မေဏ္ဍကသူဌေးအကြောင်း
(၂) မေဏ္ဍကသူဌေးအကြောင်း
သူဌေး၏ ရှေးကောင်းမှု
ဤမေဏ္ဍကသူဌေးအလောင်း သူတော်ကောင်းသည် လွန်ခဲ့သော ကိုးဆယ့်တကမ္ဘာထက်ဝယ် ဝိပဿီမြတ်စွာဘုရားရှင်
၃၈၁
လက်ထက်တော်အခါ၌ (ဇောတိကသူဌေးအလောင်း) အပရာဇိတသူကြွယ်၏ တူ (နှမသား) ဦးလေးနှင့် အမည်တူ အပရာဇိတ အမည်ရှိသူ ဖြစ်ခဲ့လေသည်။ ထို့နောက် ထိုတူဖြစ်သူ အပရာဇိတသူကြွယ်၏ ဦးလေး ဖြစ်သူ အပရာဇိတသူကြွယ်သည် မြတ်စွာဘုရားရှင်အတွက် ဂန္ဓကုဋီ အုတ်ကျောင်းတော်ကို စတင် ဆောက်လုပ်လေ၏။
တူဖြစ်သူ အပရာဇိတသူကြွယ်သည် ဦးလေး အပရာဇိတ သူကြွယ်ထံသို့ သွားရောက်၍ “ဦးလေး.. ကျွန်ုပ်တို့ တူဝရီးနှစ်ယောက် အတူတကွပင် ဂန္ဓကုဋီ အုတ်ကျောင်းတော် ဆောက်လုပ်ကြပါကုန်စို့”ဟု ခွင့်ပန် တိုင်ပင်စကား ပြောကြား၍ ဦးလေးဖြစ်သူက “ငါသည် အခြားသူတို့နှင့် မဆက်ဆံအောင်ပြု၍ တဦးတည်းသာ ဂန္ဓကုဋီ အုတ်ကျောင်းတော်ကို ဆောက်လုပ်ပေအံ့”ဟု မြစ်ပယ်စကား ပြောကြားသောအခါ၌ တူဖြစ်သူသည် “ဤနေရာ၌ ဂန္ဓကုဋီ အုတ်ကျောင်းတော် ဆောက်လုပ်လျှင် ဤကျောင်းရှေ့ ဥပစာနေရာ၌ ဧည့်ခံဆင်ဝင် ခန်းမဆောင်ကို ရမှသင့်တော်မည်”ဟု ဆင်ခြင်ကြံစည်၍ တောမှ သစ်အဆောက်အဦများကို တိုက်ဆောင်ခဲ့စေပြီးလျှင် ရွှေစီချယ်သော တိုင်တလုံး, ငွေစီချယ်သော တိုင်တလုံး, ပတ္တမြားစီချယ်သော တိုင် တလုံး, ရတနာခုနစ်ပါး စီချယ်သော တိုင်တလုံး = ဤသို့ စသည်ဖြင့် ထုပ်လျောက်, ဒိုင်း, မြှား, တံခါးရွက်, လေသာပြူတင်း, အခြင်, ရနယ်, အမိုးအုတ်များကိုပါ အလုံးစုံတို့ကိုပင် ရွှေ,ငွေ-စသည် ချယ်စီအပ်သည်ချည်း ပြုလုပ်စေ၍ ဂန္ဓကုဋီ အုတ်ကျောင်းတော်၏ ရှေ့မျက်နှာစာ နေရာ၌ မြတ်စွာဘုရားရှင်အတွက် ဆင်ဝင်ဧည့်ခံ ခန်းမဆောင်ကို ဆောက်လုပ်စေလေ၏။
ထိုခန်းမဆောင်၏ အထက်၌ တခဲနက် ရွှေနီဖလံဖြင့်ပြီးသော အမိုးအုတ်များ သန္တာကျောက်ဖြင့်ပြီးသော အထွတ်ထုပိကာများကို တပ်ဆင်၍ ထားလေ၏။ ဆင်ဝင်ဧည့်ခံ ခန်းမဆောင် အလယ်၌ ရတနာမဏ္ဍပ် (=တရားမဏ္ဍပ်)ကို ထိုးပြီးလျှင် ဓမ္မာသနပလ္လင်ကို ခင်းထားစေလေသည်။ ထိုဓမ္မာသနပလ္လင်၏ ပုံပန်းမှာ-
၃၈၂
အခြေလေးခုတို့နှင့် အပေါင် (ဘောင်)လေးခုတို့သည် တခဲနက် ရွှေနီဖလံဖြင့် ပြီးကုန်၏ (၁)၊ ရွှေဆိတ်ရုပ် လေးရုပ်တို့ကို သွန်းလုပ်စေပြီးလျှင် ပလ္လင်အခြေလေးခု၏အောက်က ခံထားစေ၏ (၂)၊ အခြားရွှေဆိတ်ရုပ် နှစ်ရုပ်တို့ကို သွန်းလုပ်စေပြီးလျှင် ခြေတင် အင်းပျဉ် = ခြေတင်ခုံ၏အောက်က ခံထားစေ၏ (၃)၊ အခြား ရွှေဆိတ်ရုပ် ခြောက်ရုပ်တို့ကို သွန်းလုပ်စေပြီးလျှင် တရားမဏ္ဍပ်ကို ဝန်းရံလျက် ထားစေလေ၏ (၄)၊ တရားဟောရာ နေရာထိုင်ကို ရှေးဦးစွာ ချည်ကြိုးငယ်တို့ဖြင့် ရက်စေပြီးနောက် အလယ်၌ ရွှေနန်းချည်ကြိုးများ ထပ်၍လိုက်စေပြီးလျှင် အထက်၌ ပုလဲကြိုးများဖြင့် ထပ်၍ ရက်စေလေသည် (၅)၊ ထိုဓမ္မာသနပလ္လင်၏ နောက်ခံမှီရာ တံကဲပျဉ်မှာ စန္ဒကူးနံ့သာသားဖြင့် ပြီးလေသည် (၆)။
ဤသို့ ဆင်ဝင်ဧည့်ခံ ခန်းမဆောင်ကို ဆောက်လုပ်ပြီးပြေလတ်၍ ဆင်ဝင်ခန်းမဆောင် ရေစက်ချပွဲ ကျင်းပဆင်ယင်လတ်သည်ရှိသော် ရဟန်းတော်ပေါင်း (၆၈၀၀၀၀၀) ခြောက်သန်း ရှစ်သိန်းတို့နှင့် အတူတကွ မြတ်စွာဘုရားရှင်ကို ပင့်ဖိတ်၍ လေးလတို့ပတ်လုံး အလှူဒါနကို နေ့စဉ်ရက်ဆက် ပေးလှူပြီး နောက်ဆုံးနေ့၌ တိစီဝရိက် = သင်္ကန်းသုံးထည်စီ လှူဒါန်း ဆက်ကပ်လေသည်။ ထိုအလှူပွဲ၌ အငယ်ဆုံးသံဃာ (သင်္ဃနော)အား လှူဒါန်းသော သင်္ကန်းသည်ပင် အဖိုးတသိန်း (သီဟိုဠ်မူအလို အဖိုးတထောင်) ထိုက်တန်လေသည်။
