ဝိနည်းဥပဒေတော်ကြီး/ရဟန်းခံခြင်းအစီအစဉ်
၆၆။ ရဟန်းခံခြင်း အစီအစဉ်
ရှင်ပြုခန်း
သင်္ကန်းကပ် (ပါဠိနှင့် အနက်)။ ။ သကလ-ဝဋ္ဋ-ဒုက္ခ-နိဿရဏ နိဗ္ဗာနဿ သစ္ဆိကရဏတ္ထာယ ဣမံ ကာသာဝံ ဂဟေတွာ, ပဗ္ဗာဇေထ မံ ဘန္တေ, အနုကမ္ပံ ဥပါဒါယ။
[အရှင်ဘုရား ...အလုံးစုံသော ဝဋ်ဒုက္ခ၏ လွတ်မြောက်ရာနိဗ္ဗာန်ကို မျက်မှောက်ပြုပါရခြင်း အကျိုးငှာ ဘုရားတပည့်တော်၏ လက်၌ရှိသော ဤသင်္ကန်းကို ယူတော်မူ၍ ဘုရားတပည့်တော်ကို သနားစောင့်ရှောက် ချီးမြှောက်သောအားဖြင့် ရှင်သာမဏေ ပြုပေးတော်မူပါကုန်ဘုရား။]
မှတ်ချက်။ ။ဤသို့ဆိုစေပြီးလျှင် ရှင်သာမဏေလောင်း၏ လက်၌ရှိသော သင်္ကန်းကို ဆရာဘုန်းတော်ကြီး၏ လက်သို့ ကပ်လိုက်ရသည်။
သင်္ကန်းတောင်း။ ။ သကလ-ဝဋ္ဋ-ဒုက္ခ-နိဿရဏ-နိဗ္ဗာနဿ သစ္ဆိကရဏတ္ထာယ ဧတံ ကာသာဝံ ဒတွာ, ပဗ္ဗာဇေထ မံ ဘန္တေ, အနုကမ္ပံ ဥပါဒါယ။
[အရှင်ဘုရား ...အလုံးစုံသော ဝဋ်ဒုက္ခ၏ လွတ်မြောက်ရာ နိဗ္ဗာန်ကို မျက်မှောက်ပြုပါရခြင်း အကျိုးငှာ အရှင်ဘုရား၏ လက်၌ရှိသော ထိုသင်္ကန်းကို ပေးတော်မူ၍ ဘုရားတပည့်တော်ကို သနားစောင့်ရှောက် ချီးမြှောက်သောအားဖြင့် ရှင်သာမဏေပြုပေးတော်မူပါကုန်ဘုရား။]
မှတ်ချက်။ ။ ဤသို့ ဆိုစေပြီးလျှင် ဆရာက မိမိလက်မှာရှိသော သင်္ကန်း ကို ရှင်လောင်းအား ပေးလိုက်ရသည်။
သရဏဂုံသီလတောင်း
အဟံ ဘန္တေ တိသရဏေန သဟ ဒသ သာမဏေရ-ပဗ္ဗဇ္ဇသီလံ ဓမ္မံ ယာစာမိ၊ အနုဂ္ဂဟံ ကတွာ သီလံ ဒေထ မေ ဘန္တေ။ ဒုတိယမ္ပိ အဟံ ဘန္တေ။ လ။ မေ ဘန္တေ။ တတိယမ္ပိ အဟံ ဘန္တေ။ လ။ မေ ဘန္တေ။
[အရှင်ဘုရား ...ဘုရားတပည့်တော်သည် သရဏဂုံသုံးပါးနှင့် တကွ ရှင်သာမဏေ၏ ဆယ်ပါးသီလကို တောင်းပါ၏၊ ဘုရားတပည့်တော်အား သနားစောင့်ရှောက် ချီးမြှောက်သောအားဖြင့် ဆယ်ပါးသီလကို ပေးတော်မူ ပါကုန်ဘုရား။ နှစ်ကြိမ်မြောက်လည်း။ လ။ သုံးကြိမ်မြောက်လည်း အရှင်ဘုရား။ လ။ ဆယ်ပါးသီလကို ပေးတော်မူပါကုန်ဘုရား။]
ဆရာ။ ။ ယမဟံ ဝဒါမိ, တံ ဝဒေဟိ။ — ငါဆိုသလို လိုက်၍ဆို။
“ [ရှင်လောင်းများလျှင် ‘တံ ဝဒေထ’ဟု ဆို။]
ရှင်လောင်း။ ။ အာမ ဘန္တေ။ — မှန်ပါ အရှင်ဘုရား။
ဆရာ။ ။ နမော တဿ ဘဂဝတော အရဟတော သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓဿ။
ရှင်လောင်း။ ။ သုံးခေါက်ဆို။
သရဏဂုံပေးခြင်း
ဆရာ။ ။ ဗုဒ္ဓံ သရဏံ ဂစ္ဆာမိ၊ ဓမ္မံ သရဏံ ဂစ္ဆာမိ၊ သံဃံ သရဏံ ဂစ္ဆာမိ။
[မြတ်စွာဘုရားကို ကိုးကွယ်ရာ အစစ်ဟု ရိုသေလေးမြတ် မှီဝဲဆည်းကပ်သိမှတ်ပါ၏၊ တရားတော်မြတ်ကို ကိုးကွယ်ရာအစစ်ဟု ရိုသေလေးမြတ် မှီဝဲဆည်းကပ် သိမှတ်ပါ၏၊ အရိယာသံဃာတော်ကို ကိုးကွယ်ရာအစစ်ဟု ရိုသေလေးမြတ် မှီဝဲဆည်းကပ် သိမှတ်ပါ၏၊]
ရှင်လောင်း။ ။ [ဆရာ ဆိုသလို ပီသအောင် လိုက်၍ဆို။]
ဆရာ။ ။ ဒုတိယမ္ပိ ဗုဒ္ဓံ သရဏံ ဂစ္ဆာမိ၊ ဒုတိယမ္ပိ ဓမ္မံ သရဏံ ဂစ္ဆာမိ။ဒုတိယမ္ပိ သံဃံ သရဏံ ဂစ္ဆာမိ။
ရှင်လောင်း။ ။ [ဆရာ ဆိုသလို ပီသအောင် လိုက်၍ဆို။]
ဆရာ။ ။ တတိယမ္ပိ ဗုဒ္ဓံ သရဏံ ဂစ္ဆာမိ၊ တတိယမ္ပိ ဓမ္မံ သရဏံ ဂစ္ဆာမိ၊ တတိယမ္ပိ သံဃံ သရဏံ ဂစ္ဆာမိ။
ရှင်လောင်း။ ။ [ဆရာ ဆိုသလို ပီသအောင် လိုက်၍ဆို။]
ဆရာ။ ။ သရဏဂမနံ ပရိပုဏ္ဏံ။ — သရဏဂုံ ပြည့်စုံပြီ။
ရှင်လောင်း။ ။ အာမ ဘန္တေ။ — မှန်ပါ အရှင်ဘုရား။
မှတ်ချက်။ ။ ဘုရား, တရား, သံဃာ (ဤရတနာ) သုံးပါးသာ ကိုးကွယ်ရာ အစစ်အမှန်ဟု သိတတ်သောစိတ်ကို သရဏဂမနံ (သရဏဂုံ)ဟု ခေါ်၏၊ မိမိမှာ ထိုသရဏဂုံစိတ်ရှိနေပါသည်ဟု ဝန်ခံသောအားဖြင့် “ဗုဒ္ဓံ သရဏံ ဂစ္ဆာမိ”စသည်ဖြင့် ရွတ်ဆိုမှုကို “သရဏဂုံဆောက်တည်ခြင်း”ဟု ခေါ်ကြ၏၊ သာ၍ လေးစားရာ ရောက်အောင် ၃-ခေါက် ဆိုကြရသည်။
ဤသရဏဂုံပါဠိဝယ် “ဒ္ဓံ, ဓမ်, ဃံ, စ္ဆာ”တို့၌ ခပ်ပြင်းပြင်း ရွတ်ဆိုရသည်၊ ရွတ်ပုံကို ဆရာက သင်ပြပါ။ ဤသရဏဂုံသုံးပါးကို ပီပီသသ ရွတ်နိုင်လျှင် “တတိယမ္ပိ သံဃံ သရဏံ ဂစ္ဆာမိ”လည်း ဆုံးရော ရှင်သာမဏေလည်း ဖြစ်ရော-ဟု မှတ်။ သို့သော် ဆရာနှင့် တပည့် နှစ်ဦးစလုံး ပီဖို့ အရေးကြီး၏၊ တစ်ဦးက မပီလျှင် သာမဏေအစစ် မဖြစ်နိုင်။ ထို့ကြောင့် ဤသရဏဂုံပေးမှုသည် ရှင်ပြုရာ၌ အရေးအကြီးဆုံး ဖြစ်လေသည်။
ဆယ်ပါး သီလကို ပို့ချပေး
၁။ ပါဏာတိပါတာ ဝေရမဏိ = သူ့အသက်ကို သတ်ခြင်းမှ ရှောင်ကြဉ်ရခြင်း။
၂။ အဒိန္နာဒါနာ ဝေရမဏိ = သူ့ဥစ္စာကို ခိုးဝှက်တိုက်ခိုက်လုယူခြင်းမှ ရှောင် ကြဉ်ရခြင်း။
၃။ အဗြဟ္မစရိယာ ဝေရမဏိ = မမြတ်သော မေထုန်အကျင့်မှ ရှောင်ကြဉ် ရခြင်း။
၄။ မုသာဝါဒါ ဝေရမဏိ = လိမ်လည် လှည့်ပတ်ပြောဆိုခြင်းမှ ရှောင်ကြဉ်ရ ခြင်း။
၅။ သုရာမေရယမဇ္ဇပမာဒဋ္ဌာနာ ဝေရမဏိ = သေရည်ငါးမျိုး, အရက်ငါး မျိုးတို့ကို သောက်စားခြင်းမှ ရှောင်ကြဉ်ရခြင်း။
၆။ ဝိကာလဘောဇနာ ဝေရမဏိ = နေလွဲသောအခါ၌ ထမင်း, မုန့်, ပဲ စသော အစာကို စားခြင်းမှ ရှောင်ကြဉ်ရခြင်း။
၇။ နစ္စ ဂီတ ဝါဒိတ္တ ဝိသုက ဒဿနာ ဝေရမဏိ = ကိုယ်တိုင် ကခြင်း, သူ တစ်ပါးကို အကခိုင်းခြင်း၊ ကိုယ်တိုင် သီချင်းဆိုခြင်း, သူတစ်ပါးကို အဆိုခိုင်းခြင်း၊ ကိုယ်တိုင် တီးမှုတ်ခြင်း, သူတစ်ပါးကို တီးမှုတ်ခိုင်းခြင်း၊ ဘုရား အဆုံးအမတော်၏ ဆန့်ကျင်ဘက် စို့ပမာ ဖီလာဖြစ်သော ကြည့်ရှုနားထောင်ခြင်းမှ ရှောင်ကြဉ်ရခြင်း။
၈။ မာလာ ဂန္ဓ ဝိလေပန ဓာရဏ မဏ္ဍန ဝိဘူသနဋ္ဌာနာ ဝေရမဏိ = ရွှေပန်း၊ ငွေပန်းမှ စ၍ ပန်းအမျိုးမျိုးကို ပန်ဆင်ခြင်း၊ နံ့သာပြစ်တို့ဖြင့် နိမ့်ရာအရပ်၌ ပြည့်ဖြိုးအောင် သိပ်ခြင်း၊ နံ့သာဆီ မျက်နှာချေ ပေါင်ဒါမှုန့် တို့ဖြင့် လိမ်းကျံခြယ်လှယ်ခြင်း ဟူသော ကိလေသာပွားကြောင်း အမှုတို့မှ ရှောင်ကြဉ်ရခြင်း။
၉။ ဥစ္စာသယန မဟာသယနာ ဝေရမဏိ = မြင့်သောနေရာ ကြီးကျယ်ဆန်းပြား ခမ်းနားသော နေရာ၌ နေထိုင် အိပ်စက်ခြင်းမှ ရှောင်ကြဉ်ရခြင်း။
၁၀။ ဇာတရူပရဇတပဋိဂ္ဂဟဏာ ဝေရမဏိ = ရွှေငွေကို ခံယူခြင်းမှ ရှောင်ကြဉ် ရခြင်း။
မှတ်ချက်။ ။ သရဏဂုံယူပြီး၍ ရှင်သာမဏေဖြစ်လျှင် သိက္ခာပုဒ်ဆယ်ပါး ကို အထူးဆောက်တည်ဖွယ် မလို၊ အလိုလို ဆောက်တည်ပြီး ဖြစ်တော့၏၊ ဥပမာ-သိမ်အတွင်း၌ ရဟန်းဖြစ်လျှင်ဖြစ်ချင်း ဝိနည်းသိက္ခာပုဒ်တော် အားလုံး အထူး မဆောက်တည်ရဘဲ အလိုလို ဆောက်တည်ပြီး ဖြစ်နေသကဲ့သို့တည်း၊ ထို့ကြောင့် ဤရှင်သာမဏေပြုပေးခန်းဝယ် ပါဠိတော် အဋ္ဌကထာများ၌ သိက္ခာပဒံ သမာဒိယာမိဆိုသော (သိက္ခာပုဒ်ဆောက်တည်ပုံပြ) စကားကို မသုံးဘဲ ‘ပါဏာတိပါတာ ဝေရမဏိ’ တိုင်ရုံသာ အသုံးပြုလေသည်။
အဋ္ဌကထာ၌ “ပါဏာတိပါတာ ဝေရမဏိံ သိက္ခာပဒံ သမာဒိယာမိ = ပါဏာတိပါတမှ ရှောင်ကြဉ်ကြောင်း သိက္ခာပုဒ်ကို ဆောက်တည်ပါ၏”ဟု လူများ ဆောက်တည်သလို ဆောက်တည်ပုံကို ပထမ ပြထားသော်လည်း ထို နည်းကို ပါဠိတော်နှင့် ရှေးအဋ္ဌကထာတို့၌ မရှိဟု အဋ္ဌကထာဆရာကိုယ်တိုင် ပယ်ခဲ့လေပြီ။
[ခန္ဓကဋ္ဌကထာယံ ပန ‘အဟံ ဘန္တေ ဣတ္ထန္နမော ယာဝဇီဝံ ပါဏာတိပါတာ ဝေရမဏိံ သိက္ခာပဒံ သမာဒိယာမီ’တိ ဧဝံ သရဏဒါနံ ဝိယ သိက္ခာပဒဒါနံပိ ဝုတ္တံ၊ တံ နေဝ ပါဠိယံ န အဋ္ဌကထာသု အတ္ထိ၊ တသ္မာ ယထာပါဠိယာဝ ဥဒ္ဒိသိတဗ္ဗာနိ၊ ပဗ္ဗဇ္ဇာ ဟိ သရဏဂမနေဟေဝ သိဒ္ဓါ၊ သိက္ခာပဒါနိ ပန ကေဝလံ သိက္ခာပရိပူရဏတ္တံ ဇာနိတဗ္ဗာနိ။ (အဋ္ဌကထာ)]
