လူသေလူဖြစ် ဝါဒါနုဝါဒ ဝိနိစ္ဆယ/ပေါင်းရုံးသုံးသပ်ချက် (ကောက်ချက်)
လူသေလူဖြစ် ဝါဒါနုဝါဒ ဝိနိစ္ဆယနှင့် စပ်လျဉ်း၍ နိုင်ငံတော်
သီးခြားဝိနည်းဓိုရ်အဖွဲ့ အမှတ်(၂)၏
ပေါင်းရုံးသုံးသပ်ချက် (ကောက်ချက်)
၁။ ၁၃၄၃-ခု၊ နယုန်လပြည့်ကျော်(၁၃)ရက် (၃၀-၆-၈၁) နေ့တွင် ဤ နိုင်ငံတော် သီးခြား ဝိနည်းဓိုရ်အဖွဲ့ အမှတ်(၂) ရုံးတော်သို့ မိတ္ထီလာမြို့၊ ဓမ္မာစရိယကျောင်းတိုက်မှ ဆရာတော်ဦးစန္ဒိမာနှင့်တကွ စောဒကဆရာတော် လေးပါးတို့က လူသေလူဖြစ်ဝါဒီ သမ္မာဒိဋ္ဌိသုသေသနဝါဒီနှင့် ရွှေအဘိဓမ္မာဝါဒီတို့ ဟောပြော ရေးသား ဖြန့်ဝေနေကြသော စာအုပ်စာတမ်း စာစောင်စာရွက် အမျိုးအစားပေါင်း ၃၄-မျိုး၊ အရေအတွက် ၆၇-မျိုးတို့ကို လည်းကောင်း၊ ဦးဥက္ကဋ္ဌဂိုဏ်းသားအချို့ ဟောပြောထားသော တိတ်ခွေများအနက်မှ တိတ်ခွေ(၁၁)မျိုးတို့ကို လည်းကောင်း၊ သက်သေခံပစ္စည်းအဖြစ် တင်ပြကြလျက် ယင်းစာအုပ်စာတမ်းများနှင့် တိတ်ခွေများ၌ ပါရှိသော ထိုလူတစ်စုတို့၏ ဟောပြောရေးသားချက်များသည် ထေရဝါဒပိဋကတ်တော်များနှင့် မညီညွတ်ရုံမျှမက သံဂါယနာ ၆-တန်တင် နိကာယ်ငါးရပ် ပိဋကတ်သုံးပုံတို့ကို ပျက်စီးအောင် မူရင်းပါဠိတော်များကို ဖျက်ဆီးခြင်း၊ အနက်အမှားများဖော်ထုတ်ခြင်း၊ ပါဠိတော်အတုများ ဖန်တီးထည့်သွင်းခြင်း၊ ပါဠိတော် အစစ်အမှန်များကို ထုတ်ပယ်ခြင်း၊ ဗုဒ္ဓ ဓမ္မ သံဃအပေါ် ပုတ်ခတ်ဝေဖန်ခြင်း၊ ပြက်ရယ်ပြုခြင်း၊ ရုပ်ဝါဒအမြင်ဖြင့် အပုတ်ချခြင်း၊ အေးချမ်းစွာ ကျင့်သုံးနေထိုင်ကြသော ဗုဒ္ဓဘာသာ ရဟန်းရှင်လူတို့အတွက် အချင်းချင်းအထင်မှား အမြင်မှား ဖြစ်စေလျက် ပဋိပက္ခများ ဖန်တီးခြင်းများကြောင့် မြန်မာနိုင်ငံ ဗုဒ္ဓသာသနာတော်အတွင်း၌ ဓမ္မ အဓမ္မ အငြင်းပွားမှုများဆိုင်ရာ ဆိုးရွားစွာပေါ်ပေါက်လာခဲ့ရကြောင်း၊ ဗုဒ္ဓဘာသာ သာသနာတော်ကို လက်တွေ့ လိုက်နာကျင့်သုံးနေကြသော သန်းပေါင်းများစွာသော ဗုဒ္ဓဘာသာဝင်တို့အား စိတ်နှလုံးမချမ်းမြေ့ဖြစ်စေခဲ့ကြောင်း၊ စာချစာသင် သာသနာဝင် တစ်သိန်းကျော်တို့အား မကျေမနပ် အထူးဖြစ်စေခဲ့ကြောင်း လျှောက်ထားတင်သွင်း ခဲ့ကြသည်။
၂။ ၁၃၄၁-ခုနှစ်၊ ဝါဆိုလဆန်း(၃)ရက် (၄-၇-၈၁)နေ့တွင် စောဒက ဆရာတော်များက ဤရုံးတော်သို့ သက်သေခံအဖြစ် တင်ပြထားသော ထိုလူတစ်စု၏ လက်ရာဖြစ်သော စာအုပ်စာတမ်း တိတ်ခွေတို့၌ ပါရှိသော ဟောပြောရေးသားချက်များကို ပိဋကကျမ်းဂန်၊ အာဂမယုတ္တိ၊ သဘာဝယုတ္တိတို့ဖြင့် ထပ်ဆင့်စောဒနာကြသည်။ စောဒကဆရာတော်များက ဦးဥက္ကဋ္ဌနှင့် အပေါင်းပါတို့၏ သာသနာဖျက်လုပ်ငန်းဖြစ်သော အဆိုပါ စာအုပ်စာတမ်း တိတ်ခွေတို့ကို လေ့လာဆန်းစစ် ကြည့်ကြရာတွင် ဘုရားရှင်ကိုယ်စား ထားရစ်သော စာပေပရိယတ် ကျမ်းဂန်များနှင့် လုံးဝဆန့်ကျင်လျက် ရှိကြသည့်အပြင် သိမ်မွေ့နက်နဲသော ဗုဒ္ဓဘာသာရေး သဘောတရားနှင့် မတန်လောက်အောင်ပင် ပက်ပက်စက်စက် ရေးသားပုတ်ခတ်ချက်များ ဖြစ်နေသည်ကို တွေ့ရကြောင်း၊ သို့ဖြစ်သောကြောင့် တောင်တွင်းကြီး ဦးဥက္ကဋ္ဌနှင့်တကွ ၎င်း၏ နောက်လိုက်နောက်ပါ သင်္ကန်းဝတ်နှင့် လူဝတ်ကြောင်တို့၏ ရေးသားဟောပြော ထွင်းထုထားချက်များသည် အဓမ္မဝါဒသာဖြစ်ကြောင်း၊ ထိုအဓမ္မဝါဒကို ရေးသားဟောပြောဖြန့်ဝေကြသော သာသနာ့အတွင်း ရန်သူများသည်လည်း အဓမ္မဝါဒီများပင် ဖြစ်ကြောင်း၊ ၎င်းတို့ ရေးသားဟောပြော ထုတ်ဝေထားသော စာအုပ်စာတမ်း ကျောက်စာ စသည်တို့သည်လည်း အဓမ္မဝါဒကို ဖော်ပြသောပစ္စည်းများသာ ဖြစ်ကြောင်း၊ သို့ဖြစ်၍ နိုင်ငံတော် သီးခြားဝိနည်းဓိုရ် ဆရာတော်ဘုရားကြီးများက ထိုဝါဒ ထိုပုဂ္ဂိုလ် ထိုပစ္စည်းများကို အဓမ္မဝါဒ၊ အဓမ္မဝါဒီ၊ အဓမ္မပစ္စည်းများအဖြစ် ဓမ္မဝိနယနှင့်အညီ လည်းကောင်း၊ ဝိနည်းဓမ္မကံ အဓိကရုဏ်းမှုခင်းများ ဖြေရှင်းဆုံးဖြတ်ရေးဆိုင်ရာ ဥပဒေလုပ်ထုံး လုပ်နည်းများနှင့်အညီလည်းကောင်း အဆုံးအဖြတ်ပေးတော်မူကြပါရန် လျှောက်ထားတင်သွင်းခဲ့ကြပေသည်။
၃။ ဖော်ပြပါ စောဒနာချက်ကို နိုင်ငံတော် သီးခြားဝိနည်းဓိုရ်အဖွဲ့ဝင် ဆရာတော်များက စိစစ်သုံးသပ်ရာတွင် စောဒနာအင်္ဂါလက္ခဏာများနှင့် ပြည့်စုံညီညွတ်သော ဓမ္မစောဒနာ ယထာဘူတစောဒနာ ဖြစ်ကြောင်း တွေ့ရ၍ ဤရုံးတော်က ဤအမှုကို လက်ခံခဲ့ပေသည်၊ စောဒကဆရာတော်များက သက်သေခံပစ္စည်းအဖြစ် တင်ပြသော ဦးဥက္ကဋ္ဌဝါဒဆိုင်ရာ စာအုပ်စာတမ်း တိတ်ခွေစသည်တို့ကို အသေးစိတ် ဖတ်ရှုနားထောင် စိစစ်ကြည့်ရာ စောဒကဆရာတော်များ တင်ပြလျှောက်ထားသည့်အတိုင်း (၁၉)မျိုးသာလျှင် စာပေ စိစစ်ရေး မပေါ်ခင်က ပုံနိုပ်ထုတ်ဝေခွင့်ဖြင့် ဥပဒေဘောင်အတွင်းမှ ထုတ်ဝေသော စာအုပ်စာတမ်းဖြစ်သည်ကို တွေ့ရပြီး ကျန် ၄၈- မျိုးမှာ ဥပဒေမဲ့ ဖြန့်ဝေထားသော စာအုပ်စာတမ်းများဖြစ်ကြောင်း တွေ့ရပေသည်။
၄။ ဤသို့ ဥပဒေမဲ့ ပြုလုပ်ဆောင်ရွက်ကြခြင်းသည် လူ့ယဉ်ကျေးမှုတွင် အထက်တန်းအကျဆုံးဖြစ်သော ဗုဒ္ဓဘာသာ သာသနာရေး တရားဓမ္မကိစ္စ၌ လုံးဝ မလုပ်သင့် မလုပ်ထိုက်သော အလုပ်မျိုးဖြစ်သည်၊ ဤသို့ မလုပ်သင့် မလုပ်ထိုက်သည်ကို လုပ်ခဲ့ကြသော ဦးဥက္ကဋ္ဌနှင့် အပေါင်းပါတို့သည် ဘာသာ သာသနာနှင့် မတန်သောအလုပ် သူတော်ကောင်းတို့ မလုပ်ထိုက်သော အလုပ်မျိုးကို လုပ်ခဲ့ကြသူများဖြစ်ကြောင်း၊ ဤသို့ အစိုးရဥပဒေကိုပင် မထီလေးစားပြုလုပ်သူများသည် ဗုဒ္ဓမြတ်စွာဘုရား၏ သာသနာတော်တစ်ရပ်လုံးကို ပို၍ပင် မဟုတ်မမှန် လုပ်ကြံမှုများ ပြုလုပ်ကြမည့်သူများ ဖြစ်ကြောင်း သက်သေခံ ပစ္စည်းများနှင့် ပတ်သတ်၍ ဤရုံးတော်က ကောက်ချက်ချခဲ့ပေသည်။
