ဝိနည်းပဒေသာသင်တန်း/ဝတ်ဆောက်တည်ခြင်း ဝတ်ပေးခြင်း
ဝတ်ဆောက်တည်ခြင်း ဝတ်ပေးခြင်း
သံဃာဒိသေသ်အာပတ်သင့်၍ ညဉ့်ဖုံးလွှမ်းမှု မရှိလျှင် ပရိဝါသ်ဆောက် တည်ရန်မလို၊ အပ္ပဋိစ္ဆန္နမာနတ်သာ ပေးရမည်။ ခြောက်ရက် မာနတ်ကျင့်၍ အဗ္ဘာန်သွင်းရုံဖြင့် သံဃာဒိသေသ်အာပတ် စင်ကြယ်၏၊
သံဃာဒိသေသ်အာပတ်ဟူ၍ မသိသော်လည်း ယခုငါပြုသော အမှု သည် အာပတ်သင့်သောအမှုဖြစ်သည်ဟု ဝတ္ထုကို သိလျက်နှင့် ဖုံးလွှမ်းလျှင် ပင် ပဋိစ္ဆန္နဖြစ်သည်။ တစ်ပါးသော အာပတ်ဟု ထင်မှတ်ခဲ့သော်လည်းကောင်း သံဃာဒိသေသ်ဟုတ်မည်လော မဟုတ်မည်လောဟု ယုံမှားမိခဲ့သော်လည်း ကောင်း ဖုံးလွှမ်းသော် ပဋိစ္ဆန္နမဖြစ်။ ဖုံးလွှမ်းသည် မမည်။
ဖုံးလွှမ်းခြင်း (၁၀)ပါး, လိုရင်း (၃)ပါးတို့ဖြင့် ညဉ့်ဖုံးလွှမ်းခဲ့လျှင် (၁) ပဋိစ္ဆန္နပရိဝါသ်, (၂) သုဒ္ဓန္တပရိဝါသ်, (၃) သမောဓာနပရိဝါသ် တစ်မျိုးမျိုးကို စစ်ဆေး၍ ရှေးဦးစွာပေးရမည်။ ယင်းပရိဝါသ်ကျင့်ပြီးမှ မာနတ်ပေးခြင်း အဗ္ဘာန်သွင်းခြင်း ပြုရမည်။
ပဋိစ္ဆန္နပရိဝါသ်
ပဋိစ္ဆန္နပရိဝါသ်မှာ (၁)ရက်ဖုံး, (၂)ရက်ဖုံး, (၃)ရက်ဖုံး, (၄)ရက်ဖုံး ဧကန် သိသောရဟန်းအား ထိုဖုံးလွှမ်းသောရက်အတိုင်း ဝတ်တောင်းဝတ်ကြား ကမ္မဝါစာ ဖတ်ရသည်။
သုဒ္ဓန္တပရိဝါသ်
သုဒ္ဓန္တပရိဝါသ်သည် (၁) စူဠသုဒ္ဓန္တပရိဝါသ်, (၂) မဟာသုဒ္ဓန္တပရိဝါသ် ဟု နှစ်ပါးပြားသည်။
သမောဓာနပရိဝါသ်
သမောဓာနပရိဝါသ်သည်လည်း (၁) အဂ္ဃသမောဓာနပရိဝါသ်, (၂) မိဿကသမောဓာနပရိဝါသ်, (၃) ဩဓာနသမောဓာနပရိဝါသ်ဟု (၃)မျိုး ပြားပြန်သည်။
သုဒ္ဓန္တပရိဝါသ်နှစ်မျိုး
ဖုံးလွှမ်းသော ညဉ့်အပိုင်းအခြားအားလုံးကိုလည်းကောင်း၊ အချို့ကို လည်းကောင်း၊ အတိအကျမသိသူ, သတိမရသူ, ယုံမှားသူအား ခွင့်ပြုသော ပရိဝါသ်ဖြစ်၏၊ သုဒ္ဓန္တပရိဝါသ်သည် စူဠဝါပါဠိတော် သမုစ္စယက္ခန္ဓက၌ သာမညအားဖြင့် တစ်မျိုးတည်းလာသည်။ စူဠဝါအဋ္ဌကထာ၌ ဖုံးလွှမ်းသော ညဉ့်အပိုင်းအခြားကို မသိမှု အနည်းအများကို ထောက်ထား၍ စူဠသုဒ္ဓန္တ, မဟာသုဒ္ဓန္တဟု နှစ်မျိုးခွဲခြားပြဆိုလေသည်။
စူဠသုဒ္ဓန္တ
စူဠသုဒ္ဓန္တဟူသည် မစင်ကြယ်သော နေ့ရက်တို့ကို မမှတ်မိဘဲ စင်ကြယ် သော နေ့ရက်၊ လ၊ နှစ်အချို့ကိုသာ မှတ်မိသော ရဟန်းအားပေးသော ပရိဝါသ် ဖြစ်၏၊ ရဟန်းခံပြီးသည့် အချိန်မှစ၍ အထက်သို့ ရေတွက်သည့် အနုလုံအစဉ်အားဖြင့် ဖြစ်စေ၊ သံဃာဒိသေသ်အာပတ်ကို ဒေသနာကြားရာ နေ့မှစပြီး နောက်ပြန်ရေတွက်ရသည့် ပဋိလုံအစဉ်အားဖြင့်ဖြစ်စေ ဤမျှ လောက်သော နေ့ရက်၊ ပက္ခ၊ လ၊ နှစ်တို့ပတ်လုံး သံဃာဒိသေသ်အာပတ် မသင့်သေး စင်ကြယ်သည်ဟု သိသောရဟန်းအား ပေးအပ်သော ပရိဝါသ် ဖြစ်သည်။
စူဠသုဒ္ဓန္တပရိဝါသ်ကို ဆောက်တည်ကျင့်သုံးလိုသော ရဟန်းသည် စင်ကြယ်သည်ဟု ဧကန်သိသော နေ့ရက်၊ ပက္ခ၊ လ၊ နှစ်တို့ကို ဖယ်ရှား၍ ကြွင်းကျန်သော နေ့ရက်၊ ပက္ခ၊ လ၊ နှစ်တို့ပတ်လုံး ပရိဝါသ်ကျင့်သုံးရမည်။ (၅)ဝါ ရပြီးသော ရဟန်းသည် (၂)နှစ်မျှ စင်ကြယ်၏ဟု သိပါက ကျန် (၃)နှစ် ပရိဝါသ်ကျင့်သုံးရမည်။ (၃)နှစ် ပရိဝါသ်ယူ၍ ကျင့်နေစဉ် အကယ်၍ နောက် ထပ် (၁)နှစ်လည်း မစင်ကြယ်ဟု အမှတ်ရပါက နောက်ထပ်သတိရသော (၁)နှစ်ကိုလည်း တဆက်တည်း ပရိဝါသ်ကျင့်ရမည်။ ကမ္မဝါစာဖြင့် ပရိဝါသ် ထပ်ပေးဖွယ်မရှိ။