ပယ်လည်း ပယ်ထိုက်ပေ၏၊ အဘယ်ကြောင့်နည်း သာမဏေများမှာ လူတို့ကဲ့သို့ သိက္ခာပုဒ် ၁၀-ပါးကို တမင်္ဂလာ ဆောက်တည်ဖွယ် မလိုသော ကြောင့်တည်း၊ ဤစကားကို သတိထား၍ ယခုခေတ် ရှင်ပြုပေးရာ သရဏဂုံ ထပ်စေရာတို့၌ “သိက္ခာပဒံ သမာဒိယာမိ” မထည့်ဘဲ “ဝေရမဏိ” လောက်တွင် သာ ဆိုစေသင့်ကြပါသည်။ [ဆရာတော်ဘုရားကြီး အရှင်ဇနကာဘိဝံသ စီရင်သော ‘ရုပ်ပုံရှင်ကျင့်ဝတ်’။]
သတိ။ ။ ဆဋ္ဌမူ၊ စူဠဝဂ် ပါဠိတော် (မြန်မာပြန်) ခုဒ္ဒကဝတ္ထုက္ခန္ဓကလာ သိက္ခာပုဒ်တော်တို့နှင့်အညီ နှာခေါင်းမှ အပသို့ ထွက်အောင် ရှည်သော နှာခေါင်းမွေးတို့ကိုလည်းကောင်း, အသားထက် ရှည်သော လက်သည်း ခြေသည်းတို့ကိုလည်းကောင်း ဆံမချမီကပင် သုတ်သင်ထားနှင့်ရာ၏၊
မွေးနေ့အလိုက် ဘွဲ့အမည်မှည့်ရာ၌ သက်ဆိုင်သော အက္ခရာများ
၁။ တနင်္ဂနွေနေ့ အ အာ ဣ ဤ ဥ ဦ ဧ ဩ
၂။ တနင်္လာနေ့ က ခ ဂ ဃ င
၃။ အင်္ဂါနေ့ စ ဆ ဇ စျ ည
၄။ ဗုဒ္ဓဟူးနေ့ ယ ရ လ ဝ
၅။ ကြာသပတေးနေ့ ပ ဖ ဗ ဘ မ
၆။ သောကြာနေ့ သ ဟ
၇။ စနေနေ့ တ ထ ဒ ဓ န
ရှင်ပြုခန်း ပြီးပြီ။
ဥပသမ္ပဒကံဆောင်ခန်း
(တစ်ပါးအတွက်)
နမော တဿ ဘဂဝတော အရဟတော သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓဿ။
[ပုဗ္ဗကိစ္စ ၈-ပါး]
၁။ ဥပဇ္ဈာယ်ယူစေခြင်း (မပြင်းမထန် သံမှန်ဆို)
ပထမံ ဥပဇ္ဈံ ဂါဟာပေတဗ္ဗော။ ။ သာမဏေရ = ပဉ္စင်းလောင်း သာမဏေ။ ဥပသမ္ပဒါပေက္ခော = ပဉ္စင်းလောင်းကို။ ပထမံ = ရှေးဦးစွာ။ ဥပဇ္ဈံ = အပြစ်ငယ် အပြစ်ကြီးကို ကပ်၍ ရှုတတ်သော ဥပဇ္ဈာယ်ဆရာကို (ဝါ) အပြစ်ငယ် အပြစ်ကြီးကို ကပ်၍ရှုခြင်းကို။ ဂါဟာပေတဗ္ဗော = ဥပဇ္ဈာယော မေ ဘန္တေ ဟောဟိဟု ရွတ်စေ၍ ယူစေအပ်၏၊ ဣတိ = ဤသို့။ ဝစနတော = မြတ်စွာဘုရား ဟောကြားတော်မူခြင်းကြောင့်။ ဥပဇ္ဈံ = ဥပဇ္ဈာယ်ကို။ ဂဏှ = ယူလော့။
“ဥပဇ္ဈာယော မေ ဘန္တေ ဟောဟိ။ ဒုတိယမ္ပိ ဥပဇ္ဈာယော မေ ဘန္တေ ဟောဟိ။ တတိယမ္ပိ ဥပဇ္ဈာယော မေ ဘန္တေ ဟောဟိ”
“အရှင်မြတ်ဘုရား ...သက်တော်ရှည်သော အရှင်မြတ်ဘုရားသည် ဘုရားတပည့်တော်၏ အပြစ်ငယ် အပြစ်ကြီးကို ကြည့်ရှုမပြတ် ဆုံးမတတ်သော ဥပဇ္ဈာယ်ဆရာသည် ဖြစ်တော်မူပါဘုရား။
“ပါသာဒိကေန သမ္ပာဒေဟိ = ကြည်ညိုဖွယ်ကို ဆောင်တတ်သော ကိုယ်အမူအရာ နှုတ်အမူအရာအားဖြင့် သိက္ခာသုံးရပ် သာသနာတော်မြတ်ကို ပြည့်စုံစေလော့”ဟု ဥပဇ္ဈာယ်ဆရာက ဆို။ [ဆိုလိုရင်း အဓိပ္ပာယ်မှာ (ဝါ) အရပ်သုံးစကားဖြင့် ပြောမည်ဆိုလျှင် ကြည်ညိုဖွယ်ကို ဆောင်တတ်သော ကိုယ်အမူအရာ နှုတ်အမူအရာအားဖြင့် သီလ, သမာဓိ, ပညာ သိက္ခာသုံးပါး, သာသနာ သုံးရပ် အကျင့်မြတ်နှင့် ပြည့်စုံအောင် ကျင့်ကြံအားထုတ်လေလော့ဟူ၍ ဖြစ်သည်။]
အာမ ဘန္တေ — အရှင်မြတ်ဘုရား ...ပြည့်စုံစေပါမည်ဘုရား။
အမည်မှည့်ခြင်း
ယခုအခါ ကမ္မဝါစာ ရွတ်ဖတ်ရာ၌ လွယ်ကူပါစေခြင်း အကျိုးငှာ ပဉ္စင်းလောင်းကို ‘နာဂ’ဟူ၍ မှည့်ပါ၏၊ ပဉ္စင်းလောင်းက မိမိ အမည်ကို ‘နာဂ’ဟူ၍ မှတ်၊ သံဃာတော်မြတ်အပေါင်းကလည်း ပဉ္စင်းလောင်း၏ အမည်ကို နာဂ-ဟူ၍ မှတ်တော်မူပါ။ ဥပဇ္ဈာယ်ဆရာ (ဓမ္မရက္ခိတ ကျောင်းထိုင်ဘုန်းတော်ကြီး)ကို ‘တိဿ’ဟူ၍ မှည့်ပါ၏၊ ဥပဇ္ဈာယ်ဆရာက မိမိအမည်တော်ကို တိဿဟူ၍ မှတ်တော်မူပါ။ သံဃာတော်မြတ်အပေါင်းကလည်း မိမိ ဥပဇ္ဈာယ်ဆရာ၏ အမည်တော်ကို တိဿဟူ၍ မှတ်တော်မူပါ။ ပဉ္စင်းလောင်းကလည်း မိမိ ဥပဇ္ဈာယ်ဆရာ၏ အမည်တော်ကို တိဿဟူ၍ မှတ်။
၂။ သပိတ်သင်္ကန်း ပြောကြားခြင်း (မပြင်းမထန်)
ဥပဇ္ဈံ ဂါဟာပေတွာ ပတ္တစီဝရံ အာစိက္ခိတဗ္ဗံ။ ။ ဥပဇ္ဈံ = ဥပဇ္ဈာယ်ကို။ ဂါဟာပေတွာ = ယူစေပြီး၍။ ပတ္တစီဝရံ = အဓိဋ္ဌာန် ဝိကပ္ပနာလောက်သော ကိုယ်ပိုင်သပိတ် သင်္ကန်းကို။ အာစိက္ခိတဗ္ဗံ = ပြောကြားအပ်၏၊ ဣတိ = ဤသို့။ ဝစနတော = မြတ်စွာဘုရား ဟောကြားတော်မူခြင်းကြောင့်။ အာစိက္ခိဿံ = ပြောကြားပေအံ့။
အယံ = ဤသပိတ်သည်။ တေ = သင်ပဉ္စင်းလောင်း၏၊ ပတ္တော = သပိတ်တည်း။
အာမ ဘန္တေ။
အယံ = ဤဒုကုဋ်သင်္ကန်းသည်။ တေ = သင်ပဉ္စင်းလောင်း၏၊ သံဃာဋိ = ဒုကုဋ်သင်္ကန်းတည်း။
အာမ ဘန္တေ။
အယံ = ဤကိုယ်ရုံ သင်္ကန်းသည်။ တေ = သင်ပဉ္စင်းလောင်း၏၊ ဥတ္တရာ-သံဂေါ = ကိုယ်ရုံသင်္ကန်းတည်း။
အာမ ဘန္တေ။
အယံ = ဤခါးဝတ်သင်္ကန်းသည်။ တေ = သင်ပဉ္စင်းလောင်း၏၊ အန္တရဝါ-သကော = ခါးဝတ်သင်္ကန်းတည်း။
အာမ ဘန္တေ။
၃။ ဟတ္ထပါသ်မှ အပထုတ်၍ အနုသာသနဉတ်ထားခြင်း
(အပထုတ်ရာ၌ မပြင်းမထန်)
ဂစ္ဆ အမုမှိ ဩကာသေ တိဋ္ဌာဟိ။ နာဂ = နာဂအမည်ရှိသော ပဉ္စင်း လောင်း။ ပထမံ = ရှေးဦးစွာ။ ဧကမန္တံ = သင့်တင့်ရာအရပ်တစ်ခု၌။ အနုသာသိတွာ = ဆုံးမ၍။ ပစ္ဆာ = နောက်မှ။ သံဃမဇ္ဈေ = သံဃာ့အလယ်၌။ အန္တရာယိကေ = အန္တရာယ်ကို ပြုတတ်ကုန်သော။ ဓမ္မေ = သဘောတရားတို့ကို။ ပုစ္ဆိတုံ = မေးစစ်ခြင်းငှာ။ ဘဂဝတာ = မြတ်စွာဘုရားသည်။ အနုညာတံ = ခွင့်ပြုအပ်၏၊ တသ္မာ = ထို့ကြောင့်။ တွံ = သင်သည်။ ဂစ္ဆ = လက်အုပ်ချီကာ မျက်နှာရှေ့ထား နောက်ဆုတ်သွားလော့။ အမုမှိ ဩကာသေ = နှစ်တောင့်ထွာ ဟတ္ထပါသ် လွတ်လောက်ရာ ထိုအရပ်၌။ တိဋ္ဌာဟိ = ကြည်ရွှင်မတ်တတ် ခြေစုံသတ်၍ ရပ်နေချေလော့။
အနုသာသန ဉတ် (ဗျဉ္ဇနဗုဒ္ဓိ ညီစေ)
သုဏာတု မေ ဘန္တေ သံဃော။ နာဂေါ အာယသ္မတော တိဿဿ ဥပသမ္ပဒါပေက္ခော။ ယဒိ သံဃဿ ပတ္တကလ္လံ၊ အဟံ နာဂံ အနုသာသေယျံ။ (ဥပသမ္ပဒါပေက္ခောကား သမ္ဗန္ဓ ဖြစ်သည်၊ အရွတ်အဖတ် ညံ့၍ ဖြတ်မိလျှင် လည်း ကံမပျက်။)
အနက်။ ။ “အရှင်ဘုရားတို့ ...သံဃာတော်သည် ဘုရားတပည့်တော်၏ (စကားကို) နာတော်မူလော့။ နာဂအမည်ရှိသော ပဉ္စင်းလောင်းသည် အရှင်တိဿ အမည်ရှိသော ဥပဇ္ဈယ်ဆရာကို (အကြောင်းပြု၍) ပဉ္စင်း ဖြစ်လိုပါ၏၊ အကယ်၍ သံဃာတော်အား လျောက်ပတ်သောအခါ ရှိသောကံသည် ဖြစ်ငြားအံ့။ ဘုရားတပည့်တော်သည် နာဂအမည်ရှိသော ပဉ္စင်းလောင်းကို ဆုံးမပါအံ့ ဤသို့ မိမိကိုယ်တိုင် မိမိကိုယ်ကို သမ္မုတိပေးရမည်။
သတိ။ ။ ကျွမ်းကျင်လိမ္မာခြင်း မရှိသော ရဟန်းသည် မဆုံးမအပ်၊ ဆုံးမ သော ရဟန်းအား ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏၊ သမ္မုတိမရသော ရဟန်းသည် မဆုံးမ အပ်၊ ဆုံးမသော ရဟန်းအား ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏၊
၄။ ဆုံးမခြင်း
နာဂ = နာဂအမည်ရှိသော ပဉ္စင်းလောင်း။ တွံ = သင်သည်။ သုဏသိ = နားစိုက်၍ ထောင်လော့။ အယံ ကာလော = ဤအခါသည်။ တေ = သင်ပဉ္စင်း လောင်း၏၊ သစ္စကာလော = မှန်သော စကားကိုသာ လျှောက်ဆိုရမည့် အခါတည်း။ ဘူတကာလော = ဟုတ်သည်ကိုသာ လျှောက်ဆိုရမည့်အခါတည်း။ ယံ = အကြင် အပြစ်နှင့် ဂုဏ် အလုံးစုံသော သဘောတရားသည်။ ဇာတံ = သင်၏ ကိုယ်၌ ဖြစ်ပေါ်ထင်ရှား၏၊ တံ = ထိုသဘောတရားကို။ သံဃမဇ္ဈေ = သံဃာ့အလယ်၌။ ပုစ္ဆန္တေ = မေးစစ်သည်ရှိသော် (ဝါ) မေးစစ်သောအခါ။ သန္တံ = ထင်ရှားရှိသည်ကို။ အတ္ထီတိ = ရှိပါသည်ဘုရားဟူ၍။ ဝတ္တဗ္ဗံ = လျှောက်ထား ပြောဆိုရမည်။ အသန္တံ = ထင်ရှား မရှိသည်ကို။ နတ္ထီတိ = မရှိပါဘုရား ဟူ၍။ ဝတ္တဗ္ဗံ = လျှောက်ထားပြောဆိုရမည်။ မာ ခေါ ဝိတ္ထာသိ = ရွ့တီးရွံ့တွန့် မရှိလင့်။ မာ ခေါ မံကု အဟောသိ = မျက်နှာမကြည်မသာ မဖြစ်လင့်။ ဧဝံ = ဤဆိုလတ္တံ့သော နည်းဖြင့်။ တံ = သင့်ကို။ ပုစ္ဆိဿန္တိ = သမ္မုတိရသော မထေရ်မြတ်တို့က မေးကြကုန်လတ္တံ့။