ဗာရာဏသီသူဌေးကြီးဘဝ
ဤသို့လျှင် မေဏ္ဍကသူဌေးအလောင်း သူတော်ကောင်းသည် ဝိပဿီမြတ်စွာ လက်ထက်တော်အခါ၌ ကုသိုလ်ကောင်းမှု ပြုခဲ့၍ ထိုဘဝမှ စုတေလတ်သော် နတ်ပြည် လူ့ပြည်တို့၌ ကျင်လည် ကျက်စားခဲ့ရလျက် ဤဘဒ္ဒကမ္ဘာသို့ ရောက်သောအခါ ဗာရာဏသီပြည်ဝယ် မဟာဘောဂ သူဌေးမျိုး၌ဖြစ်၍ အရွယ်ရောက်သောအခါ ဗာရာဏသီသူဌေးကြီး ဖြစ်၍လာလေ၏။ ထိုမဟာဘောဂ သူဌေးကြီးသည် တနေ့သ၌ မင်းကို ခစားရန် သွားလေသော်
၃၈၃
ပုရောဟိတ်ပုဏ္ဏားကို မြင်၍ “ဆရာ.. အသို့နည်း (=ဘယ့်နှယ်လဲ) နက္ခတ်, အချိန်, မုဟုတ်များကို စုံစမ်းဆင်ခြင်မိကြပါကုန်၏လော”ဟု မေး၍ ပုရောဟိတ်ဆရာကြီးက “အိမ်း.. စုံစမ်းရှုကြည့် ဆင်ခြင်မိပါ၏၊ ဆရာတို့မှာ နက္ခတ်, အချိန်, မုဟုတ်များကို စုံစမ်း ရှုကြည့်ခြင်းမှတပါး အခြားအမှု အဘယ်မှာရှိအံ့နည်း”ဟု ပြောဆိုလေလျှင် သူဌေးကြီးသည် ဆက်၍ “ထိုသို့ဖြစ်လျှင် ဇနပုဒ်တိုက်နယ်၌ ဖြစ်မည့်အရေးကား အဘယ်သို့များ ရှိလေသနည်း”ဟု မေးမြန်းလေ၏။ ထို့နောက် ဆက်၍ ပြောဆိုကြသည်မှာ-
(ပုရောဟိတ်)
ဘေးတခု ဖြစ်ပေါ်လိမ့်မည်။
(သူဌေး)
ဘယ်လိုဘေးပါလဲ ဆရာ..။
(ပုရောဟိတ်)
ဆာလောင်မွတ်သိပ်ခြင်းဘေး ဖြစ်လိမ့်မည် သူဌေး..။
(သူဌေး)
ဘယ်အချိန်လောက်မှာ ဖြစ်ပါမည်နည်း ဆရာ..။
(ပုရောဟိတ်)
ဤအချိန်မှနောက် သုံးနှစ်လွန်မြောက်သောအခါ၌ ဖြစ်လိမ့်မည် သူဌေး..။
ထိုစကားကို ကြားသိရ၍ မဟာဘောဂ သူဌေးကြီးသည် လယ်ထွန်ခြင်းအလုပ်ကို တိုးချဲ့၍ များစွာလုပ်စေကာ အိမ်မှာရှိသော ဥစ္စာဖြင့်လည်း စပါးကိုသာ ဝယ်ယူ၍ စပါးကျီအလုံးပေါင်း (၁၂၅ဝ) တထောင့်နှစ်ရာ့ ငါးဆယ်တို့ကို ဆောက်လုပ်စေပြီးလျှင် အလုံးစုံသော စပါးကျီတို့ကို ကောက်စပါးအပြည့် ထည့်သွင်းသိုလှောင်၍ ထားလေ၏။ စပါးကျီတို့၌ ထည့်သွင်းသိုလှောင်၍ ပိုလျှံသော စပါးတို့ကို အိုးစရည်း (=အိုးတုတ်ကြီး)များအပြည့် ထည့်သွင်းသိုလှောင်၍ တဖန် ပိုလျှံသော စပါးတို့ကို မြေ၌ တွင်းတူး၍ မြှုပ်သိမ်းစေပြီးလျှင် ထိုမှပိုလျှံသော စပါးတို့ကိုမူ မြေညက်နှင့်နယ်၍ အိမ်နံရံ (=ဘိတ္တိ)တို့ကို လိမ်းကျံစေလေ၏။ (နည်းယူ မှတ်သားဖွယ် ကောင်းလှ၏)။
၃၈၄
မဟာဘောဂသူဌေးကြီးသည် နောက်တချိန် (ပုရောဟိတ်ဆရာကြီး ပြောသည့်အခါ)၌ ဆာလောင်မွတ်သိပ်ခြင်းဘေး (=ဒုဗ္ဘိက္ခဘေး) ဆိုက်ရောက်လတ်သော် မိမိ သိမ်းဆည်း သိုလှောင်ထားသည့် စပါးများကို နေ့ရှည်ရက်များ စားသုံးလျက် စပါးကျီများ, အိုးစရည်းကြီးများ၌ သိုလှောင်ထားသည့်စပါး ကုန်လတ်သည်ရှိသော် အခြံအရံ အစေအပါး လူများကိုခေါ်စေ၍ “အမောင်တို့.. သွားကြဦးလော့၊ တောင်ခြေသို့ ဝင်ကြကာ ဖြစ်သလို အသက်မွေး ထိန်းကျောင်းကြလျက် ဆန်ရေစပါး ပေါများ ဝပြောသောအခါ ငါ၏အထံသို့ လာလိုသူများ ပြန်၍လာကြကုန်လော့၊ မလာလိုသူများသည် ထိုထို မိမိတို့ နှစ်သက်ရာအရပ်၌ပင် အသက်ရှင် နေထိုင်ကြလော့”ဟု ခွင့်လွှတ်လိုက်လေ၏။ ထိုလူများသည် ငိုကြွေး မြည်တမ်းကြကာ မျက်ရည်ဖြိုင်ဖြိုင် စီးကျကုန်လျက် သူဌေးကြီးကို ရှိခိုးကန်တော့ပြီးလျှင် ခုနစ်ရက်ကြာ သူဌေးကြီးအထံမှာပင် နေထိုင်ကြပြီးနောက် သူဌေးကြီး ပြောဆိုသည့်အတိုင်း ပြုကြလေကုန်၏။