ထိုသို့မဟုတ်ပဲ (၃)နှစ်ပရိဝါသ်ယူ၍ ကျင့်နေစဉ် မိမိမစင်ကြယ်သည်မှာ (၃)နှစ်မဟုတ် (၂)နှစ်သာလျှင်ဖြစ်သည်ဟု ဆုံးဖြတ်နိုင်လျှင် (၃)နှစ်ပြည့်အောင် ကျင့်ဖွယ်မလို။ (၂)နှစ်သာ ပရိဝါသ် နေရန်လို၏၊ ဤပရိဝါသ်သည် အထက်သို့လည်း တိုးနိုင်၏၊ အောက်သို့လည်း လျော့နိုင်၏၊
မဟာသုဒ္ဓန္တ
ရဟန်းခံသည့်နေ့မှစ၍ ဘယ်နေ့၊ ဘယ်ရက်၊ ဘယ်ပက္ခ၊ ဘယ်လ၊ ဘယ်နှစ်တွေမှာ သံဃာဒိသေသ်အာပတ် မသင့်ဘဲ စင်ကြယ်ခဲ့ပါသလဲဟုမေး သော် ဆိုခဲ့ပြီးသော အနုလုံအားဖြင့်၎င်း, ပဋိလုံအားဖြင့်၎င်း နေ့ရက်၊ ပက္ခ၊ လ၊ နှစ်တို့ကို ပိုင်းခြားမသိ မမှတ်မိ ယုံမှားမှုမျိုး ရှိနေသော ရဟန်းအား ပေးအပ်သော ပရိဝါသ်သည် မဟာသုဒ္ဓန္တပရိဝါသ် ဖြစ်သည်။ တစ်နေ့မှ မစင်ကြယ်သူအား မဟာသုဒ္ဓန္တပရိဝါသ်ကို ပရိဝါသ်ယူရာနေ့မှ စ၍ ရဟန်းခံရာ နေ့တိုင်အောင် ညဉ့်တို့ကို ရေတွက်၍ ပရိဝါသ် ကျင့်သုံးရသည်။ ရဟန်း (၅)ဝါရသော ရဟန်း (၅)နှစ်၊ (၁၀)ဝါရပြီးသောရဟန်း (၁၀)နှစ် ပရိဝါသ် ကျင့်သုံးရမည် စသည်ဖြင့် သိပါလေ။ ထိုသို့ပရိဝါသ်နေစဉ် ဖုံးလွှမ်းရက်ကို သတိရ၍ (၁)လမျှသာဟု၎င်း, (၁)နှစ်မျှသာဟု၎င်း ဆုံးဖြတ်နိုင်အံ့။ (၁)လ၎င်း, (၁)နှစ်၎င်းသာ ပရိဝါသ်နေရန်လို၏၊ ဤမဟာသုဒ္ဓန္တပရိဝါသ်သည် အထက်သို့ မတိုးနိုင်။ အောက်သို့လျော့နိုင်၏၊
အဂ္ဃသမောဓာနပရိဝါသ်
များစွာသော သမ္ဗဟုလအာပတ်တို့တွင် အကြာမြင့်ဆုံး ဖုံးလွှမ်းအပ် သော အာပတ်တို့၏ အဖို့အစုအားဖြင့် ပေါင်းစု၍ ယင်းအာပတ်တို့၏ ညဉ့် အပိုင်းအခြား၏ အစွမ်းအားဖြင့် ကြွင်းသော ရက်အနည်းငယ် ဖုံးလွှမ်း အပ်သောအာပတ်တို့အတွက် ထည့်ပေါင်း၍ ပေးအပ်သော ပရိဝါသ်သည် အဂ္ဃသမောဓာနပရိဝါသ်မည်၏၊
ညဉ့်ပေါင်းတစ်ရာဖုံးစေ ဆယ်ညဉ့်ပရိဝါသ်နေ
ပထမ အာပတ်တစ်ရာသင့်၍ ဆယ်ညဉ့်ဖုံးလွှမ်းထား၏၊ ဒုတိယ အာပတ်တစ်ရာ သင့်ပြန်၍ ဆယ်ညဉ့်ပင် ဖုံးလွှမ်းပြန်၏၊ ဤသို့ဆယ်ကြိမ် သင့်၍ အာပတ်ပေါင်းတစ်ထောင်ဖြစ်၍ ညဉ့်ပေါင်းတစ်ရာဖုံးလွှမ်းထား၏၊
ယင်းသို့ ညဉ့်ပေါင်း တစ်ရာဖုံး၍ အာပတ်တစ်ထောင် သင့်နေသော ရဟန်းသည် ညဉ့်ပေါင်းတစ်ရာပတ်လုံး ပရိဝါသ်ကျင့်သုံးစရာ မလိုပါချေ။ အတူဖြစ်သော ဆယ်ညဉ့် ဆယ်ခါကို တစ်ပေါင်းတည်းပေါင်း၍ ဆယ်ညဉ့်သာ အဂ္ဃသမောဓာနပရိဝါသ်ဆောက်တည်လျှင် ပြီးစီး၏၊ ညဉ့်တစ်ရာ အာပတ် တစ်ထောင်သည် ကင်းစင်တော့၏၊ အကယ်၍ (၁၀)ရက်ဖုံးချည်း မဟုတ်ဘဲ။ (၉)ရက်ဖုံး, (၈)ရက်ဖုံး စသည်ရှိခဲ့လျှင်လည်း (၁၀)ရက် အဂ္ဃသမောဓာန ပရိဝါသ်ယူလျှင် ထို (၉) ရက်ဖုံး, (၈)ရက်ဖုံးများပါ ကင်းစင်တော့၏၊ အကယ်၍ (၁၁)ရက်ဖုံးရှိခဲ့လျှင်မူ (၁၀)ရက်ဆောက်တည်ခြင်းကြောင့် (၁၀)ရက်ဖုံး အာပတ်များသာ စင်ကြယ်၍ (၁၁)ရက်ဖုံးသော အာပတ်မှာ မစင်ကြယ်။ (၁၁)ရက်ဖုံး အဂ္ဃသမောဓာနပရိဝါသ်ယူမှသာ (၁၁)ရက်ဖုံး အာပတ်ပါ စင်ကြယ်သွားမည်ဖြစ်၏၊
မိဿကသမောဓာနပရိဝါသ်
စူဠဝါပါဠိတော်၌ မိဿကသမောဓာနပရိဝါသ်ဟူ၍ မလာချေ။ ဩဓာနသမောဓာနပရိဝါသ်နှင့် အဂ္ဃသမောဓာနပရိဝါသ်နှစ်မျိုးသာ ဟောတော်မူသည်။ မိဿကသမောဓာနပရိဝါသ်ကို ဟောတော်မမူသည်ကို ထောက်ဆလျှင် မိဿကသမောဓာနပရိဝါသ်သည်အဂ္ဃသမောဓာနပရိဝါသ်၌ ပါဝင်ပြီးဖြစ်သည်ဟု သိနိုင်သည်။