၁။ နာဂ = နာဂအမည်ရှိသော ပဉ္စင်းလောင်း။ တေ = သင့်အား (ဝါ)သင်၌။ ကုဋ္ဌံ = နူနာလည်းကောင်း။ ဂဏ္ဍော = အသားထွတ် မြင်းဖုနာလည်းကောင်း။ ကိလာသော = မကွဲမအက် ပြောက်ကျားသော အနူကွက်လည်းကောင်း။ သောသော = ချောင်းဆိုးနာလည်းကောင်း။ အပမာရော = သူရူးနာ လည်းကောင်း။ ဣတိ ဧဝရူပါ = ဤသို့ သဘောရှိကုန်သော။ အာဗာဓာ = အနာကြီး ငါးမျိုးတို့သည်။ သန္တိ = ရှိကုန်သလော။
၂။ မနုေဿာသိ = လူဖြစ်၏လော။
၃။ ပုရိသောသိ = ယောက်ျားဖြစ်၏လော။
၄။ ဘူဇိေဿာသိ = ကျွန်လေးမျိုးတို့တွင် မပါဝင်ဘဲ တော်လှန်ကောင်းမြတ်သောသူ ဖြစ်၏လော။
၅။ အနဏောသိ = ကြွေးမြီကင်းသောသူ ဖြစ်၏လော။
၆။ နာသိ ရာဇဘဋော = မင်းခစားယောက်ျား မဖြစ်ဘဲရှိ၏လော။
၇။ အနုညာတောသိ မာတာပိတူဟိ = မိခင်ဖခင်တို့က ကျေကျေနပ်နပ် ခွင့်ပြုအပ်သောသူ ဖြစ်၏လော။
၈။ ပရိပုဏ္ဏဝီသတိဝေဿာသိ = အသက်နှစ်ဆယ်ပြည့်သူဖြစ်၏လော။
၉။ ပရိပုဏ္ဏံ တေ ပတ္တစီဝရံ = သင်အား (ဝါ) သင်၌ သပိတ်သင်္ကန်း ပြည့်စုံ၏လော။
၁၀။ ကိန္နာမောသိ = သင် အဘယ်အမည်ရှိသနည်း။
၁၁။ ကော နာမော တေ ဥပဇ္ဈာယော = သင်၏ ဥပဇ္ဈာယ်ဆရာသည် အဘယ်အမည်ရှိသနည်း။ ဣတိ ဧဝံ = ဤသို့။ ပုစ္ဆိဿန္တိ = သံဃာ့အလယ်၌ မေးစစ်ကုန်လတ္တံ့။ တဒါ = ထိုအခါ၌။ သန္တံ = ထင်ရှားရှိသည်ကို။ အတ္ထီတိ = ရှိပါသည်ဘုရားဟူ၍။ ဝတ္တဗ္ဗံ = လျှောက်ထား ပြောဆိုရမည်။ အသန္တံ = ထင်ရှား မရှိသည်ကို။ နတ္ထီတိ = မရှိပါဘုရားဟူ၍။ ဝတ္တဗ္ဗံ = လျှောက်ထား ပြောဆိုရမည်။ နာဂ = နာဂအမည်ရှိသော ပဉ္စင်းလောင်း။ နာဂေန = ပဉ္စင်းလောင်းနှင့်။ ဧကတော = အတူတကွ။ န အာဂန္တဗ္ဗန္တိ စ = သံဃာ့အလယ်သို့ မလာအပ်ဟူ၍လည်းကောင်း။ အနုသာသကေန = ဆုံးမ တတ်သော ရဟန်းသည်။ ပထမတရံ = ရှေးဦးစွာ။ အာဂန္တွာ = သံဃာ့အလယ်သို့ လာ၍။ သံဃော = သံဃာတော်ကို။ ဉာပေတဗ္ဗောတိ စ = သိစေအပ်၏ဟူ၍ လည်းကောင်း။ ဝစနတော = မြတ်စွာဘုရား ဟောကြားတော်မူခြင်းကြောင့်။ တွံ = သင်သည်။ ဣဓေဝ = ဤနေရာ၌သာလျှင်။ တိဋ္ဌာဟိ = ရပ်တည်၍ နေရစ်ဦးလော့။
၅။ ဩသာရဏဉတ်ထား၍ ခေါ်ခြင်း
သုဏာတု မေ ဘန္တေ သံဃော။ နာဂေါ အာယသ္မတော တိဿဿ ဥပသမ္ပဒါပေက္ခော၊ အနုသိဋ္ဌော သော မယာ။ ယဒိ သံဃဿ ပတ္တကလ္လံ၊ နာဂေါ အာဂစ္ဆေယျ။ [“အာဂစ္ဆာဟီ”တိ ဝတ္တဗ္ဗော။]
အနက်။ ။ “အရှင်ဘုရားတို့ ...သံဃာတော်သည် ဘုရားတပည့်တော်၏ (စကားကို) နာတော်မူလော့။ နာဂ အမည်ရှိသော ပဉ္စင်းလောင်းသည် အရှင်တိဿ အမည်ရှိသော ဥပဇ္ဈာယ်ဆရာကို (အကြောင်းပြု၍) ပဉ္စင်း ဖြစ်လိုပါ၏၊ ဘုရားတပည့်တော်သည် ထိုနာဂ အမည်ရှိသော ပဉ္စင်းလောင်းကို ဆုံးမအပ် ပါပြီ။ အကယ်၍ သံဃာတော်အား လျောက်ပတ်သောအခါ ရှိသော ကံသည် ဖြစ်ငြားအံ့၊ နာဂအမည်ရှိသော ပဉ္စင်းလောင်းသည် လာရာ၏”ဟု သိစေရမည်။ “လာလော့”ဟု ပြောရမည်။
၆။ ပဉ္စင်းအဖြစ်ကို တောင်းစေခြင်း
သံဃံ ဘန္တေ ဥပသမ္ပဒံ ယာစာမိ။ ဥလ္လုမ္ပတု မံ ဘန္တေ သံဃော အနုကမ္ပံ ဥပါဒါယ။ ဒုတိယမ္ပိ ဘန္တေ သံဃံ ဥပသမ္ပဒံ ယာစာမိ။ ဥလ္လုမ္ပတု မံ ဘန္တေ သံဃော အနုကမ္ပံ ဥပါဒါယ။ တတိယမ္ပိ ဘန္တေ သံဃံ ဥပသမ္ပဒံ ယာစာမိ။ ဥလ္လုမ္ပတု မံ ဘန္တေ သံဃော အနုကမ္ပံ ဥပါဒါယ။
ဘန္တေ = အရှင်ဘုရားတို့။ အဟံ = ဘုရားတပည့်တော်သည်။ သံဃံ = သံဃာတော်မြတ်အပေါင်းကို။ ဥပသမ္ပဒံ = ရဟန်းပဉ္စင်းအဖြစ်ကို။ ယာစာမိ = တောင်းပါ၏၊ ဘန္တေ = အရှင်ဘုရားတို့။ သံဃော = သံဃာတော်မြတ် အပေါင်း သည်။ မံ = ဘုရားတပည့်တော်ကို (ဝါ) ဘုရားတပည့်တော်၏ အပေါ်၌။ အနုကမ္ပံ = အစဉ်သနားခြင်းကို။ ဥပါဒါယ = အကြောင်းပြု၍။ ဥလ္လုမ္ပတု-ဥဒ္ဓရတု- ပတိတ္ထပေတု = မည်းညစ်သော အကုသိုလ်အဖို့မှ ထစေ၍ ဖြူစင် သော ကုသိုလ်အဖို့၌ တည်အောင်ထားတော်မူပါဘုရား။ (ဝါ) ယုတ်နိမ့်သော ရှင်သာမဏေအဖြစ်မှ ထုတ်နုတ်၍ မြင့်မြတ်သော ရဟန်းပဉ္စင်းအဖြစ်၌ တည်အောင်ထားတော်မူပါဘုရား။ (ဝါ) သံသရာတည်းဟူသော ဝဲဩဃ ရေအယဉ်မှ ဆယ်ယူ၍ နိဗ္ဗာန်တည်းဟူသော ကြည်းကုန်းထက်၌ တည်အောင် ထားတော်မူပါဘုရား။
၇။ ပုစ္ဆန သမ္မုတိဉတ်
သုဏာတု မေ ဘန္တေ သံဃော။ အယံ နာဂေါ အာယသ္မတော တိဿဿ ဥပသမ္ပဒါပေက္ခော။ ယဒိ သံဃဿ ပတ္တကလ္လံ၊ အဟံ နာဂံ အန္တရာယိကေ ဓမ္မေ ပုစ္ဆေယျံ။
အနက်။ ။အရှင်ဘုရားတို့ ...သံဃာတော်သည် ဘုရားတပည့်တော်၏ (စကားကို) နာတော်မူလော့။ နာဂအမည်ရှိသော ပဉ္စင်းလောင်းသည် အရှင်တိဿ အမည်ရှိသော ဥပဇ္ဈာယ်ဆရာကို (အကြောင်းပြု၍) ပဉ္စင်းဖြစ်လိုပါ၏၊ အကယ်၍ သံဃာတော်အား လျောက်ပတ်သော အခါရှိသော ကံသည် ဖြစ်ငြားအံ့၊ ဘုရားတပည့်တော်သည် နာဂ အမည်ရှိသော ပဉ္စင်းလောင်းအား အန္တရာယ်ကို ပြုတတ်ကုန်သော သဘောတရားတို့ကို မေးပါအံ့။
၈။ မေးစစ်ခြင်း
နာဂ = နာဂအမည်ရှိသော ပဉ္စင်းလောင်း။ တွံ = သင်သည်။ သုဏသိ = နားစိုက်၍ထောင်လော့။ အယံ ကာလော = ဤအခါသည်။ တေ = သင်ပဉ္စင်း လောင်း၏၊ သစ္စကာလော = မှန်သောစကားကိုသာ လျှောက်ဆိုရမည့် အခါတည်း။ ဘူတကာလော = ဟုတ်သည်ကိုသာ လျှောက်ဆိုရမည့် အခါတည်း။ ယံ = အကြင် အပြစ်နှင့် ဂုဏ် အလုံးစုံသော သဘောတရားသည်။ ဇာတံ = သင်၏ ကိုယ်၌ ဖြစ်ပေါ်ထင်ရှား၏၊ တံ = ထိုသဘောတရားကို။ အဟံ = သမ္မုတိရသော ငါသည်။ ပုစ္ဆာမိ = မေးစစ်အံ့။ သန္တံ = ထင်ရှားရှိသည်ကို။ အတ္ထီတိ = ရှိပါသည်ဘုရားဟူ၍။ ဝတ္တဗ္ဗံ = လျှောက်ထားပြောဆိုရမည်။ အသန္တံ = ထင်ရှားမရှိသည်ကို။ နတ္ထီတိ = မရှိပါဘုရားဟူ၍။ ဝတ္တဗ္ဗံ = လျှောက်ထား ပြောဆိုရမည်။ (ဝါ) လျှောက်ထားပြောဆိုလော့။
၁။ နာဂ = နာဂအမည်ရှိသော ပဉ္စင်းလောင်း။ တေ = သင်အား (ဝါ) သင်၌။ ကုဋ္ဌံ = နူနာလည်းကောင်း။ ဂဏ္ဍော = အသားထွတ် မြင်းဖုနာလည်း ကောင်း။ ကိလာသော = မကွဲမအက် ပြောက်ကျားသော အနူကွက်လည်း ကောင်း။ သောသော = ချောင်းဆိုးနာလည်းကောင်း။ အပမာရော = သူရူးနာလည်းကောင်း။ ဣတိ- ဧဝရူပါ = ဤသို့သဘောရှိကုန်သော။ အာဗာဓာ = အနာကြီး ငါးမျိုးတို့သည်။ သန္တိ = ရှိကုန်သလော။ န သန္တိ ဘန္တေ = မရှိကုန်ပါဘုရား။]
၂။ မနဿော = လူသည်။ အသိ = ဖြစ်၏လော။ အာမ ဘန္တေ = လူ ဖြစ်ပါသည်ဘုရား။]
၃။ ပုရိသော = ယောက်ျားသည်။ အသိ = ဖြစ်၏လော။ အာမ ဘန္တေ = ယောက်ျား ဖြစ်ပါသည်ဘုရား။]
၄။ ဘူဇိဿော = အန္တောဇာတ စသော ကျွန်လေးမျိုးတို့တွင် မပါဝင်ဘဲ တော်လှန်ကောင်းမြတ်သော သူသည်။ အသိ = ဖြစ်၏လော။ အာမ ဘန္တေ = တော်လှန်ကောင်းမြတ်သောသူ ဖြစ်ပါသည်ဘုရား။]
၅။ အနဏော = ကြွေးမြီကင်းသော သူသည်။ အသိ = ဖြစ်၏လော။ အာမ ဘန္တေ = ကြွေးမြီကင်းသောသူ ဖြစ်ပါသည်ဘုရား။]