သူဌေးကြီး၏အထံ၌ကား ဝေယျာဝစ္စ ရွက်ဆောင်မည့် ပုဏ္ဏ-မည်သော ကျွန်တယောက်သာ ကျန်ရစ်လေ၏။ ထိုပုဏ္ဏကျွန်နှင့်တကွ သူဌေးကတော်ကြီး, သူဌေးသား, သူဌေးချွေးမ, သူဌေးကြီးပါ အိမ်သား ၅-ယောက်သာ ရှိကြလေကုန်၏။ ထိုသူဌေးကြီး အိမ်သားစု ၅-ယောက်တို့သည် မြေတွင်းတို့၌ မြှုပ်နှံထားသော စပါးများလည်း ကုန်ပြန်လေသော် နံရံလိမ်းသည့် မြေညက်ကို ခွဲယူ၍ ရေစိမ်လျက် ထိုမှရသော စပါးဖြင့် မျှတကြလေကုန်၏။ ထို့နောက် သူဌေးကတော်ကြီးသည် ဆာလောင်မွတ်သိပ်ခြင်း (=ဒုဗ္ဘိက္ခ)ဘေး တိုးတက်လွှမ်းမိုး ပြင်းထန်လာလေသော် နံရံမြေညက်များ ကုန်လုနီးပါးဖြစ်လေလျှင် နံရံခြေတို့၌ ကျန်နေသော မြေညက်ကို ခွဲယူ, ရေစိမ်၍ တခွက်မျှလောက်သော ကောက်စပါးကို ရရှိ, ဆန်ဖွပ်လေလျှင် ဆန်တစလယ် ရရှိ၍ “ဒုက္ခဘေး ရောက်သောအခါ ခိုးသူတို့သည် အလွန်များကုန်၏”ဟု
၃၈၅
လူဆိုးသူခိုးရန်မှ ကြောက်သဖြင့် ထိုဆန်တစလယ်ကို လိုရမယ်ရ အိုးငယ်တလုံး၌ ထည့်သွင်းပိတ်ဖုံးကာ မြေ၌မြှုပ်၍ ထားလေ၏။
ထို့နောက် တနေ့သ၌ သူဌေးကြီးသည် မင်းကိုခစားရာမှ ပြန်လာ၍ သူဌေးကတော်ကြီးကို “ရှင်မ.. ငါ အလွန်ဆာလောင်လှ၏၊ တစုံတရာ စားဖွယ်ရာများ ရှိသလော”ဟု မေးလေ၏။ သူဌေးကတော်ကြီးသည် ရှိသည်ကို “မရှိ”ဟု မပြောဆိုပဲ သူဌေးကြီးနှင့် အပြန်အလှန် ပြောဆိုကြသည်မှာ-
(ကတော်)
အရှင်.. ဆန်တစလယ်တော့ ရှိပါ၏။
(သူဌေး)
ထိုဆန်တစလယ်သည် ယခု အဘယ်မှာနည်း။
(ကတော်)
သူခိုးဘေးမှ ကြောက်သဖြင့် ကျွန်တော်မသည် မြေ၌မြှုပ်၍ ထားအပ်ပါသည်။
(သူဌေး)
ထိုသို့ဖြစ်လျှင် ထိုဆန်တစလယ်ကို တူးဖော် ထုတ်ယူ၍ တစုံတရာ ချက်စမ်းပါလော့။
(ကတော်)
အရှင်.. ကျွန်တော်မသည် အကယ်၍ ထိုဆန်တစလယ်ကို ယာဂုကျိုရပါလျှင် နှစ်ကြိမ်စာ (=၂-ထပ်စာ) ရနိုင်ပါသည်၊ အကယ်၍ ထမင်းချက်ရပါလျှင် တကြိမ်စာ (=၁-ထပ်စာ)သာ ရနိုင်ပါသည်၊ ယာဂုနှင့် ထမင်း ဤနှစ်မျိုးတွင် အဘယ်ကို ကျိုရ, ချက်ရပါမည်နည်း = ယာဂု ကျိုရမည်လော, ထမင်းချက် ရမည်လော အရှင်.။
(သူဌေး)
ရှင်မ.. ငါတို့အဖို့ရာ အခြား အထောက်အပံ့ မရှိချေ၊ ထမင်းကိုသာ ဝစွာစား၍ သေကြကုန်စို့၊ ထမင်းကိုသာ ချက်လော့။
သူဌေးကတော်ကြီးသည် သူဌေးကြီး၏ အမိန့်အတိုင်း ထမင်းချက်ပြီးလျှင် ၅-ပုံ၅-စုပြု၍ သူဌေးကြီး၏ အပုံအစုကို ခူးထည့်ပြီးလျှင် သူဌေးကြီး၏ရှေ့၌ အသင့် ချထားလေ၏။ ထိုခဏ၌
၃၈၆
ဂန္ဓမာဒနတောင်ဝယ် ပစ္စေကဗုဒ္ဓါ အရှင်မြတ်သည် သမာပတ်မှ ထတော်မူစ ဖြစ်၏။
(အထူးအားဖြင့်- သမာပတ်ဝင်စားနေချိန် အတွင်း၌ သမာပတ်အစွမ်းကြောင့် ဆာလောင်မွတ်သိပ်ခြင်းသည် မနှိပ်စက်နိုင်၊ သမာပတ်မှ ထတော်မူကြသော အရှင်မြတ်တို့ အဖို့ရာကား ဆာလောင် မွတ်သိပ်ခြင်းသည် အားရှိသည်ဖြစ်၍ ဝမ်းရေလွှာကို လောင်မြိုက်သကဲ့သို့ ပြင်းစွာ ဖြစ်ရှိလေသည်။ ထို့ကြောင့် သမာပတ်မှ ထတော်မူသော ပစ္စေကဗုဒ္ဓါ အရှင်မြတ်တို့သည် ဆွမ်းရနိုင်မည့်အရပ်ကို ကြည့်ရှုဆင်ခြင်၍ ထိုအရပ်သို့ ကြွတော်မူကြမြဲဓမ္မတာ ဖြစ်သည်။ အထူးအားဖြင့် ထိုသမာပတ်မှ ထသောနေ့၌ ထိုအရှင်မြတ်တို့အား အလှူဒါနတခုခုကို ပေးလှူကြရသော သူတို့သည် စစ်သေနာပတိရာထူး- စသည်တို့တွင် တမျိုးမျိုးသော စည်းစိမ်ကို ရကြမြဲ ဖြစ်ကုန်၏)။
