၌ ရှင်အဖြစ်ကို ရပါရစေ၊ ရဟန်းအဖြစ်ကို ရပါရစေ”ဟူ၍ ရှင်ရဟန်းပြုပေးရန် တောင်းပန်စကား လျှောက်ထားလေ၏။
ထိုအခါ မြတ်စွာဘုရားသည် (ရသေ့ငါးရာတို့၏ ဣန္ဒြေရင့်ကျက်နေပြီကို သိတော်မူသဖြင့် ) ဥရုဝေလကဿပ ရသေ့ဆရာကြီးကို-
“အို ကဿပ.. သင်ကား ငါးရာသောရသေ့တို့၏ ရှေ့ဆောင်ဦးစီး အမှူးအကြီး ပါမောက္ခကြီး ဖြစ်ပေသည်၊
၅၇၃
(တပည့်များကို မပန်ကြားက သင့်လျော်မည် မဟုတ်ချေ။) ထိုတပည့်ရသေ့ ငါးရာတို့ကိုလည်း ခွင့်ပန်စကား ပြောကြားဦးလော့၊ (သို့မှသာလျှင်) ထိုတပည့်ရသေ့ ငါးရာတို့သည် မိမိတို့သဘောနှစ်ခြိုက်ရာ ပြုလုပ်နိုင်ကြပေလိမ့်မည်”–
ဟူ၍ မိန့်ကြားတော်မူလေလျှင် ဥရုဝေလကဿပ ရသေ့ဆရာကြီးသည် တပည့်ရသေ့ ငါးရာတို့၏ နေရာသို့ သွားရောက်လျက် “အို ဆရာတို့.. ကျွန်ုပ်သည် ရဟန်းကြီးအထံ၌ တပည့်ခံကာ အကျင့်မြတ်ကို ကျင့်သုံးရန် အလိုရှိပါ၏၊ အရှင်တို့သည် မိမိတို့သဘောနှစ်ခြိုက်ရာ ပြုလုပ်တော်မူကြကုန်လော့”ဟူ၍ ပြောဆိုလေ၏။ ထိုအခါ ရသေ့ငါးရာတို့သည် “အို အရှင်ဆရာကြီး.. အကျွန်ုပ်တို့သည် (နဂါးမင်းကို ဆုံးမသည့်အချိန်ကစ၍) ကြာမြင့်စွာကပင် ရဟန်းကြီး၌ အလွန်အမင်း ကြည်ညိုရင်း ရှိကြပါကုန်၏။ အကယ်၍ အရှင်ဆရာကြီးသည် ရဟန်းကြီးအထံ၌ တပည့်ခံကာ အကျင့်မြတ်ကို ကျင့်သုံးခဲ့ပါမူ ကျွန်ုပ်တို့ ငါးရာလုံးပင် ရဟန်းကြီးအထံ၌ တပည့်ခံကြကာ အကျင့်မြတ်ကို ကျင့်သုံးကြပါမည်”ဟု ပြန်ကြား ပြောဆိုကြကုန်၏။
ထိုအခါ ဥရုဝေလကဿပ ရသေ့ဆရာကြီးနှင့်တကွ ငါးရာသော ရသေ့တို့သည် ဆံပင်များ, ဆံကျစ်ဝန်းများ, မီးဆုံ ကရား အပ်စသော ရသေ့ပရိက္ခရာများ, ထမ်းပိုးများ, မီးမွှေယောက်မစသည့် မီးပူဇော်ဖွယ် အသုံးအဆောင် အဆောက်အဦများကို နေရဉ္ဇရာမြစ်ရေကျော၌ မျှောလိုက်ကြပြီးလျှင် မြတ်စွာဘုရား ထံတော်မှောက်သို့ သွားရောက် ဆည်းကပ်ကြပြီးလျှင် မြတ်စွာဘုရား၏ ခြေတော်အစုံတို့၌ ဦးခေါင်းဖြင့် တုံ့ဝပ်ပွတ်တိုက်ကြ၍ မြတ်စွာဘုရားကို “ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရား.. အကျွန်ုပ်တို့သည် ရှင်တော်ဘုရား အထံတော်၌ ရှင်အဖြစ်ကို ရကြပါရစေ၊ ရဟန်းအဖြစ်ကို ရကြပါရစေ”ဟူ၍ ရှင်ရဟန်းပြုပေးရန် တောင်းပန်စကား လျှောက်ထားကြလေကုန်၏။