ဝဇီရဗုဒ္ဓိဋီကာ၌ မိဿကသမောဓာနပရိဝါသ်ဟူသည် သုက္ကဝိဿဋ္ဌိ, ကာယသံသဂ္ဂစသော နာနာဝတ္ထု များစွာပါဝင်သော သမ္ဗဟုလာအာပတ် သင့်သောရဟန်းအား ရောပေါင်း၍ ပေးအပ်သော ပရိဝါသ်ဖြစ်သည်ဟု ဆိုထားပါသည်။ အဂ္ဃသမောဓာနပရိဝါသ်ဆောက်တည်လျှင် မိဿကသမော ဓာနပရိဝါသ် ပြီးစီးနိုင်သည်ဟု ပါဠိတော် အဋ္ဌကထာ သာဓကတို့ဖြင့် သိရ သည်။
အဂ္ဃသမောဓာနနှင့် မိဿကသမောဓာနအထူး
အဂ္ဃသမောဓာနပရိဝါသ်သည် သဘောတူဝတ္ထုရှိသော အာပတ်များ သင့်သောရဟန်းအား ညဉ့်အနည်းငယ် ဖုံးလွှမ်းသော အာပတ်တို့ကို ညဉ့် အများဆုံး ဖုံးလွှမ်းသော အာပတ်၌ ပေါင်းထည့်၍ ပေးအပ်သော ပရိဝါသ် ဖြစ်သည်။
မိဿကသမောဓာနပရိဝါသ်ဟူသည် သုက္ကဝိဿဋ္ဌိ ကာယသံသဂ္ဂ စသော ဝတ္ထုများစွာ ပါဝင်သော သမ္ဗဟုလာအာပတ်သင့်သော ရဟန်းအား ရောပေါင်း၍ ပေးအပ်သော ပရိဝါသ်ဖြစ်သည်။ ဝဇီရဗုဒ္ဓိဋီကာ၌ ဤသို့ အထူးကို ဖော်ပြထားသည်။
အဂ္ဃသမောဓာနပရိဝါသ်ဆောက်တည်လျှင် အာပတ္တိသမ္ဗဟုလ ဝတ္ထုသမ္ဗဟုလနှစ်ပါးလုံး ပါဝင်နိုင်သဖြင့် မိဿကသမောဓာနပရိဝါသ် သီးခြား ဆောက်တည်ရန် မလိုချေ။ ထိုကြောင့် အဋ္ဌကထာတို့၌ (၃)မျိုးပြထားသော် လည်း ဝတ်ကမ္မဝါစာ အစောင်စောင်တို့၌ မိဿကသမောဓာန်ကို မပြဆို ကြခြင်း ဖြစ်သည်။
ဩဓာနသမောဓာနပရိဝါသ်
ဩဓာနသမောဓာနပရိဝါသ်ဟူသည် ပရိဝါသ်နေစဉ်အကြားကာလ (ဒဏ်သားအခိုက်၌) အန္တရာပတ်သင့်၍ ဝတ်တန်းလန်းနှင့်ရှိစဉ် သံဃာဒိ သေသ်အာပတ် ထပ်သင့်၍ ညဉ့်ဖုံးလွှမ်းသောရဟန်းက ကျင့်သုံးပြီးသော နေ့တို့ကို မရေတွက် ချေဖျက်၍ ရှေ့အာပတ်၏ မူလဖုံးလွှမ်းသောနေ့၌ နောက်သင့်သော အာပတ်ကို ထည့်၍ ပေးရသော ပရိဝါသ်ဖြစ်သည်။ ထပ်သင့်သော အာပတ်ကို မူလအာပတ်နှင့် ရက်တူဖြစ်စေ, ရက်နည်းဖြစ်စေ ဖုံးလွှမ်းလျှင် ထိုနောက်အာပတ်ကို မူလအာပတ်၌ ထည့်သွင်း၍ မူလအာပတ် ဖုံးလွှမ်းရက်အတိုင်း တစ်ဖန် ပရိဝါသ်ပေးအပ်၏၊ အကယ်၍ နောက်ထပ် သင့်သော အာပတ်ကို မူလအာပတ်ထက် ရက်လွန်ဖုံးလွှမ်းလျှင် နောက် အာပတ်ကို မူလအာပတ်ပြု၍ ပထမရက်နည်းဖုံးသောအာပတ်ကို ထည့်သွင်း ၍ တစ်ဖန် ပရိဝါသ်ပေးအပ်၏၊
မူလာယပဋိကဿန နှင့် ဩဓာနအထူး
အန္တရာပတ်သင့်၍ မဖုံးလွှမ်းလျှင် အရင်းသို့ငင်ခြင်း မူလာယပဋိကဿနကိုသာ ပြုရသည်။
ညဉ့်ဖုံးလွှမ်းခဲ့လျှင်မူကား အရင်းသို့ ငင်ရုံသာမက ဩဓာနသမောဓာန ပရိဝါသ်ပါ ပေးရသည်။ (ကမ္မဝါအစီအရင်ကို ကမ္မဝါအပိုင်း၌ ကြည့်ပါ။)
မာနတ် (၄) မျိုး
မာနတ်ဟူသည် ရဟန်းများတို့ ကျေနပ်မြတ်နိုးစေရန် ရက်အပိုကျင့် ရသော ကျင့်ဝတ်ဖြစ်သည်။ ယင်းမာနတ်သည် (၁) အပ္ပဋိစ္ဆန္နမာနတ်, (၂) ပဋိစ္ဆန္နမာနတ်, (၃) ပက္ခမာနတ်, (၄) သမောဓာနမာနတ်ဟု စူဠဝါအဋ္ဌကထာ (၁၆)၌ မာနတ် (၄)မျိုးပြထားသည်။ သုဒ္ဓန္တမာနတ်ပါထည့်လျှင် မာနတ် (၅)မျိုး ဖြစ်သင့်၏၊
၁။ ထိုတွင် သံဃာဒိသေသ်အာပတ်သင့်ပြီး ညဉ့်မဖုံးလွှမ်းသော ရဟန်းအား ပေးအပ်သောမာနတ်သည် အပ္ပဋိစ္ဆန္နမာနတ်မည်၏၊
၂။ သံဃာဒိသေသ်အာပတ်သင့်ပြီး ညဉ့်ဖုံးလွှမ်းသဖြင့် ဖုံးလွှမ်းသော ညဉ့်အားလျော်စွာ ပရိဝါသ်ကျင့်သုံးပြီးသော ရဟန်းအား ပေးအပ်သော မာနတ်သည် ပဋိစ္ဆန္နမာနတ်မည်၏၊
၃။ ဘိက္ခုနီမတို့အား သံဃာဒိသေသ်အာပတ်သင့်ရာ၌ အာပတ်ကို ဖုံးလွှမ်း သည်ဖြစ်စေ မဖုံးလွှမ်းသည်ဖြစ်စေ တစ်ပက္ခလုံးကျင့်သုံးဖို့ရန် ပေးအပ် သော မာနတ်သည် ပက္ခမာနတ်မည်၏၊ (ဤ၌ မလိုချေ။)