၆။ ရာဇဘဋော = မင်းခစား ယောက်ျားသည်။ န အသိ = မဖြစ်ဘဲ ရှိ၏ လော။ အာမ ဘန္တေ = မင်းခစားယောက်ျား မဖြစ်ပါဘုရား။]
၇။ မာတာပိတူဟိ = မိခင် ဖခင်တို့သည်။ အနုညာတော = ကျေကျေနပ်နပ် ခွင့်လွှတ်အပ်သော သူသည်။ အသိ = ဖြစ်၏လော။ [ အာမ ဘန္တေ = ခွင့်လွှတ် အပ်သောသူ ဖြစ်ပါသည်ဘုရား။]
၈။ ပရိပုဏ္ဏဝီသတိဝေဿာ = အသက်နှစ်ဆယ် ပြည့်သော သူသည်။ အသိ = ဖြစ်၏လော။ အာမ ဘန္တေ = အသက်နှစ်ဆယ် ပြည့်သောသူ ဖြစ်ပါ သည်ဘုရား။]
၉။ တေ = သင့်အား (ဝါ) သင်၌။ ပတ္တစီဝရံ = သပိတ်သင်္ကန်းသည်။ ပရိပုဏ္ဏံ = ပြည့်စုံ၏လော။ အာမ ဘန္တေ = ပြည့်စုံပါသည်ဘုရား။]
၁၀။ တွံ = သင်သည်။ ကိန္နာမော = အဘယ်အမည်ရှိသည်။ အသိ = ဖြစ်သ နည်း။ [အဟံ ဘန္တေ နာဂေါ နာမ။ ဘန္တေ = အရှင်ဘုရား။ အဟံ = ဘုရားတပည့်တော်သည်။ နာဂေါ နာမ = နာဂ အမည်ရှိပါသည်ဘုရား၊ ၊ ]
၁၁။ တေ = သင်၏၊ ဥပဇ္ဈာယော = ဥပဇ္ဈာယ်ဆရာသည်။ ကော နာမော = အဘယ် အမည်ရှိသနည်း။ [ဥပဇ္ဈာယော မေ ဘန္တေ အာယသ္မာ တိဿတ္ထေရော နာမ။ ဘန္တေ = အရှင်ဘုရား။ မေ = ဘုရားတပည့်တော် ၏၊ ဥပဇ္ဈာယော = ဥပဇ္ဈာယ်ဆရာသည်။ အာယသ္မာ = သက်တော်ရှည် သော။ တိဿတ္ထေရော နာမ = တိဿမထေရ် အမည်ရှိပါသည်ဘုရား၊ ၊ ]
ပုဗ္ဗကိစ္စ ရှစ်ပါး ပြီးပြီ။
ဥပသမ္ပဒ ကမ္မဝါစာ
အမည်ထပ်ကြားခြင်း။ ။ သင်၏အမည်ကို နာဂဟူ၍ မှတ်၊ သင်၏ ဥပဇ္ဈာယ်ဆရာကို အရှင်တိဿဟူ၍ မှတ်၊ ငါမှ စ၍ ကမ္မဝါရွတ်ဖတ်သော အရှင်မြတ်တို့ကို ကမ္မဝါစာဆရာတို့ဟူ၍ မှတ်၊ ဥပဇ္ဈာယ်ဆရာ, ကမ္မဝါစာဆရာ တို့နှင့် တကွ စည်းဝေးလာရောက်သော သံဃာ (....ပါး) အပေါင်းကို ကာရက သံဃာတော်အပေါင်းဟူ၍ မှတ်။ [အချို့ ဤအရာနှစ်မျိုးကို ကာရကသံဃာ၌ မထည့်လိုကုန်။]
နမော တဿ ဘဂဝတော အရဟတော သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓဿ။
သုဏာတု မေ ဘန္တေ သံဃော။ အယံ နာဂေါ အာယသ္မတော တိဿဿ ဥပသမ္ပဒါပေက္ခော။ ပရိသုဒ္ဓေါ အန္တရာယိကေဟိ ဓမ္မေဟိ။ ပရိပုဏ္ဏဿ ပတ္တစီဝရံ။ နာဂေါ သံဃံ ဥပသမ္ပဒံ ယာစတိ အာယသ္မတာ တိဿေန ဥပဇ္ဈာယေန။ ယဒိ သံဃဿ ပတ္တကလ္လံ၊ သံဃော နာဂံ ဥပသမ္ပာဒေယျ အာယသ္မတာ တိဿေန ဥပဇ္ဈာယေန။ ဧသာ ဉတ္တိ။
အနက်။ ။ ပူဇော်အထူးကို ခံတော်မူထိုက်သော အလုံးစုံသော တရား တို့ကို မဖောက်မပြန် ကိုယ်ပိုင်ဉာဏ်ဖြင့် သိတော်မူသော ထိုမြတ်စွာဘုရားအား ရိုသေစွာ ရှိခိုးပါ၏၊
အရှင်ဘုရားတို့ ...သံဃာတော်သည် ဘုရားတပည့်တော်၏ (စကားကို) နာတော်မူလော့။ နာဂ အမည်ရှိသော ပဉ္စင်းလောင်းသည် အရှင်တိဿ အမည် ရှိသော ဥပဇ္ဈာယ်ဆရာကို (အကြောင်းပြု၍) ပဉ္စင်း ဖြစ်လိုပါ၏၊ အန္တရာယ်ကို ပြုတတ်ကုန်သော သဘောတရားတို့မှ စင်ကြယ်၏၊ သပိတ်သင်္ကန်းလည်း ပြည့်စုံ၏၊ နာဂ အမည်ရှိသော ပဉ္စင်းလောင်းသည် သံဃာအား ပဉ္စင်းအဖြစ်ကို အရှင်တိဿ အမည်ရှိသော ဥပဇ္ဈာယ်ဆရာဖြင့် တောင်း၏၊ အကယ်၍ သံဃာအား လျောက်ပတ်သော အခါရှိသော ကံသည် ဖြစ်ငြားအံ့၊ သံဃာသည် နာဂ အမည်ရှိသော ပဉ္စင်းလောင်းကို အရှင်တိဿ အမည်ရှိသော ဥပဇ္ဈာယ်ဆရာဖြင့် ပဉ္စင်းခံရာ၏၊ ဤကား သိစေခြင်းတည်း။
သုဏာတု မေ ဘန္တေ သံဃော။ အယံ နာဂေါ အာယသ္မတော တိဿဿ ဥပသမ္ပဒါပေက္ခော။ ပရိသုဒ္ဓေါ အန္တရာယိကေဟိ ဓမ္မေဟိ။ ပရိပုဏ္ဏဿ ပတ္တစီဝရံ။ နာဂေါ သံဃံ ဥပသမ္ပဒံ ယာစတိ အာယသ္မတာ တိဿေန ဥပဇ္ဈာယေန။ သံဃော နာဂံ ဥပသမ္ပာဒေတိ အာယသ္မတာ တိဿေန ဥပဇ္ဈာယေန။ ယဿာယသ္မတော ခမတိ နာဂဿ ဥပသမ္ပဒါ အာယသ္မတာ တိဿေန ဥပဇ္ဈာယေန၊ သော တုဏှဿ။ ယဿ နက္ခမတိ၊ သော ဘာသေယျ။
အနက်။ ။ အရှင်ဘုရားတို့ ...သံဃာတော်သည် ဘုရားတပည့်တော်၏ (စကားကို) နာတော်မူလော့ နာဂ အမည်ရှိသော ပဉ္စင်းလောင်းသည် အရှင်တိဿ အမည်ရှိသော ဥပဇ္ဈာယ်ဆရာကို (အကြောင်းပြု၍) ပဉ္စင်း ဖြစ်လိုပါ၏၊ အန္တရာယ်ကို ပြုတတ်ကုန်သော သဘောတရားတို့မှ စင်ကြယ်၏၊ သပိတ်, သင်္ကန်းလည်း ပြည့်စုံ၏၊ နာဂအမည်ရှိသော ပဉ္စင်းလောင်းသည် သံဃာအား ပဉ္စင်းအဖြစ်ကို အရှင်တိဿ အမည်ရှိသော ဥပဇ္ဈာယ်ဆရာဖြင့် တောင်း၏၊ သံဃာသည် နာဂအမည်ရှိသော ပဉ္စင်းလောင်းကို အရှင်တိဿအမည်ရှိသော ဥပဇ္ဈာယ်ဆရာဖြင့် ပဉ္စင်းခံပေး၏၊ နာဂ အမည်ရှိသော ပဉ္စင်းလောင်း၏ အရှင်တိဿ အမည်ရှိသော ဥပဇ္ဈာယ်ဆရာဖြင့် ပဉ္စင်းဖြစ်ခြင်းကို အကြင် အရှင်အား နှစ်သက်ခြင်း ရှိ၏၊ ထိုအရှင်သည် ဆိတ်ဆိတ်နေရာ၏၊ အကြင်အရှင်အား နှစ်သက်ခြင်း မရှိ၊ ထိုအရှင်သည် ပြောဆိုရာ၏၊
ဒုတိယမ္ပိ ဧတမတ္ထံ ဝဒါမိ။ သုဏာတု မေ ဘန္တေ သံဃော။ အယံ နာဂေါ အာယသ္မတော တိဿဿ ဥပသမ္ပဒါပေက္ခော။ ပရိသုဒ္ဓေါ အန္တရာယိကေဟိ ဓမ္မေဟိ။ ပရိပုဏ္ဏဿ ပတ္တစီဝရံ။ နာဂေါ သံဃံ ဥပသမ္ပဒံ ယာစတိ အာယသ္မတာ တိဿေန ဥပဇ္ဈာယေန။ သံဃော နာဂံ ဥပသမ္ပာဒေတိ အာယသ္မတာ တိဿေန ဥပဇ္ဈာယေန။ ယဿာယသ္မတော ခမတိ နာဂဿ ဥပသမ္ပဒါ အာယသ္မတာ တိဿေန ဥပဇ္ဈာယေန၊ သော တုဏှဿ။ ယဿ နက္ခမတိ၊ သော ဘာသေယျ။
အနက်။ ။ နှစ်ကြိမ်မြောက်လည်း ဤအကြောင်းကို ပြောဆိုပါ၏၊ အရှင်ဘုရားတို့ ...သံဃာတော်သည်။ လ။ ပြောဆိုရာ၏၊
တတိယမ္ပိ ဧတမတ္ထံ ဝဒါမိ။ သုဏာတု မေ ဘန္တေ သံဃော။ အယံ နာဂေါ အာယသ္မတော တိဿဿ ဥပသမ္ပဒါပေက္ခော။ ပရိသုဒ္ဓေါ အန္တရာယိကေဟိ ဓမ္မေဟိ။ ပရိပုဏ္ဏဿ ပတ္တစီဝရံ။ နာဂေါ သံဃံ ဥပသမ္ပဒံ ယာစတိ အာယသ္မတာ တိဿေန ဥပဇ္ဈာယေန။ သံဃော နာဂံ ဥပသမ္ပာဒေတိ အာယသ္မတာ တိဿေန ဥပဇ္ဈာယေန။ ယဿာယသ္မတော ခမတိ နာဂဿ ဥပသမ္ပဒါ အာယသ္မတာ တိဿေန ဥပဇ္ဈာယေန၊ သော တုဏှဿ။ ယဿ နက္ခမတိ၊ သော ဘာသေယျ။
အနက်။ ။ သုံးကြိမ်မြောက်လည်း ဤအကြောင်းကို ပြောဆိုပါ၏၊ အရှင်ဘုရားတို့ ...သံဃာတော်သည်။ လ။ ပြောဆိုရာ၏၊
ဥပသမ္ပန္နော သံဃေန နာဂေါ အာယသ္မတာ တိဿေန ဥပဇ္ဈာယေန။ ခမတိ သံဃဿ၊ တသ္မာ တုဏှီ။ ဧဝမေတံ ဓာရယာမိ။
အနက်။ ။ သံဃာသည် နာဂ အမည်ရှိသော ပဉ္စင်းလောင်းကို အရှင်တိဿ အမည်ရှိသော ဥပဇ္ဈာယ်ဆရာဖြင့် ပဉ္စင်းခံအပ်ပြီ။ သံဃာအား နှစ်သက်ခြင်း ရှိ၏၊ ထို့ကြောင့် ဆိတ်ဆိတ်နေ၏၊ ဤသို့ ဆိတ်ဆိတ်နေသဖြင့် ဤနှစ်သက်သည့် အဖြစ်ကို သိမှတ်ရပါသည်။
ဩဝါဒပြုခန်း
အရိပ် စသည် ပြောကြားခြင်း။ ။ တာဝဒေဝ = ရဟန်းဖြစ်ပြီးစ ထိုခဏ၌ ပင်လျှင်။ ဆာယာ = လူရိပ်ကို။ မေတဗ္ဗာ = တစ်သူရှိပြီ နှစ်သူရှိပြီ ဖဝါးချီလျက် နှိုင်းယှဉ်မှတ်သား ပြောထားအပ်၏၊ လူရိပ်နေတက် ... ဖဝါး ...ဖီလာအချိန်၊ စက်နာရီ နံနက် ... နာရီ ... မိနစ် အချိန်တွင် သင်ရဟန်းအဖြစ်သို့ ရောက်သည်ဟူ၍ မှတ်။
ဥတုပ္ပမာဏံ = ဆောင်း, နွေ, မိုးဟု ဥတုအတိုင်းအရှည်ကို။ အာစိက္ခိတဗ္ဗံ = ပြောထားအပ်၏၊ ... ဥတု၊ ... လတွင် သင်ရဟန်းအဖြစ်သို့ ရောက်သည်ဟူ၍ မှတ်။
ဒိဝသဘာဂေါ = နေ့အဖို့ကို။ အာစိက္ခိတဗ္ဗော = ပြောထားအပ်၏၊ ..... လ္ဆ ..... ရက်နေ့တွင် သင် ရဟန်းအဖြစ်သို့ ရောက်သည်ဟူ၍ မှတ်။
သံဂီတိ = အရိပ်, ဥတု, နေ့ဟုစုဆောင်း သုံးပါးအပေါင်းကို။ အာစိက္ခိတဗ္ဗာ = နောက်နောင်အခါ အဘိဝါဒန, သာမိစိကမ္မ စသော အရာ၌ ဝါကြီး ဝါငယ် ရွေးချယ်ပြုကျင့်ရန် ဝေဖန်ပိုင်းခြား ပြောထားရမည်။ ဤသို့ မြတ်စွာဘုရား မိန့်ဆိုတော်မူခြင်းကြောင့် အရိပ်, ဥတု, နေ့ဟု စုဆောင်း သုံးပါးအပေါင်း ကို ဤသို့ သိမှတ်ရမည်။
