အတ္တနောပုဗ္ဗကမ္မဝတ္ထုဂါထာ
၂၁-ပကိဏ္ဏကဝဂ်
၁-အတ္တနောပုဗ္ဗကမ္မဝတ္ထုပါဠိဂါထာ
စဇေ မတ္တာသုခံ ဓီရော, သမ္ပဿံ ဝိပုလံ သုခံ။
မတ္တာသုခပရိစ္စာဂါ၊ အတိုင်းအရှည်ရှိစွာ, ချမ်းသာအငယ်စား, စွန့်ပယ်ရှား ခြင်းကြောင့်။၁ ဝိပုလံ၊ ကြီးကျယ်မွန်မြတ်သော။ သုခံ၊ နိဗ္ဗာန်ချမ်းသာကို။ စေ ပဿေ (စေ ပဿေယျ)၊ အကယ်၍ မြင်အံ့။ (ဧဝံ သတိ၊ ဤသို့ မြင်လသော်။) ဝိပုလံ၊ ကြီးကျယ် မွန်မြတ်သော။ သုခံ၊ နိဗ္ဗာန်ချမ်းသာကို။ သမ္ပဿံ (သမ္ပဿန္တော)၊ ကောင်းစွာမြင်သော။ ဓီရော၊ ပညာရှိသည်။ မတ္တာသုခံ၊ အတိုင်းအရှည်ရှိ, သေးငယ်သည့်ချမ်းသာကို။ စဇေ (စဇေယျ)၊ စွန့်လွှတ်ရာ၏။၁ (ပါ-၂၉၀)
၁။မတ္တာသုခပရိစ္စာဂါ။ ။ “ပမာဏယုတ္တကံ”ဟူသော အဖွင့်အရ မတ္တသဒ္ဒါ ပမာဏ အနက်ဟောတည်း၊ “မီယတေတိ မတ္တာ(သီ၊ဋီ၊သစ်၊၁၊၂၃၁)၊ မီယတေ ဧတာယာတိ မတ္တာ၊ [မာ '+တ၊-ထောမ၊ သီဘာ၊၁၊၃၅၃။] မာနံ(နှိုင်းယှဉ်ခြင်း) မတ္တာ၊ [မာ+အတ္တ၊-မောဂ်-၇၊၈၁။] မတ္တာ+ ဧတဿ အတ္ထီတိ မတ္တံ(ဒီ၊ဋီ၊၃, ၅)၊ မတ္တဉ္စ+တံ+သုခဉ္စာတိ မတ္တာသုခံ၊ ဆန်းကြောင့် တ္တ၌ ဒီဃပြု၊ (တစ်နည်း) မတ္တာယ+ယုတ္တံ+သုခံ မတ္တာသုခံ(အတိုင်းအရှည်နှင့် ယှဉ်သောချမ်းသာ)၊ ပရိစ္စဇနံ ပရိစ္စာဂေါ၊ မတ္တာသုခဿ+ပရိစ္စာဂေါ မတ္တာသုခပရိစ္စာဂေါ”ဟု ပြု။
တစ်နည်း။ ။ “ပရိတ္တသုခံ”ဟူသော အဖွင့်အရ မတ္တာသဒ္ဒါ အပ္ပကအနက်ဟု တစ်နည်း ကြံ၍ “မတ္တာ စ+သာ+သုခဉ္စာတိ မတ္တာသုခံ(အနည်းငယ်သော ချမ်းသာ)”ဟု ပြုကာ ရှေ့နည်း အတိုင်း ဆက်တွဲပါ။
ဝိဘတ်, အနက်။ ။ “ပရိစ္စာဂေန”ဟု ဖွင့်သဖြင့် မတ္တာသုခပရိစ္စာဂါ၌ ပဉ္စမီဝိဘတ် သည် တတိယာ(ဟိတ်)အနက်တည်း၊ (တစ်နည်း)ကာရဏအနက်တည်း၊ (တစ်နည်း) “နာ အာ”ဟူသော ဝိနာဓိကာရယောဂဝိဘာဂဖြင့် နာဝိဘတ်ကို အာပြု။