၄။ တစ်ပေါင်းတည်းပေါင်းထည့်ပြီး ပေးအပ်သောမာနတ်သည် သမောဓာန မာနတ်မည်၏၊ အဂ္ဃသမောဓာနမာနတ်, မိဿကသမောဓာနမာနတ်, ဩဓာနသမောဓာနမာနတ်ဟု ယင်း၌ (၃)မျိုးရှိ၏၊
၅။ သုဒ္ဓန္တပရိဝါသ်အဆုံး၌ ပေးအပ်သော မာနတ်ကို သုဒ္ဓန္တမာနတ်ဟု ခေါ်သင့် သည်။
အဗ္ဘာန် (၄) မျိုး
အဗ္ဘာန်၌လည်း (၁)အပ္ပဋိစ္ဆန္နအဗ္ဘာန်, (၂)ပဋိစ္ဆန္နအဗ္ဘာန်, (၃) သမောဓာနအဗ္ဘာန်, (၄) သုဒ္ဓန္တအဗ္ဘာန်ဟု (၄)မျိုး ရှိသင့်သည်။
ဒဏ်သားရဟန်း
သံဃာဒိသေသ်အာပတ်သင့်၍ ပရိဝါသ်ဆောက်တည် မာနတ်ကျင့် နေသော ရဟန်းတို့ကို အပြစ်အားလျော်စွာ ဒဏ်ထမ်းဆောင်သည် မည်သော ကြောင့် ဒဏ်သားရဟန်းဟု မြန်မာနိုင်ငံသာသနာ၌ ခေါ်ကြလေသည်။
ဒဏ်သားအပြား
ယင်းဒဏ်သားရဟန်းသည် -
၁။ ပရိဝါသ်ဆောက်တည်ဆဲ “ပါရိဝါသိက”ရဟန်း၊
၂။ မာနတ်ကျင့်ဆဲ “မာနတ္တစာရိက”ရဟန်း၊
၃။ အန္တရာပတ်သင့်၍ အရင်းသို့ ငင်ထိုက်သော “မူလာယပဋိကဿနာရဟ” ရဟန်း၊
၄။ ပရိဝါသ်ကျင့်ပြီး၍ မာနတ်ပေးထိုက်သော “မာနတ္တာရဟ”ရဟန်း၊
၅။ မာနတ်ကျင့်ပြီး၍ အဗ္ဘာန်သွင်းထိုက်သော “အဗ္ဘာနာရဟ” ရဟန်းအားဖြင့် (၅)ပါး အပြားရှိပါသည်။
(၃)နံပါတ် “မူလာယပဋိကဿနာရဟ” ရဟန်းသည် (၁) ပရိဝါသ်ကျင့်စဉ်, (၂) မာနတ်ထိုက်စဉ်, (၃) မာနတ်ကျင့်စဉ်, (၄) အဗ္ဘာန်ထိုက်စဉ်ဟူ၍ အန္တရာပတ်သင့်ရာကာလ (သံဃာဒိသေသ်အာပတ် ထပ်သင့်ရာကာလ) (၄)မျိုးခွဲ၍ (၁) “ပါရိဝါသိကမူလာယပဋိကဿနာရဟ”ရဟန်း, (၂) “မာနတ္တာရဟမူလာယပဋိကဿနာရဟ”ရဟန်း, (၃) “မာနတ္တစာရိကမူလာယပဋိကဿနာရဟ”ရဟန်း, (၄) “အဗ္ဘနာရဟမူလာယပဋိကဿနာရဟ”ရဟန်းဟု (၄)မျိုး ခွဲခြားနိုင်သည်။ ယခင် (၅)ပါးတွင် “မူလာယပဋိကဿနာရဟ” ရဟန်း နှုတ်၍ ဤ (၄)ပါးနှင့် ပေါင်းသော် ဒဏ်သားရဟန်း အပြား (၈)ပါး ဖြစ်နိုင်သည်။
ပရိဝါသ်ကျင့်ရာ၌ အဓိကကျသည့် ညဉ့်ပြတ်ခြင်း ရတ္တိစ္ဆေဒ (၃) ပါး
တယော ခေါ ဥပါလိ ပါရိဝါသိကဿ ဘိက္ခုနော ရတ္တိစ္ဆေဒါ၊ သဟဝါသော ဝိပ္ပဝါသော အနာရောစနာ၊ ဣမေ ခေါ ဥပါလိ တယော ပါရိဝါသိကဿ ဘိက္ခုနော ရတ္တိစ္ဆေဒါတိ၊ (စူဠဝါပါဠိ-၈၇။)
၁။ သဟဝါသော = ပကတတ်ရဟန်းနှင့်ဖြစ်စေ၊ ဒဏ်သားရဟန်းအချင်းချင်း ဖြစ်စေ တစ်မိုးတည်းဖြစ်သော ကျောင်း စေတီအိမ်စသည်တို့၌ နေ့မှာ ဖြစ်စေ၊ ညမှာဖြစ်စေ အတူတကွ ခေါင်းချအိပ်ခြင်း။
၂။ ဝိပ္ပဝါသော = ပကတတ်ရဟန်းနှင့် အတူမနေဘဲ အရုဏ်တက်သည်တိုင် အောင် ကင်းကွာ၍ တစ်ပါးတည်းနေခြင်း၊ (အာရာမ်တွင်းမှာဆိုလျှင် အသီးသီး ကိုယ့်နေရာနှင့်ကိုယ် (၁၂)တောင်ထက် ကျော်လွန်၍လည်း နေနိုင်သည်။ အာရာမ်အပြင်ဘက်မှာဆိုလျှင် ပကတတ်ရဟန်းနှင့် (၁၂)တောင်ထက် ကျော်လွန်ကင်းကွာ၍ အရုဏ်တက်သည်တိုင်အောင် မနေရ။)
၃။ အနာရောစနာ = မိမိတည်းဟူသော ပါရိဝါသိကရဟန်းက သူတစ်ပါး ကျောင်းအာရာမ်သို့ အာဂန္တုကအဖြစ် ရောက်သွားလျှင် ထိုကျောင်း အာရာမ်တွင်းရှိ သံဃာအားလုံးအား ဝတ်ကြားရခြင်း၊ မိမိနေရာ ကျောင်း အာရာမ်တွင်းသို့ အခြားကျောင်းမှ ရောက်လာသော အာဂန္တုရဟန်းအား ဝတ်ကြားရခြင်း (တစ်ခါကြားထားပြီး ရဟန်းအား နောက်ထပ်ကြားစရာ မလိုပါ၊ မူလာယပဋိကဿနာရဟ, မာနတ္တာရဟ, အဗ္ဘာနာရဟရဟန်း တို့သည် ဝတ်ကြားစရာမလိုပါ။)
(ဆောင်) တကွ, ကင်းနေ, မကြားပေ၊ သုံးထွေ ညဉ့်ပြတ်ခြင်း။
မာနတ်ကျင့်ရာ၌ အဓိကကျသည့် ရတ္တိစ္ဆေဒ (၄) ပါး