၅။ စောဒကပုဂ္ဂိုလ်တို့က “အဓမ္မဝါဒ” သက်သေခံအဖြစ် တင်ပြသော စာအုပ်စာတမ်း တိတ်ခွေများနှင့် ပတ်သတ်၍ မူလရေးသား ဟောပြောသူများ ဖြစ်ကြသော တောင်တွင်းကြီး ဦးဥက္ကဋ္ဌနှင့် သမ္မာဒိဋ္ဌိသုတေသန အဖွဲ့ချုပ် အတွင်းရေးမှူး ဦးကိုကိုလေးတို့သည် ကွယ်လွန်ခဲ့ကြပြီးဖြစ်သည်၊ သက်သေခံပစ္စည်း စာရင်းပါ လူသေလူဖြစ်စာအုပ်နှင့် ပတ်သတ်၍ ရေးသူ ဦးဥက္ကဋ္ဌ အသက်ရှိစဉ်က ဂိုဏ်းပေါင်းစုံ ဓမ္မာဝါဒီသံဃာတော်များက စိစစ်၍ လူသေလူဖြစ်စာအုပ်ပါ ရေးသားချက်များသည် ဗုဒ္ဓဝါဒမဟုတ်၊ ဗုဒ္ဓဓမ္မမဟုတ်၊ ဗုဒ္ဓဘာသာနှင့် လုံးဝ မသက်ဆိုင်ဟူ၍ ဆုံးဖြတ်တော်မူခဲ့ကြသည်ကို ယခု သီးခြားဝိနည်းဓိုရ်ဆရာတော်များက အသိအမှတ်ပြုတော် မူကြပေသည်၊ ထို့ပြင် ဘာသာသာသနာကို စော်ကားသည့်အတွက် ဦးဥက္ကဋ္ဌအား ရုံးတင်တရားစွဲဆို ခဲ့သည်ကိုလည်း ဤရုံးတော်က ကောင်းစွာ အမှတ်ထားလျက် ရှိပေသည်။
ယင်းသို့ ဗုဒ္ဓဝါဒမဟုတ်သော လူသေလူဖြစ်ဝါဒကို ရေးသားသူ ဦးဥက္ကဋ္ဌသည် ဤရုံးတော်၌ အဓိက တရားခံဖြစ်ရပေမည်၊ သို့သော်လည်း ဝါဒသည်သာ အဓိကကိစ္စဖြစ်၍ ၎င်းမရှိသော်လည်း ၎င်း၏ ဝါဒကို ဤရုံးတော်က စိစစ်ဆုံးဖြတ်ရမည်သာဖြစ်သည်။ ထို့ပြင် ဦးဥက္ကဋ္ဌဝါဒနောက်သို့ မျက်စိမှိတ်ပြီး လိုက်နေကြသော တပည့်လက်သား အချို့ဖြစ်ကြသည့် ပုဂ္ဂိုလ်များ၏ ရေးသားဟောပြောချက်များသည်လည်း သည်ပုတ်ထဲက သည်ပဲဆိုသကဲ့သို့ ဦးဥက္ကဋ္ဌဝါဒ နောက်ဆက်တွဲများ(အနုဝါဒများ)ဖြစ်ကြသဖြင့် ထိုအနုဝါဒတို့ကိုလည်း တစ်ပေါင်းတည်း စောဒကဆရာတော်များ တင်ပြသည့်အတိုင်း ဝိနည်းဓိုရ်ဆရာတော်များက စိစစ်ဆုံးဖြတ်ကြမည် ဖြစ်ပေသည်။
၆။ ဤသို့ လူသေလူဖြစ် ဦးဥက္ကဋ္ဌဝါဒနှင့် အတုလိုက် အနုဝါဒတို့ကို သီးခြားဝိနိစ္ဆယရုံးတော်သို့ တင်၍ ဆုံးဖြတ်မဲ့ကိစ္စတွင် ဦးဥက္ကဋ္ဌ ဂိုဏ်းသားများဘက်မှ တစ်စုံတစ်ရာ ချေပပြောဆိုလိုပါက ပြောဆိုနိုင်စေရန် သဘောထားကြီးစွာထား၍ အခွင့်အရေးပေးသည့်အနေဖြင့် စုဒိတကပုဂ္ဂိုလ်များကို ဤရုံးတော်က လက်ခံခဲ့ပေသည်။ သို့ဖြစ်၍ ဦးဇဝန(နေရှင်နယ်)၊ ဦးဇဝန(ငါးဆင့်)၊ ဦးဥဇ္ဇောတိက(ဒေးဒရဲ)၊ ဦးဆန္ဒာဓိက(နတ်မှီ) နှင့် သခင်မြတ်ဆိုင်၊ ဦးခင်ဟန်(သမ္မာဒိဋ္ဌိသုတေသနအဖွဲ့ချုပ်)၊ ဦးရွှေပြည်တို့သည် စုဒိတကပုဂ္ဂိုလ်များအဖြစ်ဖြင့် ဤရုံးတော်၌ သောဓနာ ချေပလွှာတင်သွင်းနိုင်သည့် အခွင့်အရေးကို ရရှိခဲ့ကြပေသည်။
၇။ စောဒကဆရာတော်များက သက်သေခံပစ္စည်းအဖြစ် တင်ပြသော စာအုပ်စာတမ်း စာစောင် တိတ်ခွေ စသည်တို့နှင့်ပတ်သတ်၍ စုဒိတကရဟန်း ၄-ပါးနှင့် လူ ၃-ဦးတို့က မိမိတို့နှင့် သက်ဆိုင်သည်များကို မိမိတို့ ဟောပြောရေးသား ထုတ်ဝေချက်များဖြစ်ကြောင်း ဤရုံးတော်၌ ဝန်ခံဖြောင့်ချက်ပေးခဲ့ကြပေသည်၊ ဥပဒေမဲ့ ထုတ်ဝေခဲ့ကြသော စာအုပ်စာစောင်များနှင့်ပတ်သတ်၍ ငြင်းကွယ်ရန် ကြိုးစားကြသော်လည်း သစ္စာဓမ္မစာစောင် စသည်တို့၏ အတွင်းစာသားများ၌ ဦးဥက္ကဋ္ဌဝါဒ ဘောင်အတွင်း၌သာ ရေးသားချက်များ ဖြစ်ခြင်း၊ သမ္မာဒိဋ္ဌိသုတေသနအဖွဲ့ချုပ် တည်ရာလိပ်စာ၊ အဖွဲ့ချုပ်သို့ ဖိတ်ခေါ်ချက်၊ အဖွဲ့ချုပ်သို့ လကြေးနှစ်ကြေးပေးရန် နှိုးဆော်ချက် စသည်တို့ကို တွေ့ရှိရခြင်းတို့ကြောင့် ၎င်းတို့နှင့် မပတ်သက်ဟူ၍ ဤရုံးတော်က မယူဆနိုင်ပေ၊ သို့ဖြစ်၍ သက်သေခံပစ္စည်းအားလုံးသည် စောဒကဆရာတော်များ စောဒနာသည့်အတိုင်းပင် သက်သေခံမြောက်သော ပစ္စည်းများဖြစ်ကြောင်း ဤရုံးတော်က ကောက်ချက်ချအပ်ပေသည်။
၈။ စောဒကဆရာတော်များ တင်သွင်းသော သာမညစောဒနာနှင့် ဝိသေသ စောဒနာနှစ်ရပ်အပေါ် ဝိနည်းဓိုရ်ဆရာတော်များက ဤသို့ ကောက်ချက်ချတော်မူကြသည်။
(က) ဦးဥက္ကဋ္ဌသည် ဗုဒ္ဓဝါဒီမဟုတ်၊ ရုပ်ဝါဒီတစ်ဦးသာဖြစ်သည်၊ သခင်မြတ်ဆိုင်နှင့်တကွ သမ္မာဒိဋ္ဌိအဖွဲ့ချုပ်မှ လူများသည် ဗုဒ္ဓဝါဒီမဟုတ်၊ ရုပ်ဝါဒီများသာဖြစ်ကြသည်၊ ဦးရွှေပြည့်သည်လည်း ဗုဒ္ဓဝါဒီမဟုတ်၊ ရုပ်ဝါဒီတစ်ဦးသာ ဖြစ်သည်၊ ဤကဲ့သို့ ရုပ်ဝါဒီများ ရေးသားဟောပြောသော ဝါဒသည်လည်း ဗုဒ္ဓဝါဒနှင့် လုံးဝဆန့်ကျင်သော အဓမ္မဝါဒဖြစ်ကြောင်းကို စောဒကဆရာတော်တို့က သက်သေခံစာအုပ် စာတမ်း တိတ်ခွေ အထောက်အထား အကောင်အထည်နှင့်တကွ တင်ပြချက်များသည် ခိုင်လုံသည်။
(ခ) စောဒနာ အမှတ်(၁) မှ (၂၁)အထိ စောဒနာချက်များသည်လည်း ယုတ္တိအာဂမသဘာဝကျ၍ စောဒကအင်္ဂါငါးဖြာနှင့်အညီ တင်သွင်းသော ဓမ္မစောဒနာသာ ဖြစ်သည်။
(ဂ) စောဒကဆရာတော်တို့က စုဒိတကပုဂ္ဂိုလ်တို့၏ စာအုပ် စာတမ်း တိတ်ခွေ စသည်တို့မှ ဟောပြောရေးသားချက်များကို ထုတ်နုတ်၍ ပါဠိတော် အဋ္ဌကထာ၊ ဋီကာတို့နှင့် မညီညွတ်ကြောင်း တင်ပြချက်များသည်လည်း သာဓကမြောက်သည်။
၉။ စောဒကဆရာတော်တို့ စွဲချက်တင်သော အချက်(၂၁)ချက်တို့နှင့် ပတ်သတ်၍ စုဒိတက(၇)ဦးထဲက မည်သူမဆို ချေပသောဓနာနိုင်သည့် အခွင့်အရေးကို ရုံးတော်က စုဒိတကများအား အပြည့်အဝ ပေးအပ်ထားပေသည်၊ သို့ရာတွင် စုဒိတက ဦးဥဇ္ဇောတိက(ဒေးဒရဲ)၊ ဦးဇဝန(နေရှင်နယ်)၊ ဦးဇဝန(ငါးဆင့်) သုံးပါးတို့က လုံးဝ ချေပလျှောက်ထားခြင်း သောဓနာခြင်း မပြုကြဘဲ စောဒကဆရာတော်များ စောဒနာထားသည့် အတိုင်းပင် အမှန်အကန်ဖြစ်ပါကြောင်း ဤရုံးတော်၌ ဝန်ခံခဲ့ကြသည်၊ ရခိုင်ပြည်နယ်မှ ဦးရွှေပြည်သည်လည်း ချေပခြင်းမပြုဘဲ တွဲဖက် စုဒိတက တစ်ဦးဖြစ်သူ သခင်မြတ်ဆိုင်အားလွှဲခဲ့ပေသည်။