၅၇၄
ထိုအခါ မြတ်စွာဘုရားသည် “ဧထ ဘိက္ခဝေါ အစရှိသည်ဖြင့် = ရဟန်းတို့.. လာကြလော့၊ သင်ချစ်သားတို့ တောင်းပန်အပ်သော ရှင်ရဟန်းအဖြစ်ကို ခံယူကြလော့၊ တရားတော်ကို ငါဘုရား ကောင်းစွာ ဟောကြားအပ်လေပြီ၊ သင်ချစ်သားတို့သည် ဝဋ်ဆင်းရဲ၏ အဆုံးကိုပြုခြင်းငှါ သိက္ခာသုံးရပ် မြတ်သောအကျင့်ကို ကျင့်ကြံကြိုးကုတ် အားထုတ်ကြလော့”ဟု ရွှေလက်တော်ကို ဆန့်တန်း၍ ဧဟိဘိက္ခု ခေါ်တော်မူလိုက်သည်နှင့် တပြိုင်နက် ဥရုဝေလကဿပ ဆရာကြီးနှင့်တကွ ထိုငါးရာသော ရသေ့တို့သည် ဣဒ္ဓိမယပရိက္ခရာကို သူ့နေရာနှင့်သူ အဆင်သင့် ဆင်ယင်ပြီးသား ဖြစ်ကြလျက် အဝါ ၆၀-ရသော (= သက်တော် ရှစ်ဆယ်ရှိပြီး) မထေရ်ကြီးများပမာ မြတ်စွာဘုရားကို ရိုသေစွာ ရှိခိုးကြလျက် ရဟန်းပြုပြီးသား ဖြစ်ကြလေတော့သည်။ အံ့ဩဖွယ်ရာ ရသေ့အသွင် ကွယ်ပျောက်၍ ရဟန်းအသွင်သို့ ကူးရောက်သွားကြလေတော့သည်။ ။(ဧထ ဘိက္ခဝေါ-ဟူ၍ မြတ်စွာဘုရားက ရွှေနှုတ်တော်မြွက်၍ ခေါ်တော်မူလိုက်ခြင်းသည်ပင် ထိုရသေ့တို့အဖို့ရာ ဧဟိဘိက္ခု ရဟန်းခံခြင်း ဖြစ်လေသည်၊ သိမ်ဝင်ဖွယ်ရာကိစ္စ လုံးဝ မရှိတော့ပြီ။)
နဒီကဿပ(ညီလတ်)ဆရာကြီး တပည့်များနှင့်တကွ ရဟန်းပြုခြင်း
ဥရုဝေလကဿပ ရသေ့ဆရာကြီးနှင့်တကွ တပည့်ရသေ့ ငါးရာတို့ နေရဉ္ဇရာမြစ်ရေကျော မျှောလိုက်သည့် ရသေ့ပရိက္ခရာများကို အောက်(= အကြေ)ဆိပ်ကမ်း၌နေသော (ညီအလတ်) နဒီကဿပ ဆရာရသေ့ မြင်လေလျှင် “ငါ့အစ်ကိုကြီးအား တစုံတခု ဘေးဥပဒ် မဖြစ်ပါစေလင့်”ဟု အောက်မေ့ကာ “သွားကြလော့၊ နောင်တော်ကြီး (မည်သို့ဖြစ်သည်)ကို သိအောင်စုံစမ်းကြ”ဟု ပြောဆို၍ တပည့်ရသေ့ နှစ်ယောက် သုံးယောက်တို့ကို အလျင်လက်ဦး စေလွှတ်လိုက်ပြီးလျှင် မိမိကိုယ်တိုင်လည်း တပည့်ရသေ့ သုံးရာတို့နှင့် အတူတကွ ဥရုဝေလကဿပ အရှင်သူမြတ် သီတင်းသုံးရာအရပ်သို့ ချဉ်းကပ်၍ အရှင်ဥရုဝေလကဿပကို