အတိတ်သာသနာတော် . . .ခုနှစ်၊ မြန်မာ ကောဇာသက္ကရာဇ် ...ခုနှစ်၊ ...ဥတု။ ... လ္ဆ ...ရက်၊ ...နေ့၊ နေတက် ... ဖဝါး ... ဖီလာအချိန်၊ စက်နာရီ နံနက် ...နာရီ ... မိနစ်အချိန်တွင် ... မြို့(ရွာ) ... ကျောင်း ... သိမ်၌ “. . . ကျောင်းထိုင်ဘုန်းတော်ကြီးကို ဥပဇ္ဈာယ်ပြု၍ ကာရက သံဃာတော် ... ပါး အပေါင်းက ချီးမြှောက်သဖြင့် ဦး ... သည် မြင့်မြတ်သော ရဟန်းပဉ္စင်း အဖြစ်သို့ ရောက် သည်ဟူ၍ မှတ်သားထား လေလော့။
နိဿယ, အကရဏီယ ပြောကြားခန်း
စတ္တာရော = လေးပါးကုန်သော။ နိဿယာ = မှီရာပစ္စည်းတို့ကို။ အာစိက္ခိတဗ္ဗာ = ပြောထားအပ်ကုန်၏၊ စတ္တာရိ = လေးပါးကုန်သော။ အကရဏီယာနိ စ = မပြုကျင့်အပ်သည်တို့ကိုလည်း။ အာစိက္ခိတဗ္ဗာနိ = ပြောထားအပ်ကုန်၏၊ ဣတိ = ဤသို့။ ဝစနတော = ဆွမ်းခံသွားရန် ရဟန်းပြုသည် မဟုတ်။ ပေးလျှင်စားမည်, မပေးလျှင် ထွက်မည်၊ ဝမ်းရေးကြောင့် ရဟန်းပြုသည်ဟု ပြောဆိုသော ရဟန်းကိုလည်းကောင်း၊ ရဟန်းဖြစ်ပြီးစ နောက်ဆုံးမှ တစ်ပါးတည်း သိမ်မှအပြန် မယားဟောင်းနှင့် ဖောက်ပြန်သော ရဟန်းကိုလည်းကောင်း အကြောင်းပြု၍ သုံးလူ့ထွတ်ဖျား ဟောကြားသည်အဖြစ်ကြောင့်။ အာစိက္ခိဿံ = ပြောထားပေအံ့။
ဆွမ်းခံသွားသဖြင့် ရအပ်သော ဆွမ်းကို အမှီပြု၍ တစ်သက်ပတ်လုံး “ရဟန်းတရား” အားထုတ်ရသည်၊ လာဘ်လာဘ ပေါများမူကား ပင့်ဖိတ်လှူဒါန်း အပ်သော ဆွမ်း စသည်ကိုလည်း ဘုဉ်းပေးသုံးဆောင်ရသေး၏၊ [အာမ ဘန္တေ = ဦးထိပ်ရွက်ဆင်ပါသည်ဘုရား။]
မြေမှုန့်လိမ်းကပ်သော ပံသုကူသင်္ကန်းကို အမှီပြု၍ တစ်သက်ပတ်လုံး ရဟန်းတရား အားထုတ်ရသည်၊ လာဘ်လာဘ ပေါများမူကား ဝါချည်သင်္ကန်း ပိုးချည်သင်္ကန်း စသည်ကိုလည်း ဝတ်ရုံသုံးဆောင်ရသေး၏၊ [အာမ ဘန္တေ = ဦးထိပ်ရွက်ဆင်ပါသည်ဘုရား။]
သစ်ပင်ရင်းတည်းဟူသော ကျောင်းကို အမှီပြု၍ တစ်သက်ပတ်လုံး ရဟန်းတရား အားထုတ်ရသည်၊ လာဘ်လာဘ ပေါများမူကားလေးဘက်စောင်း, နှစ်ဘက်စောင်း မိုးသောကျောင်း စသည်ကိုလည်း နေထိုင်သုံးဆောင်ရသေး၏၊ [အာမ ဘန္တေ = ဦးထိပ်ရွက်ဆင်ပါသည်ဘုရား။]
နွားကျင်ပုပ်ဆေးကို အမှီပြု၍ တစ်သက်ပတ်လုံး ရဟန်းတရားအားထုတ် ရသည်၊ လာဘ်လာဘ ပေါများမူကား ထောပတ်စသော ဆေးကိုလည်း မှီဝဲသုံး ဆောင်ရသေး၏၊ [အာမ ဘန္တေ = ဦးထိပ်ရွက်ဆင်ပါသည်ဘုရား။ ]
(ဤကား မှီရာ ပစ္စည်းလေးပါးတည်း ဟူ၍ မှတ်လေလော့။)
ရဟန်းအဖြစ်သို့ ရောက်ပြီးသော ပုဂ္ဂိုလ်သည် မေထုန်မှုကို အောက်ထစ်ဆုံး တိရစ္ဆာန်မ၌သော်လည်း မမှီဝဲအပ်၊ ဦးခေါင်းပြတ်သော သူသည် အသက်တစ်ဖန် ရှင်ပြန်ခြင်းငှာ မထိုက်သကဲ့သို့ မေထုန် မှီဝဲမိသော ရဟန်းသည်လည်း ရဟန်း တစ်ဖန် ဖြစ်ပြန်ခြင်းငှာ မထိုက်၊ အသက်ထွက်၏၊ ထိုအမှုကို သင်သည် မပြုမကျင့်အပ်၊ တစ်သက်ပတ်လုံး ရှောင်ကြဉ်ရမည်။ (သီလသာလျှင် ရဟန်းအား အသက်မည်၏၊) [အာမ ဘန္တေ = ဦးထိပ်ရွက်ဆင်ပါသည်ဘုရား။]
ရဟန်းအဖြစ်သို့ ရောက်ပြီးသော ပုဂ္ဂိုလ်သည် သူတစ်ပါး၏ ပစ္စည်းကို အယုတ်သဖြင့် မြက် ဝါးခြမ်းမျှကိုသော်လည်း မခိုးယူအပ်၊ အညှာမှ ကြွေကျ သော ဖက်ရွက်ရော်သည် စိမ်းလန်းတစ်ဖန် ဖြစ်ပြန်ခြင်းငှာ မထိုက်သကဲ့သို့ ရွှေစင်တစ်မတ်တန်မျှ ခိုးယူမိသော ရဟန်းသည်လည်း ရဟန်းတစ်ဖန် ဖြစ်ပြန် ခြင်းငှာ မထိုက်၊ အသက်ထွက်၏၊ ထိုအမှုကို သင်သည် မပြုမကျင့်အပ်၊ တစ်သက်ပတ်လုံး ရှောင်ကြဉ်ရမည်။ [အာမ ဘန္တေ = ဦးထိပ်ရွက်ဆင်ပါသည် ဘုရား။]
ရဟန်းအဖြစ်သို့ ရောက်ပြီးသော ပုဂ္ဂိုလ်သည် သူ့အသက်ကို အယုတ်သဖြင့် ခြ, ပရွက်မျှကိုသော်လည်း မသတ်အပ်၊ ကွဲပြီးသော ကျောက်ခဲကြီးသည် စေ့စပ်တစ်ဖန် ဖြစ်ပြန်ခြင်းငှာ မထိုက်သကဲ့သို့ ကိုယ်ဝန်ကျစေရုံမျှ လူသတ်မိ သော ရဟန်းသည်လည်း ရဟန်းတစ်ဖန် ဖြစ်ပြန်ခြင်းငှာ မထိုက်၊ အသက် ထွက်၏၊ ထိုအမှုကို သင်သည် မပြုမကျင့်အပ်၊ တစ်သက်ပတ်လုံး ရှောင်ကြဉ် ရမည်။ [အာမ ဘန္တေ = ဦးထိပ်ရွက်ဆင်ပါသည်ဘုရား။]
ရဟန်းအဖြစ်သို့ ရောက်ပြီးသော ပုဂ္ဂိုလ်သည် စျာန်, မဂ်, ဖိုလ်, နိဗ္ဗာန် တရားကိုရ၏ ဟူသော စကားမျိုးကို မဆိုထားဘိ၊ အယုတ်သဖြင့် ဆိတ်ငြိမ်ရာ ကျောင်း၌ အလွန်မွေ့လျော်၏ဟူသော စကားမျှကိုသော်လည်း ဝါကြွား၍ မပြောမဆိုအပ်၊ လည်ဆစ်ပြတ်ပြီးသော ထန်းပင်သည် အညွန့်အညှောက် ပေါက်ရောက်တစ်ဖန် ဖြစ်ပြန်ခြင်းငှာ မထိုက်သကဲ့သို့ စျာန် မဂ် ဖိုလ် နိဗ္ဗာန် တရားကို ရ၏ဟု လိမ်လည်၍ လူဇာတ်ရှိသော သူအား ပြောဆိုမိသော ရဟန်းသည်လည်း ရဟန်းတစ်ဖန် ဖြစ်ပြန်ခြင်းငှာ မထိုက်၊ အသက်ထွက်၏၊ ထိုအမှုကို သင်သည် မပြုမကျင့်အပ်။ တစ်သက်ပတ်လုံး ရှောင်ကြဉ်ရမည်။ [အာမ ဘန္တေ = ဦးထိပ်ရွက်ဆင်ပါသည်ဘုရား။]
(ဤကား မပြုအပ်သော တရားလေးပါးတည်း ဟူ၍ မှတ်လေလော့။)
ဆရာ ခွင့်လွှတ်စကား မိန့်ကြားပုံ
ဥပဇ္ဈာယ်ဆရာ, ကမ္မဝါစာဆရာ, ဩဝါဒဆရာတို့၏ အပေါ်၌ ပြုသင့်ပြုထိုက်သော ဝတ်ကြီး ဝတ်ငယ်တို့ကို မပြုမူ၍ ချမ်းသာစွာ ပရိယတ်, ပဋိပတ် တရားတို့ကို ပွားများအားထုတ်၍ နေထိုင်လေ။
ရဟန်းသစ် ခွင့်လွှတ်စကား လျှောက်ကြားပုံ
ဥပဇ္ဈာယ်ဆရာ, ကမ္မဝါစာဆရာ, ဩဝါဒဆရာ ဖြစ်တော်မူကြသော အရှင် မြတ်တို့သည် သဒ္ဓိဝိဟာရိကတပည့်, အန္တေဝါသိကတပည့် ဖြစ်သော ဘုရားတပည့်တော်၏အပေါ်၌ ပြုသင့်ပြုထိုက်သော ဝတ်ကြီးဝတ်ငယ်တို့ကို မပြုကြမူ၍ ချမ်းသာသက်သက် ကြောင့်ကြမဲ့နေတော်မူကြပါဘုရား။
မှတ်ချက်။ ။ ယခုခေတ်၌ ဥပဇ္ဈာယ်တစ်ပါး၏ ရဟန်းလောင်းတစ်ပါးကို ကမ္မဝါစာဆရာ ၃-ပါး, ၃-ပါးထက် အများပင် တစ်ပြိုင်နက် ရွတ်ဆိုကြ၏၊ ထိုသို့ ရွတ်ဆိုရာ၌ အပြစ်မရှိသော်လည်း ပါဠိတော် အဋ္ဌကထာအတိုင်းကား မဟုတ်ချေ။ တစ်ပါး၏ အသံကို အခြားပုဂ္ဂိုလ်က ညီအောင်ညှိ၍ လိုက်နေရသဖြင့် ဌာန်ကရိုဏ်း မှန်အောင် သတိထားဖို့ လစ်ဟင်းဖွယ် ရှိ၏၊ တစ်ပါးက မပီလျှင် အခြားပုဂ္ဂိုလ်က ပီသောကြောင့် အကျိုးရသည် မဟုတ်ပါလော ဟူအံ့၊ ထိုသို့ ပီဖို့ဆိုလျှင် တစ်ပါးစီ ရွတ်ခြင်းက သာ၍ ပီစရာရှိ၏၊ အမှန်အားဖြင့် ရှေးခေတ်က ကမ္မဝါစာဆရာ တစ်ပါးတည်းသာ ရှိခဲ့ပါသည်။ [မဟာဝါဘာသာဋီကာ၊ ဂမိကာဒိနိဿယ ဝတ္ထုကထာ၊ မဟာခန္ဓကအဖွင့်၊ နှာ၊၂၇၁။] အလွန် မှန်၍ လိုက်နာအပ်ပေသည်။
သတိ။ ။ ဥပသမ္ပဒကံဆောင်ခြင်းကိစ္စ ပြီး၍ သိမ်မှ ကျောင်းသို့ ပြန်သော အခါ ရဟန်းသစ်ကို နောက်ဆုံး၌ တစ်ပါးတည်း ချန်မထားရန် သတိရှိတော်မူ ကြပါကုန်။
တစ်ပါးအတွက် ပြီးပြီ။
ဒွန်ဥပသမ္ပဒ ကံဆောင်ခန်း
[အနုဇာနာမိ ဘိက္ခဝေ ဒွေ တယော ဧကာနုဿာဝနေ ကာတုံ၊ တဉ္စ ခေါ ဧကေန ဥပဇ္ဈာယေန၊ န တွေဝ နာနုပဇ္ဈာယေန။
ဤသို့ခွင့်ပြုခြင်းအားလျော်စွာ ဒွန္ဒောပသမ္ပဒ ကံဆောင်ပုံကို ရေးသားအပ် ၏၊ ဥပဇ္ဈာယ်မတူလျှင် သီးခြား ဧကဝုစ်။]
(သုံးပါးအတွက်)
နမော တဿ ဘဂဝတော အရဟတော သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓဿ။
[ပုဗ္ဗကိစ္စ ရှစ်ပါး]
၁။ ဥပဇ္ဈာယ် ယူစေခြင်း - (မပြင်းမထန် သံမှန်ဆို)