ထို့ကြောင့် ထိုပစ္စေကဗုဒ္ဓါ အရှင်မြတ်သည်လည်း ဒိဗ္ဗစက္ခုအဘိညာဏ်ဖြင့် ဆင်ခြင် ကြည့်ရှုတော်မူလေသော် “ဇမ္ဗူဒိပ် တကျွန်းလုံး၌ ဆာလောင်မွတ်သိပ်ခြင်း (=ဒုဗ္ဘိက္ခ)ဘေး ဖြစ်ပွါးနေလေသည်၊ မဟာဘောဂ ဗာရာဏသီ သူဌေးကြီးအိမ်၌ကား လူ၅-ယောက်စာ ဆန်တစလယ်ချက် ထမင်းသည်သာ ကျက်ပြီး အသင့်ရှိလေသည်။ ဤသူဌေးကြီး အိမ်သားစုတို့သည် သဒ္ဓါတရား ရှိကြကုန်၏လော, ငါ့အား ချီးမြှောက် (=လှူဒါန်း)မှုကို ပြုခြင်းငှါ စွမ်းနိုင်ကြပါကုန်၏လော”ဟု ကြံစည်တော်မူသည်တွင် ထိုသူ၅-ဦးလုံးတို့၏ သဒ္ဓါတရား ရှိကြသောအဖြစ်, ချီးမြှောက် = လှူဒါန်းမှုကို ပြုစွမ်းနိုင်ကြသောအဖြစ်ကို မြင်တော်မူ၍ သပိတ်,သင်္ကန်းကို ယူဆောင်ကာ သူဌေးကြီး၏ရှေ့၌ တံခါးဝဝယ် မိမိကိုယ်ကို ရပ်တည်လျက်သား ထင်ရှားပြတော်မူလေ၏။
သူဌေးကြီးသည် ပစ္စေကဗုဒ္ဓါ အရှင်မြတ်ကို မြင်လေလျှင် သဒ္ဓါ ကြည်ညိုစိတ် တဖိတ်ဖိတ် ဖြစ်ရှိလျက် “ငါသည် ရှေးကလည်း အလှူဒါနကို မလှူခဲ့သောကြောင့် ဤကဲ့သို့သော ဆာလောင်မွတ်သိပ်ခြင်း = ဒုဗ္ဘိက္ခဘေးကို ရင်ဆိုင် တွေ့နေရသည်၊ ဤယခု ငါ့အတွက် ထမင်းသည် (စားသုံးလိုက်ပါက) ငါ့ကို တရက်မျှသာ စောင့်ရှောက်နိုင်လေရာ၏၊ အရှင်မြတ်အား လှူဒါန်းအပ်ပါမူကား
၃၈၇
ကမ္ဘာ ကုဋေပေါင်းများစွာတို့၌ ငါ၏ စီးပွါးချမ်းသာကို ရွက်ဆောင်နိုင်သည် ဖြစ်ပေလိမ့်မည်”ဟု ကြံစည်၍ ထိုထမင်းခွက်ကို ဖယ်ရှားစေပြီးလျှင် ပစ္စေကဗုဒ္ဓါ အရှင်မြတ်ထံသို့ သွားရောက်ကာ တည်ခြင်း ၅-မျိုးဖြင့် ရှိခိုးပြီးနောက် အိမ်အတွင်းသို့ ပင့်သွင်းခဲ့၍ ပစ္စေကဗုဒ္ဓါအရှင်မြတ် နေရာ၌ ထိုင်နေမိလတ်သော် ခြေတို့ကို ဆေးကြော ပွတ်သုတ်ပေးပြီးလျှင် ရွှေအခြေတပ်သော အင်းပျဉ် (=ထိုင်ခုံ)၌ ပစ္စေကဗုဒ္ဓါ အရှင်မြတ်ကိုထား၍ ထမင်းခွက်ကို ယူဆောင်ခဲ့ကာ ပစ္စေကဗုဒ္ဓါ အရှင်မြတ်၏ သပိတ်၌ လောင်းလှူလေ၏။
ပစ္စေကဗုဒ္ဓါ အရှင်မြတ်သည် (တဝက်လောင်းလှူပြီး၍) ခွက်ထဲ၌ ထမင်းတဝက်သာ ကျန်ရှိလတ်သော် လက်ဖြင့် သပိတ်ကို ပိတ်တော်မူလိုက်လေသည်။ ထိုအခါ သူဌေးကြီးသည် ပစ္စေကဗုဒ္ဓါ အရှင်မြတ်ကို “အရှင်ဘုရား.. ဆန်တစလယ်ဖြင့် လူ၅-ဦးအတွက် ချက်အပ်သောထမင်းမှ ဤထမင်းသည် တဦးစာ ဖြစ်ပါသည်၊ ဤထမင်းကို နှစ်ပုံပြုခြင်းငှါ မစွမ်းနိုင်ပါ = နှစ်ယောက်စာ ခွဲဝေ၍ မဖြစ်နိုင်တော့ပါ၊ တပည့်တော်အား ဤပစ္စုပ္ပန်လောကအတွက်သာ ချီးမြှောက်မှု ပြုတော်မမူကြပါလင့်၊ (တမလွန်လောကအတွက်ပါ ချီးမြှောက်တော်မူကြပါ)၊ တပည့်တော်သည် အကြွင်းအကျန် မထားရှိပဲ လှူလိုပါသည်”ဟု လျှောက်ထား၍ အလုံးစုံကိုပင် လောင်းလှူပြီးလျှင် “အရှင်ဘုရား.. တပည့်တော်သည် နောက်ထပ်တဖန် ဖြစ်လေရာရာ သံသရာဘဝ ဘုံဌာနဝယ် ဤကဲ့သို့သော ဆာလောင်မွတ်သိပ်ခြင်း = ဒုဗ္ဘိက္ခဘေးကို မတွေ့မမြင်ရသည့်ကိုယ် ဖြစ်ရပါလို၏၊ ဤနေ့မှ အစပြု၍ ဇမ္ဗူဒိပ်ကျွန်း၌နေသူ လူအားလုံးတို့အား မျိုးရိက္ခာထမင်းကို ပေးစွမ်းနိုင်သည့်ကိုယ် ဖြစ်ရပါလို၏၊ မိမိလက်ဖြင့် အလုပ်လုပ်၍ အသက်မွေးမှုကို မပြုရပါလို၊ စပါးကျီပေါင်း (၁၂၅၀) တထောင့်နှစ်ရာ့ငါးဆယ်ကို သုတ်သင်ရှင်းလင်းစေပြီးလျှင် ဦးခေါင်းဆေးလျှော်၍ ထိုစပါးကျီတို့၏ တံခါးဝ၌ ထိုင်နေလျက် အထက်ကောင်းကင်သို့ မော်၍ကြည့်လိုက်သော ခဏ၌ပင် သလေးနီစပါးမိုးအယဉ်တို့သည်