၁၀။ ကျန်စုဒိတက သုံးဦးတို့သည် ၁၃၄၃- ခု၊ ဝါဆိုလဆန်း(၇) ရက်၊ (၈-၇-၈၁)နေ့တွင် ရုံးတော်က ခွင့်ပြုထားသည့်အတိုင်း ချေပ သောဓနာလွှာများကို တင်သွင်းကြသည်၊ (၃၀-၆-၈၁) မှ (၈-၇-၈၁)အထိ ချေပချက် ပြင်ဆင်ရန် အချိန်(၇)ရက် ရခဲ့ကြသည်၊ သို့သော် စုဒိတက ပုဂ္ဂိုလ်သုံးဦးအနက် ဦးဆန္ဒာဓိကသည် စောဒနာ အမှတ် (၅)(၁၁)(၁၄)(၂၁)အားဖြင့် စောဒနာ(၄)ချက်ကိုသာ အနည်းငယ်စီ ဖြေရှင်းလျှောက်ထားသည်၊ ကျန်စောဒနာ (၁၇)ချက်ကို ဦးဆန္ဒာဓိက အနေဖြင့် စောဒကဆရာတော်များ စွဲဆိုသည့်အတိုင်း ဝန်ခံပေသည်။
၁၁။ စုဒိတက သခင်မြတ်ဆိုင်သည် စောဒနာ အမှတ်(၈)(၂၀)(၂၁)တို့ကို လုံးဝချေပ သောဓနာခြင်း မပြုဘဲ၊ ကျန် စောဒနာတို့ကိုသာ အနည်းငယ်စီ ချေပလျှောက်ထားခဲ့သည်၊ သမ္မာဒိဋ္ဌိသုတေသနအဖွဲ့ချုပ်မှ ဦးခင်ဟန်သည် စောဒနာ (၂)(၄)(၇)(၁၁)(၁၂)(၁၅)(၁၈)(၂၀)(၂၁) ဟူသော စောဒနာ (၉)မျိုးတို့ကို လုံးဝ ချေပခြင်း မပြုဘဲ စောဒနာ(၁၁)မျိုးကိုသာ ချေပလျှောက်ထားခဲ့သည်၊ မချေပသော စောဒနာများသည်လည်း ဦးဥက္ကဋ္ဌဝါဒနှင့် သက်ဆိုင်သော စောဒနာများသာဖြစ်၍ မိမိတို့၏ မဟာသမဏကြီး၏ လက်ချက်များကို ချေပနိုင်သော အခွင့်အရေးရှိပါလျက် မချေပဘဲ ထားခြင်းအားဖြင့် ဝန်ခံရာ ရောက်ပေသည်။
၁၂။ စုဒိတကတို့၏ ချေပလွှာများကို ဝိနည်းဓိုရ်ဆရာတော်များက လေ့လာသုံးသပ်တော်မူရာတွင် ဤသို့ တွေ့ရပေသည်။ ဦးဆန္ဒာဓိက၏ ချေပချက်သည် မဖြစ်စလောက် အရာမရောက်သည်ကို တွေ့ရသည်။ ၎င်း ကိုးကားထားသော အထောက်အထားများသည်လည်း စောဒနာချက်များကို လှုပ်ချောက်ချားနိုင်ခြင်း မရှိသည်ကို တွေ့ရသည်။
၁၃။ စုဒိတက သခင်မြတ်ဆိုင်သည် ပါဠိစကားလုံးများကိုပင် ကောင်းစွာမဖတ်တတ်ရှာသူ ဖြစ်ကြောင်း တွေ့ရပေသည်၊ ၎င်းကိုးကား လျှောက်ထားသော ပါဠိတော် မြန်မာပြန်များကိုလည်း ကောင်းစွာ နားမလည်ကြောင်း တွေ့ရပေသည်၊ အကျဉ်းချုံးဖော်ပြရာ၌လည်း အဓိပ္ပာယ်မမှန်ကန်ကြောင်း တွေ့ရသည်၊ ပါဠိတော် ပုဒ်ရေများလျှင် ပြီးစတမ်းဆိုပြီး ဝါဒဖြန့် အနေအထားမျိုးဖြင့် စောဒနာနှင့် မသက်ဆိုင်သော မြန်မာပြန်များကို ကိုးကားလျှောက်ထားသည်ကိုလည်း တွေ့ရပေသည်။
၁၄။ သမ္မာဒိဋ္ဌိသုတေသနအဖွဲ့ချုပ်မှ တင်သွင်းသော ချေပ သောဓနာလွှာကို သုံးသပ်ရာတွင် အချက်သုံးချက်ကို တွေ့ရသည်၊ ပထမအချက်မှာ ဤသီးခြားဝိနည်းဓိုရ်ခုံးရုံကို ဝါဒဖြန့်စင်မြင့်အဖြစ် အသုံးချရန် ရည်ရွယ်ချက်ဖြင့် စောဒနာမှုများနှင့် လုံးဝ မသက်ဆိုင်သော အကြောင်းအရာတို့ကို ထည့်သွင်း ရေးသားထားသည်ကို တွေ့ရသည်၊ ဥပမာ သူတို့အား နှုတ်ဖြင့် ခေါ်ယူဆုံးမလိုက်လျှင် ပြီးနိုင်ပါလျက် သီးခြား ဝိနိစ္ဆယဖွဲ့ပေးပြီး တိုင်းသိပြည်သိ စစ်ဆေးရကောင်းလားဟု နိုင်ငံတော်သံဃမဟာနာယကအဖွဲ့အပေါ် အပြစ်ပုံချ၍ ရေးသားမှု၊ ၎င်းတို့၏ဆရာ(သမဏောဂရု)ဖြစ်သော ဦးဥက္ကဋ္ဌအား ချီးကျူးခန်းဖွင့်၍ အသားလွတ် ချီးကျူးဝါဒဖြန့် ရေးသားမှုမျိုးဖြစ်သည်၊ ဒုတိယအချက်မှာ စောဒနာချက်ကို ချေပရာ၌ ချေပရာ မရောက်သော စကားပုံများ ပါရှိခြင်းဖြစ်သည်၊ တတိယအချက်မှာ စောဒနာချက်ကို ချေပသော စကားရပ်များ ဖြစ်သည်၊ အထက်ပါ သုံးရပ်တို့တွင် နိုင်ငံတော်သံဃမဟာနာယကအဖွဲ့အား အပြစ်တင်မှု၊ ဦးဥက္ကဋ္ဌအား အဆမတန်ချီးမွမ်းမှုမျိုးကို ရုံးတော်သို့ ဖတ်ကြားတင်သွင်းခွင့် လုံးဝမပြုဘဲ ပယ်ချခဲ့သည်၊ ဒုတိယအချက်ဖြစ်သော စောဒနာနှင့် မသက်ဆိုင်သည့် စကားပိုများကို ဖတ်လိုက ဖတ်နိုင်ကြောင်း၊ သို့သော် ရုံးတော်က ဝိနိစ္ဆယကိစ္စ၌ ထည့်သွင်းစဉ်းစားမည် မဟုတ်ကြောင်း သတိပေးချက်ဖြင့် ဖတ်လျှောက်ခွင့်ပြုခဲ့သည်။
၁၅။ စုဒိတက သခင်မြတ်ဆိုင်အနေဖြင့် ရုံးတော်သို့ ချေပလွှာ တင်သွင်းရာတွင် ရုံးတော်က လိုအပ်သော အချက်များကို စိစစ်မေးမြန်းခဲ့သည်၊ သခင်မြတ်ဆိုင်က လောကသမုဒယဉ္စ အတ္ထိ လောကနိရောဓဉ္စနတ္တိ” ဟူသောပါဠိသည် နိဒါနဝဂ္ဂသံယုတ်ပါဠိတော်(၂၄၂) ကစ္စာနဂေါတ္တသုတ်၌ အမှန်တကယ် ပါရှိကြောင်း အခိုင်အမာ လျှောက်ထားသဖြင့် တရားခွင်၌ပင် သခင်မြတ်ဆိုင်အား နိဒါနဝဂ္ဂသံယုတ်ပါဠိ စာအုပ်ကိုပေးပြီး ထိုပါဠိကို ရှာခိုင်းခဲ့ရာ သခင်မြတ်ဆိုင်သည် မိမိကိုယ်တိုင်သော်လည်းကောင်း၊ မိမိ အကူအညီ လူများနှင့် အတူလည်းကောင်း အပြန်ပြန် အလှန်လှန် ရှာကြသော်လည်း မတွေ့ဘဲ ဖြစ်နေသည်၊ ရုံးတော်က မေးရာတွင်လည်း ထိုပါဠိသည် ပါဠိတော်စာအုပ်များ၌ ပါရှိသည်မဟုတ်ပါကြောင်း၊ ဝိနည်းဓိုရ်ဆရာတော်များ ရှေ့မှောက်၌ ဝန်ခံလျှောက်သွားခဲ့သည်ကို ဤရုံးတော်က မှတ်တမ်းတင်ထားခဲ့သည်၊ ထို့ပြင်လည်း ဝိနည်းဓိုရ်ဆရာတော်များက မေးမြန်းသဖြင့် မိမိပါဠိကျမ်းဂန်များကိုလည်း မတတ်ပါကြောင်း၊ ပိဋကတ်ကျမ်းဂန်များကိုလည်း မနှံ့စပ်ပါကြောင်း၊ ဦးဥက္ကဋ္ဌ စာပေများကိုသာ လေ့လာဖတ်ရှုဖူးပါကြောင်း၊ ဦးဥက္ကဋ္ဌမှတစ်ပါး နိုင်ငံတော်၌ ထင်ရှားကျော်ကြားသော စာတတ်ပေ တတ်သူတော်ကောင်း ဆရာတော်ကြီးများကိုလည်း မဆည်းကပ်ဖူးပါကြောင်း ပြောဆိုဖြေကြားသည်တို့ကိုလည်း ရုံးတော်က မှတ်သားထားခဲ့ပေသည်။