ပထမံ ဥပဇ္ဈံ ဂါဟာပေတဗ္ဗော။ ။ သာမဏေရာ = ပဉ္စင်းလောင်း သာမဏေတို့။ ဥပသမ္ပဒါပေက္ခာ = ပဉ္စင်းလောင်းတို့ကို။ ပထမံ = ရှေးဦးစွာ။ ဥပဇ္ဈံ = အပြစ်ငယ် အပြစ်ကြီးကို ကပ်၍ရှုတတ်သော ဥပဇ္ဈာယ်ဆရာကို (ဝါ) အပြစ်ငယ် အပြစ်ကြီးကို ကပ်၍ ရှုခြင်းကို။ ဂါဟာပေတဗ္ဗော = ‘ဥပဇ္ဈာယော မေ ဘန္တေ ဟောဟိ’ဟု ရွတ်ဆိုစေ၍ ယူစေအပ်၏၊ ဣတိ = ဤသို့။ ဝစနတော = မြတ်စွာဘုရား ဟောကြားတော်မူခြင်းကြောင့်။ ဥပဇ္ဈံ = ဥပဇ္ဈာယ်ကို။ ဂဏှထ = ယူကြကုန်လော့။
ဥပဇ္ဈာယော မေ ဘန္တေ ဟောဟိ။ ဒုတိယမ္ပိ ...။ တတိယမ္ပိ ...။
အရှင်မြတ်ဘုရား ...သက်တော်ရှည်သော အရှင်မြတ်ဘုရားသည် ဘုရားတပည့်တော်၏ အပြစ်ငယ် အပြစ်ကြီးကို ကြည့်ရှုမပြတ် ဆုံးမတတ်သော ဥပဇ္ဈာယ်ဆရာသည် ဖြစ်တော်မူပါဘုရား။ [ကိုယ့်အတွက်ကိုယ် အသီးအသီး ဧကဝုစ်။]
ပါသာဒိကေန သမ္ပာဒေထ - ကြည်ညိုဖွယ် ဆောင်တတ်သော ကိုယ်အမူ အရာ နှုတ်အမူအရာအားဖြင့် သိက္ခာသုံးရပ် သာသနာတော်မြတ်ကို ပြည့်စုံကြ စေကုန်လော့ဟု ဥပဇ္ဈာယ်ဆရာက ဆို။
အာမ ဘန္တေ = အရှင်မြတ်ဘုရား ... ပြည့်စုံစေပါမည်ဘုရား။
အမည်မှည့်ခြင်း။ ။ ယခုအခါ ကမ္မဝါစာ ရွတ်ဖတ်ရာ၌ လွယ်ကူပါစေခြင်း အကျိုးငှာ ပဉ္စင်းလောင်းသုံးယောက်တို့တွင် တောင်ဘက်၌ နေသော ပဉ္စင်းလောင်းကို နာဂ၊ အလယ်၌ နေသော ပဉ္စင်းလောင်းကို ဒတ္တ၊ မြောက်ဘက်၌ နေသော ပဉ္စင်းလောင်းကို မိတ္တ ဟူ၍ မှည့်ပါ၏၊ ပဉ္စင်းလောင်းတို့က မိမိတို့၏ အမည်ကို နာဂ, ဒတ္တ, မိတ္တ ဟူ၍ ပထမ, ဒုတိယ, တတိယ အစဉ်အတိုင်း မှတ်ကြကုန်လော့။ သံဃာတော်မြတ်အပေါင်းကလည်း ပဉ္စင်းလောင်းတို့၏ အမည်ကို နာဂ, ဒတ္တ, မိတ္တ ဟူ၍ အစဉ်အတိုင်း မှတ်တော်မူပါ။ ဥပဇ္ဈာယ်ဆရာ (ဓမ္မရက္ခိတ ကျောင်းထိုင်ဘုန်းတော်ကြီး)ကို တိဿ ဟူ၍ မှည့်ပါ၏၊ ဥပဇ္ဈာယ် ဆရာက မိမိ၏ အမည်တော်ကို တိဿ ဟူ၍ မှတ်တော်မူပါ။ သံဃာတော် မြတ်အပေါင်းကလည်း ဥပဇ္ဈာယ်ဆရာ၏ အမည်တော်ကို တိဿ ဟူ၍ မှတ်တော်မူပါ။ ပဉ္စင်းလောင်းတို့ကလည်း မိမိတို့၏ ဥပဇ္ဈာယ်ဆရာ၏ အမည်တော် ကို တိဿ ဟူ၍ မှတ်ကြကုန်လော့။
၂။ သပိတ် သင်္ကန်း ပြောကြားခြင်း (မပြင်းမထန်)
ဥပဇ္ဈံ ဂါဟာပေတွာ ပတ္တစီဝရံ အာစိက္ခိတဗ္ဗံ။
ဥပဇ္ဈံ = ဥပဇ္ဈာယ်ကို။ ဂါဟာပေတွာ = ယူစေပြီး၍။ ပတ္တစီဝရံ = အဓိဋ္ဌာန် ဝိကပ္ပနာ လောက်သော ကိုယ်ပိုင်သပိတ် သင်္ကန်းကို။ အာစိက္ခိတဗ္ဗံ = ပြောကြား အပ်၏၊ ဣတိ = ဤသို့။ ဝစနတော = မြတ်စွာဘုရား ဟောကြားတော်မူခြင်း ကြောင့်။ အာစိက္ခိဿံ = ပြောကြားပေအံ့။
ဣမေ ဝေါ ပတ္တာ။ ဣမေ = ဤသပိတ်တို့သည်။ ဝေါ- တုမှာကံ = သင် ပဉ္စင်းလောင်းတို့၏၊ ပတ္တာ = သပိတ်တို့တည်း။ [အာမ ဘန္တေ။]
ဣမာ သံဃာဋိယော။ ဣမာ = ဤဒုကုဋ်သင်္ကန်းတို့သည်။ (ဣတ္ထိလိင် ဗဟုဝုစ်)။ ဝေါ- တုမှာကံ = သင်ပဉ္စင်းလောင်းတို့၏၊ သံဃာဋိယော = ဒုကုဋ်သင်္ကန်းတို့တည်း။ [အာမ ဘန္တေ။]
ဣမေ ဥတ္တရာသံဂါ။ ဣမေ = ဤကိုယ်ရုံသင်္ကန်းတို့သည်။ ဝေါ-တုမှာကံ = သင်ပဉ္စင်းလောင်းတို့၏၊ ဥတ္တရာသံဂါ = ကိုယ်ရုံသင်္ကန်းတို့တည်း။ [အာမ ဘန္တေ။]
ဣမေ အန္တရဝါသကာ။ ဣမေ = ဤခါးဝတ်သင်္ကန်းတို့သည်။ ဝေါ-တုမှာကံ = သင်ပဉ္စင်းလောင်းတို့၏၊ အန္တရဝါသကာ = ခါးဝတ်သင်္ကန်းတို့တည်း။ [အာမ ဘန္တေ။]
၃။ ဟတ္ထပါသ်မှ အပထုတ်၍ အနုသာသနဉတ်ထားခြင်း
(အပထုတ်ရာ၌ မပြင်းမထန်။)
ဂစ္ဆထ အမုမှိ ဩကာသေ တိဋ္ဌထ။ ဥပသမ္ပဒါပေက္ခာ = ပဉ္စင်းလောင်းတို့။ ပထမံ = ရှေးဦးစွာ။ ဧကမန္တံ = သင့်တင့်ရာအရပ် တစ်ခု၌။ အနုသာသိတွာ = ဆုံးမ၍။ ပစ္ဆာ = နောက်မှ။ သံဃမဇ္ဈေ = သံဃာ့အလယ်၌။ အန္တရာယိကေ = အန္တရာယ်ကို ပြုတတ်ကုန်သော။ ဓမ္မေ =သဘောတရားတို့ကို။ ပုစ္ဆိတုံ = မေးစစ်ခြင်းငှာ။ ဘဂဝတာ = မြတ်စွာဘုရားသည်။ အနုညာတံ = ခွင့်ပြုအပ်၏၊ တသ္မာ = ထို့ကြောင့်။ တုမှေ = သင်တို့သည်။ ဂစ္ဆထ = လက်အုပ်ချီကာ မျက်နှာ ရှေ့ထား နောက်ဆုတ်သွားကြကုန်လော့။ အမုမှိ ဩကာသေ = နှစ်တောင့်ထွာ ဟတ္ထပါသ် လွတ်လောက်ရာ ထိုအရပ်၌။ တိဋ္ဌထ = ကြည်ရွှင် မတ်တတ် ခြေစုံ သတ်၍ ရပ်နေကြကုန်လော့။
အနုသာသနဉတ်။ ။ သုဏာတု မေ ဘန္တေ သံဃော။ နာဂေါ စ ဒတ္တော စ မိတ္တော စ အာယသ္မတော တိဿဿ ဥပသမ္ပဒါပေက္ခာ။ ယဒိ သံဃဿ ပတ္တကလ္လံ၊ အဟံ နာဂံ စ ဒတ္တံ စ မိတ္တံ စ အနုသာသေယျံ။
၄။ ဆုံးမခြင်း (ဗဟုဝုစ်)
ဥပေသမ္ပဒါပေက္ခာ = ပဉ္စင်းလောင်းတို့။ တုမှေ = သင်တို့သည်။ သုဏာထ = နားစိုက်၍ ထောင်ကြကုန်လော့။ အယံ ကာလော = ဤအခါသည်။ ဝေါ-တုမှာကံ = သင်ပဉ္စင်းလောင်းတို့၏၊ သစ္စကာလော = မှန်သောစကားကိုသာ လျှောက်ဆိုရမည့်အခါတည်း။ ဘူတကာလော = ဟုတ်သည်ကိုသာ လျှောက်ဆိုရမည့် အခါတည်း။ ယံ = အကြင် အပြစ်နှင့် ဂုဏ် အလုံးစုံသော သဘောတရား သည်။ ဇာတံ = သင်တို့၏ ကိုယ်၌ ဖြစ်ပေါ်ထင်ရှား၏၊ တံ = ထိုသဘောတရား ကို။ သံဃမဇ္ဈေ = သံဃာ့အလယ်၌။ ပုစ္ဆန္တေ = မေးစစ်သည်ရှိသော် (ဝါ) မေးစစ်သောအခါ၌။ သန္တံ = ထင်ရှားရှိသည်ကို။ အတ္ထီတိ = ရှိပါသည်ဘုရား ဟူ၍။ ဝတ္တဗ္ဗံ = လျှောက်ထား ပြောဆိုရမည်။ အသန္တံ = ထင်ရှား မရှိသည်ကို။ နတ္ထီတိ = မရှိပါဘုရားဟူ၍။ ဝတ္တဗ္ဗံ = လျှောက်ထားပြောဆိုရမည်။ မာ ခေါ ဝိတ္ထထ = ရွံ့တီးရွံ့တွန့် မရှိကြကုန်လင့်။ မာ ခေါ မံကူ အဟောထ = မျက်နှာ မကြည်မသာ မဖြစ်ကုန်လင့်။ ဧဝံ = ဤဆိုလတ္တံ့သောနည်းဖြင့်။ တုမှေ = သင်တို့ကို။ ပုစ္ဆိဿန္တိ = သမ္မုတိရသော မထေရ်မြတ်တို့က မေးစစ်ကြကုန်လတ္တံ့။
၁။ ဥပသမ္ပဒါပေက္ခာ = ပဉ္စင်းလောင်းတို့။ ဝေါ- တုမှာကံ = သင်တို့အား(ဝါ) သင်တို့၌။ ကုဋ္ဌံ = နူနာလည်းကောင်း။ ဂဏ္ဍော = အသားထွတ် မြင်းဖုနာ လည်းကောင်း။ ကိလာသော = မကွဲမအက် ပြောက်ကျားသော အနူကွက် လည်းကောင်း။ သောသော = ချောင်းဆိုးနာလည်းကောင်း။ အပမာရော = သူရူးနာလည်းကောင်း။ ဣတိ ဧဝရူပါ = ဤသို့သဘောရှိကုန်သော။ အာဗာဓာ = အနာကြီး ၅- မျိုးတို့သည်။ သန္တိ = ရှိကုန်သလော။
၂။ မနုဿာ အတ္ထ = လူတို့ ဖြစ်ကြ၏လော။
၃။ ပုရိသာ အတ္ထ = ယောက်ျားတို့ ဖြစ်ကြ၏လော။
၄။ ဘူဇိဿာ အတ္ထ = ကျွန်လေးမျိုးတို့တွင် မပါဝင်ဘဲ တော်လှန်ကောင်း မြတ်သောသူတို့ ဖြစ်ကြ၏လော။
၅။ အနဏာ အတ္ထ = ကြွေးမြီကင်းသောသူတို့ ဖြစ်ကြ၏လော။
၆။ န အတ္ထ ရာဇဘဋာ = မင်းခစားယောက်ျားတို့ မဖြစ်ဘဲ ရှိကြ၏လော။
၇။ အနုညာတာ အတ္ထ မာတာပိတူဟိ = မိခင် ဖခင်တို့က ကျေကျေနပ်နပ် ခွင့်ပြုအပ်သောသူတို့ ဖြစ်ကြ၏လော။
၈။ ပရိပုဏ္ဏဝီသတိဝဿာ အတ္ထ = အသက်နှစ်ဆယ်ပြည့်သောသူတို့ ဖြစ်ကြ၏လော။
၉။ ပရိပုဏ္ဏံ ဝေါ ပတ္တစီဝရံ = သင်တို့အား (ဝါ) သင်တို့၌ သပိတ်သင်္ကန်း ပြည့်စုံ၏လော။
၁၀။ ကိန္နာမာ အတ္ထ = သင်တို့ အဘယ်အမည် ရှိကြသနည်း။
၁၁။ ကော နာမော ဝေါ ဥပဇ္ဈာယော = သင်တို့၏ ဥပဇ္ဈာယ်ဆရာသည် အဘယ်အမည်ရှိသနည်း။
ဣတိ ဧဝံ = ဤသို့။ ပုစ္ဆိဿန္တိ = သံဃာ့အလယ်၌ မေးစစ်ကုန်လတ္တံ့။ တဒါ = ထိုအခါ၌။ သန္တံ = ထင်ရှားရှိသည်ကို။ အတ္ထီတိ = ရှိပါသည်ဘုရားဟူ၍။ ဝတ္တဗ္ဗံ = လျှောက်ထားပြောဆိုရမည်။ အသန္တံ = ထင်ရှားမရှိသည်ကို။ နတ္ထီတိ = မရှိပါဘုရားဟူ၍။ ဝတ္တဗ္ဗံ = လျှောက်ထားပြောဆိုရမည်။