၃၈၈
ဖြိုးဖြိုးကျလာကာ တပည့်တော်၏ ကျီအားလုံးတို့ကို ပြည့်ပါစေကုန်သတည်း။ ဖြစ်လေရာရာ သံသရာဘဝ ဘုံဌာန၌ ဤယခု သူဌေးကတော်သည်ပင် ဇနီး, ဤယခု သားသည်ပင် သား, ဤယခု ချွေးမသည်ပင် ချွေးမ, ဤယခု ကျွန်သည်ပင် တပည့်တော်၏ကျွန် ဖြစ်ပါစေသတည်း”ဟု ဤ၅-ချက်ကို ဆုတောင်းပတ္ထ နာမှု ပြုလေ၏။
အိမ်သားစုအားလုံး၏ ထူးကဲသောစေတနာ
သူဌေးကတော်ကြီးသည်လည်း “ငါ၏အရှင် သူဌေးကြီးကို ဆာလောင် မွတ်သိပ်ခြင်း = ဒုဗ္ဘိက္ခဘေးက နှိပ်စက်အပ်နေပါလျက် ငါသည် (တကိုယ်ကောင်း) စားသုံးရန် ဘယ်နည်းဖြင့်မျှ မတတ်နိုင်”ဟု ကြံစည်ဆင်ခြင်၍ မိမိ၏ဝေစုကို ပစ္စေကဗုဒ္ဓါ အရှင်မြတ်အား လှူဒါန်းပြီးလျှင် “အရှင်ဘုရား.. ယခုအခါ ဖြစ်လေရာရာ သံသရာဘဝ ဘုံဌာန၌ ဤကဲ့သို့သော ဆာလောင်မွတ်သိပ်ခြင်း = ဒုဗ္ဘိက္ခဘေးကို မတွေ့မမြင်ရသည့်ကိုယ် ဖြစ်ပါလို၏၊ တပည့်တော်မ၏ အဖို့ရာ ထမင်းခွက်ကို ရှေ့ကထား၍ ဇမ္ဗူဒိပ်ကျွန်း၌နေသူ လူအားလုံးတို့အား ထမင်းအစာ ပေးရပါသော်လည်း တပည့်တော်မ ထိုင်ရာမှ မထမချင်း ယူတိုင်းယူတိုင်းသော နေရာသည် ပြည့်မြဲပြည့်ပါစေသတည်း၊ ဖြစ်လေရာရာ သံသရာဘဝ ဘုံဌာန၌ ဤသူဌေးကြီးသည်ပင် တပည့်တော်မ၏ အိမ်ရှင်သခင်, ဤသားသည်ပင် တပည့်တော်မ၏ သား, ဤချွေးမသည်ပင် တပည့်တော်မ၏ ချွေးမ, ဤကျွန်သည်ပင် တပည့်တော်မ၏ကျွန် ဖြစ်ပါစေသတည်း”ဟု ဆုတောင်းပတ္ထနာမှု ပြုလေ၏။
သူဌေးကြီး၏ သားသည်လည်း မိမိ၏ဝေစုကို ပစ္စေကဗုဒ္ဓါ အရှင်မြတ်အား လှူဒါန်းပြီးလျှင် “အရှင်ဘုရား.. ဤနေ့မှစ၍ ဤကဲ့သို့သော ဆာလောင်မွတ်သိပ်ခြင်း = ဒုဗ္ဘိက္ခဘေးကို မတွေ့မမြင်ရသည့်ကိုယ် ဖြစ်ပါလို၏၊ တပည့်တော်၏အဖို့ရာ အသပြာ တထောင်အိတ်ကို စွဲကိုင်၍ ဇမ္ဗူဒိပ်ကျွန်း၌နေသူ လူအားလုံးတို့အား အသပြာကို ပေးရပါသော်လည်း ဤထောင်ဝင်အိတ်သည်
၃၈၉
ပြည့်မြဲ ပြည့်ပါစေသတည်း၊ ဖြစ်လေရာရာ သံသရာဘဝ ဘုံဌာန၌ ဤမိဖနှစ်ပါးတို့သည်ပင် အမိအဖတို့ ဖြစ်ကြပါစေကုန်သတည်း၊ ဤဇနီးသည်ပင် တပည့်တော်၏ ဇနီး, ဤကျွန်သည်ပင် တပည့်တော်၏ကျွန် ဖြစ်ပါစေသတည်း”ဟု ဆုတောင်းပတ္ထနာမှု ပြုလေ၏။
သူဌေးကြီး၏ ချွေးမသည်လည်း မိမိ၏ဝေစုကို ပစ္စေကဗုဒ္ဓါ အရှင်မြတ်အား လှူဒါန်းပြီးလျှင် “အရှင်ဘုရား.. ဤနေ့မှစ၍ ဤကဲ့သို့သော ဆာလောင်မွတ်သိပ်ခြင်း = ဒုဗ္ဘိက္ခဘေးကို မတွေ့မမြင်ရသည့်ကိုယ် ဖြစ်ပါလို၏၊ တပည့်တော်မ၏ အဖို့ရာ စပါးတတောင်းကို ရှေ့ကထား၍ ဇမ္ဗူဒိပ်ကျွန်း၌နေသူ လူအားလုံးတို့အား မျိုးရိက္ခာထမင်းကို ပေးရပါသော်လည်း ကုန်ခန်းသောအဖြစ် မထင်ပါစေသတည်း၊ ဖြစ်လေရာရာ သံသရာဘဝ ဘုံဌာန၌ ဤယောက္ခမတို့သည်သာ တပည့်တော်မ၏ ယောက္ခမများ ဖြစ်ကြပါစေသတည်း၊ ဤသူဌေးသားသည်ပင် တပည့်တော်မ၏ အိမ်ရှင်သခင် သူဌေးသား, ဤကျွန်သည်ပင် တပည့်တော်မ၏ကျွန် ဖြစ်ပါစေသတည်း”ဟု ဆုတောင်းပတ္ထနာမှု ပြုလေ၏။
ကျွန်ဖြစ်သူ မောင်ပုဏ္ဏသည်လည်း မိမိ၏ဝေစုကို ပစ္စေကဗုဒ္ဓါ အရှင်မြတ်အား လှူဒါန်းပြီးလျှင် “အရှင်ဘုရား.. ဤနေ့မှစ၍ ဤကဲ့သို့သော ဆာလောင်မွတ်သိပ်ခြင်း = ဒုဗ္ဘိက္ခဘေးကို မတွေ့မမြင်ရသည့်ကိုယ် ဖြစ်ပါလို၏၊ အလုံးစုံသော ဤအရှင် သခင်တို့သည်ပင် ဖြစ်လေရာရာ သံသရာဘဝ ဘုံဌာန၌ အကျွန်ုပ်၏ အရှင်သခင်များ ဖြစ်ကြပါစေသတည်း၊ တပည့်တော်၏အဖို့ရာ တကြိမ်ထွန်လိုက်လျှင်ပင် ဝဲဘက်မှ ထွန်ရေး သုံးကြောင်း, ယာဖက်မှ ထွန်ရေးသုံးကြောင်း, အလယ်မှ ထွန်ရေးတကြောင်း = ဤသို့အားဖြင့် တအမ္ဗဏ (လေးတင်း) မျိုးကြဲနိုင်လောက်သည့် ထွန်ရေး ခုနစ်ကြောင်း ခုနစ်ကြောင်းတို့ ခရီးရောက်ကြပါစေသတည်း”ဟု ဆုတောင်းပတ္ထနာမှု ပြုလေ၏။