၅၇၅
“အို နောင်ကြီးကဿပ.. ဤရဟန်းအဖြစ်သည် ချီးမွမ်းအပ် (မြတ်ပါ)သလော”ဟု မေးမြန်းလေ၏။
ထိုအခါ အရှင်ဥရုဝေလကဿပ မထေရ်သည် “အိမ်း.. ငါ့ရှင်.. ဤရဟန်းအဖြစ်သည် လွန်စွာပင် ချီးမွမ်းအပ် မြတ်ပေ၏”ဟု (ညီအလတ်) နဒီကဿပကို ပြန်ကြားပြောဆိုလေလျှင် ထိုနဒီကဿပ ရသေ့ဆရာနှင့်တကွ ရသေ့သုံးရာတို့သည် ရှေးနည်းအတူ ရသေ့ပရိက္ခရာ အသုံးအဆောင်များ, မီးပူဇော်ဖွယ် အသုံးအဆောင် အဆောက်အဦများကို နေရဉ္ဇရာမြစ်ရေကျော၌ မျှောလိုက်ကြပြီးလျှင် မြတ်စွာဘုရား ထံတော်မှောက်သို့ သွားရောက် ဆည်းကပ်ကြ၍ မြတ်စွာဘုရား၏ ခြေတော်အစုံတို့၌ ဦးခေါင်းဖြင့် တုံ့ဝပ်ပွတ်တိုက်ကြပြီးလျှင် “ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရား.. အကျွန်ုပ်တို့သည် ရှင်တော်ဘုရား အထံတော်၌ ရှင်အဖြစ်ကို ရကြပါရစေ၊ ရဟန်းအဖြစ်ကို ရကြပါရစေ”ဟူ၍ ရှင်ရဟန်းပြုပေးရန် တောင်းပန်စကား လျှောက်ထားကြလေကုန်၏။
ထိုအခါ မြတ်စွာဘုရားသည် “ဧထ ဘိက္ခဝေါ- အစရှိသည်ဖြင့် = ရဟန်းတို့.. လာကြလော့၊ သင်ချစ်သားတို့ တောင်းပန်အပ်သော ရှင်ရဟန်းအဖြစ်ကို ခံယူကြလော့၊ တရားတော်ကို ငါဘုရား ကောင်းစွာ ဟောကြားအပ်လေပြီ၊ သင်ချစ်သားတို့သည် ဆင်းရဲ၏ အဆုံးကိုပြုခြင်းငှါ သိက္ခာသုံးရပ် မြတ်သောအကျင့်ကို ကျင့်ကြံကြိုးကုတ် အားထုတ်ကြလော့”ဟု ရွှေလက်တော်ကို ဆန့်တန်း၍ ဧဟိဘိက္ခု ခေါ်တော်မူလိုက်သည်နှင့် တပြိုင်နက် နဒီကဿပ ရသေ့ဆရာနှင့်တကွ ထိုသုံးရာသော ရသေ့တို့သည် ဣဒ္ဓိမယပရိက္ခရာကို သူ့နေရာနှင့်သူ အဆင်သင့် ဆင်ယင်ပြီးသား ဖြစ်ကြလျက် အဝါ ၆ဝ-ရသော(= သက်တော် ရှစ်ဆယ်ရှိပြီး) မထေရ်ကြီးများပမာ မြတ်စွာဘုရားကို ရိုသေစွာ ရှိခိုးကြလျက် ရဟန်းပြုပြီးသား ဖြစ်ကြလေတော့သည်။ အံ့ဩဖွယ်ရာ ရသေ့အသွင်ကွယ်ပျောက်၍ ရဟန်းအသွင်သို့ ကူးရောက်သွားကြလေတော့သည်။ (ဧထ ဘိက္ခဝေါ-ဟူ၍ မြတ်စွာဘုရားက ရွှေနှုတ်တော်မြွက်၍ ခေါ်တော်မူလိုက်ခြင်းသည်ပင်
၅၇၆