ဥပသမ္ပဒါပေက္ခာ = ပဉ္စင်းလောင်းတို့။ ဥပသမ္ပဒါပေက္ခဟိ = ပဉ္စင်းလောင်း တို့နှင့်။ ဧကတော = အတူတကွ။ န အာဂန္တဗ္ဗန္တိ စ = သံဃာ့အလယ်သို့ မလာ အပ်ဟူ၍လည်းကောင်း။ အနုသာသကေန = ဆုံးမတတ်သော ရဟန်းသည်။ ပထမတရံ = ရှေးဦးစွာ။ အာဂန္တွာ = သံဃာ့အလယ်သို့ လာ၍။ သံဃော = သံဃာကို။ ဉာပေတဗ္ဗောတိ စ = သိစေအပ်၏ဟူ၍လည်းကောင်း။ ဝစနတော = မြတ်စွာဘုရား ဟောကြားတော်မူခြင်းကြောင့်။ တုမှေ = သင်တို့သည်။ ဣဓေဝ = ဤနေရာ၌သာလျှင်။ တိဋ္ဌထ = ရပ်တည်၍ နေရစ်ကြဦးလော့။
၅။ ဩသာရဏဉတ်ထား၍ ခေါ်ခြင်း
သုဏာတု မေ ဘန္တေ သံဃော။ နာဂေါ စ ဒတ္တော စ မိတ္တော စ အာယသ္မတော တိဿဿ ဥပသမ္ပဒါပေက္ခာ၊ အနုသိဋ္ဌာ တေ မယာ။ ယဒိ သံဃဿ ပတ္တကလ္လံ၊ နာဂေါ စ ဒတ္တော စ မိတ္တော စ အာဂစ္ဆေယျုံ။ [‘အာဂစ္ဆထာ’တိ ဝတ္တဗ္ဗာ။]
၆။ ပဉ္စင်းအဖြစ်ကို တောင်းစေခြင်း
သံဃံ ဘန္တေ ဥပသမ္ပဒံ ယာစာမ။ ဥလ္လုမ္ပတု အမှေ ဘန္တေ သံဃော အနုကမ္ပံ ဥပါဒါယ။ ဒုတိယမ္ပိ ဘန္တေ သံဃံ ဥပသမ္ပဒံ။ ပ။ ဥပါဒါယ။ တတိယမ္ပိ ဘန္တေ သံဃံ ဥပသမ္ပဒံ။ ပ။ ဥပါဒါယ။
ဘန္တေ = အရှင်ဘုရားတို့။ မယံ = ဘုရားတပည့်တော်တို့သည်။ သံဃံ = သံဃာတော်မြတ်အပေါင်းကို။ ဥပသမ္ပဒံ = ရဟန်းပဉ္စင်းအဖြစ်ကို။ ယာစာမ = တောင်းပါကုန်၏၊ ဘန္တေ = အရှင်ဘုရားတို့။ သံဃော = သံဃာတော်မြတ် အ ပေါင်းသည်။ အမှေ = ဘုရားတပည့်တော်တို့ကို (ဝါ) ဘုရားတပည့်တော်တို့၏ အပေါ်၌။ အနုကမ္ပံ = အစဉ်သနားခြင်းကို။ ဥပါဒါယ = အကြောင်းပြု၍။ ဥလ္လုမ္ပတု-ဥဒ္ဓရတု-ပတိတ္ထပေတု = မည်းညစ်သော အကုသိုလ်အဖို့မှ ထစေ၍ ဖြူစင်သော ကုသိုလ်အဖို့၌ တည်အောင် ထားတော်မူပါဘုရား။ (ဝါ) ယုတ်နိမ့် သော ရှင်သာမဏေအဖြစ်မှ ထုတ်နုတ်၍ မြင့်မြတ်သာ ရဟန်းပဉ္စင်း အဖြစ်၌ တည်အောင် ထားတော်မူပါဘုရား။ (ဝါ) သံသရာတည်းဟူသော ဝဲဩဃ ရေအယဉ်မှ ဆယ်ယူ၍ နိဗ္ဗာန်တည်းဟူသော ကြည်းကုန်းထက်၌ တည်အောင် ထားတော်မူပါဘုရား။
၇။ ပုစ္ဆန သမ္မုတိဉတ်
သုဏာတု မေ ဘန္တေ သံဃော။ အယံ စ နာဂေါ အယံ စ ဒတ္ကော အယံ စ မိတ္တော အာယသ္မတော တိဿဿ ဥပသမ္ပဒါပေက္ခာ။ ယဒိ သံဃဿ ပတ္တကလ္လံ၊ အဟံ နာဂံ စ ဒတ္ကံ စ မိတ္တံ စ အန္တရာယိကေ ဓမ္မေ ပုစ္ဆေယျံ။
၈။ မေးစစ်ခြင်း
ဥပသမ္ပဒါပေက္ခာ = ပဉ္စင်းလောင်းတို့။ တုမှေ = သင်တို့သည်။ သုဏာထ = နားစိုက်၍ ထောင်ကြကုန်လော့။ အယံ ကာလော = ဤအခါသည်။ ဝေါ- တုမှာကံ = သင်ပဉ္စင်းလောင်းတို့၏၊ သစ္စကာလော = မှန်သော စကားကိုသာ လျှောက်ဆိုရမည့် အခါတည်း။ ဘူတကာလော = ဟုတ်သည်ကိုသာ လျှောက်ဆို ရမည့် အခါတည်း။ ယံ = အကြင် အပြစ်နှင့် ဂုဏ် အလုံးစုံသော သဘောတရားသည်။ ဇာတံ = သင်တို့၏ ကိုယ်၌ ဖြစ်ပေါ်ထင်ရှား၏၊ တံ = ထိုသဘောတရား ကို။ အဟံ = သမ္မုတိရသော ငါသည်။ ပုစ္ဆာမိ = မေးစစ်အံ့။ သန္တံ = ထင်ရှားရှိ သည်ကို။ အတ္ထီတိ = ရှိပါသည်ဘုရား ဟူ၍။ ဝတ္တဗ္ဗံ = လျှောက်ထား ပြောဆိုရမည်။ အသန္တံ = ထင်ရှား မရှိသည်ကို။ နတ္ထီတိ = မရှိပါဘုရားဟူ၍။ ဝတ္တဗ္ဗံ = လျှောက်ထား ပြောဆိုရမည်။ (ဝါ) လျှောက်ထား ပြောဆိုလော့။
မှတ်ချက်။ ။ အမေး၌ ဗဟုဝုစ်ဖြင့် ပေါင်းမေးသော်လည်း ကိုယ့်အတွက် ကိုယ် အသီးအသီး ဧကဝုစ်ဖြင့် ဖြေစေအပ်၏၊
၁။ ဥပသမ္ပဒါပေက္ခာ = ပဉ္စင်းလောင်းတို့။ ဝေါ-တုမှာကံ = သင်တို့အား (ဝါ) သင်တို့၌။ ကုဋ္ဌံ = နူနာလည်းကောင်း။ ဂဏ္ဍော = အသားထွတ် မြင်းဖုနာ လည်းကောင်း။ ကိလာသော = မကွဲမအက် ပြောက်ကျားသော အနူကွက် လည်းကောင်း။ သောသော = ချောင်းဆိုးနာလည်းကောင်း။ အပမာရော = သူရူးနာလည်းကောင်း။ ဣတိ- ဧဝရူပါ = ဤသို့သဘောရှိကုန်သော။ အာဗာဓာ = အနာကြီး ငါးမျိုးတို့သည်။ သန္တိ = ရှိကုန်သလော။ န သန္တိ ဘန္တေ = မရှိကုန်ပါဘုရား။]
၂။ မနုဿာ = လူတို့သည်။ အတ္ထ = ဖြစ်ကုန်၏လော။ အာမ ဘန္တေ = လူ ဖြစ်ပါသည်ဘုရား။]
၃။ ပုရိသာ = ယောက်ျားတို့သည်။ အတ္ထ = ဖြစ်ကုန်၏လော။ အာမ ဘန္တေ = ယောက်ျား ဖြစ်ပါသည်ဘုရား။]
၄။ ဘူဇိဿာ = အန္တောဇာတစသော ကျွန်လေးမျိုးတို့တွင် မပါဝင်ဘဲ တော်လှန်ကောင်းမြတ်သော သူတို့သည်။ အတ္ထ = ဖြစ်ကုန်၏လော။ အာမ ဘန္တေ = တော်လှန်ကောင်းမြတ်သောသူ ဖြစ်ပါသည်ဘုရား။]
၅။ အနဏာ = ကြွေးမြီကင်းသော သူတို့သည်။ အတ္ထ = ဖြစ်ကုန်၏လော။ အာမ ဘန္တေ = ကြွေးမြီကင်းသောသူ ဖြစ်ပါသည်ဘုရား။]
၆။ ရာဇဘဋာ = မင်းခစား ယောက်ျားတို့သည်။ န အတ္ထ = မဖြစ်ဘဲ ရှိကုန် ၏လော။ အာမ ဘန္တေ = မင်းခစားယောက်ျားတို့ မဖြစ်ပါဘုရား။]
၇။ မာတာပိတူဟိ = မိခင်ဖခင်တို့သည်။ အနုညာတာ = ကျေကျေနပ်နပ် ခွင့်လွှတ်အပ်သော သူတို့သည်။ အတ္ထ = ဖြစ်ကုန်၏လော။ အာမ ဘန္တေ = ခွင့်လွှတ်အပ်သောသူဖြစ်ပါသည်ဘုရား။]
၈။ ပရိပုဏ္ဏဝီသတိဝဿာ = အသက်နှစ်ဆယ် ပြည့်သောသူတို့သည်။ အတ္ထ = ဖြစ်၏လော။ အာမ ဘန္တေ = အသက်နှစ်ဆယ် ပြည့်သောသူ ဖြစ်ပါ သည်ဘုရား။]
၉။ ဝေါ- တုမှာကံ = သင်တို့အား (ဝါ) သင်တို့၌။ ပတ္တစီဝရံ = သပိတ် သင်္ကန်းသည်။ ပရိပုဏ္ဏံ = ပြည့်စုံ၏လော။ အာမ ဘန္တေ = ပြည့်စုံပါသည် ဘုရား။]
၁၀။ တုမှေ = သင်တို့သည်။ ကိန္နာမာ = အဘယ်အမည်ရှိကြသည်။ အတ္ထ = ဖြစ်ကုန်သနည်း။
အဟံ ဘန္တေ နာဂေါ နာမ။ ဘန္တေ = အရှင်ဘုရား။ အဟံ = ဘုရား တပည့်တော်သည်။ နာဂေါ နာမ = နာဂ အမည်ရှိပါသည် ဘုရား။
အဟံ ဘန္တေ ဒတ္တော နာမ။ ဘန္တေ = အရှင်ဘုရား။ အဟံ = ဘုရား တပည့်တော်သည်။ ဒတ္တော နာမ = ဒတ္တ အမည်ရှိပါသည်ဘုရား။
အဟံ ဘန္တေ မိတ္တော နာမ။ ဘန္တေ = အရှင်ဘုရား။ အဟံ = ဘုရား တပည့်တော်သည်။ မိတ္တော နာမ = မိတ္တ အမည်ရှိပါသည် ဘုရား။
၁၁။ ဝေါ- တုမှာကံ = သင်တို့၏၊ ဥပဇ္ဈာယော = ဥပဇ္ဈာယ်ဆရာသည်။ ကော နာမော = အဘယ်အမည်ရှိသနည်း။ [ဥပဇ္ဈာယော မေ ဘန္တေ အာယသ္မာ တိဿတ္ထေရော နာမ။ ဘန္တေ = အရှင်ဘုရား။ မေ = ဘုရားတပည့်တော်၏၊ ဥပဇ္ဈာယော = ဥပဇ္ဈာယ်ဆရာသည်။ အာယသ္မာ = သက်တော်ရှည်သော။ တိဿတ္ထေရော နာမ = တိဿမထေရ် အမည် ရှိပါသည်ဘုရား။]
ပုဗ္ဗကိစ္စ ၈-ပါး ပြီးပြီ။
ဥပသမ္ပဒ ကမ္မဝါစာ
အမည် ထပ်ကြားခြင်း။ ။ သင်တို့၏ အမည်ကို နာဂ, ဒတ္တ, မိတ္တဟု အစဉ်အတိုင်း မှတ်ကြ၊ သင်တို့၏ ဥပဇ္ဈာယ်ဆရာကို အရှင်တိဿဟူ၍ မှတ်ကြ၊ ငါမှစ၍ ကမ္မဝါစာရွတ်ဖတ်သော အရှင်မြတ်တို့ကို ကမ္မဝါစာဆရာတို့ ဟူ၍ မှတ်ကြ။ ဥပဇ္ဈာယ်ဆရာ ကမ္မဝါစာဆရာတို့နှင့်တကွ စည်းဝေးလာရောက် ကြသော သံဃာ ( —- ပါး) အပေါင်းကို ကာရကသံဃာတော်အပေါင်းဟူ၍ မှတ်ကြ။
နမော တဿ ဘဂဝတော အရဟတော သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓဿ။
သုဏာတု မေ ဘန္တေ သံဃော။ အယံ စ နာဂေါ အယံ စ ဒတ္တော အယံ စ မိတ္တော အာယသ္မတော တိဿဿ ဥပသမ္ပဒါပေက္ခာ။ ပရိသုဒ္ဓါ အန္တရာယိကေဟိ ဓမ္မေဟိ။ ပရိပုဏ္ဏိမေသံ ပတ္တစီဝရံ။ နာဂေါ စ ဒတ္တော စ မိတ္တော စ သံဃံ ဥပသမ္ပဒံ ယာစန္တိ အာယသ္မတာ တိဿေန ဥပဇ္ဈာယေန။ ယဒိ သံဃဿ ပတ္တကလ္လံ၊ သံဃော နာဂံ စ ဒတ္တံ စ မိတ္တံ စ ဥပသမ္ပာဒေယျ အာယသ္မတာ တိဿေန ဥပဇ္ဈာယေန။ ဧသာ ဉတ္တိ။