(ပုဏ္ဏသည် ထိုနေ့၌ သေနာပတိရာထူးကို ဆုတောင်းလျှင် ရနိုင်သော်လည်း အရှင်တို့၌ ချစ်ခင်လှသောကြောင့် ဤအရှင်သခင်တို့သည်ပင်
၃၉၀
ဖြစ်လေရာရာ သံသရာဘဝ ဘုံဌာန၌ အကျွန်ုပ်၏ အရှင်သခင်များ ဖြစ်ကြပါစေသတည်း-ဟု မိမိအဖို့ ကျွန်ဖြစ်ရန်ကိုသာ ဆုတောင်းမိလေ၏)။
ပစ္စေကဗုဒ္ဓါ အရှင်မြတ်သည် ထိုသူအားလုံးတို့၏ စကားဆုံးသောအခါ၌ “ဧဝံ ဟောတု = ဤသို့ (သင်တို့ ဆုတောင်းသည့်အတိုင်း) ဖြစ်ပါစေသတည်း”ဟု မိန့်တော်မူပြီးလျှင်-
ဣစ္ဆိတံ ပတ္ထိတံ တုယှံ၊ ခိပ္ပမေဝ သမိဇ္ဈတု။
သဗ္ဗေ ပူရေန္တု သင်္ကပ္ပါ၊ စန္ဒော ပန္နရသော ယထာ။
တုယှံ = သင်၏။ ဣစ္ဆိတံ = အလိုရှိအပ်သမျှသည်။ ပတ္ထိတံ = တောင့်တအပ်သမျှသည်။ ခိပ္ပမေ၀ = လျင်စွာသာလျှင်။ သမိဇ္ဈတု = ပြည့်စုံစေသတည်း။ သဗ္ဗေ = ခပ်သိမ်းကုန်သော။ သင်္ကပ္ပါ = အကြံအစည်တို့သည်။ ပန္နရသော စန္ဒော ယထာ = တဆယ့်ငါးရက် ရွှန်းစက်ပေါ်ထွန်း လပြည့်ဝန်းကဲ့သို့။ ပူရေန္တု = ပြည့်စေကုန်သတည်း။
ဣစ္ဆိတံ ပတ္ထိတံ တုယှံ၊ သဗ္ဗမေဝ သမိဇ္ဈတု။
သဗ္ဗေ ပူရေန္တု သင်္ကပ္ပါ၊ မဏိဇောတိရသော ယထာ။
တုယှံ = သင်၏။ ဣစ္ဆိတံ = အလိုရှိအပ်သော။ ပတ္ထိတံ = တောင့်တအပ်သော။ သဗ္ဗမေဝ = အလုံးစုံသည်ပင်။ သမိဇ္ဈတု = ပြည့်စုံစေသတည်း။ သဗ္ဗေ = ခပ်သိမ်းကုန်သာ။ သင်္ကပ္ပါ = အကြံအစည်တို့သည်။ ဇောတိရသော မဏိ ယထာ = ဇောတိရသ်ပတ္တမြားကဲ့သို့။ ပူရေန္တု = ပြည့်စေကုန်သတည်း။
ဤပစ္စေကဗုဒ္ဓါ ဆုပေးသော ဂါထာတို့ဖြင့် အနုမောဒနာ ပြုပြီးလျှင် “ငါသည် ဤသူတို့၏စိတ်ကို တိုးတက်ကြည်ညိုစေမှ သင့်တော့မည်”ဟု ကြံစည်ဆင်ခြင်တော်မူ၍ “ဂန္ဓမာဒနတောင်တိုင်အောင် ဤသူများသည် ငါ့ကို မြင်ကြစေကုန်သတည်း”ဟု အဓိဋ္ဌာန်တော်မူ၍ ကြွသွားလေ၏။ ထိုသူဌေးကြီး အိမ်သားစု
၃၉၁
၅-ဦးတို့သည်လည်း ကြည့်လျက်သာ ရပ်တည်နေကြလေကုန်၏၊ ပစ္စေကဗုဒ္ဓါ အရှင်မြတ်သည် ဂန္ဓမာဒနတောင်သို့ ရောက်လေလျှင် ထိုဆွမ်းကို အဖော်ပစ္စေကဗုဒ္ဓါ အရှင်မြတ် ငါးရာတို့နှင့် အတူတကွ ခွဲဝေသုံးဆောင်တော်မူလေ၏၊ ထို၅-ယောက်စာ ဆွမ်းသည် ပစ္စေကဗုဒ္ဓါ အရှင်မြတ်၏ အာနုဘော်ကြောင့် ငါးရာလုံးတို့အား လောက်လောက်ငင ရှိလေ၏၊ သူဌေးကြီးအိမ်သားစု ၅-ဦးတို့သည်လည်း ကြည့်ရှု ကြည်ညိုကြလျက်သာလျှင် ရပ်တည်နေကြလေကုန်၏။
နေ့ခြင်းပင် ကောင်းကျိုးပေးခြင်း
အထူးအားဖြင့် နေမွန်းတည့်ချိန် လွန်သောအခါ သူဌေးကတော်ကြီးသည် ထမင်းအိုးကို ဆေးကြောဖုံးပိတ်၍ ထားလိုက်လေ၏။ သူဌေးကြီးသည်လည်း ဆာလောင်မွတ်သိပ်ခြင်း အပြင်း နှိပ်စက်အပ်ရကား လျောင်း၍ အိပ်ပျော်သွားလေ၏။ သူဌေးကြီးသည် ညနေချမ်းအချိန်၌ နိုးလတ်၍ သူဌေးကတော်ကြီးကို “ရှင်မ.. ငါသည် အလွန်ဆာလောင်လှပါ၏၊ ထမင်းအိုးအပြင်၌ ထမင်းချိုး ထမင်းလုံး အကပ်အသပ်ကလေးများ ရှိသေးသလော (ကြည့်ပါဦးလော့)”ဟု ပြောဆိုလေ၏။ သူဌေးကတော်ကြီးသည် အိုးကို ပြောင်စင်အောင်ဆေး၍ မိမိထားအပ်သောအဖြစ်ကို သိပါလျက်လည်း “မရှိပါ”ဟူ၍ မပြောဆိုပဲ “ထမင်းအိုးကို ဖွင့်ကြည့်ပြီးမှ ပြောတော့မည်”ဟု ကြံစည်ကာ ထ၍ ထမင်းအိုးအနီးသို့ သွားပြီးလျှင် ထမင်းအိုးကို ဖွင့်၍ ကြည့်လေ၏။