ထိုရသေ့တို့အဖို့ရာ ဧဟိဘိက္ခု ရဟန်းခံခြင်း ဖြစ်လေသည်၊ သိမ်ဝင်ဖွယ်ရာကိစ္စ လုံးဝ မရှိတော့ပြီ။)
ဂယာကဿပ(ညီငယ်)ဆရာကြီး တပည့်များနှင့်တကွ ရဟန်းပြုခြင်း
ဥရုဝေလကဿပ ရသေ့ဆရာကြီးနှင့် တပည့်ရသေ့ငါးရာ, နဒီကဿပ (ညီအလတ်) ရသေ့ဆရာနှင့် တပည့်ရသေ့သုံးရာတို့ နေရဉ္ဇရာမြစ်ရေကျော မျှောလိုက်သည့် ရသေ့ပရိက္ခရာများကို အောက် (= အကြေ) ဆိပ်ကမ်း၌နေသော (ညီအငယ်) ဂယာကဿပ ဆရာရသေ့မြင်လေလျှင် “ငါ့အစ်ကိုကြီး ဥရုဝေလကဿပနှင့် အစ်ကိုလတ် နဒီကဿပတို့အား တစုံတခု ဘေးဥပဒ် မဖြစ်ပါစေလင့်”ဟု အောက်မေ့ကာ “သွားကြလော့၊ နောင်တော်ကြီး နောင်တော်လတ်တို့ (မည်သို့ဖြစ်သည်)ကို သိအောင်စုံစမ်းကြ”ဟု ပြောဆို၍ တပည့်ရသေ့ နှစ်ယောက် သုံးယောက်တို့ကို အလျင်လက်ဦး စေလွှတ်လိုက်ပြီးလျှင် မိမိကိုယ်တိုင်လည်း တပည့်ရသေ့နှစ်ရာတို့နှင့် အတူတကွ ဥရုဝေလကဿပ အရှင်သူမြတ် သီတင်းသုံးရာအရပ်သို့ ချဉ်းကပ်၍ အရှင်ဥရုဝေလကဿပကို “အို နောင်ကြီးကဿပ.. ဤရဟန်းအဖြစ်သည် လွန်စွာပင် ချီးမွမ်းအပ် မြတ်ပါသလာ”ဟု မေးမြန်းလေ၏။
ထိုအခါ အရှင်ဥရုဝေလကဿပ မထေရ်သည် “အိမ်း.. ငါ့ရှင်.. ဤရဟန်းအဖြစ်သည် လွန်စွာပင် ချီးမွမ်းအပ် မြတ်ပေ၏”ဟု (ညီအငယ်) ဂယာကဿပကို ပြန်ကြား ပြောဆိုလေလျှင် ထိုဂယာကဿပ ရသေ့ဆရာနှင့်တကွ ရသေ့နှစ်ရာတို့သည် ရှေးနည်းအတူ ရသေ့ပရိက္ခရာ အသုံးအဆောင်များ, မီးပူဇော်ဖွယ် အသုံးအဆောင် အဆောက်အဦများကို နေရဉ္ဇရာမြစ်ရေကျော၌ မျှောလိုက်ကြပြီးလျှင် မြတ်စွာဘုရား ထံတော်မှောက်သို့ သွားရောက်ဆည်းကပ်ကြ၍ မြတ်စွာဘုရား၏ ခြေတော်အစုံတို့၌ ဦးခေါင်းဖြင့် တုံ့ဝပ်ပွတ်တိုက်ကြပြီးလျှင် “ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရား.. အကျွန်ုပ်တို့သည် ရှင်တော်ဘုရားအထံတော်၌
၅၇၇
ရှင်အဖြစ်ကို ရကြပါရစေ၊ ရဟန်းအဖြစ်ကို ရကြပါရစေ”ဟူ၍ ရှင်ရဟန်းပြုပေးရန် တောင်းပန်စကား လျှောက်ထားကြလေကုန်၏။