သုဏာတု မေ ဘန္တေ သံဃော။ အယံ စ နာဂေါ အယံ စ ဒတ္တော အယံ စ မိတ္တော အာယသ္မတော တိဿဿ ဥပသမ္ပဒါပေက္ခာ။ ပရိသုဒ္ဓါ အန္တရာယိကေဟိ ဓမ္မေဟိ။ ပရိပုဏ္ဏိမေသံ ပတ္တစီဝရံ။ နာဂေါ စ ဒတ္တော စ မိတ္တော စ သံဃံ ဥပသမ္ပဒံ ယာစန္တိ အာယသ္မတာ တိဿေန ဥပဇ္ဈာယေန။ သံဃော နာဂံ စ ဒတ္တံ စ မိတ္တံ စ ဥပသမ္ပာဒေတိ အာယသ္မတာ တိဿေန ဥပဇ္ဈာယေန။ ယဿာယသ္မတော ခမတိ နာဂဿ စ ဒတ္တဿ စ မိတ္တဿ စ ဥပသမ္ပဒါ အာယသ္မတာ တိဿေန ဥပဇ္ဈာယေန၊ သော တုဏှဿ။ ယဿ နက္ခမတိ၊ သော ဘာသေယျ။
ဒုတိယမ္ပိ ဧတမတ္ထံ ဝဒါမိ။ သုဏာတု မေ။ ပ။ သော ဘာသေယျ။
တတိယမ္ပိ ဧတမတ္ထံ ဝဒါမိ။ သုဏာတု မေ။ ပ။ သော ဘာသေယျ။
ဥပသမ္ပန္နာ သံဃေန နာဂေါ စ ဒတ္တော စ မိတ္တော စ အာယသ္မတာ တိဿေန ဥပဇ္ဈာယေန။ ခမတိ သံဃဿ၊ တသ္မာ တုဏှီ၊ ဧဝမေတံ ဓာရယာမိ။
မှတ်ချက်။ ။ ဩဝါဒပြုခြင်း စသည်တို့မှာ ရှေး တစ်ပါးအတွက်၌ ပြထား သည့်အတိုင်းပင် ဖြစ်သည်။
သတိ။ ။ “ရဟန်းတို့ သမ္မုတိမရသော ရဟန်းသည်လည်းကောင်း၊ ကျွမ်းကျင်လိမ္မာခြင်း မရှိသော ရဟန်းသည်လည်းကောင်း မဆုံးမအပ်၊ ဆုံးမ သော ရဟန်းအား ဒုက္ကဋ်အာပတ်သင့်၏”ဟု မိန့်တော်မူ၏၊
ရှင်, ရဟန်း မပြုထိုက်သူ သုံးကျိပ်နှစ်ယောက်
၁။ လက်ပြတ်သောသူ၊
၂။ ခြေပြတ်သောသူ၊
၃။ လက် ခြေ ပြတ်သောသူ၊
၄။ နားပြတ်သောသူ၊
၅။ နှာခေါင်းပြတ်သောသူ၊
၆။ နား နှာခေါင်းပြတ်သောသူ၊
၇။ ခြေချောင်း လက်ချောင်းပြတ်သော သူ၊
၈။ ခြေမ လက်မ ပြတ်သောသူ၊
၉။ အကြောမ ပြတ်သောသူ၊
၁၀။ ခြေချောင်း လက်ချောင်း ပူးနေသောသူ၊
၁၁။ ကုန်းသောသူ၊
၁၂။ ပုကွသောသူ၊
၁၃။ လည်ပင်းကြီးနာ ရှိသောသူ၊
၁၄။ သံပူကပ်၍ တံဆိပ်ခတ်ထားသောသူ၊
၁၅။ ကြိမ်ဒဏ်ပေးခံရသောသူ၊
၁၆။ တွေ့ရာအရပ်၌ ‘သတ်’ဟူ၍ ကြော်ငြာထားသောသူ၊
၁၇။ ခြေထိုင်းသောသူ၊
၁၈။ အနာဆိုး ရှိသောသူ၊
၁၉။ အသွင်ချို့တဲ့သဖြင့် ပရိသတ်ကို ဖျက်ဆီးသောသူ၊
၂၀။ မျက်စိတစ်ဘက် ကန်းသောသူ၊
၂၁။ လက်ခြေကောက်သောသူ၊
၂၂။ ခွင်သောသူ၊
၂၃။ ဖက်သကပ်နာစွဲ ‘ကိုယ်တစ်ခြမ်းသေသော’သူ၊
၂၄။ ‘အသွား’ ဆွံ့သောသူ၊
၂၅။ အိုမင်းမစွမ်းသောသူ၊
၂၆။ မျက်စိနှစ်ဘက် ကန်းသောသူ၊
၂၇။ ‘စကားဆွံ့’ အသောသူ၊
၂၈။ နားပင်းသောသူ၊
၂၉။ ကန်းလည်းကန်း အလည်းအ, သောသူ၊
၃၀။ ကန်းလည်းကန်း နားလည်းပင်းသောသူ၊
၃၁။ အ, လည်းအ နားလည်းပင်းသောသူ၊
၃၂။ ကန်းလည်းကန်း အလည်းအ, နားလည်းပင်းသောသူ —
ဤသုံးကျိပ် နှစ်ယောက်တို့ကို ရှင်ရဟန်းပြုပေးအံ့၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ်သင့်၏၊ [ပဋိသန္ဓေနှင့်တကွ အသက်နှစ်ဆယ် မပြည့်သူ, ပါရာဇိကသို့ ရောက်သူ, ပဏ္ဍုက် စသော အဘဗ္ဗပုဂ္ဂိုလ် တစ်ကျိပ်တစ်ယောက်၊ ဤ ၁၃-ယောက်သည် ရဟန်းပြု ပေးသော်လည်း ရဟန်း မဖြစ်၊ ကြွင်းသော လက်ပြတ်သောသူ စသည်တို့ကား ရဟန်းဖြစ်ကုန်၏၊ ပြုပေးသော သံဃာ အာပတ်မလွတ်။]
ပညတ်တော်မူပုံ။ ။ “ရဟန်းတို့ ...ငှားရမ်းသော သပိတ် သင်္ကန်းတို့ဖြင့် ပဉ္စင်းခံမပေးအပ်၊ ပဉ္စင်းခံပေးသော ရဟန်းအား ဒုက္ကဋ်အာပတ်သင့်၏”ဟု မိန့်တော်မူ၏၊ [သို့မိန့်ဆိုတော်မူထားရကား - ဒုလ္လဘရဟန်း အဖြစ်ကို စုပေါင်း၍ ခံကြရာ၌လည်း အခြားသီးသန့် ပဉ္စင်းခံ အလှူ၌ကဲ့သို့ ပဉ္စင်းလောင်းတစ်ပါးလျှင် ကိုယ်ပိုင်သပိတ်တစ်လုံးနှင့် သင်္ကန်းသုံးထည်စီ ရှိစေရမည်။ ပဉ္စင်းလောင်းဦးရေ များ၍ အထူးသဖြင့် သပိတ်နှင့် ဒုကုဋ်သင်္ကန်းများ မပြည့်စုံဘဲ ရှိတတ်ကြသည်။ ထိုသို့ ဖြစ်သောအခါ ရှေးဦးစွာ ရဟန်းအဖြစ်ကို ခံယူပြီးသော ထိုရဟန်းသစ် တို့ထံမှ သပိတ်နှင့် ဒုကုဋ်သင်္ကန်းတို့ကို ယူ၍ နောက်ပဉ္စင်းလောင်းများအတွက် ဖြည့်စွက်သုံးစွဲခြင်းသည် ငှားရမ်းသော သပိတ်သင်္ကန်းတို့ဖြင့် ပဉ္စင်းခံပေးရာ ရောက်သည် ဟူ၍ ဆိုအပ်၏၊ ထို့ကြောင့် ဒုက္ကဋ်အာပတ်မှ မလွတ်ဟု သတိရှိတော်မူကြပါကုန်။]
အမှာ။ ။ သာမဏေတို့ကို ရဟန်းခံမည်ရှိသောအခါ၌လည်း ဥပဇ္ဈာယ် အင်္ဂါ, နိဿယည်းအင်္ဂါနှင့် ပြည့်စုံသော ဆရာထံ အပ်နှံ၍ ပြုရာ၏၊ ကမ္မဝါစာကို ဌာန်, ကရိုဏ်းမှန်စွာနှင့် နေရာတကျ ဖတ်တတ်သော ဆရာကို ရှာကြံ ပင့်ဆောင် ရာ၏၊ ကုသိုလ်ပါရမီ အစအန ကောင်းသော ရဟန်းလောင်းများ ဖြစ်ခဲ့လျှင် တော်ကာလျော်ကာ ဥပဇ္ဈာယ်, တော်ကာလျော်ကာ ကမ္မဝါဆရာနှင့် မပြီးသင့်။ မလွဲသာ၍ ပြီးခဲ့ရလျှင်လည်း ဆရာကောင်းများထံမှာ အမြန်ထပ်ရမည်။
‘ဒဠှီကမ္မ’ ဖြစ်စေခြင်းငှာ ၁၀-ဝါ မရမီအတွင်း၌ ဆရာကောင်း အမျိုးမျိုး တို့နှင့် အကြိမ်ကြိမ်အခါခါ ရဟန်းထပ်ခြင်းသည် အလွန်ကောင်းမြတ်သော အမှု ဖြစ်ပေ၏၊ [ကျေးဇူးရှင် လယ်တီဆရာတော်ဘုရား၏ တပည့်တပန်းများမှာ ၃-ကြိမ်အောက် မနည်း ထပ်ရိုးပြုကြသည်။]
ရခဲခြင်း ၄-ပါး
လူတို့၌ ရခဲခြင်း ၄-ပါး ရှိသည်။ ၎င်းတို့ကား --
၁။ လူ့အဖြစ်ကို ရခဲခြင်း၊
၂။ ဘုရားပွင့်သော ကာလကို ကြုံခဲခြင်း၊
၃။ သဒ္ဓါတရားနှင့် ပြည့်စုံခဲခြင်း၊
၄။ ရဟန်းအဖြစ်ကို ရခဲခြင်းတို့တည်း။
လူ့အဖြစ်ကို ရခဲ၏၊ ဘုရားပွင့်တော်မူသောအခါနှင့်လည်း ကြုံကြိုက်ခဲ၏၊ ထိုထက် ရှင်အဖြစ်, ရဟန်းအဖြစ်ကို ရခဲ၏၊ ထို့ကြောင့် မိမိကိုယ်တိုင်သော်လည်း ရှင်ပြု, ရဟန်းခံရာ၏၊ ရှင်ဒကာ, ရဟန်းဒကာခံ၍ သူတစ်ပါးကိုလည်း ပြုလုပ်စေ ရာ၏၊ ရှင်ဒကာ, ရဟန်းဒကာ ပြုလုပ်ရသည့်အတွက် သာသနာတော်နှင့် ဆွေမျိုးတော်နေသဖြင့် သာသနဒါယာဒ ဖြစ်ပြီးလျှင် မိမိသန္တာန်၌ ကုသိုလ်တရား အလွန်တိုးပွား၏၊ ထို့ကြောင့် သာသနဒါယာဒ ဖြစ်အောင် ပြုကြကုန်ရာ၏၊
ရဟန်းပြုမှု ၃-မျိုး
ဤသာသနာတော်၌ ရဟန်းပြုကြမှုသည် —
၁။ တစ်စုံတစ်ခုသော ဘေးကြောင့် ပြုမှု၊
၂။ လူ့အဖြစ်နှင့် နေလျှင် ဆင်းရဲမည် စိုး၍ အသက်မွေးဝမ်းကျောင်းအနေနှင့် ပြုမှု၊
၃။ သံသရာဘေးကို ကြောက်သဖြင့် သံသရာဝဋ်မှ လွတ်မြောက်ရန် သိက္ခာ ၃-ပါးကို အားထုတ်လို၍ သဒ္ဓါပဗ္ဗဇ္ဇိတ အနေနှင့် ပြုမှု ဟူ၍ ၃-မျိုး ရှိ၏၊
ထိုတွင် သဒ္ဓါပဗ္ဗဇ္ဇိတကို ရည်၍ “သိက္ခာလိုလား၊ မျိုးကောင်းသား၊ ကျိုးများ ပေးဖို့ရာ”ဟူသော သံပေါက်ကို ဆရာတို့ စပ်ဆိုလေသည်။ [ထို့ကြောင့် ဝမ်းရေးအတွက် မဟုတ်၊ ကုသိုလ်ရေးအတွက် ရဟန်းဘောင်သို့ ကူးသည်ဟူသော စေတနာနှင့် အညီ ဝိနည်းသိက္ခာပုဒ်ကို မယိုယွင်းအောင် ထိန်းသိမ်းစောင့် ရှောက်ရာသည်။]
သတိပေးချက်။ ။ “အိုပြီ မလုပ်စားနိုင်မဲ့ (မည့်)တူတူ ဘုန်းကြီးလုပ်လိုက် ပါတော့လား”ဟု တိုက်တွန်း ပြောဆိုလေ့ရှိကြ၏၊ ဤစကားမှာ သာသနာတော် ကိုလည်း မလေးစားရာကျသည်၊ လက်ရှိဘုန်းကြီးများ၏ ဂုဏ်သိက္ခာကိုလည်း ပုတ်ခတ်ရာရောက်သည်။ အဘယ်ကြောင့်ဆိုသော် ဤစကား၏ အဓိပ္ပာယ်မှာ ယခုလက်ရှိ ဘုန်းကြီးများသည် ဝမ်းရေးအတွက်ကြောင့် ဘုန်းကြီးလုပ်နေကြသည်ဟု ပြောရာ ရောက်သောကြောင့်တည်း။
ရဟန်းတော်များ၏ အဆင့်အတန်းမှာ တစ်နေ့တခြား နိမ့်ကျနေသည့် အထဲမှ ဝမ်းရေးအတွက် ရဟန်းပြုကြပါမူ သာသနာတော်သည် နစ်မြုပ်ပျက်စီး ဖို့ရန်သာ ရှိပေတော့သည်။ သို့ဖြစ်၍ ဝမ်းရေးအတွက်နှင့် ဆိုလျှင် ကြီးသည်ဖြစ်စေ၊ ငယ်သည်ဖြစ်စေ မည်သူ့ကိုမှ သာသနာ့ဘောင်သို့ သွတ်သွင်းချီးမြှင့်ရန် မသင့်ပေ။
ရဟန်းခံခြင်း အစီအစဉ် ပြီးပြီ။