ထိုခဏ၌ပင်လျှင် မုလေးပန်းငုံ (မြတ်လေးပန်းဖူး)နှင့်တူသော အဆင်းရှိသည့် ထမင်းဖြင့် ပြည့်၍နေသော ထမင်းအိုးသည် အဖုံး (စလောင်းဖုံး)ကို ကြွအောင်မ-ချီ၍ တည်ရှိနေလေ၏။ သူဌေးကတော်ကြီးသည် ထိုအခြင်းအရာကို မြင်လျှင်ပင် ပီတိဖြင့်နှံ့သော ကိုယ်ရှိလျက် (=တကိုယ်လုံး ပီတိဖုံးလျက်) သူဌေးကြီးကို “အရှင်.. ထလော့၊ ကျွန်တော်မသည် ထမင်းအိုးကို ပြောင်စင်အောင် ဆေးပြီးမှ အုပ်၍ထားခဲ့ပါသည်၊ ထိုထမင်းအိုးသည်ကား ယခုအခါ
၃၉၂
မုလေးပန်းငုံ = မြတ်လေးပန်းဖူးနှင့်တူသော အဆင်းရှိသည့် ထမင်းဖြင့် ပြည့်နေပါပြီ၊ ကုသိုလ်ကောင်းမှုတို့မည်သည် ပြုသင့်ပြုထိုက်သော သဘောရှိပါပေကုန်စွာ့၊ အလှူဒါနမည်သည် ပြုသင့်ပြုထိုက်သော သဘောရှိပါပေစွာ့၊ အရှင်.. ထလော့, ချမ်းသာစွာ စားသုံးပါလော့”ဟု ပြောဆို လေ၏။
သူဌေးကတော်ကြီးသည် ရှေးဦးစွာ အဖနှင့် သားတို့အား ထမင်းကို ပေးကမ်းကျွေးမွေးလေသည်။ ထိုအဖနှင့်သားတို့ စားပြီး၍ ထသွားကြတော့မှ ချွေးမနှင့် အတူတကွထိုင်၍ မိမိပါ စားပြီးလျှင် ကျွန်ဖြစ်သူ မောင်ပုဏ္ဏအား ထမင်းကို ပေးလေ၏။ ယူတိုင်း, ယူတိုင်းသော နေရာသည် မကုန်နိုင်ပဲရှိလေ၏။ ယောက်မဖြင့် ပဌမအကြိမ် ခူးခပ်ယူသော နေရာသာလျှင် ထင်ရ၏။ ထိုနေ့မှာပင် စပါးကျီ, အိုးစရည်း စသည်တို့သည် ရှေးက စပါးဖြင့် ပြည့်မြဲသောအတိုင်းပင် တဖန်ပြည့်၍ နေကြလေကုန်၏၊ သူဌေးကြီးသည် “မဟာဘောဂ သူဌေးကြီး၏အိမ်၌ ရိက္ခာထမင်း ပြည့်တင်းစွာ ဖြစ်လျက်ရှိသည်၊ မျိုးရိက္ခာထမင်းကို ရယူလိုသူတို့သည် လာရောက်၍ အလိုရှိတိုင်း ယူကြကုန်လော့”ဟု မြို့အတွင်း၌ လှည့်လည် ကြွေးကြော်စေလေ၏။ လူတို့သည် သူဌေးကြီး၏အိမ်မှ မျိုးရိက္ခာထမင်းကို အလိုရှိသမျှ ယူကြလေကုန်၏၊ ဇမ္ဗူဒိပ်ကျွန်း၌နေသူ လူခပ်သိမ်းတို့သည် ထိုမဟာဘောဂသူဌေးကြီးကို အမှီပြု၍ အသက်ရှင်မှုကို ရကြလေကုန်၏။
နောက်ဆုံးဘဝ မေဏ္ဍကသူဌေးဖြစ်ခြင်း
ထိုမဟာဘောဂ သူဌေးကြီးသည် ထိုဘဝမှ စုတေလတ်သော် နတ်ပြည်၌ဖြစ်၍ နတ်ပြည်, လူ့ပြည်တို့ဝယ် ကျင်လည်ကျက်စားခဲ့ရလျက် ဤအကျွန်ုပ်တို့ ဘုရားမြတ်စွာ ပွင့်ထွန်းတော်မူရာ ကာလဝယ် ဘဒ္ဒိယမြို့၌ သူဌေးမျိုး၌ ဖြစ်လာလေသည်။ သူ၏ဇနီး သူဌေးကတော်သည်လည်း မဟာဘောဂ သူဌေးမျိုး၌ဖြစ်၍ အရွယ်သို့ ရောက်လတ်သော် ထိုသူဌေး၏ သူဌေးကတော်ကြီးပင် ဖြစ်လာလေ၏။
၃၉၃
မေဏ္ဍကသူဌေးဟု အမည်တွင်ခြင်း
ထိုသူဌေးကြီး၏ အိမ်နောက်ပိုင်း ရှစ်မင်းပယ်မျှ ကျယ်ဝန်းသော မြေအရပ်၌ ဝိပဿီမြတ်စွာ လက်ထက်တော်အခါက ရွှေဆိတ်ရုပ်ပြုလုပ်ကာ ပူဇော်ခဲ့သော ကောင်းမှုကုသိုလ်ကံ အဟုန်ကြောင့် ဆင်, မြင်း, ဥသဘ ပမာဏရှိသော ရွှေဆိတ်ရုပ်ကြီးများသည် မြေကိုဖောက်ခွဲ၍ ကျောက်ကုန်းချင်း တိုက်ခတ်ထိစပ်ကာ ဖြစ်ပေါ်၍လာလေကုန်၏။ ထိုရွှေဆိတ်ရုပ်ကြီးတို့၏ ခံတွင်းများ၌ အဆင်း၅-မျိုးရှိသည့် ချည်ဂေါ်လီလုံးများ အသင့်ထည့်အပ်ပြီးသား ဖြစ်၍နေကုန်၏။ ထောပတ်, ဆီ, ပျား, တင်လဲ- စသည်တို့ကိုဖြစ်စေ၊ အဝတ်အထည်, ရွှေ, ငွေ- စသည်တို့ကိုဖြစ်စေ အလိုရှိလတ်လျှင် ထိုရွှေဆိတ်ရုပ်တို့၏ ခံတွင်းမှ ချည်ဂေါ်လီလုံးများကို ဖယ်ရှားပစ်ကြရကုန်၏။ ရွှေဆိတ်ရုပ် တရုပ်တည်း၏ ခံတွင်းမှပင် ဇမ္ဗူဒိပ်ကျွန်း၌နေသူ လူအားလုံးတို့အတွက် လောက်ငအောင် ထောပတ်, ဆီ, ပျား, တင်လဲ, အဝတ်အထည်, ရွှေ, ငွေ-တို့ ထွက်၍လာကုန်၏။ ထိုအချိန်မှစ၍ သူဌေးကြီး၏ အမည်သည် “မေဏ္ဍကသူဌေးကြီး”ဟူ၍ ထင်ရှားကျော်ကြား လာလေ၏။ (မေဏ္ဍက = ရွှေဆိတ်ရုပ်ရှင်သူဌေးဟု ဆိုလိုသည်)။