စတ္တာရော ခေါ ဥပါလိ မာနတ္တစာရိကဿ ဘိက္ခုနော ရတ္တိစ္ဆေဒါ၊ သဟဝါသော ဝိပ္ပဝါသော အနာရောစနာ ဦနေဂဏေ စရဏံ၊ ဣမေ ခေါ ဥပါလိ စတ္တာရော မာနတ္တစာရိကဿ ဘိက္ခုနော ရတ္တိစ္ဆေဒါတိ။
(စူဠဝါပါဠိ-၉၉။)
ပါရိဝါသိကရဟန်း၏ ရတ္တိစ္ဆေဒ (၃)ပါးတွင် ဦနေဂဏေစရဏ တစ်ပါး ပို၍ (၄)ပါးဖြစ်သည်။
“ဦနေဂဏေစရဏ” ဟူသည် (၄)ပါး, (၅)ပါးသော ပကတတ်ရဟန်း တို့နှင့်အတူ အာရာမ်တစ်ခုတည်း၌ နေရခြင်း, အာရာမ်ပြင်ဘက် ထွက်သည် ဖြစ်မူ (၄)ပါး, (၅)ပါးသော ပကတတ်ရဟန်းတို့ (၁၂)တောင် ဥပစာအတွင်း ရှိနေရခြင်းပင်တည်း။ (၂)ပါး, (၃)ပါးသော ရဟန်းတို့နှင့်သာ အရုဏ်တက်သည်တိုင်အောင် နေခဲ့သော် ရတ္တိစ္ဆေဒဖြစ်သည်။ ညဉ့်ပြတ်သွား၏၊ အပိုကျင့်ရမည်။
(ဆောင်) တကွ, ကင်းနေ, မကြားပေ၍, ဦနေဂဏ, ကျင့်မိကမူ, မာနတ္တမှာ ညဉ့်ပြတ်ရာ၏၊
နိက္ခိတ္တဝတ် + အနိက္ခိတ္တဝတ်
နိက္ခိတ္တဝတ်ကို ခွင့်ပြုတော်မူသည်မှာ မိမိနေရာ ကျောင်းတိုက်၌ သံဃာ များ၍ (တစ်နည်း) သံဃာအဝင်အထွက်တွေ များနေ၍ သံဃာအားလုံးအား ဝတ်ကြားခြင်းငှာ မစွမ်းနိုင်သည့်အတွက်ကြောင့်သာ ခေတ္တခဏ ဝတ်ချထား ရန် ခွင့်ပြုတော်မူသည်။
နိက္ခိတ္တဝတ် - ချထားသောနည်း (၅) နည်း
၁။ အဋ္ဌကထာ၌ မိမိနေရာကျောင်းတွင် သံဃာများနေ၍ စင်ကြယ်အောင် သံဃာသုတ်သင်ဖို့ မတတ်နိုင်လျှင် ကျောင်းဝိုင်းအပြင်ဘက် ခဲနှစ်ကျ ကျော်လွန်အောင် ထွက်၍ ကျင့်ရသောနည်းကို ပြသည်။ အပြင်မှာပင် ပကတတ်ရဟန်းနှင့်သွား၍ ဝတ်ဆောက်တည် ဝတ်ကြား အရုဏ်တက် လျှင် ဝတ်ချ၍ ကျောင်းတွင်းသို့ ပြန်လာရသည်။
၂။ ယခုအခါ အချို့သောရဟန်းတို့က မိမိနေထိုင်ရာကျောင်းတိုက်၌ သံဃာ များနေ၍ သံဃာအားလုံးအား ဝတ်ကြားခြင်းငှာ မတတ်နိုင်သည့် အတွက် သံဃာနည်းသော ကျောင်းတစ်ကျောင်းသို့ ညမအိပ်မီသွားပြီး ဝတ် ဆောက်တည်ကာ နံနက်အရုဏ်တက်လျှင် ဝတ်ချ၍ မိမိကျောင်းသို့ ပြန်လာပြီး ပကတတ်အဖြစ်ဖြင့် အခြားပြုဘွယ်တို့ကို ပြုလုပ်ကြပေသည်။
၃။ အချို့သောရဟန်းတို့က မိမိနေထိုင်ရာကျောင်းတိုက်၌ သံဃာအရေ အတွက် နည်းပါးပါလျက် အာဂန္တုအား ဝတ်ကြားမှု, ပကတတ်အဖြစ်ဖြင့် အခြားကိစ္စတို့ကို လွယ်လင့်တကူပြုနိုင်မှုအတွက် ညဝတ်ဆောက်တည် ကာ နေ့မှာ ဝတ်ချထားသောနည်းတို့ကို ကျင့်တတ်ကြပေသည်။
ဤ (၃)နံပါတ်နည်းမှာ သဒ္ဓါယွင်းကွက် အပျင်းထွက်သောနည်းဖြစ်၍ မသင့်လျော်ချေဟု ပခုက္ကူအရှင်ဝိစာရရေး ပရိဝါသ်အဆုံးအဖြတ်ကျမ်း၌ ဆိုထားသည်။
၄။ ယခုခေတ်၌ တစ်ကျောင်းတိုက်တည်းတွင် စုပေါင်း၍ ဝတ်ပွဲအနေဖြင့် ဆောက်တည်ကြသည်။ အချို့မှာ တစ်ကျောင်းဆောင်တည်းတွင် ပကတတ်ရဟန်းရော, ဒဏ်သားရဟန်းများပါ စုနေကြပြီး ည (၃)နာရီခန့် ဝတ်ဆောက်တည် ဝတ်ကြား၍ အရုဏ်တက်သောအခါ ဝတ်ချ၍ နေ့အခါတွင် ပကတတ်ရဟန်းအဖြစ် နေကြသည်။
၅။ တစ်ချို့သော ဝတ်ပွဲတို့မှာ ဒဏ်သားရဟန်းတို့အား တစ်ပါးနေကျောင်း ကလေးတွေမှာ တစ်ပါးစီသာ နေထိုင်ကြစေပြီး ဝတ်ယူသောအခါ ဓမ္မာရုံ တစ်ခုတည်းမှာ ဝတ်ယူဝတ်ကြားပြီး မိမိကျောင်းကလေးအတွင်း၌ နေထိုင် စေကြသည်။ အရုဏ်တက်သောအခါ စုပေါင်း ဝတ်ကြားဝတ်ချ သော နည်းဖြင့် ဝတ်ဆောက်တည်ကြသည်။
နောက်ဆုံး နံပါတ် (၅)နည်းသည် အိပ်ရေးပျက် နည်းပါးကာ သက်တောင့်သက်သာနေ၍ ဝတ်ဆောက်တည်ရသောနည်း ဖြစ်ပါသည်။ ဒဏ်သား ကျင့်ဝတ် အချို့များလည်း သက်သာသည်။