၁၆။ သမ္မာဒိဋ္ဌိသုတေသနအဖွဲ့ချုပ်(ဗဟို)မှ ဥက္ကဋ္ဌ ဦးခင်ဟန်တစ်ဦးကိုသာ စုဒိတက စာရင်းထဲ ထည့်ထားသော်လည်း ချေပလွှာတင်ရာ၌ ဦးမြဒင်၊ ဦးမြင့်ဆွေ၊ ဦးကျော်ထင်၊ ဦးဉာဏ်သိုင်း၊ ဦးစိန်အေး၊ ဦးလွန်းမောင် ဆိုသူတို့က ပါဝင် လက်မှတ်ရေးထိုးထားသည်ကို တွေ့ရသည်၊ ၎င်းတို့၏ ချေပလွှာ၌ မိမိတို့သည် ပါဠိဘာသာစာပေ ကျမ်းဂန်ကို လုံးဝ မတတ်မသိကြကြောင်း ပထမကြီး ပထမကျော် ဓမ္မာစရိယ ပုဂ္ဂိုလ်များ သင်ယူရသည့် ပိဋကတ်တော်၏ အခြေခံဖြစ်သော သဒ္ဒါ၊ သင်္ဂြိုလ်၊ အလင်္ကာ၊ အဘိဓမ္မာစသော ကျမ်းတစ်စုံတစ်ရာကိုမျှ မသင်ကြား မလေ့လာဖူးကြကြောင်း၊ ပညာရှိလက္ခဏာဖြစ်သော သဒ္ဒါကျမ်း၊ အဘိဓာန်ကျမ်း၊ အလင်္ကာကျမ်း၊ ဆန်းကျမ်းတို့၏ အနားကိုမျှ မသီမကပ်နိုင်ကြကြောင်း ဝန်ခံလျှောက်ထားကြသည်ကို တွေ့ရပေသည်၊ သို့သော်လည်း ၎င်းတို့ချေပလွှာ၌ ပကာရေန ဉာဏော စသော ပါဠိပျက်ပါဠိအတုမျိုးဖြင့် ဝံ့ဝံ့စားစား တင်ပြလျှောက်ထားသည်ကို တွေ့ရသည်၊ ရုံးတော်က မေးမြန်းသဖြင့် ၎င်းတို့လူစုသည် ပါဠိဘာသာ ပါဠိကျမ်းဂန်များကို မတတ်မသိရုံမျှမက အင်္ဂလိပ်ဘာသာဖြင့် ရေးသားထားသော ဗုဒ္ဓဘာသာဆိုင်ရာ စာအုပ်စာတမ်းများကိုပင် ကိုယ်တိုင် မဖတ်မရှုဖူးကြကြောင်း ဝန်ခံထွက်ဆိုထားကြသည်ကို ရုံးတော်က မှတ်တမ်းတင်ထားခဲ့ပေသည်၊ ထို့ပြင် တောင်တွင်းကြီးဦးဥက္ကဋ္ဌမှ တစ်ပါး မြန်မာနိုင်ငံ၌ ထင်ရှားကျော်ကြားသော စာတတ်ပေတတ် ပရိယတ် ပဋိပတ် စွယ်စုံ မည်သည့်ဆရာကောင်းသမားကောင်းကိုမျှ မဆည်းကပ်ခဲ့ကြဖူးကြောင်း ထွက်ဆိုချက်ကိုလည်း ရုံးတော်က မှတ်တမ်းတင်ထားခဲ့ပေသည်။
၁၇။ ဤကဲ့သို့ ဝိနည်းဓိုရ်ဆရာတော်များက စုဒိတကပုဂ္ဂိုလ်တို့၏ အပြုအမူ အပြောအဆို အတင်အပြတို့အပေါ် အလေးအနက် သုံးသပ်၍ အောက်ပါအတိုင်း ကောက်ချက်ချတော်မူကြသည်။
(က) ဘာသာရေးသောင်းကျန်းသူ ခေါင်းဆောင်ဖြစ်သော ဦးဥက္ကဋ္ဌသည် ငယ်စဉ်က မည်သို့ ဖြစ်ခဲ့သည်ဆိုစေ၊ ၎င်းသည် ဗုဒ္ဓ ပိဋကတ်ကျမ်းဂန်စာပေများနှင့် ဘုရားရဟန္တာ အဋ္ဌကထာဆရာ ဋီကာဆရာတို့ထက် နိုင်ငံခြားသား လူမျိုးခြားဘာသာခြား စာရေးဆရာတို့နှင့် ၎င်းတို့၏ စာပေကို ပို၍ အထင်ကြီးသူဖြစ်ကြောင်း တွေ့ရသည်။
(ခ) ဦးဥက္ကဋ္ဌ ရေးသားပြောဆိုချက်များအရ ဦးဥက္ကဋ္ဌသည် ပါဠိတော် အဋ္ဌကထာ ဋီကာ ပိဋကတ် ကျမ်းစာတို့ကို ကောင်းစွာမတတ်ကြောင်း နှံ့စပ်မှုလည်း မရှိကြောင်း တွေ့ရသည်။
(ဂ) ဦးဥက္ကဋ္ဌသည် ဟုတ်သည် ဖြစ်စေ မဟုတ်သည်ဖြစ်စေ တာဝန်မဲ့ ပြောလွယ်ဆိုလွယ် ပြုလုပ်လွယ်သူ ဖြစ်၏၊ သူတော်ကောင်းတို့၌ ရှိရမည့် လဇ္ဇီဂုဏ် ကင်းမဲ့သူ ဖြစ်ကြောင်း တွေ့ရသည်။
(ဃ) ဦးဥက္ကဋ္ဌသည် စ၊ သ၊ ဃ၊ ဇ၊ က -ဟူသော ပသာဒ ရုပ်ငါးပါး(ဝါ) မျက်မြင်၊ နားကြား၊ နှာခေါင်းနံ၊ လျာလျက်၊ ကိုယ်အတွေ့အထိ -ဟူသော ရုပ်တရားငါးမျိုးကိုသာလျှင် လက်ခံပြီး မနောဝိညာဏ်နာမ်ကို ပစ်ပယ်သော ရုပ်ဝါဒီတစ်ဦးဖြစ်ကြောင်း တွေ့ရသည်။
(င) ဤကဲ့သို့ ပသာဒရုပ် ငါးပါးကိုသာ စဉ်းစားတွေးခေါ်မှု ဆင်ခြင်သုံးသပ်မှုကို အခြေခံထားပြီး ရုပ်သည် အရှိတရား နိစ္စတရား၊ နာမ်သည် ရုပ်မှ ဖြစ်လာသော အဖြစ်တရား အနိစ္စတရားဟု ယူသဖြင့် ဗြဟ္မဇာလသုတ်၌ မြတ်စွာဘုရား ဟောကြားတော်မူခဲ့သော မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိ ၆၂-ပါးမျိုးတို့တွင် တစ်မျိုး အပါအဝင်ဖြစ်သည့် ဧကစ္စသဿတဒိဋ္ဌိ(အချို့မြဲသည်အချို့မမြဲ)ဟု ယူသော မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိ အယူရှိသူ ဖြစ်ကြောင်း တွေ့ရသည်။
(စ) ဦးဥက္ကဋ္ဌသည် ဒါဝင်ဝါဒအခြေခံဖြင့် လူသေလူဖြစ်ဝါဒကို ထူထောင်ခဲ့သည်၊ ဗုဒ္ဓပိဋကတ်တော်များကို ရုပ်ဝါဒအမြင်နှင့် ကိုက်ညီအောင် ပြုပြင်ရန် အကြံကြီးကြံခဲ့သည်၊ တစ်ဖက်က ရုပ်ဝါဒအမြင်နှင့် မကိုက်ညီသော အတိတ်ဘဝ၊ အနာဂတ်ဘဝ၊ တန်ခိုးအဘိညာဏ် စသည်တို့ကို ကိုယ်တိုင် တွင်တွင်ကြီး ဝေဖန်ပုတ်ခတ်ပြီး တပည့်တွေမွေး၍ တဘဝစာ (ရုပ်ဝါဒ) သာသနာပြန့်ပွားရေးကို ဆက်လက်လုပ်စေခဲ့သည်၊ စင်စစ် ဦးဥက္ကဋ္ဌသည် ခေတ်ဟောင်းလူတို့ ပစ်ပယ်ခဲ့သော မက္ခလိဂေါသာလစသည့် တိတ္ထိဆရာကြီး ၆-ဦးတို့၏ မိစ္ဆာဝါဒကို ရောကျိုပြီး ပြန်လည်ဖော်ထုတ်ရန် ကြိုးစားသူသာ ဖြစ်ကြောင်း တွေ့ရပေသည်။
(ဆ) သခင်မြတ်ဆိုင်နှင့်တကွ သမ္မာဒိဋ္ဌိသုတေသနအဖွဲ့မှ ပုဂ္ဂိုလ်များသည် ၎င်းတို့၏ ရေးသားပြောဟောချက် အထောက်အထားများအရ ရုပ်ကို အရှိတရား နိစ္စတရား၊ မနောဝိညာဏ် နာမ်ကိုမူကား ရုပ်၏ဂုဏ်မျှသာဖြစ်သော အဖြစ်တရား အနိစ္စတရားဟု ဦးဥက္ကဋ္ဌနည်းတူ ဆက်လက်ခံယူကြောင်း တွေ့ရသည်၊ ထို့ကြောင့် သခင်မြတ်ဆိုင်နှင့်တကွ သမ္မာဒိဋ္ဌိ သုတေသနအဖွဲ့မှ ပုဂ္ဂိုလ်များသည် ဗြဟ္မဇာလသုတ်၌ မြတ်စွာဘုရား ဟောထားသော ဧကစ္စသဿတ မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိအယူရှိသူများဖြစ်ကြောင်း တွေ့ရသည်။
(ဇ) သခင်မြတ်ဆိုင်နှင့်တကွ သမ္မာဒိဋ္ဌိသုတေသနအဖွဲ့မှ ပုဂ္ဂိုလ်များသည် ကံ-ကံ၏ အကျိုး၊ အတိတ်ဘဝ၊ အနာဂတ်ဘဝ ကောင်းမွန်စွာကျင့်သော သမဏဗြဟ္မဏမရှိဟု ယူသော ပုဂ္ဂိုလ်များ ဖြစ်သောကြောင့် မြတ်စွာဘုရား လက်ထက်က အဇိတကေသကမ္ဗလ တိတ္ထိတက္ကတွန်း ယူသော အယူများကို ဆက်လက်၍ ယူသူများ ဖြစ်ခြင်းကြောင့် ၎င်းတို့၏ ဆရာဦးဥက္ကဋ္ဌကဲ့သို့ပင် နတ္ထိကဒိဋ္ဌိ၊ အကိရိယဒိဋ္ဌိ၊ အဟေတုကဒိဋ္ဌိ အယူရှိသူများဖြစ်ကြောင်း တွေ့ရသည်။
(စျ) ဦးဥက္ကဋ္ဌနှင့်တကွ တပည့်နောက်လိုက်များ ဖြစ်ကြသော သခင်မြတ်ဆိုင်နှင့် သမ္မာဒိဋ္ဌိသုတေသနအဖွဲ့မှ ပုဂ္ဂိုလ်များသည် ဆိုခဲ့သည့်အတိုင်း ဧကစ္စသဿတ မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိ အယူရှိသော ရုပ်ဝါဒီများဖြစ်ကြသောကြောင့်လည်းကောင်း၊ အဇိတကေသကမ္ဗလ စသော တိတ္ထိကြီးများကဲ့သို့ နတ္ထိကဒိဋ္ဌိ၊ အကိရိယဒိဋ္ဌိ၊ အဟေတုကဒိဋ္ဌိ အယူရှိသူများ ဖြစ်ကြသောကြောင့်လည်းကောင်း မိမိတို့၏ရုပ်ဝါဒအမြင်နှင့် ဆန့်ကျင်ဘက်ဖြစ်နေသော ပိဋကတ်တော်များကို ဗြဟ္မဏဝါဒ စသည်ဖြင့် စွပ်စွဲခြင်း၊ ဘုရားမဟောသည်ကို အဟော၊ ဘုရားဟောသည်ကို မဟောဟု လီဆယ်ခြင်း၊ အနက်မှားများပေးပြီး ပါဠိအတုများကိုထည့်လျက် ပါဠိအစစ်အမှန်များကို ဖြုတ်ခြင်း၊ ပါဠိတော်ကို ထောက်ခံဖွင့်ပြသော အဋ္ဌကထာများကို ပုတ်ခတ်ခြင်း၊ ဘုရားဟော ပါဠိတော် အဋ္ဌကထာများကို ထိန်းသိမ်း၍ သာသနာ သန့်ရှင်းတည်တံ့ပြန့်ပွားအောင် ပြုလုပ်နေသော သံဃာတော်များကို အစွမ်းကုန်တိုက်ခိုက်ခြင်း စသည်တို့ကို ပြုလုပ်ခြင်း ဖြစ်ကြောင်း တွေ့ရှိရပေသည်။
