ဝိနည်းပဒေသာသင်တန်း/သေခိယ၏ အဓိပ္ပာယ်
သေခိယ၏ အဓိပ္ပာယ်
သေခိယသိက္ခာပုဒ်များသည် မိန့်တော်မူသည့်အတိုင်း နားလည်အောင် သင်ထိုက်၊ သိလျှင်လည်း ကျင့်ထိုက်၊ ကျင့်မိအောင်လည်း သတိထား၍ ကြိုးစားထိုက်သောကြောင့် သိက္ခာ = သင်ခြင်း, ကျင့်ခြင်း, အားထုတ်ခြင်းကို။ ကရဏီယာ = ပြုအပ် ပြုထိုက်၏ဟု ဟောတော်မူသည်။ သိက္ခိတဗ္ဗာတိ သေခိယာဟု ဝိဂြိုဟ်ပြု။
စတ္တာရော ပါရာဇိကာ ဓမ္မာစသည်ကဲ့သို့ ပဉ္စသတ္တတိ သေခိယာ ဓမ္မာ ဟု သင်္ချာသတ်မှတ် မဟောကြားခြင်းမှာ စူဠဝါ ဝတ္တခန္ဓက ပါဠိတော်ဝယ် အာဂန္တုကဝတ်, အာဝါသိကဝတ် စသည်ဖြင့် ကျင့်ဝတ်များစွာ ရှိသေး၏၊ ထိုကျင့်ဝတ်များလည်း သေခိယများပင် ဖြစ်သောကြောင့် ဤဒွေမာတိကာ၌ ပြထားသော သေခိယများဖြင့် မကုန်သေးရကား ပဉ္စသတ္တတိ (၇၅)ပါးဟု ပိုင်းခြားကန့်သတ် ဂဏန်းမဖြတ်ဘဲ ရှိရလေသည်။
ဒုက္ကဋ်အာပတ်ဟု သတ်မှတ်
သိက္ခာပုဒ်ကို လွန်ကျူးရာ၌ မည်သည့် အာပတ်သင့်စေဟု သိက္ခာပုဒ်လာ ပါဠိတော်ဖြင့် မသိအပ်သော်လည်း ထိုသိက္ခာပုဒ်ကို အကျယ်ဝေဖန်တော်မူရာ ပဒဘာဇနီ၌ အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿဟု ဟောတော်မူခြင်းကြောင့် အလုံးစုံသော သေခိယသိက္ခာပုဒ်တို့၌ မရိုမသေ ပြုကျင့်သော် ဒုက္ကဋ်အာပတ်သင့်ကြောင်း သိနိုင်၏၊
ဤသို့ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်လျှင် အဘယ်ကြောင့် “ယော ပန ဘိက္ခု ဩလမ္ဗန္တော နိဝါသေယျ ဒုက္ကဋံ”ဟု အာပတ် အမည်တပ်၍ မဟောအပ်ပါသနည်းဟူမူ ဤသေခိယသိက္ခာပုဒ်များ၏ စာရိတ္တဝိနည်း ဖြစ်ခြင်းကို ပြတော်မူလိုသောကြောင့် ဒုက္ကဋ်အာပတ် အမည်တပ်၍ ပညတ်တော်မမူပါ။
မကျင့်သော် အပြစ်၊ ကျင့်သော် အကျိုး
စာရိတ္တဝိနည်း-ဟူသည် ကျင့်ရမည့်ကျင့်ဝတ်ကို ခေါ်သည်။ ထိုကျင့်ဝတ်ကို မသိ၍ဖြစ်စေ သတိမေ့၍ဖြစ်စေ လွန်ကျူးလိုသော စေတနာမရှိ၍ဖြစ်စေ မကျင့်မိလျှင် အပြစ်မရှိ၊ သိလျက်နှင့် မရိုမသေပြုပြီး မကျင့်သော်ကား ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်သည်။ သိ၍ ကျင့်လျှင်ကား ကုသိုလ်ဖြစ်ခြင်း အကျိုးရ၏၊
ဒုက္ကဋ်အာပတ်ဟု ပညတ်တော်မမူရခြင်း
ဒုက္ကဋ်အာပတ်ဟု အတိအလင်း တပ်ထားလျှင် မသိ၍ မကျင့်သူပါ အာပတ်သင့်ဖွယ်ရာ ရှိသော ဝါရိတ္တသိက္ခာပုဒ်များ ဖြစ်ရာ၏၊ ဤကဲ့သို့ ဝါရိတ္တ မဟုတ်၊ စာရိတ္တဝိနည်းဖြစ်ကြောင်း ပြတော်မူလိုသောကြောင့် ဒုက္ကဋံဟု အာပတ်တပ်၍ ပညတ်တော်မမူခြင်း ဖြစ်သည်။
(ဆောင်) စာရိတ္တ ဝိနယ၊ ဖြစ်ကြောင်းပြဖို့၊ ရှေးက ဖော်ထုတ်၊ သိက္ခာပုဒ်များ၊ ကဲ့အလားသို့၊ ထင်ရှား အာပတ်၊ တိုက်ရိုက်တပ်၊ ပညတ်တော်မမူ။