အနိက္ခိတ္တဝတ်
အနိက္ခိတ္တဝတ်ဆောက်တည်လိုသောသူသည် နေ့ရောညဉ့်ပါ ဝတ်ကို မချဘဲ အမြဲတန်း ဆယ်ရက်ဆောက်တည်က ဆယ်ရက်, တစ်လဆောက်တည်က တစ်လလုံး ဆောက်တည် ကျင့်ရသည်။ နေ့အခါမှာလည်း ဝတ်ကို မချထားဘဲ ကျင့်ရသည်။ အနိက္ခိတ္တဝတ်၌ ပရိဝါသ်နေသောအခါ တစ်ခါ ဝတ်ကြားထားလျှင် ပြီးသည်။ အာဂန္တုအသစ် ရောက်လာလျှင်မူ ၎င်း အာဂန္တုအား ဝတ်ကြားရသည်။ မာနတ်ကျင့်သောအခါ၌ကား နေ့တိုင်းပင် ဝတ်ကြားရသည်။ နိက္ခတ္တဝတ်၌ကား နေ့အခါ ဝတ်ချထားပြီးချိန်မှ စ၍ ပကတတ်ရဟန်းဖြစ်သွားသောကြောင့် အာဂန္တုရဟန်းတော်များ နေ့အခါ ရောက်လာသော်လည်း ဝတ်ကြားရန် မလိုတော့ပါ။ ဒဏ်သားကျင့်ဝတ်များလည်း ကျင့်ဖွယ်မလိုပါ။ ညအခါ ဝတ်ယူပြီးသောအခါ၌သာ အနိက္ခိတ္တဝတ် ယူထားသော ရဟန်းကဲ့သို့ ဒဏ်သားကျင့်ဝတ် (၉၄)ပါး ဖြည့်ကျင့်ရသည်။
အနိက္ခိတ္တဝတ်ကျင့်သော ရဟန်းသည် ပရိဝါသ်ကျင့်ပြီး၍ မာနတ်တက် သောအခါ အနိက္ခိတ္တဝတ်ဖြစ်၍ ဝတ်ဆောက်တည်စရာမလို။ မာနတ္တာရဟ ပုဂ္ဂိုလ်ဖြစ်၍ ပရိဝါသ်ကြားစရာမလို။ မာနတ်ကျင့်ပြီးသောအခါ အဗ္ဘာနာရဟပုဂ္ဂိုလ်ဖြစ်၍ မာနတ်ကြားစရာမလိုပေ။
မာနတ်ကျင့်ပြီးလျှင် အယုတ်ဆုံး အပါးရေနှစ်ဆယ်၊ နှစ်ဆယ်ထက် ပိုသော သံဃာတော်တို့ကို သိမ်သို့ပင့်၍ အဗ္ဘာန်ကံဆောင်ရမည်။ အနိက္ခိတ္တဝတ်ဖြစ်ခြင်းကြောင့် တစ်ဖန် ဆောက်တည်ခြင်း, ကြားခြင်း ပြုဖွယ်မလို၊ အဗ္ဘာန်တောင်းရုံသာ ဖြစ်၏၊ အာဂန္တုရဟန်းအား ကြားစရာမလိုတော့ပါ။ သံဃာက အဗ္ဘာနကမ္မဝါစာဖတ်၍ ချီးမြှင့်သည်၏အဆုံး၌ အားလုံးသော သံဃာဒိသေသ်အာပတ်များ အပြစ်မတွယ် စင်ကြယ်လေတော့၏၊
သာသနာ၌ ကျင့်သူနည်းပါး၍ ကွယ်ပျောက်လုဖြစ်နေသော အနိက္ခိတ္တ ဝတ်ကို သဒ္ဓါတရားရှေ့ထားကာ ကျင့်နိုင်ပါစေရန် ရေးသားခဲ့ပေသည်ဟု ပရိဝါသ်မာနတ်အဆုံးအဖြတ်ကျမ်း၌ ပခုက္ကူအရှင်ဝိစာရ မိန့်မှာရေးသားတော် မူပါသည်။
ဝတ်တောင်းခြင်း ဝတ်ကြားခြင်းများ မှတ်သားရန်
ဝတ်တောင်းရာ၌ အဋ္ဌကထာတွင် “ယာယကာယစိဘာသာယ”ဟု ခွင့်ပြုချက်မရှိခြင်းကြောင့် ပါဠိဘာသာဖြင့် ဝတ်တောင်းသင့်သည်။ တောင်းပုံ ပါဠိစာသွား နားထောင်၍ ကမ္မဝါဖတ်ရမည်ဟု အဋ္ဌကထာဖွင့်သောကြာင့် (၃)ကြိမ်တောင်းမှ အပ်သည်။
ဝတ်ကြားရာ၌ကား “ယာယကာယစိဘာသာယ အာရာစေတုံ ဝဋ္ဋတိ ယေဝ”ဟု အဋ္ဌကထာဆိုသောကြောင့် ပါဠိဘာသာမဟုတ်ဘဲ အခြားဘာသာ တစ်မျိုးမျိုးဖြင့်လည်း ဝတ်ကြားနိုင်သည်။ “တိက္ခတ္တုံ အာရောစာပေတွာ”ဟု အဋ္ဌကထာ မဖွင့်ဆိုသောကြောင့် အရေးကြီးသော အကြောင်းကိစ္စရှိလျှင် တစ်ကြိမ်တည်းလည်း ကြားနိုင်သည်။ အရေးကြီးသော ကိစ္စမရှိလျှင် သုံးကြိမ် ကြားရသည်။
သိမ်ထဲ၌ ဝတ်ဆောက်တည်ဝတ်ကြားစဉ်က မပါသဖြင့် ဝတ်မကြား ရသေးသော ကျောင်းတိုက်တွင်းရှိ အခြားရဟန်းများရှိပါက ဝတ်ကြားရမည်။ ဝတ်မကြားလျှင် ရတ္တိစ္ဆေဒလည်း ဖြစ်သည်၊ ဝတ္တဘေဒဒုက္ကဋ်အာပတ်လည်း သင့်သည်။
ဒဏ်သားချင်းဝတ်ကြား
ဝတ်ကြားရာ၌ ဒဏ်သားအချင်းချင်းလည်း တစ်ပါးသည် တစ်ပါး၏ ပကတတ်ရဟန်းအရာ၌ တည်သည်။ ထို့ကြောင့် ဒဏ်သားအချင်းချင်းလည်း ဝတ်ကြားရမည်။ ယခုအခါ ဝတ်ကြားရာ၌ ဒဏ်သားအားလုံး တစ်ပြိုင်တည်း ဆို၍လည်းကောင်း နှစ်ပါးတစ်တွဲ သုံးပါးတစ်တွဲ ပြိုင်၍လည်းကောင်း ဝတ်ကြားတတ်ကြ၏၊ မိမိတို့အချင်းချင်း ဝတ်ကြားနေသည်ဟု အာရုံမရောက် နိုင်ကြပေ။ သို့အတွက် ဒဏ်သားတစ်ပါးစီသာ ဝတ်ကြားသင့်သည်။ ဝဇီရဗုဒ္ဓိ ဋီကာ, သာရတ္ထဒီပနီဋီကာ, ဝိမတိဋီကာတို့၌လည်း ဒဏ်သားအချင်းချင်း ဝတ်ကြားရမည်ဟု ဖွင့်ဆိုထားကြသည်။