(ည) စုဒိတကများဖြစ်ကြသော ဦးဥက္ကဋ္ဌနှင့်တကွ အပေါင်းပါတို့သည် သာသနာတော်နှင့် ဆန့်ကျင်သော အယူရှိသူများပီပီ အမှန်တရားနှင့် ဆန့်ကျင်သော လူသေလူဖြစ်ဝါဒကို ထူထောင်ခြင်းဖြစ်ကြောင်း တွေ့ရသည်၊ ထိုလူသေလူဖြစ်ဝါဒကို ကျားကန်ပေးရန်အတွက် ၃၁-ဘုံကို ပယ်ရှားကြသည်၊ ယင်းသို့ ပယ်ရာ၌ မိမိတို့ ယုံကြည်ချက်အနေဖြင့် ရိုးရိုးသားသား ပယ်ရှားခြင်းမပြုကြဘဲ ဗုဒ္ဓမြတ်စွာဘုရား ၃၁-ဘုံကို လက်မခံကြောင်း စသည်ဖြင့် ရိုးသားသော ဗုဒ္ဓဘာသာဝင် သူတော်စင်တို့ အသိဉာဏ်ကို ရှုပ်ထွေးစေလျက် မြတ်စွာဘုရားအပေါ်၌ သက်ဝင်ယုံကြည်ကြသူများအား စိတ်မချမ်းမသာဖြစ်စေခဲ့ကြောင်း တွေ့ရသည်။
(ဋ) ဦးဥက္ကဋ္ဌတို့သည် ရုပ်ဝါဒအမြင်ဖြင့် ကံ၊ ကံ၏ အကျိုးတရားကို ပယ်ခြင်း၊ ဗုဒ္ဓဝါဒကို ပစ္စုပ္ပန်ဝါဒဖြစ်သယောင် ဗုဒ္ဓအဘိဓမ္မာကို ဘုရားဟောမဟုတ်လေဟန် ဘာသာခြား လူမျိုးခြားတို့၏ တရားလွန်ဝေဖန်မှုများကို အားယူ၍ ဗုဒ္ဓသာသနာတော်အတွင်း၌ အခြေအနေ ရှုပ်ထွေးအောင် ဖန်တီးသူများဖြစ်ကြောင်း တွေ့ရသည်။
(ဌ) ဘုရားဟောပါဠိတော်များ အနက်အဓိပ္ပာယ်မှန်ကို ထိန်ချန်လျက် မမှန်သော အကိုးအကားများဖြင့် မြတ်စွာဘုရား၏ သဗ္ဗညုတဉာဏ်တော်ကို ထိပါးပုတ်ခတ်ကြခြင်းအားဖြင့် ဦးဥက္ကဋ္ဌနှင့်တကွ သခင်မြတ်ဆိုင်၊ သမ္မာဒိဋ္ဌိအဖွဲ့ချုပ်ပုဂ္ဂိုလ်များသည် အများ၏ ယုံကြည်ကိုးကွယ်မှုကို ထိပါးစော်ကားကြောင်း တွေ့ရသည်။
(ဍ) ဦးဥက္ကဋ္ဌနှင့် စုဒိတတို့သည် ဗုဒ္ဓသာသနာတော် အတွင်း၌ အေးငြိမ်းချမ်းသာစွာ ဝိပဿနာတရား ကြိုးစားအားထုတ်နေကြသောသူတို့အား အမျိုးမျိုး ပြက်ရယ်ပြောင်လှောင်ပြုခြင်းအားဖြင့် ရဟန်းရှင်လူတို့၏ ယုံကြည်ကိုးကွယ်မှုကို နှောင့်ယှက်ဖျက်ဆီးသူများဖြစ်ကြောင်း တွေ့ရသည်။
(ဎ) ဦးဥက္ကဋ္ဌသည် ၎င်း၏ ရေးသားပြောဟောချက်များအရ ဘုရားရှင်ပညတ်တော်မူခဲ့သော ဝိနည်းကျင့်ဝတ် သိက္ခာပုဒ်တို့ကို မိမိကိုယ်တိုင်ကျင့်သုံးခြင်းမပြုဘဲ အခြားကျင့်သုံးနေကြသော ရဟန်းကောင်း ရှင်ကောင်းတို့အား ပက်ပက်စက်စက် ဝေဖန်ပုတ်ခတ်ခြင်းပြုခဲ့သည်၊ ဦးဥက္ကဋ္ဌသည် အရဟတ္တဓဇ သင်္ကန်းတော်ကို ဝတ်ဆင်ထားပါလျက် သင်္ကန်းဝတ်ရဟန်းတော်များ လိုက်နာကျင့်ကြံရမည့် ဝိနည်းကျင့်ဝတ်သိက္ခာပုဒ်များကို မကျင့်သုံးသည့်အတွက် အယောင်ဆောင် သာသနာဖျက်တစ်ဦးဖြစ်ကြောင်း တွေ့ရသည်၊ ထိုသို့ သင်္ကန်းတော် အရေခြုံပြီး သင်္ကန်း၏ အခွင့်အရေးကို ခံယူနေခြင်းသည် ပါရာဇိကကျပြီးပါလျက် ရဟန်းဟု ဝန်ခံကာ ဗုဒ္ဓဘာသာ ဒါယကာဒါယကာမများ အပေါ် လိမ်လည်လှည့်ဖြား၍ မတရားအခွင့်အရေးကို ရယူနေသော ပုဂ္ဂိုလ်များကဲ့သို့ ဖြစ်ကြောင်းတွေ့ရသည်။
(ဏ) သခင်မြတ်ဆိုင်နှင့်တကွ သမ္မာဒိဋ္ဌိသုတေသနအဖွဲ့ချုပ်မှ ပုဂ္ဂိုလ်တို့သည် ဦးဥက္ကဋ္ဌနှင့် အပေါင်းပါများ ကြံရာပါများ ဖြစ်သည့်အားလျော်စွာ ၎င်းတို့၏ ရေးသားပြောဟောချက်များအရ ဗုဒ္ဓဥပါသကာများ (ဗုဒ္ဓဘာသာဝင်များ) မဟုတ်ကြောင်းထင်ရှားသည်။ သို့ဖြစ်ပါလျက် ဗုဒ္ဓဘာသာဝင် အယောင်ဆောင်၍ သာသနာတော်ကို ဖျက်နေသူများ ဖြစ်ကြောင်းတွေ့ရသည်။
(တ) စုဒိတကများဖြစ်ကြသော သမ္မာဒိဋ္ဌိသုတေသီဆိုသူတို့သည် “စက္ခု သောတ ဃာန ဇိဝှာ ကာယ” တို့ဖြင့် မြင်, ကြား, နံ, လျှက်, ထိတွေ့သမျှတို့ကို အခါမလပ် အမြဲတမ်းအသင့်ရှိသူ သမ္မာဒိဋ္ဌိသုတေသီ(ဝါ) အယူမှန် အမြင်မှန်ကို ရှာဖွေနေသူ လူသားဖြစ်၍ မိမိမျက်စိဖြင့် တိုက်ရိုက် မမြင်အပ်သော နားနှင့်ဆတ်ဆတ် မကြားရသော ကိုယ်နှင့် တိုက်ရိုက်ထိတွေ့၍မရသော ရူပါရုံ သဒ္ဒါရုံတို့ကို တကယ်အဟုတ် မြေကြီးလက်ဝါးပုတ် ရှိပါသည်ဟူသော ယုံကြည်မှုမျိုးကို ဆန့်ကျင်သည်၊ ပစ်ပယ်သည်၊ ပဉ္စာရုံ လက်တွေ့ကို ဝေဖန်သုံးသပ်ရာ၌ မိမိ၏ ဝီမံသ ဝိစာရဏဉာဏ်ကို အပြည့်အဝ အသုံးချသူဖြစ်ကြောင်း ကြွေးကြော်ထားသည်ကို တွေ့ရသည့် အားလျော်စွာ ၎င်းတို့သည် ပဉ္စပသာဒ ပဉ္စာရုံ ရုပ်အတွေ့ ရုပ်အမြင်များကိုသာ ဆုပ်ကိုင်ထားကြပြီး၊ ပြဿနာတိုင်း၌ ရုပ်အပေါ်၌သာ မူတည်၍ စဉ်းစားသူများဖြစ်သောကြောင့် မြတ်စွာဘုရားလက်ထက်က မဟာဘုတ်ရုပ်တရားကိုသာ အမှန်တရား အဖြစ် လက်ခံသော အဇိတကေသကမ္ဗလကဲ့သို့ ဗုဒ္ဓသာသနာနှင့် ဆန့်ကျင်သော အယူရှိသူများဖြစ်ကြောင်း တွေ့ရသည်။