ထိုအခါ မြတ်စွာဘုရားသည် “ဧထ ဘိက္ခဝေါ- အစရှိသည်ဖြင့် = ရဟန်းတို့.. လာကြလော့၊ သင်ချစ်သားတို့ တောင်းပန်အပ်သော ရှင်ရဟန်းအဖြစ်ကို ခံယူကြလော့၊ တရားတော်ကို ငါဘုရား ကောင်းစွာ ဟောကြားအပ်လေပြီ၊ သင်ချစ်သားတို့သည် ဆင်းရဲ၏အဆုံးကို ပြုခြင်းငှါ သိက္ခာသုံးရပ် မြတ်သောအကျင့်ကို ကျင့်ကြံကြိုးကုတ် အားထုတ်ကြလော့”ဟု ရွှေလက်တော်ကို ဆန့်တန်း၍ ဧဟိဘိက္ခု ခေါ်တော်မူလိုက်သည်နှင့် တပြိုင်နက် ဂယာကဿပ ရသေ့ဆရာနှင့်တကွ ထိုနှစ်ရာသော ရသေ့တို့သည် ဣဒ္ဓိမယပရိက္ခရာကို သူ့နေရာနှင့်သူ အဆင်သင့် ဆင်ယင်ပြီးသား ဖြစ်ကြလျက် အဝါ ၆ဝ-ရသော(= သက်တော် ရှစ်ဆယ်ရှိပြီး) မထေရ်ကြီးများပမာ မြတ်စွာဘုရားကို ရိုသေစွာ ရှိခိုးကြလျက် ရဟန်းပြုပြီးသား ဖြစ်ကြလေတော့သည်။ အံ့ဩဖွယ်ရာ ရသေ့အသွင် ကွယ်ပျောက်၍ ရဟန်းအသွင်သို့ ကူးရောက် သွားကြလေတော့သည်။ ။(ဧထ ဘိက္ခဝေါ-ဟူ၍ မြတ်စွာဘုရားက ရွှေနှုတ်တော်မြွက်၍ ခေါ်တော်မူလိုက်ခြင်းသည်ပင် ထိုရသေ့တို့အဖို့ရာ ဧဟိဘိက္ခု ရဟန်းခံခြင်းဖြစ်လေသည်၊ သိမ်ဝင်ဖွယ်ရာကိစ္စ လုံးဝ မရှိတော့ပြီ။)
(ဤတန်ခိုးပြာဋိဟာ ပြတော်မူခဏ်း၌ ငါးရာသော ထင်းတုံးတို့ ရသေ့များခွဲ၍မရခြင်း, တပြိုင်နက် အံ့ဩဖွယ်ရာ ကွဲကြခြင်း, ရသေ့များ မီးမွေး၍မရခြင်း, တပြိုင်နက် အံ့ဩဖွယ်ရာ မီးတောက်လောင်ခြင်း, ရသေ့များ မီးကို မငြိမ်းသတ်နိုင်ခြင်း, တပြိုင်နက် အံ့ဩဖွယ်ရာ မီးငြိမ်းခြင်း, မီးအိုးကင်း ငါးရာတို့ကို ဖန်ဆင်းခြင်း ဤအရပ်ရပ်သော ထူးခြားချက်တို့မှာ မြတ်စွာဘုရား၏ အဓိဋ္ဌာန်တော်ကြောင့်ပင် ဖြစ်ကုန်၏။ ။ဤနည်းဖြင့် ဥရုဝေလတောအုပ်အတွင်း၌ ကဿပညီနောင် ရသေ့တထောင်တို့အား
၅၇၈
ချေချွတ်ရန် မြတ်စွာဘုရား ဖန်ဆင်းတော်မူအပ်သော တန်ခိုးပြာဋိဟာတို့မှာ ပါဠိတော်၌ တိုက်ရိုက် ဖော်ပြအပ်သည်တို့ကား တဆယ့်ခြောက်ပါး၊ တိုက်ရိုက် မဖော်ပြအပ်သည်တို့ကား သုံးထောင့်ငါးရာ = နှစ်ရပ်ပေါင်း (၃၅၁၆) သုံးထောင့်ငါးရာ တဆယ့်ခြောက်ပါးတို့ ဖြစ်ကုန်၏။)
အာဒိတ္တပရိယာယသုတ္တန်ကို ဟောကြားတော်မူခြင်း