ထို့ကြောင့် ယခုကာလ စုပေါင်းဝတ်ဆောက်တည်ပွဲ၌ အရှေ့၌ထိုင်နေ သော ပကတတ်ရဟန်းများကိုသာမက မိမိ၏ဘေး၌ ထိုင်နေသော ဒဏ်သားလောင်းများ, ဆောက်တည်ပြီးသွားသော ဒဏ်သားများ အားလုံးကိုပါ အာရုံပြု၍ ဝတ်ကြားရမည်ဖြစ်၏၊ အချို့က သေချာအောင် နှုတ်မှထုတ်ဖော်၍ပင် “ဒဏ်သားများနှင့် ဒဏ်သားလောင်းများအားလည်း ဝတ်ကြားပါ၏”ဟု ဆိုကြ၏၊ သေချာသော နည်းဖြစ်၏၊
ဒဏ်သားကျင့်ရန်များ
ဆိုခဲ့ပြီးသော နည်းများအတိုင်း ဝတ်ယူဝတ်ကြားပြီးသော ဒဏ်သား ရဟန်းသည် ယင်းကျောင်းတိုက်အတွင်း အစွန်အဖျားကျသော ကျောင်းငယ် တစ်ကျောင်းကို သံဃာကဖြစ်စေ, သံဃာ့ထေရ်ကဖြစ်စေ နေရာချထားပေး လိမ့်မည်။ သာယာကျေနပ်စွာ လက်ခံနေထိုင်ရမည်။
မိမိကျောင်းသို့ ပကတတ်ရဟန်းလာလျှင် ဝါငယ်သူလာသော်လည်း နေရာမှ ထခြင်း, နေရာဖြင့် ပင့်ဖိတ်ခြင်း, (၂)ဝါကြီး, (၂)ဝါငယ် နှစ်ပါးသာ အတူထိုင်ခွင့်ရှိသော ညောင်စောင်း, ကုတင်, အင်ပျဉ်, ဖျာစသော တစ်နေရာတည်း တစ်ပြင်တည်း အခင်းတစ်ခုတည်း၌ အတူမထိုင်ခြင်း, ပကတတ် ရဟန်းက နိမ့်သောနေရာ၌ ထိုင်လျှင် မိမိက မြင့်သောနေရာ၌ မထိုင်ခြင်း, စင်္ကြံတစ်ခုတည်း၌ အတူ စင်္ကြံမလျှောက်ခြင်း, မြင့်သောစင်္ကြံ၌ မလျှောက်ခြင်း, ပကတတ်ရဟန်းက မြေ၌ စင်္ကြံလျှောက်နေလျှင် မိမိက စင်္ကြံ၌ မလျှောက်ခြင်းတို့ကို လိုက်နာရမည်။
မိမိဝါစဉ်အတိုင်းရောက်သော ကျောင်း၌ မနေသင့်။ ရဟန်းအားလုံး ရွေးချယ်ယူပြီး၍ ကြွင်းကျန်သည့် မြူထသော, မြွေ, လင်းနို့, ကြွက်ပေါသော သစ်ရွက်မိုး ကျောင်းအညံ့ကို ပေးရမည်။ ပကတတ်ရဟန်းအားလုံးက ရုက္ခမူ, အဗ္ဘောကာသိက ဓုတင်ဆောင်ချည်းဖြစ်၍ ကျောင်းထဲ၌ မနေကြလျှင် ပကတတ်ရဟန်းတို့ စွန့်လွှတ်ထားရာ ရောက်သောကြောင့် ထိုကျောင်းတို့တွင် နှစ်သက်ရာကျောင်း ၌ နေနိုင်သည်။ ဝါဆိုရာနေ့၌ ဝေဖန်သော (ကျောင်းမှ တစ်ပါးသော) သင်္ကန်းစသော ပစ္စည်းကိုမူ သံဃာဝါစဉ်အတွင်း မနေဘဲ သံဃာတန်းဘေးမှ ရပ်၍ မိမိဝါစဉ် ရောက်သောအခါ ယူနိုင်သည်။
အိပ်ရာနေရာ
အိပ်စရာ ညောင်စောင်း, အင်းပျဉ်, ကုလားထိုင်စသည်တို့ကိုလည်း အညံ့ဆုံး ညောင်စောင်း, အင်းပျဉ်ကို ဒဏ်သားရဟန်းအား ပေးရမည်။ မိမိ ဝါစဉ်ဖြင့်ရောက်သော အိပ်ရာကိုမယူရ။ ရဟန်းအားလုံး ရွေးချယ်၍ ကျန်နေ သော ကြမ်းပိုးချေးပြည့်နှက်လျက် ကြိမ်နွယ်စသည်တို့ဖြင့် ခတ်ထားသည့် ညံ့သောအိပ်ရာကို ပေးရမည်။ ဆွမ်းစားကျောင်းစသည်တို့၌ သံဃာတွင် ဝါ အငယ်ဆုံးရဟန်း နေရာ၌ နေရမည်။ ရဟန်းအငယ်ဆုံး သာမဏေအကြီးဆုံး နေရာ၌ နေရမည်။
ရှိခိုးခြင်းစသည် မသာယာကောင်း
ဒဏ်သားရဟန်းသည် ပကတတ်ရဟန်းတို့၏ ရှိခိုးခြင်း, ခရီးဦးကြိုဆိုခြင်း, နေရာမှရှေးရှုထခြင်း , လက်အုပ်ချီခြင်း, ယပ်လေခပ်ခြင်းစသော အရို အသေပြုမှု၊ နေရာကို ရှေးရှုဆောင်ယူသွားခြင်း, ခင်းပေးခြင်း, အိပ်ယာကို ရှေးရှုဆောင်ယူသွားခြင်း, ခင်းပေးခြင်း, ခြေဆေးရေပေးခြင်း, မဆေးကြောရသေးသောခြေထောက် ထားစရာ အင်းပျဉ်ချပေးခြင်း, ခြေပွတ်အိုး ချပေးခြင်း, ဆေးကြောပြီးသော ခြေထောက်ထားစရာ အင်းပျဉ် ချပေးခြင်း, သပိတ် သင်္ကန်းကို လှမ်းယူခြင်း, ရေချိုးသောအခါ ချေးတွန်းပေးခြင်း အမှုများကို မသာယာကောင်း။ သာယာလျှင် ဒုက္ကဋ်အာပတ်သင့်သည်။