(ထ) သမ္မာဒိဋ္ဌိသုတေသီဆိုသူတို့သည် တရားမကပ် တရားမတတ်သော်လည်း စကားတတ်များ ဖြစ်ကြောင်း တွေ့ရသည်၊ ၎င်းတို့ပြောသော စကားများကို ဆန့်ကျင်ဘက် အနက်ယူမှ မှန်ကန်ကြောင်း တွေ့ရသည်၊ ဗုဒ္ဓကို ကြည်ညိုသူ အချင်းချင်း ကိုယ့်အမြင်နှင့် ကိုယ်နေခဲ့ကြသည်ဟု သူတို့ပြောသော်လည်း လက်တွေ့အားဖြင့်မူ ကိုယ့်အမြင်နှင့်ကိုယ်မနေဘဲ အခြားသူများ၏ အမြင်ကို စော်ကားခဲ့ကြသည်၊ “ရှင်ဥက္ကဋ္ဌဝါဒ မရှိ၊ သမ္မာဒိဋ္ဌိသုတေသနဝါဒ မရှိ၊ သူတို့ပြောသမျှသည် ဗုဒ္ဓဝါဒသာ ဖြစ်ကြောင်း ပြောခြင်းအားဖြင့် ဗုဒ္ဓကို စွပ်စွဲရာရောက်ကြောင်း တွေ့ရသည်၊ သူတို့သည် မည်သည့်စာပေမျှမတတ်၊ ဘာသာရေးကို လေ့လာချိန်လည်း များများမရဟု ဆိုပါလျက် ဦးဥက္ကဋ္ဌ ဟောပြောချက်များသည် ဗုဒ္ဓမြတ်စွာ၏ ဒေသနာတော်နှင့် ညီညွတ်သည်ဟု ကြားဝင်ဆုံးဖြတ် ထောက်ခံနေသည်ကို တွေ့ရသည်၊ အလွန်ယုတ္တိမဲ့သော စကားဖြစ်ပေသည်၊ လူသေလူဖြစ်သည် သမ္မာဒိဋ္ဌိသုတေသနအဖွဲ့၏ အဘိဓမ္မာမဟုတ်ဟု ရှောင်လိုသော်လည်း လူသေလူဖြစ် ဆရာဦးဥက္ကဋ္ဌကိုမူ လုံးဝ ထောက်ခံဆည်းကပ်ကိုးကွယ်ခြင်းကို ထောက်ရှုခြင်းအားဖြင့် လူသေလူဖြစ်သည်လည်း သမ္မာဒိဋ္ဌိသုတေသန အဖွဲ့အတွက် အကျုံးဝင်ပြီးဖြစ်ကြောင်း ထင်ရှားပေသည်၊ ကွယ်လွန်သူ ဦးကိုကိုလေးနှင့် ၎င်းတို့ သက်ဆိုင်ခြင်း မရှိလေဟန် “ထမင်းရေပူလာ လျှာလွှဲ” လုပ်ကြသော်လည်း ဦးကိုကိုလေးသည် သမ္မာဒိဋ္ဌိသုတေသနအဖွဲ့ချုပ်၏ အတွင်းရေးမှူးချုပ်ဖြစ်ခဲ့၍ ၎င်းတို့အဖွဲ့အနေဖြင့် မည်သို့မျှ ရှောင်လွှဲ၍ မရကြောင်း တွေ့ရသည်၊ ဘာသာဝင် အချင်းချင်း တိုက်ခိုက်ရန် စွပ်စွဲပုတ်ခတ်ရန် နှလုံးသွင်းမရှိပါဟု လူကြားကောင်းအောင် ပြောသောစကားသည် ယုတ်ယုတ်မာမာ ဆဲရေးပြီးမှ ဆဲချင်၍မဟုတ်ပါ ဆိုသကဲ့သို့ ဖြစ်နေပေသည်။
(ဒ) စုဒိတက သမ္မာဒိဋ္ဌိသုတေသီဆိုသူတို့က ၎င်းတို့ တရားရှာသည်မှာ ဓမ္မ အဓမ္မ အငြင်းပွားရန်မဟုတ် ဒုက္ခငြိမ်းရေးကိုသာ ရှာခြင်းဖြစ်သည် ဟူသောစကားသည် ပြောင်းပြန်နားလည်ရမည့် စကားသာဖြစ်သည်၊ ရိုးရိုးသားသား တရားရှာနေသူများသည် မည်သူမျှ ဝိနိစ္ဆယရုံးတော်သို့ မရောက်ကြချေ၊ တိုင်းသိပြည်သိ ဘုရားကိုပုတ်ခတ်၊ ပိဋကတ်တော်ကို စော်ကား၊ ရဟန်းသံဃာများကို တိုက်ခိုက်၊ ဗုဒ္ဓဘာသာတို့၏ အစဉ်အလာ ဓလေ့တို့ကို ပြက်ရယ်ပြောင်လှောင်ပြုလုပ်ခဲ့သူ၊ ပြုလုပ်နေသူတို့က အေးငြိမ်းစွာ တရားရှာနေကြပါသည်ဟူသော စကားသည် ဆင်သေကို ဆိတ်ရေနှင့် ဖုံးသကဲ့သို့ သာဖြစ်ချေသည်။
(ဓ) စုဒိတက သမ္မာဒိဋ္ဌိသုတေသီတို့သည် ဓမ္မစကြာ၊ အနတ္တလက္ခဏ၊ ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒ် တရားတော်ကို အခြေခံထားသည်ဟု တစာစာ ကြွေးကြော်ကြသော်လည်း ၎င်းတို့၏ဓမ္မစကြာ, ၎င်းတို့၏ အနတ္တလက္ခဏ, ၎င်းတို့၏ ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒ်တို့သည် ဗုဒ္ဓမြတ်စွာ၏ ဓမ္မစကြာ အနတ္တလက္ခဏ ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒ်တို့ မဟုတ်ဘဲ ရုပ်ဝါဒအမြင်ဖြင့် တီထွင်လှည့်စားထားသော ဦးဥက္ကဋ္ဌ၏ ဓမ္မစကြာ အနတ္တလက္ခဏ ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒ်များသာ ဖြစ်ကြောင်းတွေ့ရပေသည်။
(န) စုဒိတက သခင်မြတ်ဆိုင်နှင့် သမ္မာဒိဋ္ဌိသုတေသီဆိုသူတို့သည် ကေသမုတ္တိသုတ္တန်ကို အားကိုး တစ်ခုပြုပြီး ကေသမုတ္တိသုတ္တန်က ပေးထားသော အခွင့်အရေးအရ ဝေဖန်တင်ပြကြသယောင် ဟန်ဆောင်ကြသည်၊ သို့ရာတွင် ၎င်းတို့သည် ထိုကေသမုတ္တိသုတ္တန်ကိုပင်လျှင် ဆန့်ကျင်ဘက်ပြုသူများဖြစ်ကြောင်း တွေ့ရသည်၊ အဘယ့်ကြောင့်ဆိုသော် ကေသမုတ္တိသုတ္တန်၌ “မာသမဏော နော ဂရု = ငါတို့၏ ဆရာ အရှင်ရဟန်းစကား ဟူ၍လည်း မယူကုန်လင့်ဦး” ဟု ဆိုထားရာ ဤအချက်ကို မလိုက်နာဘဲ ၎င်းတို့၏ ဆရာတော် ရှင်ဥက္ကဋ္ဌကို ၎င်းတို့၏ တစ်ဆူတည်းသော ကိုးကွယ်ရာ ဆရာအဖြစ် တင်မြှောက်လျက် ဦးဥက္ကဋ္ဌ ဟောသော ပြောသော ပါဠိတော်မှ အမှန်၊ အခြားသော ပိဋကတ်သုံးပုံဆောင် တိပိဋကဓရ ဆရာတော်များ ဟောကြားသော ပါဠိတော်သည်ပင်လျှင် မမှန်ဟု တစ်ယူသန် ရေးသားပြောဟော နေကြသောကြောင့် ဖြစ်သည်၊ ကေသမုတ္တိသုတ္တန်ကို အကာအကွယ်ယူနေသော်လည်း ဝေဖန်ဆန်းစစ် ကြည့်ရှုတတ်သော ပညာရှင်များအမြင်၌ ၎င်းတို့၏ မရိုးသားမှုသည် ဘွားဘွားကြီးပေါ်လျက်ရှိသည်ကို တွေ့ရသည်။
(ပ) မြတ်စွာဘုရားသည် ဝိဘဇ္ဇဝါဒဖြစ်၍ ၎င်းတို့၏ ရုပ်ဝါဒအမြင်ဖြင့် ဝေဖန်ချက်များကို တရားသည် ဟု ပြောလိုကြသော်လည်း သဗ္ဗညုတဉာဏ်မရှိ, အဘိဓမ္မာ ဘုရားဟောမဟုတ်, ၃၁-ဘုံ မရှိ, ကံ ကံ၏ အကျိုး တန်ခိုး အဘိဉာဏ် မရှိ ဟု ပြောခြင်းများသည် ဝိဘဇ္ဇဝါဒ မဟုတ်ဘဲ ဗုဒ္ဓသာသနာ ဖျက်ဆီးရေးဝါဒသာ ဖြစ်ကြောင်း ထင်ရှားလေသည်။
(ဖ) အားလုံးကို ခြုံ၍ အကျဉ်းချုပ်သုံးသပ်ရသော် ဦးဥက္ကဋ္ဌသည် ရုပ်ဝါဒီ၊ သခင်မြတ်ဆိုင်သည် ရုပ်ဝါဒီ၊ သမ္မာဒိဋ္ဌိသုတေသန အဖွဲ့ဝင်တို့သည် ရုပ်ဝါဒီများသာဖြစ်ကြောင်း၊ ရုပ်ဝါဒကိုသာ တစ်ယူသန် အယူသည်း လက်ခံထားသူများ ဖြစ်သောကြောင့် မည်သည့်ဘာသာမျှမရှိသော ဘာသာမဲ့များသာဖြစ်ကြောင်း၊ ဤသို့ ဘာသာမဲ့ရုပ်ဝါဒီများဖြစ်ကြပါလျက် မိမိတို့ဝါဒကို ဗုဒ္ဓဘာသာနှင့် လွတ်လွတ်ကင်းကင်း ထူုထောင်ခြင်း မပြုဘဲ ဗုဒ္ဓဘာသာ သာသနာနှင့် ဝင်၍ပူးကာ အတွင်းမှ ဝင်၍ ဖျက်နေသူများဖြစ်ကြောင်း တွေ့ရသည်၊ ဦးဥက္ကဋ္ဌသည် ငယ်စဉ်က ရှင်ရဟန်းဖြစ်ခဲ့သော်လည်း ရုပ်ဝါဒကို လက်ခံ၍ ဗုဒ္ဓဝါဒမှ ရုပ်ဝါဒသို့ ကူးပြောင်းသွားသောအခါ၌ အသွင်မပြောင်းဘဲ ဘုရားအရေကို ဆက်လက်ခြုံထားသော အရေခြုံသာ ဖြစ်ကြောင်းတွေ့ရသည်၊ “ကျေးဇူးတော်ရှင် ဆရာတော်ဘုရားကြီး ရှင်ဥက္ကဋ္ဌ၏ တပည့်သားပီသစွာ” ဟု စုဒိတကတို့က ဆိုသည့်အတိုင်း ဦးဥက္ကဋ္ဌ၏ တပည့်ပီသလှသော သခင်မြတ်ဆိုင်နှင့် သမ္မာဒိဋ္ဌိဗဟိုအဖွဲ့မှ ဘာသာမဲ့ ရုပ်ဝါဒီများသည်လည်း ဘာသာရေး အရေခြုံများသာ ဖြစ်ကြောင်း၊ ဘာသာရေးကို အရေခြုံပြီး အတွင်းကဝင်၍ ဖျက်နေသူများ ဓမ္မန္တရာယ်စစ်စစ်များသာ ဖြစ်ကြောင်းတွေ့ရပေသည်။