ထိုအခါ မြတ်စွာဘုရားသည် ဥရုဝေလတောအုပ်၌ ရသေ့ညီနောင် ရှင်တထောင်တို့အား ချေချွတ်ရန် အလိုတော်ဆန္ဒ ပြည့်ဝအောင် နေထိုင် သီတင်းသုံးတော်မူပြီးလျှင် ဂယာရွာ၏အနီး ဂယာသီသမည်သော (ဆင်ဦးကင်းနှင့်တူသည့်) ကျောက်ဖျာကြီးရှိရာအရပ်သို့ ရသေ့ဖြစ်ဘူးကြသော ရဟန်းတထောင်တို့နှင့် အတူတကွ ကြွတော်မူ၍ ထိုဂယာသီသ ကျောက်ဖျာအပြင်၌ ရဟန်းတော်ပေါင်း တထောင်တို့နှင့်အတူတကွ ထိုင်နေတော်မူ၏။
ထိုသို့ထိုင်နေတော်မူပြီးလျှင် “ဤရဟန်းတထောင်တို့အား အဘယ်သို့သော တရားစကားသည် သပ္ပါယ ဖြစ်မည်နည်း”ဟု ဆင်ခြင်တော်မူလတ်သော် “ဤသူတို့သည် ညဉ့်တိုင်း နံနက်တိုင်း မီးကို လုပ်ကျွေး ပူဇော်ကြသူများ ဖြစ်ကုန်၏၊ သို့ဖြစ်၍ ဤရဟန်းတထောင်တို့အား အာယတန တဆယ့်နှစ်ပါးတို့ကို တဆယ့်တသီး မီးအလျှံတို့ အဖန်ဖန်လောင်ကျွမ်းမှုကို ဖော်ပြ၍ အာဒိတ္တပရိယာယ ဓမ္မဒေသနာကို ဟောကြားရလျှင် ဤရဟန်းတထောင်တို့သည် အရဟတ္တဖိုလ်သို့ ရောက်နိုင်ကြပေလိမ့်မည်”ဟု ဆုံးဖြတ်ချက် ချမှတ်တော်မူပြီးလျှင်-
ဒွါရခြောက်ပါး, အာရုံခြောက်ပါး, ဝိညာဏ်ခြောက်ပါး, ဖဿခြောက်ပါး, ဖဿပစ္စယဝေဒနာ တဆယ့်ရှစ်ပါး, ဤတရားအလုံးစုံတို့ကို ရာဂမီး, ဒေါသမီး, မောဟမီး, ဇာတိမီး, ဇရာမီး, မရဏမီး, သောကမီး,
၅၇၉
ပရိဒေဝမီး, ဒုက္ခမီး, ဒေါမနဿမီး, ဥပါယာသမီး ဤတဆယ့်တပါးသော မီးတို့ အသီးသီး တောက်လောင် နေပုံကို အကျယ်ညွှန်ပြသည့်-
အာဒိတ္တပရိယာယသုတ္တန်ကို ဟောတော်မူလေသော် ထိုရဟန်းတထောင်တို့သည် မဂ်ဉာဏ်လေးပါးတို့သို့ အစဉ်အတိုင်း ရောက်ရှိကြကာ အာသဝေါကုန်ခန်း ရဟန္တာဖြစ်ကြလေကုန်၏။ သို့ရကား ထိုရဟန်းတထောင်တို့၏ စိတ်တို့သည် တဏှာဒိဋ္ဌိတို့ဖြင့် တစုံတခုသော တရားကိုမျှ “ငါ+ငါ့ဥစ္စာ”ဟု စွဲယူမှု အလျှင်း ကင်းပြတ်ပြီးလျှင် မဖြစ်သောချုပ်ခြင်းဖြင့် ချုပ်ငြိမ်းကြသော အာသဝေါတရားတို့မှ ရှင်းရှင်းကြီး လွတ်မြောက်ကြပြီး ဖြစ်လေကုန်၏။
(အာဒိတ္တပရိယာယသုတ္တန်နှင့်စပ်၍ သိမှတ်ဖွယ်တို့ကို ဓမ္မရတနာအခဏ်းသို့ရောက်မှ ဖော်ပြပါမည်။)
**********