ထိုသူဌေးကြီး ဇနီးမောင်နှံတို့၏ ရှေးဘဝက သားသည်ပင် ယခုဘဝ၌လည်း သားဖြစ်၍လာလေ၏ (ထိုသားမှာ ဝိသာခါ၏ဖခင် ဓနဉ္ဇယသူဌေးဖြစ်သည်)။ ရှေးဘဝက ချွေးမသည်ပင် ယခုဘဝ၌လည်း ချွေးမဖြစ်လာလေ၏။ ရှေးဘဝကကျွန်သည်ပင် ယခုဘဝ၌လည်း ကျွန်ဖြစ်၍လာလေ၏။ (မေဏ္ဍကသူဌေးကြီး၏ သူဌေးကတော်ကြီးကား စန္ဒပဒုမာ-အမည်ရှိသည်၊ ချွေးမဖြစ်သူ ဓနဉ္ဇယသူဌေးကတော်ကား သုမနဒေဝီ အမည်ရှိသည်၊ မေဏ္ဍကသူဌေးကြီး၏ ကျွန်ကား ပုဏ္ဏ-အမည်ရှိသည်)။
(ဤမေဏ္ဍကသူဌေးကြီး, သူဌေးကတော်ကြီး, သား ဓနဉ္ဇယသူဌေး, ချွေးမ သုမနဒေဝီ, ကျွန်ယုံတော် မောင်ပုဏ္ဏတို့၏ အာနုဘော်အကြောင်းနှင့်တကွ မေဏ္ဍကသူဌေးကြီး သောတာပန်အရိယာ ဖြစ်သည်တိုင်အောင်သော အကြောင်းအရာများကို ဤမဟာဗုဒ္ဓဝင် ဆဋ္ဌမတွဲ
၃၉၄
အောက် ဥပါသိကာစရိတခဏ်း ဝိသာခါအကြောင်း စာမျက်နှာ ၂၄၅-မှစ၍ ပြန်လည်ကြည့်ရှု သုံးသပ်ကုန်ရာ၏)။
အထူးအားဖြင့် မေဏ္ဍကသူဌေးကြီးသည် မြတ်စွာဘုရား အထံတော်၌ တရားတော်ကို နာရ၍ သောတာပန် ဖြစ်ပြီးသောအခါ မြတ်စွာဘုရားရှင် အထံတော်သို့ မိမိ လာရောက်စဉ်အခါဝယ် တိတ္ထိတို့က မြတ်စွာဘုရား၏ ကျေးဇူးမဲ့ကို ပြောကြား၍ မိမိအား တားမြစ်ကြသည့်အကြောင်းကို မြတ်စွာဘုရားအား လျှောက်ထားလေသည်။ ထိုအခါ မြတ်စွာဘုရားရှင်သည် မေဏ္ဍကသူဌေးကြီးကို “ဒါယကာသူဌေး.. ဤသတ္တဝါတို့မည်သည် ကြီးစွာသော မိမိ၏ အပြစ်ကိုကား မမြင်ကြကုန်၊ သူတပါးတို့၏ အပြစ်ကိုကား မရှိသည်ကိုပင် အရှိပြုကာ ထိုထိုအရပ်၌ ဖွဲဖျင်းကဲ့သို့ လှေ့လွှင့် ပြောကြားတတ်ကုန်၏”ဟု မိန့်တော်မူပြီးလျှင် ဤဆိုလတ္တံ့သော တရားဂါထာကို ဟောကြားတော်မူလေ၏-
သုဒဿံ ဝဇ္ဇမညေသံ၊ အတ္တနော ပန ဒုဒ္ဒသံ။
ပရေသံ ဟိ သော ဝဇ္ဇာနိ၊ ဩပုနာတိ ယထာ ဘုသံ။
အတ္တနော ပန ဆာဒေတိ၊ ကလိံဝ ကိတဝါ သဌော။
ဂဟပတိ = မေဏ္ဍကသညာ အိုဒါယကာ..။ ဣမေသံ သတ္တာနံ = ဤသတ္တဝါတို့သည်။ အညေသံ = သူတပါးတို့၏။ ဝဇ္ဇံ = အပြစ်ကို။ သုဒဿံ = အလွယ်ဖြင့်သာ ရှုမြင်နိုင်စွာ၏။ အတ္တနော = မိမိ၏။ ဝဇ္ဇံ ပန = အပြစ်ကိုကား။ ဒုဒ္ဒသံ = အလွန်ပင်ကြီးကဲသော်လည်း မြင်ခဲလှစွာ၏။ ဟိ = မှန်၏။ သော = ထိုကိုယ့်အပြစ်ကိုကား လျစ်လျူပြုသူ, သူ့အပြစ်ကိုသာ ရှုလေ့ရှိသောသူသည်။ ပရေသံ = သူတပါးတို့၏။ ဝဇ္ဇာနိ = အပြစ်တို့ကို။ ဘုယံ ယထာ = ဖွဲဖျင်းကိုကဲ့သို့။ ဩပုနာတိ = လှေ့လွှင့်သောအား ပြောကြားတတ်ပေ၏။ အတ္တနော = မိမိ၏။ ဝဇ္ဇံ ပန = အပြစ်ကိုကား။ ကိတဝါ = ကောက်ကျစ်သော။ သဌော = ငှက်မုဆိုးသည်။ (တနည်း) သဌော = ကောက်ကျစ်သော ငှက်မုဆိုးသည်။
၃၉၅
ကိတဝါ-ကိတဝါယ = သစ်ခက်စသည်ဖြင့်။ ကလိံ = မိမိကိုယ်ကို။ ဆာဒေတိ ဣဝ = ဖုံးလွှမ်းသကဲ့သို့။ ဆာဒေတိ = ဖုံးလွှမ်းတတ်၏ -
ဤဒေသနာ ဂါထာနိဂုံး ဆုံးလတ်သောအခါ များစွာသော သူတို့သည် သောတာပတ္တိဖိုလ်- စသည်တို့သို့ ဆိုက်ရောက်ကြလေကုန်၏။ (ဓမ္မပဒ ဋ္ဌ ၂၊ ၂၃၂ -မှစ၍)။
ဤကား မေဏ္ဍကသူဌေး အကြောင်းတည်း။
**********