၁၈။ နိုင်ငံတော် သီးခြားဝိနည်းဓိုရ်အဖွဲ့ အမှတ်(၂) ဆရာတော်များသည် ဗုဒ္ဓသာသနာတော်အတွက် သေရေးရှင်ရေးတမျှ အရေးကြီးသော ကိစ္စဖြစ်၍ လူသေလူဖြစ် ဝါဒါနုဝါဒ ဝိနိစ္ဆယနှင့် စပ်လျဉ်းပြီး စောဒက ပုဂ္ဂိုလ်များ၏ တင်ပြလျှောက်ထားချက်များကိုလည်းကောင်း၊ ထို တင်ပြချက်များအပြင် တောင်တွင်းကြီး ဦးဥက္ကဋ္ဌနှင့် နောက်လိုက်နောက်ပါများ၏ လက်ရာများကို လည်းကောင်း၊ တရားခွင်၌ စုဒိတကတို့ တင်ပြချက်များကို လည်းကောင်း၊ ပိဋကသုံးပုံ ပါဠိ အဋ္ဌကထာ ဋီကာ တို့ကို လည်းကောင်း လေးလခန့် အချိန်ယူ၍ နေ့မနား ညမနား ကျယ်ကျယ်ပြန့်ပြန့် ရှုထောင့်စုံစုံ ဆင်ခြင်သုံးသပ်သည့်အတိုင်း အထက်ပါ ကောက်ချက်များကို ချမှတ်ရရှိခဲ့ခြင်းဖြစ်ပေသည်။
သာသနာ့ အတွင်းရန်သူများကြောင့် သာသနာအကျိုးယုတ်ပုံများ
၁။ သာသနာတော်နှစ်(၂၁၈)နှစ်တွင် အဘိသိက်ခံယူသော ပါဋလိပုတ်ပြည့်ရှင် အသောကဘုရင် နန်းမတက်မီနှင့် နန်းတက်စ ကာလတို့၌ ဗုဒ္ဓသာသနာတော်အတွင်းသို့ သာသနာ့အရေခြုံကာ မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိအယူရှိသော တိတ္ထိတို့ ဝင်ရောက်ခိုအောင်းခဲ့ပေသည်၊ ထိုသင်္ကန်းဝတ်တိတ္ထိတို့သည် မိမိတို့၏ မိစ္ဆာဝါဒများကို ဖြန့်ဖြူးရာ၌ ဗုဒ္ဓ မြတ်စွာဘုရားကို ဗဟိုမဏ္ဍိုင်ထား၍ သူတို့ဝါဒမှသာ ဘုရားဟောဝါဒ အစစ်အမှန်ဖြစ်ကြောင်း အလုအယက် စည်းရုံးသိမ်းသွင်းခဲ့ကြသည်၊ ထိုဆန့်ကျင်ဘက်ပုဂ္ဂိုလ်တို့သည် သူယုတ်မာ အပြုအမူ အမျိုးမျိုးဖြင့် တက်တက်ကြွကြွ လှုပ်ရှားဆောင်ရွက်ခဲ့ကြသဖြင့် နေရာတကာတွင် သူတို့က စီးမိလာကြသည်၊ သံဃာ့ကိစ္စများကိုသာမက အသောကမင်းမှတစ်ပါး အာဏာရှိ မှူးမတ်များကိုပင် သူတို့အား ထောက်ခံသူများ အဖြစ် စည်းရုံးသိမ်းသွင်းနိုင်ခဲ့ကြလေသည်။
၂။ ထေရဝါဒ ဗုဒ္ဓသာသနာ အမှန်ကို လိုက်နာ ကျင့်သုံးကြသော ရှင်ကောင်းရဟန်းကောင်းများသည် သူတို့ကို မယှဉ်နိုင်ဘဲ နေရာတိုင်းတွင် သူတော်ကောင်းပီပီ ရှောင်လွှဲနေခဲ့ကြရသည်၊ သို့ဖြစ်၍ ဥပုသ်ကံကိစ္စများကို သင်္ကန်းဝတ် တိတ္ထိများ တစ်ဦးစီ ပြုလုပ်ကြသောအခါ ရဟန်းကောင်းများက ဗုဒ္ဓါဝါဒမှ တစ်ပါးသော အယူရှိသူများနှင့် အတူတကွ ဥပုသ်မပြုနိုင်သောကြောင့် ရှောင်ဖယ်နေခဲ့ကြသည်၊ ဤကဲ့သို့ ရဟန်းတုများနှင့်အတူ ဥပုသ်မပြုကြသည့်အတွက် ၇-နှစ်တိုင်တိုင် သံဃညီညွတ်ရေး ပျက်ပြားလျက် ရှိခဲ့သည်။
၃။ အသောကမင်းကြီးသည် စည်းလုံးညီညွတ်မှုရှိစေရန် နိုင်ငံရေးအမြင်ဖြင့် ကြည့်ပြီး ရဟန်းအားလုံး တညီတညွတ်တည်း ဥပုသ်ပြုစေရန်အတွက် အမတ်တစ်ဦးအား တာဝန်ပေးစေခိုင်းခဲ့လေသည်၊ ထိုအမတ်သည် တိတ္ထိတို့၏ ဘက်သားဖြစ်သဖြင့် ဥပုသ်မပြုသော ဘုရားရှင် သားတော်စစ် သံဃာတော် အမြောက်အမြားကို သွေးချောင်းစီးအောင် သတ်ဖြတ်ခဲ့လေသည်၊ ကံအားလျော်စွာ သူတော်ကောင်း သံဃာများထဲတွင် အသောကမင်းကြီး၏ ညီတော်တိဿသည် ရဟန်းဘဝဖြင့် ပါဝင်လျက် ရှိနေသောကြောင့် ထိုအမတ်မိုက်၏ ရက်စက်ပွဲကြီးကို ဟန့်တားနိုင်ခဲ့လေသည်။
၄။ ဤကဲ့သို့ သာသနာ့သမိုင်းတွင် ကြေကွဲဝမ်းနည်းဖွယ် ကောင်းသော အမဲကွက်ကြီး စွန်းထင်းပေါ်ခဲ့ရပြီးကာမှ အသောကမင်းကြီးသည် ဗုဒ္ဓ သာသနာအမှန်ကို ဟောပြောနိုင်မည့် ဆရာကောင်းကို ရှာဖွေရာတွင် ရှင်မဟာမောဂ္ဂလိပုတ္တတိဿမထေရ်ကို တွေ့၍ မထေရ်ထံမှ ဗုဒ္ဓသာသနာအမှန်ကို သင်ယူပြီး သင်္ကန်းဝတ် တိတ္ထိတို့ကို ရှင်းလင်းသုတ်သင်နိုင်ခဲ့လေသည်။
၅။ အထက်ပါ အဖြစ်အပျက်ကို သုံးသပ်ကြည့်သည်ရှိသော် ဗုဒ္ဓသာသနာမှ တစ်ပါး အခြားသော အယူရှိသူများမှာ သာသနာတော်တွင်းသို့ ခေါင်းမြီးခြုံ ဝင်ရောက်ပြီး အတွင်းကနေ၍ ဖျက်ဆီးသည့်အချက်ကို တွေ့ကြရပေသည်၊ ဤသို့ မိမိတို့ ကိုယ်တိုင်က ဝါဒတစ်ပါးရှိနေသူများဖြစ်ပါလျက် မိမိတို့ဝါဒသာလျှင် ဗုဒ္ဓဝါဒဖြစ်ကြောင်း ဝင်ရောက်ငြင်းခုန်တိုက်ခိုက်ခြင်းသည် “ယော ဟောတိ ဝိဝါဒေါ ဗဟုဇနာဟိတာယ ဗဟုဇနာသုခါယ ဗဟုနော ဇနဿ အနတ္ထာယ အဟိတာယ ဒုက္ခာယ ဒေဝမနုဿာနံ” ဟူသော အင်္ဂုတ္တိုရ်ပါဠိတော် ဆက္ကနိပါတ်(၂၉၄-၌ ဟောကြားတော် မူသည်နှင့်အညီ ရဟန်းရှင်လူပြည်သူအများ၏ အကျိုးစီးပွားမဲ့မှု၊ ဆင်းရဲဒုက္ခရောက်မှုတို့ကိုသာ ဖြစ်စေနိုင်ကြောင်းပေါ်လွင် ထင်ရှားလေသည်။
၆။ ဤသို့သာသနာတော်ထဲဝင်ပြီး သာသနာ့အရေခြုံကာ ဘုရားဟောတရားတော် ဓမ္မကို ဘုရားဟောမဟုတ် အဓမ္မ ဟု လည်းကောင်း၊ ဘုရား မဟောသော ပါဠိအနက်အတုများကို ဘုရားဟောသော ဓမ္မ ဟူ၍ လည်းကောင်း ငြင်းခုန်ပြောဆိုကြသော ပုဂ္ဂိုလ်တို့သည်၊ ဝိနယပစ္စတ္ထိက = ဝိနည်း သာသနာတော်မြတ်၏ ဆန့်ကျင်ဘက် ရန်သူများသာဖြစ်ကြသည်၊ သုတ္တန္တ ပစ္စတ္ထိက = သုတ္တန် သာသနာတော်မြတ်၏ ဆန့်ကျင်ဘက် ရန်သူများသာ ဖြစ်ကြသည်၊ အဘိဓမ္မာ ပစ္စတ္ထိက = အဘိဓမ္မာသာသနာတော်မြတ်၏ ဆန့်ကျင်ဘက် ရန်သူများသာဖြစ်ကြသည်။
၇။ အဘိဓမ္မာ ဒေသနာတော်မြတ်ကို ဘုရားဟောမဟုတ်ဟူ၍ ဆန့်ကျင်ဘက် စွပ်စွဲပြောဆိုကြသူတို့သည် “အဘိဓမ္မံ ပဋိဗာဟေန္တော ဣမသ္မိံ ဇိန စက္ကေ ပဟာရံ ဒေတိ” ဟု အဋ္ဌကထာလီနိအဋ္ဌကထာ(၃၀)၌ မိန့်မှာတော်မူသည်နှင့်အညီ ဘုရားရှင်၏ သာသနာတော်မြတ်ကို ထိပါးပုတ်ခတ် စော်ကားသူများပင် ဖြစ်ကြသည်၊ ထိုမျှမက “သဗ္ဗညုတဉာဏံ ပဋိဗာဟတိ” ဟူသည်နှင့်အညီ မြတ်စွာဘုရား၏ သဗ္ဗညုတရွှေဉာဏ်တော်ကိုပင် တားမြစ်ပိတ်ပင်သူများ ဖြစ်ကြသည်၊ ထိုမျှမက “သောတုကာမံ ပရိသံ ဝိသံဝါ ဒေတိ” ဟူသည်နှင့်အညီ သံသရာမှ ထွက်မြောက်ရန် အကြောင်းဖြစ်သော နိယျာနိက ဘုရားသာသနာတော်အမှန်ကို လေ့လာသင်ယူကျင့်ကြံသူတို့အား လေ့လာသင်ယူ ကျင့်ကြံလိုစိတ် မရှိအောင် ဖန်တီးကြသော သာသနာဖျက်ပုဂ္ဂိုလ်များပင် ဖြစ်ကြသည်။