ပကတတ်ရဟန်းဟူရာ၌ ဝတ်တူရာ သီတင်းငယ် ဒဏ်သားရဟန်းမှ တစ်ပါး ရဟန်းအားလုံးကို ဆိုလိုသည်။ ဥပမာ - ပါရိဝါသိကရဟန်းအား ပါရိဝါသိက သီတင်းငယ်ရဟန်းမှလွဲ၍ ကျန်ရဟန်းအားလုံးသည် ပကတတ် အရာ၌ တည်၏၊ ယုတ်စွအဆုံး မူလာယပဋိကဿနာရဟရဟန်း, မာနတ္တာ ရဟရဟန်း, မာနတ္တစာရိကရဟန်း, အဗ္ဘာနာရဟရဟန်းတို့ ပါဝင်သည်။
ပကတတ်ရဟန်းဆိုလျှင် သဒ္ဓိဝိဟာရိကတပည့် အန္တေဝါသိကတပည့် တို့၏ ရှိခိုးခြင်းစသည်ကိုပင် မသာယာကောင်း၊ ပယ်မြစ်ရမည်။ မပယ်မြစ်ဘဲ သာယာလျှင် ဒုက္ကဋ်အာပတ်သင့်သည်။ ပယ်မြစ်ပါလျက် ဝတ်ပြုမြဲပြုနေကြ လျှင် တားမြစ်ထားချိန်မှစ၍ အာပတ်မသင့်။ သဒ္ဓိဝိဟာရိကတပည့် စသည်တို့ သည်လည်း ဝတ်ဆောက်တည်နေသော ဆရာရဟန်းအား ရှိခိုးခြင်းစသည် မပြုသင့်။ သီတင်းငယ်ပကတတ်ရဟန်းအား ဝတ်ကြားရာ၌ဖြစ်စေ အခြား အခါ၌ ဖြစ်စေ ဒဏ်သားသီတင်းကြီး ရဟန်းက ရှိခိုးဝပ်ချစရာ မလိုချေ။
ဝတ်ကြားသောအခါ၌ကား “ဧကသံ ဥတ္တရာသင်္ဂံ ကရိတွာ ဥက္ကုဋိံ နိသီဒိတွာ အဉ္ဇလိံ ပဂ္ဂယှ”ဟု လာသည့်အတိုင်း ဧကသီသင်္ကန်း လက်ကန် တော့ရန်းခြင်း, ဆောင့်ကြောင့်ထိုင်ခြင်း, လက်အုပ်ချီခြင်းတို့ကို ပြု၍ ဝတ်ကြားရမည်။ ဒဏ်သားရဟန်းတို့သည် အချင်းချင်းဝတ်တူရာ သီတင်းကြီးစဉ် အလိုက် သီတင်းကြီးရဟန်းက သီတင်းငယ်ရဟန်း၏ ရှိခိုးခြင်း လက်အုပ်ချီခြင်း စသော ပြပြီးခဲ့သော ဝတ်များကို သာယာကောင်းသည်။
ဒဏ်သားရဟန်းအား အထူးအခွင့်အရေး (၅) ပါး
အနုဇာနာမိ ဘိက္ခဝေ ပါရိဝါသိကာနံ ဘိက္ခူနံ ပဉ္စယထာ ဝုဍ္ဎဥပေါသထံ ပဝါရဏံ ဝဿိကသာဋိကံ ဩဏောဇနံ ဘတ္တံ။
၁။ သီတင်းကြီးစဉ်အလိုက် ဥပုသ်ပြုခွင့်ရခြင်း။
၂။ ပဝါရဏာပြုသောအခါ၌ သံဃနဝကနေရာ၌ နေလျက် မိမိဝါစဉ် ရောက် သောအခါ ပဝါရဏာပြုရခြင်း။
၃။ ဝါဆိုသင်္ကန်း ဝေဖန်သောအခါ သံဃာတန်း ဘေးမှရပ်၍ မိမိဝါစဉ် ရောက် သောအခါ သင်္ကန်းယူနိုင်ခြင်း။
၄။ ဥဒ္ဒေသဘတ်, ပုဂ္ဂလိကဆွမ်း ရစရာရှိက ဥဒ္ဒေသဘတ်ကို စွန့်ထား၍ နောက်နေ့မှ ရှေးဦးစွာ ခံယူနိုင်ခွင့်ရှိခြင်း။
၅။ ဝါစဉ်အလိုက် လောင်းလှူသော စတုသာလဘတ်ကို ကြီးစဉ်အလိုက် ခံယူ နိုင်ခြင်း။
မြတ်စွာဘုရားရှင်သည် ဒဏ်သားရဟန်းတို့အား ငါးပါးသော အခွင့်အရေးတို့ကို ခွင့်ပေးတော်မူသည်။
ဒဏ်သားကျင့်ဝတ် (၉၄)ပါး
ဒဏ်သားရဟန်းသည် ဥပဇ္ဈာယ်ပြု၍ ရဟန်းခံမပေးရ, ကမ္မဝါစာဆရာ လုပ်၍ ကမ္မဝါစာမဖတ်ရ, နိဿယည်းမပေးရ, ရှင်ပြုမပေးရ, သာမဏေတို့၏ အလုပ်အကျွေးမခံရ, တရားမဟောရ, ဩဝါဒမပေးရ, ပကတတ်ရဟန်း၏ ရှေ့မှမသွားရ, ရှေ့မှာမနေထိုင်ရ, နေရာအညံ့ဆုံး အိပ်ရာအညံ့ဆုံး ကျောင်း အညံ့ဆုံးကို ပေးသည်ကို သာယာစွာ ခံယူရမည်။ ပကတတ်ရဟန်းနှင့် ရှေ့သွားနောက်လိုက်ပြု၍ အမျိုးအိမ်သို့ မချဉ်းကပ်ရ, အရညကင်ဓုတင် မဆောက်တည်အပ်, ပိဏ္ဍပါတ်ဓုတင် မဆောက်တည်အပ်, ပရိဝါသ်ဆောက် တည်ခြင်းဟူသော အကြောင်းကြောင့် ငါ့ကို သူတစ်ပါး မသိပါစေနှင့်ဟု ဆွမ်းကို မဆောင်ယူစေအပ် စသည်ဖြင့် စူဠဝါပါဠိ (၈၃)သို့ ကြည့်ပါ။