နီတိသုတ္တ-၁၂၅။ ။ ထို၌ “မတ္တာ+သုခပရိစ္စာဂါ”ဟု ဝါကျယူ၍ မတ္တာ၌ သ္မာဝိဘတ် ဟု ဆို၏၊ ထိုအလို “မတ္တာ+ဧတဿ အတ္ထီတိ မတ္တော”ဟု ပြု၍ “မတ္တာ-အတိုင်းအရှည်ရှိသော၊ သုခပရိစ္စာဂါ-ချမ်းသာကို စွန့်လွှတ်ခြင်းကြောင့်”ဟု ပေး၊ သို့သော် “စဇေ မတ္တာသုခံ ဓီရော”၌ မတ္တာသုခံကို ထောက်လျှင် “မတ္တာသုခပရိစ္စာဂါ”ဟု သမာသ်ပုဒ်ယူခြင်းက ကောင်း၏။
၁။အနက်ကျယ်။ ။ မတ္တာသုခပရိစ္စာဂါ-ပမာတိုင်းလစ်, ရေတွက်စစ်က, မဖြစ်လောက် ဖွယ်, မကြီးကျယ်သည့်, သေးငယ်သုခ, ဟူသမျှကို, မုချမယွင်း, စွန့်လွှတ်ခြင်းကြောင့်၊ ဝိပုလံ သုခံ-ချမ်းသာအမျိုးမျိုး, စံချိန်ထိုးလည်း, တုနိုးမရ, မွန်မြတ်လှသည့်, သုခထိပ်သီး, နိဗ္ဗာန်ချမ်းသာ ကြီးကို၊ စေ ပဿေ (ပဿေယျ)-ကံပြုတိုင်းပင်, ကသိုဏ်းထင်အောင်, နှိုင်းယှဉ်သိမှု, သတိပြုလျက်, ကြည့်ရှုတွင်တွင်, တကယ်ပင် အမြင်သန်ငြားအံ့၊ (ဧဝံ သတိ-ကံပြုတိုင်းပင်, ကသိုဏ်းထင်အောင်, နှိုင်းယှဉ်သိမှု, သတိပြုလျက်, ကြည့်ရှုတွင်တွင်, ဆင်ခြင်မှန်မှန်, အမြင်သန်ခဲ့သည်ရှိသော်၊) ဝိပုလံ သုခံ-ချမ်းသာအမျိုးမျိုး, စံချိန်ထိုးလည်း, တုနိုးမရ, မွန်မြတ်လှသည့်, သုခထိပ်သီး, နိဗ္ဗာန်ချမ်းသာ ကြီးကို၊ သမ္ပဿံ (သမ္ပဿန္တော)-ချမ်းသာနှစ်ပိုင်းတွင်, ကသိုဏ်းထင်အောင်, နှိုင်းယှဉ်သိမှု, သတိ ပြုလျက်, ကြည့်ရှုတွင်တွင်, ကောင်းစွာမြင်သော၊ ဓီရော-စဉ်းစားဆင်ခြင်, အရှည်ထင်လျက်, ဉာဏ်မြင်ကြီးဘိ, ပညာရှိသည်၊ မတ္တာသုခံ-ပမာတိုင်းလစ်, ရေတွက်စစ်က, မဖြစ်လောက်ဖွယ်, မကြီးကျယ်သည့်, သေးငယ်သုခ, ဟူသမျှကို၊ စဇေ (စဇေယျ)-မငဲ့မကွက်, ထည့်မတွက်ဘဲ, စိတ် စက်ကြည်သာ, စွန့်လိုက်ရာသတည်း။
အတ္တနောပုဗ္ဗကမ္မဝတ္ထုဂါထာနိဿယပြီးပြီ။