၈။ ထိုကဲ့သို့ ဗုဒ္ဓဝါဒမှ သွေဖည်သော မိမိတို့ဝါဒ လက်ကိုင်တစ်ခုခုဖြင့် ဗုဒ္ဓသာသနာကို ဝင်ရောက်ဖျက်ဆီးသူများသည် “ဒုပ္ပဋိပန္နော ဟိ သာသနံ ဘိန္ဒန္တော သတ္ထု ဓမ္မသရီရေ ပဟာရံ ဒေတိ” ဟု ဥဒါန်းအဋ္ဌကထာ၊ နှာ-၈၇၌ မိန့်ဆိုသည့်အတိုင်း ဗုဒ္ဓမြတ်စွာဘုရားရှင်၏” ကိုယ်ကာယတော်ကိုပင် ရိုက်နှက်ပုတ်ခတ်ထိုးခုတ်သူများ ဖြစ်ပေသည်။
၉။ ဤသို့ သာသနာ့ အရေခြုံကာ သာသနာတော်အတွင်းဝင်၍ အကြောင်းအမျိုးမျိုးပြကာ ဓမ္မကို အဓမ္မ၊ အဓမ္မ ကို ဓမ္မ၊ ဘုရားမဟောသည်ကို အဟော၊ ဘုရားဟောသည်ကို မဟော စသည်ဖြင့် ဝင်ရောက်ပူးသတ်ပြီး ဝိဝါဒါအဓိ ကရုဏ်းများဖြစ်အောင် ဖန်တီးမှုသည် တိုတိုနှင့် မငြိမ်းအေးပါလျှင် နေမြင့်လေ အရူးရင့်လေ ဆိုဘိသကဲ့သို့ ဗုဒ္ဓသာသနာအတွင်းဝယ် ရဟန်းရှင်လူများထဲ၌ သာသနဓမ္မအပေါ် အထင်မှားအမြင်မှားမှုများ ဖြစ်လာပြီး သာသနာတော်နှင့် ပတ်သတ်၍ အငြင်းပွားမှုများ ပဋိပက္ခ ဖြစ်မှုများ ပို၍ ကြီးထွားလာနိုင်ပုံကို ဝိမတိဝိနောဒနီ ဋီကာဆရာက ကြိုတင် သတိပေးထားခဲ့လေသည်။
၁၀။ မြန်မာနိုင်ငံတော်၌ သာသနာ ၂၅၀၀-ခေတ်တွင် ဆဋ္ဌသံဂါယနာတင်ခြင်း၊ ပိဋကသုံးပုံကို အံ့ဖွယ်သရဲ အာဂုံဆောင်နိုင်သော သာသနာ့အာဇာနည်များ ပေါ်ထွန်းခြင်း၊ အရိယာရဟန္တာဟု ကျော်ကြားလောက်အောင် အကျင့်သိက္ခာကောင်းလှသော ရဟန်းကောင်းများ ပေါ်ထွန်းခြင်းတို့ကြောင့် ဗုဒ္ဓသာသနာတော်၏ အခြေသည် တိုးတက်လာသည်ဟု တစ်ဖက်တွင် ဆိုရန်ရှိသည်။
၁၁။ သို့ရာတွင် အကာင်းရှိလျှင် အဆိုးရှိသော လောကဓမ္မတာအတိုင်း အခြားတစ်ဖက်တွင်လည်း ဗုဒ္ဓသာသနာတော်အမှန်ကို ဖျက်လိုဖျက်ဆီးပြုလုပ်ကြသော အန္တရာယ်ဆိုးသည်လည်း ယခုသာသနာနှစ် ၂၅၀၀- ခေတ်တွင် သိသိသာသာ ပေါ်ပေါက်ခဲ့လေသည်၊ ဤသို့ ပေါ်ပေါက်လာသော ဓမ္မန္တရာယ်များအနက် တောင်တွင်းကြီးဦးဥက္ကဋ္ဌ ခေါင်းဆောင်သော သာသနာ့အရေခြုံ ရုပ်ဝါဒဂိုဏ်း၏ ထိုးနှက်ချက်မှာ သာသနာတော်အား များစွာပင် အထိနာစေခဲ့သည်၊ တောင်တွင်းကြီးဦးဥက္ကဋ္ဌသည် ငယ်စဉ်က ရှင်ရဟန်းဖြစ်ခဲ့သော်လည်း ပင်ကိုယ်စရိုက်အားဖြင့် သာသနာတော်အပေါ် သဒ္ဓါတရား အလွန်နည်းပြီး အယူသည်း ခေါင်းမာသူဖြစ်သည့် အားလျော်စွာ ပါဠိ အဋ္ဌကထာ ဋီကာ ပိဋကတ် ကျမ်းဂန်များကိုလည်း ယထာဘူတကျအောင် မတတ်မသိ မကျင့်မကြံ အလွန်ညံ့သော ကိုယ်ခံဖြင့် ကိုလိုနီနယ်ချဲ့သမားတို့၏ စစ်ကြောင်းတစ်ရပ်ဖြစ်သော သာသနာဖျက် စာပေစစ်ကြောင်းနှင့် အတွေ့တွင် လုံးဝကျဆုံးသွားပြီး ကမ္ဘာအနှံ့ အရှိန်အဟုန်ပြင်းစွာ ထိုးနှက်လာသော ရုပ်ဝါဒ၏ လွှမ်းမိုးမှုကို လုံးဝခံသွားရရှာသူ ဖြစ်သည်၊ သို့ဖြစ်၍ ဆရာစဉ်ဆက် ကျင့်သုံးခဲ့သော ဗုဒ္ဓသာသနာ့ဝါဒအမှန်ကို တော်လှန်ပြီး ရုပ်ဝါဒသို့ ကူးပြောင်းကာ သာသနာ့အတွင်းရန်သူ ဖြစ်လာခဲ့ပေသည်။
၁၂။ ဤသို့ သာသနာ့အရေခြုံ သင်္ကန်းဝတ် ဦးဥက္ကဋ္ဌသည် ရုပ်ဝါဒအမြင်ဖြင့် နိကာယ်ငါးရပ် ပိဋကသုံးပုံများကို ရစရာမရှိအောင် ဝေဖန်ပုတ်ခတ်လာခြင်း၊ ဗုဒ္ဓဝါဒနှင့်လုံးဝ ဆန့်ကျင်သော လူသေလူဖြစ်ဝါဒကို ရေးသားလာခြင်း၊ ဗုဒ္ဓ ဓမ္မ ဗုဒ္ဓ ယဉ်ကျေးမှုများကို ဝေဖန်ပုတ်ခတ်လာခြင်း၊ သာသနာစောင့် မဟာထေရ်များ ကျောက်ထီးတန္တု အလေးပြုအပ်သော သံဃာတော်အားလုံးကို သိမ်းကျုံးပုတ်ခတ်လာခြင်း စသည်တို့ကို သူ၏စူးရှသော ကလောင်သွား ကောက်ကျစ်စဉ်းလဲသော ဝင်္ကန္တဉာဏ်တို့ဖြင့် အဆက်မပြတ်ပြုလုပ်ခဲ့ပေသည်။
ထိုကဲ့သို့ ဦးဥက္ကဋ္ဌ တရားလွန်လာသောအခါ ဓမ္မဝါဒီသံဃာတော်များက ပကာသနီယကံပြု၍လည်းကောင်း၊ ဗုဒ္ဓသာသနာဝင် ဒါယကာများက အပ္ပသာဒပဝေဒနီယကံပြု၍လည်းကောင်း တားမြစ်ခဲ့ကြသေးသည်၊ သို့ရာတွင် ကောင်းစွာ အရာမရောက်ခဲ့ပေ။
၁၃။ အဘယ့်ကြောင့်ဆိုသော် မြန်မာပြည်တွင်းသို့ ထွင်းဖောက်ဝင်ရောက်လာသော ခေတ်သစ်ရုပ်ဝါဒကို လက်ခံယုံကြည်ကြသည့် လူဝတ်ကြောင်တို့သည် ဦးဥက္ကဋ္ဌနောက်သို့ ကောက်ကောက်ပါ လိုက်ခဲ့ကြသောကြောင့် ဖြစ်ပေသည်၊ ထို ဦးဥက္ကဋ္ဌ၏ နောက်လိုက် ရုပ်ဝါဒီတို့သည်လည်း ဦးဥက္ကဋ္ဌနည်းတူ သာသနာတော်သို့ ချဉ်းကပ်ကာ မိမိတို့သာလျှင် ဗုဒ္ဓဘာသာ စစ်မှန်သူများအဖြစ် ကြွေးကြော်ကြလျက် ဗုဒ္ဓသာသနာတော်ကို အတွင်းကဝင်၍ တက်တက်ကြွကြွ ဖျက်ဆီးကြလေတော့သည်၊ ထိုသူတို့ကား အခြားမဟုတ်၊ ယခု ရုံးတော်သို့ ရောက်နေကြသော သခင်မြတ်ဆိုင်နှင့်တကွ သမ္မာဒိဋ္ဌိသုတေသနအဖွဲ့ချုပ်မှ ဦးခင်ဟန် စသောပုဂ္ဂိုလ်တို့ ဖြစ်ပေသည်။
၁၄။ အထက်တွင် ဖော်ပြခဲ့သည့်အတိုင်း ဗုဒ္ဓသာသနာတော်မှ တစ်ပါး အခြားသော ရုပ်ဝါဒ အယူရှိကြသော သူတို့အား ဓမ္မစက် အာဏာစက်တို့ဖြင့် တိတိကျကျ အရေးယူဆောင်ရွက်ခြင်း မပြုပါက ဗုဒ္ဓသာသနာတော် သာမက သာသနာတော်ကို ငြိမ်းချမ်းစွာ လိုက်နာကျင့်သုံးနေကြသော ရဟန်းရှင်လူပြည်သူတို့၏ အတွင်း၌ စည်းလုံးညီညွတ်ရေး ပျက်ပြားကာ ဘေးဒုက္ခအန္တရာယ် အမျိုးမျိုးကျရောက် လာလိမ့်မည် ဖြစ်ပေသည်၊ သို့ဖြစ်သောကြောင့် တောင်တွင်းကြီး ဦးဥက္ကဋ္ဌ စခဲ့သော ရုပ်ဝါဒကို အခြေခံသည့် လူသေလူဖြစ်ဝါဒ၊ ထိုလူသေလူဖြစ်ဝါဒနှင့် တစ်နွယ်ငင် တစ်စင်ပါ ဆက်စပ်လျက်ရှိသော အနုဝါဒများကို “အဓိကရုဏ်း” ငြိမ်းအေးစေရန် ရဟန်း၊ ရှင်လူ ပြည်သူအများ “ချမ်းသာစေရန်” နိုင်ငံတော်၏ စည်းလုံးညီညွတ်ရေး ခိုင်မြဲတိုးတက်စေရန် သာသနာတော် သန့်ရှင်း တည်တံ့ ပြန့်ပွားစေရန် ရည်သန်တော်မူကြလျက် ပါဠိတော် အဋ္ဌကထာ ဋီကာ ခိုင်ခန့်သော ဘုရားဥပဒေတော်ကြီးနှင့်အညီ ဝိနိစ္ဆယ ချမှတ် ကြပေကုန်အံ့။